Πριν ήταν η «σύγκλιση». Τώρα είναι ο «πόλεμος». Οι κρατούντες βρίσκουν πάντα την αφορμή για να περάσουν αντεργατικά μέτρα, ώστε να «ξεζουμίσουν» πιο πολύ τους εργαζόμενους, ενώ η πλουτοκρατία μένει στο απυρόβλητο. Με το πρόσχημα της «δύσκολης» διεθνούς κατάστασης και των οικονομικών προβλημάτων που πλήττουν τις δυτικές χώρες, θα χτυπηθούν στο άμεσο μέλλον ακόμα περισσότερο δικαιώματα που κατακτήθηκαν με σκληρές θυσίες, ακόμα και με τη ζωή των ανθρώπων του μόχθου, ανδρών και γυναικών. Τα αντεργατικά μέτρα θα γίνουν σκληρότερα, με επιπτώσεις στα ασφαλιστικά, συνταξιοδοτικά και κοινωνικά δικαιώματα όλων. Αλλωστε, το θέμα της Κοινωνικής Ασφάλισης είναι ανοιχτό. Οι πρώτες που θα πληγούν θα είναι οι γυναίκες, γιατί αυτές χρησιμοποιούσαν πάντα σαν «γέφυρα» για να περάσουν αντεργατικά μέτρα στο σύνολο του πληθυσμού.

Στη σημερινή συγκυρία, όταν πλήθος απειλές στοχεύουν την πλειονότητα του λαού μας, είναι ιδιαίτερα επίκαιρες οι επισημάνσεις που έκανε στο τελευταίο συνέδριο της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας η Ντέπυ Τσακίρογλου, γγ της ΟΓΕ σήμερα. Επισημάνσεις χρήσιμες σε κάθε εργαζόμενη, ιδιαίτερα τώρα, που αναμένεται νέο κύμα χτυπημάτων στα κεκτημένα μας δικαιώματα... Και οι γυναίκες πρέπει να δώσουμε μάχη, ώστε να μην παραδώσουμε στα παιδιά μας ένα μέλλον ανασφάλειας, μοναξιάς, έλλειψης ελεύθερου χρόνου, εξάρτησης και ουσιαστικής απουσίας συνδικαλιστικού κινήματος...

Ηδη, από το 1998, ο νόμος για τη ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων καθιέρωσε τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης (ΤΣΑ). Ο νόμος αυτός δυναμίτιζε το 8ωρο, καταργούσε τις κλαδικές και συλλογικές συμβάσεις, καταργούσε έμμεσα την αποζημίωση για απόλυση και υπερωρίες. Επέκτεινε τη μερική απασχόληση και καθιέρωσε τα ιδιωτικά γραφεία εργασίας.

Δυο χρόνια αργότερα, η κυβέρνηση προχώρησε σε ψήφιση νέου νόμου με τίτλο: «Προώθηση της απασχόλησης και άλλες διατάξεις». Ενας νόμος με ακόμα χειρότερες ρυθμίσεις από τον προηγούμενο. Η όλη του φιλοσοφία κινείται στην περισσότερη ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις και στο μοντέλο του «απασχολήσιμου» εργαζόμενου.

Κύρια σημεία του νόμου, που θα τον βρούμε μπροστά μας:

- Σε επιχειρήσεις που εφαρμόζεται το συμβατικό ωράριο των 40 ωρών την εβδομάδα καταργείται η κατά την κρίση του εργοδότη, υποχρέωση του μισθωτού για υπερεργασιακή απασχόληση 5 ωρών την εβδομάδα και γίνεται 3 ώρες. Λέγεται «ιδιόρρυθμη υπερωριακή απασχόληση». Για κάθε ώρα ιδιόρρυθμης υπερωριακής απασχόλησης και μέχρι συμπλήρωσης 120 ωρών ετησίως, καταβάλλεται αμοιβή προσαυξημένη κατά 50%, αντί 25% που ήταν πριν. Ισχυρίζονται ότι η μεγάλη αποζημίωση των υπερωριών θα είναι αποτρεπτική για τον εργοδότη και έτσι θα προσλαμβάνει νέους. Είναι όμως απάτη, αφού μπορεί να εφαρμόσει τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας και να μην πληρώνει υπερωρίες.

- Διευθέτηση του χρόνου εργασίας μέχρι και 12 ώρες ημερησίως, ουσιαστικά χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων και χωρίς καταβολή αποζημίωσης υπερωριών, με αντίστοιχη μείωση των ωρών εργασίας κατά το υπόλοιπο διάστημα, ή να δίνει ρεπό ή ανάλογη προσαύξηση της ετήσιας μετ' αποδοχών άδειας.

- Μείωση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες της εργοδοτικής εισφοράς προς το ΙΚΑ, για όσους μισθωτούς εργάζονται με πλήρη απασχόληση και μηνιαίες αποδοχές, χωρίς τον υπολογισμό των υπερωριών, δεν υπερβαίνουν τις 200.000 δραχμές.

- Κίνητρα για την αύξηση της μερικής απασχόλησης για λιγότερες από 4 ώρες την ημέρα με προσαύξηση κατά 7,5% των αποδοχών των απασχολούμενων με το βασικό μισθό.

- Κίνητρα σε μακροχρόνια άνεργους για να εργαστούν με σύμβαση μερικής απασχόλησης τουλάχιστον 4 ωρών τη μέρα. Χορηγείται από τον ΟΑΕΔ μηνιαία οικονομική ενίσχυση 30.000 δρχ. μέχρι και 12 μήνες.

- Αύξηση των απολύσεων.

Με τις νέες εργασιακές σχέσεις δεν αποσκοπούν μόνο στην κατάργηση του 8ωρου, στην εντατικοποίηση τους δουλιάς. Στοχεύουν ακόμα: Να αποδυναμώσουν το συνδικαλιστικό κίνημα, η διαπραγμάτευση των συλλογικών συμβάσεων να γίνεται, όχι με συνδικαλιστικές οργανώσεις, αλλά σε επίπεδο επιχείρησης (άρχισαν ήδη οι πρώτες κρούσεις στη Γερμανία).

Μια νέα μορφή απασχόλησης είναι ο δανεισμός ή ενοικίαση εργαζομένων. Είναι μια ακραία μορφή απασχόλησης. Ο εργαζόμενος δανείζεται από την εταιρία στην οποία εργάζεται, για να εργαστεί σε μια άλλη επιχείρηση για ένα χρονικό διάστημα. Με τον τρόπο αυτό, διασπάται η συλλογική δράση, καταστρατηγούνται τα εργασιακά δικαιώματα και διασπώνται όλες οι συμβάσεις.

Το πρόβλημα της υποαπασχόλησης στην Ελλάδα έχει πάρει τρομερές διαστάσεις. Μόνο το 47,5% των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα εργάζονται με πλήρη απασχόληση και με τις συλλογικές συμβάσεις. Κι όμως, παρά τη διάδοση αυτών των μορφών απασχόλησης, η ανεργία όχι μόνο δε συγκρατήθηκε, αλλά αυξήθηκε (1980 2,8%, 2000 12,4%, επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ).

Στο σύνολο των ανέργων, οι γυναίκες κατέχουν το 17,9% έναντι 7,6% των ανδρών. Οι γυναίκες στο σύνολο των απασχολουμένων με μερική απασχόληση κατέχουν το 62,8%. Στην προσωρινή απασχόληση ή σύμβαση ορισμένου χρόνου, το ποσοστό των γυναικών είναι 68,2% έναντι 26,8% των ανδρών. Ολα δείχνουν ότι η κατάσταση των γυναικών θα επιδεινωθεί περισσότερο, γιατί:

Χάνονται κλάδοι που απασχολούν γυναίκες. Οι όποιες θέσεις εργασίας δημιουργούνται, δεν είναι πλήρους, αλλά μερικής και προσωρινής απασχόλησης και προορίζονται για απασχολήσιμους και χαμηλά αμειβόμενους. Επιδεινώνονται οι δυσκολίες στην επαγγελματική εξέλιξη. Η μητρότητα διώκεται από τον εργοδότη. Στο εμπόριο, όπου εργάζονται ως επί το πλείστον γυναίκες, οι συνθήκες γίνονται όλο και πιο απάνθρωπες και αναγκάζουν τις εργαζόμενες να εγκαταλείψουν τη δουλιά τους. Ενθαρρύνουν τις γυναίκες με επιχορηγήσεις, προκειμένου να γίνουν ελεύθεροι επαγγελματίες, όταν καθημερινά κλείνουν πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μη αντέχοντας στο σκληρό ανταγωνισμό με τα μεγαθήρια.

Σ' αυτήν την κατάσταση που διαμορφώνεται, οι γυναίκες πλήττονται ιδιαίτερα. Ολα αυτά τα μέτρα τα προώθησαν σε κλάδους όπου απασχολούνται κύρια γυναίκες για να τα εξαπλώσουν σε όλο το εργατικό δυναμικό. Οι γυναίκες δέχονται περισσότερες πιέσεις να επιλέξουν τη μερική απασχόληση, προκειμένου να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις προς την οικογένεια, ύστερα, μάλιστα, από τη συνεχώς συρρικνούμενη κοινωνική πολική.