Στα περί...«σύγχρονου δόγματος ανάπτυξης» επανήλθε χτες με τον πλέον προκλητικό τρόπο ο υπουργός Ανάπτυξης, μετά τη συνάντησή που είχε με τον πρωθυπουργό, τον οποίο ενημέρωσε εν όψει της ομιλίας του στη ΔΕΘ για ζητήματα που αφορούν τους τομείς της αρμοδιότητάς του. Ο Ν. Χριστοδουλάκης εμφανίστηκε ως αυθεντικός εκπρόσωπος του μεγάλου κεφαλαίου, σκιαγραφώντας με ακρίβεια τι ακριβώς εννοεί, όταν κάνει λόγο για το «σύγχρονο δόγμα». Και αυτό δεν είναι άλλο παρά η απαρέγκλιτη συνέχιση και ολοκλήρωση του ξεπουλήματος «ιδιαίτερα των ΔΕΚΟ» κατά προτίμηση στο ξένο πολυεθνικό κεφάλαιο. Οπως είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός: «Πιστεύω πως η απελευθέρωση αγορών με όρους εποπτείας και ανταγωνισμού πάνω απ' όλα η προσέλκυση επενδύσεων και ιδιαίτερα μάλιστα η προσέλκυση ξένων επενδύσεων αποτελούν πλέον αναπόσπαστους όρους, για να μπορέσει το ελληνικό παραγωγικό σύστημα να βρει τη θέση που του αξίζει στη διεθνή σκηνή και κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ενωση».

Ο ίδιος έσπευσε να χαρακτηρίσει «μεγάλο και πολύ σοβαρό» το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε στην πρώτη φάση της διαδικασίας για το ξεπούλημα των Ελληνικών Πετρελαίων, προδικάζοντας το αποτέλεσμα της διαδικασίας πριν καλά - καλά τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που καραδοκούν για το φιλέτο των ΕΛΠΕ προσδιορίσουν τι προσφέρουν για να το αποσπάσουν. Και όλα αυτά μετά το όργιο διαπλοκής που ξεδιπλώνεται γύρω από τις διαδικασίες ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας, όπως αποκαλύφθηκε στην επιχείρηση ιδιωτικοποίησης του Σκαραμαγκά. Μάλιστα, ο Ν. Χριστοδουλάκης υποστήριξε θρασύτατα ότι ο Σκαραμαγκάς «προφανώς» αποτελεί μπούσουλα για τις από δω και πέρα κυβερνητικές επιλογές.

Σε νέο κήρυγμα λιτότητας, σε συνέχεια των σχετικών δηλώσεών του την προηγούμενη βδομάδα, προχώρησε χτες ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου, ο οποίος επίσης είχε συνάντηση με τον πρωθυπουργό. Πρόκειται ασφαλώς για το πλαίσιο ασφάλειας, μέσα στο οποίο η κυβέρνηση προωθεί την οικονομική της πολιτική για την ερχόμενη τριετία, αλλά και την εξαγγελία των «κοινωνικών» μέτρων. Κατά τα άλλα ο υπουργός υπήρξε αρκετά φειδωλός στις ανακοινώσεις του, αφού μέσα στις επόμενες μέρες αναμένονται υποτίθεται ανακοινώσεις από τον πρωθυπουργό. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες δεν αποκλείεται, την ερχόμενη Τρίτη, αμέσως μετά τη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής, ο πρωθυπουργός να εξαγγείλει βασικές κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής, αλλά και «κοινωνικά» μέτρα...

Ο υπουργός, πάντως, ήταν σαφής σχετικά με τον προσδιορισμό των ορίων της οικονομικής πολιτικής. Ο ίδιος εξάρτησε τα «θετικά δεδομένα της οικονομίας» (υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, χαμηλό πληθωρισμό, διευρυνόμενα πλεονάσματα στον κρατικό προϋπολογισμό) από τη συνέχιση «της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της σταθερότητας που θα εξακολουθήσει να είναι το θεμέλιο της οικονομικής μας πολιτικής». Αυτό θα είναι - όπως δήλωσε - και το στίγμα της οικονομικής πολιτικής, για το 2002 και τα επόμενα χρόνια. Με λίγα λόγια ο Γ. Παπαντωνίου υπόσχεται, για λογαριασμό της κυβέρνησής του, ότι οι μηχανισμοί της λιτότητας - που στηρίζουν την καπιταλιστική κερδοφορία - θα μείνουν ανέπαφοι, πως με ό,τι ψίχουλα περισσέψουν η κυβέρνηση θα ασκήσει «κοινωνική» πολιτική ελεημοσύνης...

Σύμφωνα με τις δηλώσεις Παπαντωνίου, το αντικείμενο της συνάντησης αφορούσε τις οικονομικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη από το βήμα της ΔΕΘ, την οικονομική πολιτική του 2002, αλλά και της περιόδου 2002 - 2004, την κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού κλπ. Κατά τον Γ. Παπαντωνίου «τα δεδομένα είναι θετικά», ενώ σε σχετική ερώτηση για την κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης - το περιβόητο «κοινωνικό πακέτο» είπε ότι «αυτή αφορά τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, δηλαδή, τους χαμηλοσυνταξιούχους, τους ανέργους, όσους έχουν ανάγκη κοινωνικής στήριξης».

Την απόφαση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να καταρτίσει τον προϋπολογισμό του 2002, με βάση το διαβόητο πρόγραμμα «Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2000-2004», διαμήνυσε για μια ακόμη φορά ο υφυπουργός Οικονομικών Γ. Δρυς. Σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου ανέφερε πως τα έσοδά του για το επόμενο έτος 2002 θα κινηθούν στο «επίπεδο του ονομαστικού ΑΕΠ ή σε λίγο χαμηλότερα επίπεδα» και πως το «πλεόνασμα» θα είναι της «τάξης του 1,5% του ΑΕΠ». Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση δε σκοπεύει να παρεκκλίνει ούτε κατά κεραία από το πενταετές, ελέω ΟΝΕ, πρόγραμμα λιτότητας. Στο πλαίσιο αυτό, μαζί με το φετινό προϋπολογισμό θα παρουσιάσουν και κάποια πονήματα για το δημοσιονομικό πρόγραμμα των ετών 2003 και 2004, τα οποία εννοείται ότι δε θα είναι τίποτε άλλο παρά μια επανάληψη και συρραφή των στοιχείων του «Προγράμματος Σταθερότητας». Ο υφυπουργός ανέφερε ότι οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους επεξεργάζονται προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2002, που θα συζητηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο στα τέλη Σεπτέμβρη και θα δημοσιοποιηθεί την πρώτη βδομάδα του Οκτώβρη.

Σε ό,τι αφορά την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού στο εφτάμηνο Γενάρη - Ιούλη καταγράφεται σημαντική υστέρηση των κρατικών δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, εξέλιξη που σχετίζεται με τις καθυστερήσεις των πληρωμών από την ΕΕ. Οι δαπάνες αυτές μειώθηκαν σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα κατά 10,5%, έναντι αύξησης 9,9% που προβλέπεται στον προϋπολογισμό. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι οι δαπάνες για τόκους αποτελούν το 27% (!) του συνόλου των κρατικών δαπανών.

Πάντως, τα κάθε είδους φορολογικά έσοδα του κράτους «αυξάνονται και πληθύνονται» και βέβαια προέρχονται πρώτα και κύρια από τους μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες και τα μικρομεσαία νοικοκυριά. Η αύξηση των εσόδων έφτασε στο εφτάμηνο φέτος σε 9% και ήταν πάνω ακόμη και από το στόχο 8% που προβλέπει ο προϋπολογισμός. Η μεταβολή του ΦΠΑ διαμορφώθηκε σε 8,6% έναντι στόχου 8,7%.

Αντίθετα, οι κρατικές δαπάνες πετσοκόβονται και είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι διαμορφώνονται χαμηλότερα ακόμη και από τους αρχικούς στόχους τους. Στο επτάμηνο παρουσίασαν μεταβολή 7,7% έναντι στόχου 7,9%. Εξαίρεση, βέβαια, αποτελούν οι δαπάνες για τους τόκους του δημοσίου χρέους, με τους οποίους θησαυρίζουν οι κάθε είδους κερδοσκόποι. Ετσι, και παρά το γεγονός ότι στον προϋπολογισμό πρόβλεπαν μείωση 2,1%, η συγκεκριμένη δαπάνη εξακολούθησε στο επτάμηνο να σημειώνει οριακή αύξηση.

Σε επ' αόριστον ακινητοποίηση των τουριστικών λεωφορείων προχωρούν από τις 5 Σεπτέμβρη οι τρεις Ομοσπονδίες που έχουν στην ιδιοκτησία τους τουριστικά λεωφορεία. Αυτό αποφάσισαν ομόφωνα οι εκπρόσωποι των τριάντα ενώσεων της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων Τουρισμού, της Γενικής Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Πούλμαν και της ομοσπονδίας Τουρισμού Βόρειας Ελλάδας κατά τη διάρκεια της προχτεσινής τους Γενικής Συνέλευσης. Οι ιδιοκτήτες τουριστικών λεωφορείων αντιδρούν στο νομοσχέδιο που προωθείται από το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών με το οποίο, όπως υποστηρίζουν, μένει ανενεργό το τουριστικό λεωφορείο.

Πολύ μεγάλη αύξηση της κερδοφορίας για το α΄ εξάμηνο του έτους εμφανίζει η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας (ΑΤΕ). Σύμφωνα με την ανακοίνωσή της, τα κέρδη προ φόρων έφτασαν σε 27 δισ. και η αύξηση σε σύγκριση με το α΄ εξάμηνο του 2000 διαμορφώνεται σε 357,6%! Ανεξάρτητα από τη μεθοδολογία που εφαρμόζει η ΑΤΕ για τη μεταβολή της κερδοφορίας, από τα σχετικά στοιχεία προκύπτει ανάγλυφα η πλήρης μετατροπή της και η αλλαγή του προορισμού της ΑΤΕ από πιστωτικό ίδρυμα για τη στήριξη των αγροτών και της γεωργίας σε εμπορική τράπεζα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το «καθαρό εισόδημα από τόκους», δηλαδή το εισόδημα που προέρχεται από τη διαφορά ανάμεσα στα επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων, έφτασε στο α΄ εξάμηνο τα 57 δισ. δρχ., καταγράφοντας, σε σύγκριση με πέρσι, αύξηση κατά 136,6%! Για τη συγκεκριμένη εξέλιξη η διοίκηση της ΑΤΕ αναφέρει πως «αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό τη συστηματική προσπάθεια που καταβάλλεται για εξυγίανση του χαρτοφυλακίου δανείων της τράπεζας και την αυστηρή επιλογή των νέων χρηματοδοτήσεων». Είναι γνωστό πως οι νέες χρηματοδοτήσεις κατευθύνονται πρώτα και κύρια σε «τομείς» εκτός του γεωργικού τομέα. Τα κέρδη προ φόρων για τις εταιρίες του ομίλου της ΑΤΕ έφτασαν στο εξάμηνο σε 16,7 δισ. δρχ., σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 155%.

Σε 8,4 δισ. δρχ. ανήλθαν τα κέρδη προ φόρων της ETBA bank κατά το πρώτο εξάμηνο του 2001, μειωμένα σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2000, όταν τα κέρδη έφτασαν τα 22,1 δισ. δρχ.

Η διοίκηση της επιχείρησης αποδίδει τη διαφορά αυτή στη χρηματοοικονομική συγκυρία και συγκεκριμένα στην αρνητική πορεία του χρηματιστηρίου και στην επίπτωση που είχε η μείωση των επιτοκίων που έγινε το 2000. Ωστόσο, μπορεί η τράπεζα να εμφανίζει απώλειες από το χρηματιστήριο, από τα δάνεια, όμως εμφανίζεται «κερδισμένη» κατά 49,5 δισ. δρχ.

Οι δαπάνες προσωπικού και τα υπόλοιπα διοικητικά έξοδα μειώθηκαν κατά 500 εκατ. δρχ. σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2000.