Οπως όμως και στους Ολυμπιακούς Αγώνες και σε κάθε άλλη κορυφαία αθλητική διοργάνωση, έτσι και τώρα πίσω από την κουρτίνα και τα φώτα της δημοσιότητας εξακολουθεί να υπάρχει μια πραγματικότητα με μεγάλες δυσκολίες για τους αθλητές και τις οικογένειές τους, για τα αθλητικά σωματεία. Μια πραγματικότητα που γίνεται ακόμα πιο δύσκολη όταν πρόκειται για άτομα με αναπηρία, καθώς τίθεται υπό αμφισβήτηση ακόμα και η δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τον αθλητισμό. Με ευθύνη όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων, το κράτος έχει μετατρέψει τον αθλητισμό ιδιαίτερα για τα άτομα με αναπηρία σε πολυτέλεια, σχεδόν ουτοπία. Οχι μόνο δεν έχει κατασκευαστεί το πολυδιαφημιζόμενο Ειδικό Αθλητικό Κέντρο, αλλά και οι υπάρχουσες αθλητικές εγκαταστάσεις, παραδομένες στην υποχρηματοδότηση και στη φθορά, δεν πληρούν προδιαγραφές άθλησης για άτομα με αναπηρία. Η κρατική χρηματοδότηση προς τα λιγοστά αθλητικά σωματεία για άτομα με αναπηρία είναι με το σταγονόμετρο, πολύ πίσω από τις ανάγκες, όπως και η κρατική χρηματοδότηση προς την Ομοσπονδία. Παράλληλα, τα Ειδικά Σχολεία στις περισσότερες περιπτώσεις στεγάζονται σε ακατάλληλα κτίρια, καθιστώντας αδύνατη ή υπεράνθρωπη την ουσιαστική επαφή των παιδιών με τη Φυσική Αγωγή. Επιπλέον, με βάση πρόσφατες μετρήσεις το 50% των οικογενειών των ΑμεΑ - χρονίως πασχόντων ζουν στο όριο της φτώχειας.

Ο «Ριζοσπάστης» είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με δύο αθλητές με προβλήματα όρασης, που μετέχουν στις Εθνικές ομάδες της χώρας μας στα αθλήματά τους, καθώς και με τον προπονητή τους στον Αθλητικό Σύλλογο ΑμεΑ «Κεραυνός»: Την Εύα Γκρίτζαλη, αθλήτρια του γκόλμπολ, τον Σώστη Καραγιαννόπουλο, αθλητή ποδοσφαίρου και πρόεδρο του ΑΣ, και τον Δημήτρη Πανταζή, καθηγητή προσαρμοσμένης κινητικής αγωγής, και τους ευχαριστούμε πολύ.

Η αξία του αθλητισμού για έναν ανάπηρο είναι τεράστια, καθώς μπορεί να λειτουργεί και θεραπευτικά στην ίδια την αναπηρία, ειδικά σε περιπτώσεις κινητικής αναπηρίας. Οπως εξηγεί η Εύα Γκρίτζαλη, «βοηθάει πάρα πολύ στην κοινωνικοποίηση, να γνωρίσεις φίλους. Εγώ είδα τεράστια διαφορά στην ισορροπία, στην αντίληψη του χώρου, στον προσανατολισμό».

«Ως ανάπηρος αθλητής ανέπτυξα πολλές κινητικές δεξιότητες, με βοήθησε πολύ στον προσανατολισμό μου, επειδή αναγκάζεσαι να τρέξεις σε απελευθερώνει στις κινήσεις σου. Βοηθάει και στην ψυχική υγεία, είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ερχεσαι σε επαφή με ανθρώπους με την ίδια αναπηρία, αναγκάζεσαι και συνεργάζεσαι, οπότε γνωρίζεις καλύτερα και τη δική σου αναπηρία», προσθέτει ο Σώστης Καραγιαννόπουλος και συνεχίζει: «Δικαίωμά μας είναι να μπορούμε να αθλούμαστε. Ο κάθε άνθρωπος, πόσο μάλλον ο ανάπηρος, που και για την υγεία σε πολλές αναπηρίες ο αθλητισμός βοηθάει πάρα πολύ, στις κινητικές, σε ένα παιδί με αυτισμό, πώς θα το μάθεις να βάζει όρια... Αλλά και σε εμάς τους τυφλούς, που ακόμα είναι δύσκολο το αυτονόητο, να μπορούμε να κάνουμε μια βόλτα, με τα προβλήματα που υπάρχουν στους δρόμους, στα πεζοδρόμια, στα Μέσα Μεταφοράς...». «Ολα τα παιδιά με αναπηρία θα έπρεπε να μπορούν να έχουν επαφή, έστω και πολύ ερασιτεχνικά, με τον αθλητισμό», τονίζει.

Τα «πολλαπλά οφέλη για την υγεία, την ευημερία και την κοινωνική ένταξη» υπογραμμίζει από την πλευρά του ο Δημήτρης Πανταζής, τονίζοντας ότι «ο αθλητισμός συμβάλλει τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική υγεία, καταπολεμώντας τα πολλαπλά επίπεδα άγχους που μπορεί να έχει ένας αθλητής με αναπηρία».

Πώς όμως μπορεί ένα παιδί με αναπηρία να έρθει σε επαφή με τον αθλητισμό, όταν και στην ίδια τη σχολική του ζωή είναι πολύ πιθανό να μην έχει τέτοια δυνατότητα, είτε γιατί τα Ειδικά Σχολεία στεγάζονται σε πολλές περιπτώσεις σε ακατάλληλα κτίρια είτε γιατί δεν υπάρχει το απαραίτητο προσωπικό ιδιαίτερα σε μόνιμη βάση; Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Δημήτρης Πανταζής, «στα σχολεία και στα κέντρα πρέπει να υπάρχουν ειδικοί καταρτισμένοι και μόνιμοι εκπαιδευτικοί - γυμναστές, και όχι ένας αλλά περισσότεροι, αλλά και να μην αλλάζουν χρόνο με τον χρόνο. Γιατί όταν αλλάζουν συνεχώς τα πρόσωπα χάνεται η εμπιστοσύνη που μπορεί να χτιστεί, και δεν μπορεί να συνεχιστεί επάξια το έργο, η γνωριμία, για την ενασχόληση με τον αθλητισμό».

«Ενας γονιός που θα αποκτήσει ένα παιδί με αναπηρία είναι τελείως μόνος του, δεν υπάρχει κάποιος σχεδιασμός από το κράτος, πού να απευθυνθεί ο γονιός να ζητήσει βοήθεια και να τον κατευθύνει», σημειώνει ο Σώστης Καραγιαννόπουλος και προσθέτει: «Αν λάβεις υπόψη και την ακρίβεια, ότι ένας από τους δυο γονείς μπορεί να είναι άνεργος ή να έχει κι άλλα παιδιά που θέλουν φροντιστήριο, και έχει και ένα παιδί με αναπηρία, που δεν υπάρχει σχεδιασμός από το κράτος, φανταζόμαστε όλοι πόσο δύσκολο είναι ακόμα και να πάει σχολείο. Οπότε το να μιλήσουμε για αθλητισμό φαντάζει κάτι ουτοπικό για τα περισσότερα παιδιά με αναπηρία. Οπως είναι δύσκολο ερασιτεχνικά να αθληθεί στις γειτονιές ένα παιδί τυπικής ανάπτυξης, τα ίδια προβλήματα πολλαπλασιάζονται για τα παιδιά με αναπηρία». Σε ό,τι αφορά από εκεί και πέρα την ανάπτυξη του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία, τονίζει ότι «τα σωματεία που καλλιεργούν τα αθλήματα δεν έχουν ουσιαστική βοήθεια από το κράτος».

«Αν το καλοσκεφτούμε, είναι η λογική κόστους - οφέλους», υπογραμμίζει και εξηγεί: «Αν έπρεπε να έχει έναν μόνιμο προπονητή, τα κατάλληλα μέσα, τα κατάλληλα εργαλεία, αυτά κοστίζουν. Οπότε το σύστημα και το κράτος δεν επιλέγει να τα δώσει. Είναι λυπηρό, αλλά είναι η πραγματικότητα. Γι' αυτό το λέμε, για να μάθει ο κόσμος και να μάθουν και οι γονείς και να οργανωθούν λίγο παραπάνω, να αγωνιστούν ώστε να υπάρχει διεκδίκηση. Γιατί υπάρχει μεγάλη κοροϊδία απέναντι στα ΑμεΑ, στους ίδιους τους αθλητές. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τώρα η παρα-Ολυμπιάδα, που όλοι τρέχουν, υπουργοί, παρατρεχάμενοι κ.λπ., να τους πιάσουν από το χεράκι, να τους δώσουν συγχαρητήρια, ειδικά αν πάρουν και κάποιο μετάλλιο, αλλά στις πραγματικές τους ανάγκες μετά... Εδώ δεν υπάρχει ένα Ειδικό Κέντρο Αθλητισμού, έστω και στην Αθήνα, που είναι χρόνιο αίτημα...».

«Και στις ομάδες που ήμουν τις τυπικές πριν, ψάχναμε με πολύ κόπο, ο κάθε προπονητής, ο κάθε πρόεδρος του σωματείου, να βρει ένα γήπεδο που να έχει κάποιες καλές συνθήκες για να μπορέσει να προπονηθεί μια ομάδα. Το ίδιο συμβαίνει και στον Ειδικό Αθλητισμό, όπου πολλές φορές χρειάζεται οι εγκαταστάσεις να είναι πιο προστατευμένες, να πληρούν κάποιες προδιαγραφές», επισημαίνει η Εύα Γκρίτζαλη.

«Ολοι μπορούμε να διαπιστώσουμε την τραγική απαξίωση που υπάρχει στον τυπικό αθλητισμό, ο οποίος είναι στο επίκεντρο όταν μας συμφέρει. Πόσο μάλλον στον αθλητισμό των ΑμεΑ, όπου σταδιακά οι δήμοι παραχωρούν όλο και λιγότερες υποδομές και οι αντίστοιχες Ομοσπονδίες παρέχουν όλο και λιγότερο εξοπλισμό», συμπληρώνει ο Δημήτρης Πανταζής.

«Την κρατική χρηματοδότηση για ένα σωματείο ΑμεΑ θα μπορούσαμε κάλλιστα να τη χαρακτηρίσουμε κρατική υποχρηματοδότηση, καθώς το ποσό που λαμβάνει κάθε σωματείο για όλη τη χρονιά είναι πραγματικά ξεδιάντροπο, δεν καλύπτει καμία βασική ανάγκη, ούτε για κάλυψη εξοπλισμού, χώρου, προσωπικού, αλλά δεν καλύπτει ούτε τους ίδιους τους αθλητές, οι οποίοι καταφεύγουν πάρα πολλές φορές να χρησιμοποιούν χρήματα από την τσέπη τους. Συνεπώς όλο αυτό, μαζί και με την τελευταία τροπολογία της ΓΓΑ για τη χρηματοδότηση των αθλητικών σωματείων, τα αναγκάζει να μεταβούν στη λύση των χορηγών για να καλύψουν τα έξοδά τους», επισημαίνει, προσθέτοντας ότι «εξαιτίας αυτής της χαμηλής χρηματοδότησης δεν βλέπουν μέλλον οι ανάπηροι αθλητές και τα εκάστοτε σωματεία, γιατί δεν θέλουν να πουλήσουν αλλά ούτε να κάνουν εμπόριο την αναπηρία τους για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του κάθε αθλήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το αθλητικό σωματείο ΑμεΑ "Κεραυνός", στο οποίο είμαι προπονητής, που ουδέποτε είχε και ούτε θέλησε να ξεπουληθεί στη μάζα για την αναγνώριση και την "ελεημοσύνη". Τους αγώνες για όλα τα μείζονα ζητήματα τους έδινε από τους δρόμους, μαζί με τον λαό».

«Δεν βάζουμε στο ζύγι τη δική μας αναπηρία, πόσο ανάπηρος είσαι - τόσα λεφτά θα πάρεις. Εμείς λέμε ότι το κράτος το ίδιο πρέπει να αναλάβει πώς θα αθληθεί ο ανάπηρος - και ο αρτιμελής - γιατί είναι δικαίωμά μας», τονίζει ο Σώστης Καραγιαννόπουλος, που είναι και πρόεδρος του «Κεραυνού», και συνεχίζει: «Είναι πολύ σημαντικό ο γονιός να αντιληφθεί την ευθύνη που έχει το κράτος και να τη διεκδικήσει. Μόνο με αγώνα, στήριξη και αλληλεγγύη, να είναι δίπλα στα σωματεία, μπορούμε να καταφέρουμε κάτι. Είναι δικαίωμα. Ούτε πρέπει να πιστεύουμε σε δήθεν βοήθειες, ούτε υπάρχουν ήρωες, ούτε είναι δικό του ατομικό καθήκον να βρει λύση».

Αναφέρεται μάλιστα στην περίπτωση πρωταθλήτριας με αναπηρία της οποίας το σπίτι πριν από λίγο διάστημα πήγε να πλειστηριαστεί, σημειώνοντας ότι «η αθλήτρια έχει φέρει μετάλλια, έχει φέρει αναγνώριση για τη χώρα μας. Και αν δεν ήταν τα ταξικά σωματεία και η γειτονιά της, θα την είχαν πετάξει έξω από το σπίτι της. Μόνο με τη διεκδίκηση μπορείς να καταφέρεις κάποια πράγματα. Αν περιμέναμε το κράτος ή κάποιον φιλάνθρωπο, ή αν είχαμε χορηγό την ίδια την τράπεζα που το πλειστηρίασε, θα μπορούσαμε να πούμε μην το πλειστηριάσετε; Αυτοί που κλέβουν τον ιδρώτα τον δικό μας ή αυτόν που είναι απέναντί μας, θα τον έχουμε χορηγό γιατί μας λυπάται ή γιατί θέλει να προβληθεί; Σε καμία περίπτωση».

Οπως εξηγεί η Εύα Γκρίτζαλη, «έχασα την όρασή μου ως φοιτήτρια, οπότε αναγκάστηκα να ανακαλύψω το γκόλμπολ πιο μεγάλη. Ωστόσο, πάντα ασχολιόμουν με τον αθλητισμό, έκανα βόλεϊ, στίβο». Πόσο εύκολο ήταν να το ανακαλύψει; Οχι και τόσο, αν λάβει κανείς υπόψη ότι - όπως μας λέει - έπρεπε να επιστρέψει στην Αθήνα, καθώς σωματεία γκόλμπολ υπάρχουν «δύο στην Αθήνα και τρία στη Θεσσαλονίκη».

Και προσθέτει ο Σώστης Καραγιαννόπουλος: «Στο ποδόσφαιρο, που είναι ο "βασιλιάς των σπορ", υπάρχουν ένα σωματείο στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη. Δεν έχει άλλο».

Αλλά και στο επίπεδο της Εθνικής ομάδας υπάρχουν δυσκολίες. «Πάλι η χρηματοδότηση ήταν λίγη», λέει η Εύα Γκρίτζαλη, σημειώνοντας ότι «απαιτείται να κάνεις θυσίες, είτε οικονομικές είτε επειδή ας πούμε εγώ δουλεύω, δεν υπάρχει πρόνοια να υπάρχουν διαθέσιμα γήπεδα απογευματινές ώρες», ενώ ο Σώστης Καραγιαννόπουλος συμπληρώνει: «Οταν είναι μια διοργάνωση κοντά, ξαφνικά θα μας θυμηθούν και θα κάνουμε κάποιες προπονήσεις, αλλά το διάστημα που δεν έχουμε είμαστε σκορπισμένοι. Στον εξοπλισμό έχουμε θέμα, μπορεί να μην ανανεώνεται, να παίρνουμε από τους παλιούς».

Δυσκολίες υπάρχουν και στο προπονητικό πλαίσιο. Οπως αναφέρει ενδεικτικά ο Δημήτρης Πανταζής, «δεν υπάρχει επαρκές προπονητικό υλικό, ούτε εξοπλισμός. Οι χώροι είναι λιγοστοί, δεν αρμόζουν στις απαιτήσεις του κάθε αθλήματος. Επίσης, οι αποδοχές είναι ελλιπείς και έτσι τον αθλητισμό για ΑμεΑ τον επιλέγουν λιγοστοί. Οπότε οι προπονητές δυσκολευόμαστε στον αξιοπρεπή σχεδιασμό της προπόνησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κράτος υποστηρίζει πως δεν υπάρχει επαρκής προϋπολογισμός για τον ερασιτεχνικό και Ειδικό Αθλητισμό, αλλά βλέπουμε ότι στις επαγγελματικές κατηγορίες (ΠΑΕ, ΚΑΕ), όπου αλωνίζουν τα τσιράκια της κυβέρνησης, τους δίνονται ετήσια ραγδαία υπερποσά».

Ο ΑΣ ΑμεΑ «Κεραυνός» καλλιεργεί γκόλμπολ, ποδόσφαιρο ανδρών, κολύμβηση, σκάκι και στίβο, και προς το παρόν στο σωματείο εντάσσονται μόνο τυφλοί. «Στόχος μας είναι να έρθουμε σε επαφή και με άλλα σωματεία, ώστε να υπάρχει διεκδίκηση», υπογραμμίζει ο Σώστης Καραγιαννόπουλος και αναφέρει ορισμένα βασικά αιτήματα του σωματείου: «Διεκδικούμε κρατική επιχορήγηση στο ύψος των αναγκών των σωματείων. Να εξασφαλίσει το ίδιο το κράτος τούς ειδικούς γυμναστές - προπονητές για τα σωματεία με πλήρη απασχόληση. Να φτιαχτεί Ειδικό Αθλητικό Κέντρο, που το έχουν εξαγγείλει πολλές κυβερνήσεις, και η σημερινή. Να φτιαχτούν ειδικά κατάλληλοι χώροι για αθλήματα για άτομα με αναπηρία».