Συνεχίζονταν αμείωτα χτες οι σεισμικές δονήσεις στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, αυξάνοντας την ανησυχία κατοίκων και επισκεπτών και ταυτόχρονα προκαλώντας κύμα μαζικής φυγής.

Η διαχείριση της κατάστασης, πάντως, αποκαλύπτει για άλλη μια φορά την επιλεκτική ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού να προστατεύσει τον λαό, αποθεώνοντας την ατομική ευθύνη και παίρνοντας αποσπασματικά μέτρα, χωρίς ολοκληρωμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση όλων των πιθανών σεναρίων.

Μόνο τις τελευταίες μέρες οι σεισμικές δονήσεις έχουν ξεπεράσει τις 550, με πιο ισχυρή αυτή των 4,9 Ρίχτερ στις 11.29 π.μ. χθες το πρωί. Με βάση τις επίσημες ανακοινώσεις, η σεισμική δραστηριότητα οφείλεται σε υποθαλάσσια ρήγματα με διεύθυνση βορειοανατολικά - νοτιοδυτικά προς την Αμοργό.

Από τους σεισμούς έχουν ήδη σημειωθεί κάποιες κατολισθήσεις, ενώ κάτοικοι της Σαντορίνης και τουρίστες έχουν ξεκινήσει να εγκαταλείπουν το νησί. Ηδη δρομολογούνταν έκτακτες πτήσεις προς Αθήνα, ενώ πολλοί επέλεξαν να κοιμηθούν στα αυτοκίνητά τους μέχρι να κάνουν την εμφάνισή τους τα πλοία της επιστροφής στο λιμάνι του Πειραιά.

Μέσα σε αυτήν την κατάσταση, με το κράτος να περιορίζεται σε «συστάσεις», μηνύματα του 112 και κάποιες σκηνές σε ανοιχτά σημεία, οι αεροπορικές και ακτοπλοϊκές εταιρείες έσπευσαν να εκμεταλλευτούν το κύμα φυγής, κερδοσκοπώντας στις πλάτες των νησιωτών. Είναι αποκαλυπτικό ότι τα αεροπορικά εισιτήρια χωρίς επιστροφή κόστιζαν χθες μέχρι και 200 ευρώ, ενώ πανάκριβα ήταν και τα ακτοπλοϊκά (μέχρι 90 ευρώ).

Την απαράδεκτη αυτή κατάσταση κατήγγειλε στη Βουλή ο βουλευτής του ΚΚΕ Χρήστος Κατσώτης, με τον αρμόδιο υπουργό να «υπόσχεται» ότι ...θα πατάξει την αισχροκέρδεια.

Σημειωτέον, χθες ήταν κλειστά τα σχολεία σε Σαντορίνη, Ανάφη, Ιο και Αμοργό και αποφασίστηκε να παραμείνουν έτσι μέχρι την Παρασκευή. Τα άλλα μέτρα που ανακοίνωσαν τα κυβερνητικά κλιμάκια ήταν να αποφεύγονται οι συναθροίσεις εντός των κτιρίων και να αδειάσουν οι πισίνες, προκειμένου να αποφευχθεί κίνδυνος στα κτίρια του νησιού. Στη Σαντορίνη βρίσκονται στελέχη της ΕΜΑΚ με διασώστες σκύλους, ενώ σε γενική επιφυλακή έχει τεθεί η Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση Νότιου Αιγαίου.

Στη δημοφιλή τουριστικά Σαντορίνη ρίχνουν βαριά τη σκιά τους οι τεράστιες ελλείψεις σε μέσα και προσωπικό για την προστασία του λαού με ευθύνη του κράτους, η κατάργηση ελεγκτικών υπηρεσιών της Πολεοδομίας, η ανυπαρξία εξειδικευμένων εργαζομένων στην Τοπική Διοίκηση και η υποστελέχωση των - έτσι κι αλλιώς - υποβαθμισμένων υπηρεσιών Υγείας.

Η δε σύσκεψη που έγινε την Κυριακή υπό τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη εντείνει την ανησυχία, με τον υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Β. Κικίλια να δηλώνει ότι τα όποια μέτρα παίρνονται «είναι προληπτικά».

Πέρα από τις «εκκλήσεις» για ψυχραιμία και το σχετικό μήνυμα του 112 προς τους κατοίκους σε Αμοργό, Ανάφη και Σαντορίνη να είναι ...σε ετοιμότητα, η ουσία είναι ότι δεν παίρνεται ούτε τώρα, όπως και όλα τα προηγούμενα χρόνια, κανένα ουσιαστικό μέτρο αντισεισμικής προστασίας. Οπως αναφέρεται στο μήνυμα, υπάρχει απαγόρευση πρόσβασης στις περιοχές Αμμούδι, Αρμένη και παλιό λιμάνι Φηρών.

Είναι ενδεικτικό ότι ενώ είναι συνεχείς οι αναφορές από «ειδικούς» για το «τι μεγέθους σεισμό πρέπει να περιμένουμε», «από τι σεισμό θα απειληθούν οι κατασκευές» κ.λπ., κανένας αρμόδιος φορέας δεν ενημερώνει τι έλεγχοι έχουν γίνει, ακόμα και σε κρίσιμες υποδομές των νησιών, όπως τα σχολεία.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή διευθυντή του Γεωδυναμικού Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου της Αθήνας, Β. Καραστάθη, τα επίκεντρα των σεισμών φαίνεται ότι μετατοπίζονται βορειοανατολικά της Σαντορίνης. Από την πλευρά του ο Ευ. Λέκκας, πρόεδρος του ΟΑΣΠ, χαρακτήρισε «ακραίο» το ενδεχόμενο ενός σεισμού άνω των 6 Ρίχτερ, σε αντίθεση με έναν των 5.

Ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών, Θ. Γκανάς, σε δήλωσή του δεν απέκλεισε «μια μεγαλύτερη δόνηση, η οποία μπορεί να προκαλέσει τσουνάμι και κάποια ηφαιστειακή έκρηξη. Οπότε προετοιμαζόμαστε γι' αυτά τα σενάρια».

Ο σεισμολόγος Γ. Παπαδόπουλος, απαντώντας σε ερώτηση για πιθανή συσχέτιση των σεισμών με το ηφαίστειο, σημείωσε πως «υπάρχει η πιθανότητα να επηρεάσουν την ηφαιστειακή δραστηριότητα, αλλά χρειάζονται ορισμένες γεωφυσικές προϋποθέσεις».

Πρόσθεσε δε ότι «το ρήγμα αυτό έχει ένα μήκος περίπου 100 με 120 χιλιόμετρα. Το νότιο τμήμα του ρήγματος, μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, έχει τώρα ενεργοποιηθεί, όμως έχει ένα ενεργοποιημένο μήκος περίπου 30 χιλιόμετρα. Υπάρχει σημαντικό σεισμικό δυναμικό να ενεργοποιηθεί ένα σημαντικό τμήμα του ρήγματος».

Ενα αποκαλυπτικό ντοκουμέντο, που αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση γνώριζε εδώ και μήνες για την αύξηση της σεισμοηφαιστειακής δραστηριότητας στη Σαντορίνη, φέρνει στη δημοσιότητα ο «Ριζοσπάστης».

Συγκεκριμένα, στις 2 Γενάρη 2025 το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ) αποστέλλει εμπιστευτικό έγγραφο στον υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια, και άλλους αρμόδιους φορείς, με το οποίο ενημέρωνε «για την ύπαρξη ιδιαίτερης σεισμοηφαιστειακής δραστηριότητας στην περιοχή του ηφαιστείου της καλδέρας της Σαντορίνης, η οποία είναι παρόμοια με αυτή της σεισμοηφαιστειακής έξαρσης του 2011 - 2012, δηλαδή δεν εντάσσεται στο συνηθισμένο επίπεδο της (πολύ χαμηλής) δραστηριότητας υποβάθρου του ηφαιστείου».

Σύμφωνα με το εμπιστευτικό έγγραφο, τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή της η κυβέρνηση από τον περασμένο Σεπτέμβρη αποδείκνυαν ότι δεν υπήρχε αντίστοιχη δραστηριότητα στη Σαντορίνη από τα μέσα του 2012 μέχρι και το καλοκαίρι του 2024 και ότι δεν μπορούσε να υπάρχει «καμία αξιόπιστη εκτίμηση για τη διάρκεια, την εξέλιξη και την κατάληξη», δηλαδή αν θα υπάρξει ή όχι κάποια ηφαιστειακή έκρηξη!

Και επισήμαιναν: «Τα δίκτυα παρακολούθησης του ΙΜΠΗΣ και των συνεργαζόμενων φορέων έχουν εντοπίσει από τα μέσα Σεπτεμβρίου 2024 μία ανώμαλη σεισμική δραστηριότητα στο κεντρικό ρήγμα της Καμένης. Η ανάλυση των γεωδαιτικών δεδομένων επιβεβαιώνει ότι η δραστηριότητα αυτή συνοδεύεται από έντονη παραμόρφωση, που ξεκίνησε λίγο νωρίτερα (τέλη Ιουνίου 2024). Η δραστηριότητα αυτή είναι σχεδόν ίδια με την έξαρση του 2011 - 2012, όπου περίπου 20.000.000 κυβικά μέτρα μάγματος ανέβηκαν σε βάθος 4 χιλιομέτρων βόρεια της Νέας Καμένης, ακριβώς στο σημείο που έχει δειχθεί ότι έχουμε τον πόρο γένεσης των πιο σημαντικών ηφαιστειακών εκρήξεων της Σαντορίνης».

Παρά τα σημαντικά ευρήματα, προκαλεί πολλά ερωτήματα το γεγονός ότι η ίδια η επιτροπή επικαλείται τον ...κίνδυνο να διαρρεύσουν τα στοιχεία και να γίνει ζημιά στον ...τουρισμό. Στο έγγραφό της σημείωνε χαρακτηριστικά: «Είναι θέμα χρόνου η τρέχουσα σεισμοηφαιστειακή κρίση να περιέλθει σε γνώση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας (...) Η εμπειρία από την κρίση του 2011 - 2012 δείχνει ότι απαιτείται κατάλληλη διαχείριση της ενημέρωσης, ώστε να περιοριστούν φαινόμενα που θα είχαν δυσμενείς επιπτώσεις στη Σαντορίνη και στην Ελλάδα (π.χ. στον τουρισμό)».

Και στη συνέχεια: «Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι πληροφορίες αυτές θα είναι σύντομα σε γνώση των αρχών Πολιτικής Προστασίας (και των σχετικών φορέων) χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και άλλων χωρών (π.χ. Ην. Βασίλειο, ΗΠΑ, κ.λπ.) που έχουν έντονο ενδιαφέρον σε θέματα γεωκινδύνων που ενδεχομένως επηρεάζουν τους πολίτες τους (...) Για παράδειγμα, στην κρίση του 2011 - 2012 αποφεύχθηκε (με δυσκολία και μετά από συντονισμένες ενέργειες του ΙΜΠΗΣ) η έκδοση ταξιδιωτικής οδηγίας της Βρετανικής Κοινοπολιτείας για την σύσταση μη επίσκεψης τουριστών τους στη Σαντορίνη.

(...) Είναι εμφανές ότι απαιτούνται ενέργειες τόσο σε τοπικό επίπεδο (Σαντορίνη), όσο και σε επίπεδο κεντρικής πολιτικής εξουσίας, ώστε να οργανωθεί καλύτερα τόσο η επιστημονική παρακολούθηση, όσο και η επιχειρησιακή - επικοινωνιακή διαχείριση του φαινομένου»...