«Η μπαλάντα ενός στρατιώτη»

Ο μεγάλος σκηνοθέτης, που με απαράμιλλο λυρισμό και ανθρωπιά μετέφερε όλη την τραγικότητα του πολέμου στο σελιλόιντ, θέτοντας, παράλληλα, νέα δεδομένα στις πολεμικές ταινίες, χρησιμοποιώντας με μαεστρία την παράδοση του ρωσικού λυρισμού και το σοσιαλιστικό ρεαλισμό, είχε υποστεί πολλά εμφράγματα, υποκύπτοντας τελικά σε νοσοκομείο της Μόσχας.

Ο Τσουχράι έγινε παγκόσμια γνωστός με την ταινία του «Η μπαλάντα ενός στρατιώτη» (1959), η οποία προβλήθηκε σε όλο τον κόσμο και θεωρείται μια από τις καλύτερες σοβιετικές πολεμικές ταινίες και μια από τις καλύτερες πολεμικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Ο ίδιος γνώρισε από κοντά τη φρίκη του πολέμου, αλλά και τον ηρωισμό των λαών της ΕΣΣΔ, υπηρετώντας ως αλεξιπτωτιστής στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, στη διάρκεια του οποίου τραυματίστηκε πέντε φορές και παρασημοφορήθηκε για τον ηρωισμό του. Ο Τσουχράι είχε πάρει μέρος και στην περίφημη διεθνώς μάχη του Στάλινγκραντ.

Ο ίδιος έλεγε ότι όλες οι πολεμικές ταινίες του είναι βασισμένες σε προσωπικές εμπειρίες και πίστευε ότι «ο πόλεμος αποκαλύπτει τα έργα και τους χαρακτήρες των ανθρώπων». Σπούδασε στο Ινστιτούτο Κινηματογράφου Μόσχας με δάσκαλο τον Σοβιετικό σκηνοθέτη Μιχαήλ Ρομ και είχε τιμηθεί με τον τίτλο του Λαϊκού Καλλιτέχνη της ΕΣΣΔ, την ανώτερη τιμητική διάκριση για Σοβιετικό καλλιτέχνη.

Από τις σημαντικότερες ταινίες του είναι: «41ος» (1956), «Καθαρός ουρανός» (1959), «Η ζωή είναι ωραία» (1980), «Θα σε μάθω να ονειρεύεσαι» (1984). Η κηδεία του θα γίνει αύριο στη Μόσχα.

Αυτά τα λόγια ανήκουν στο μεγάλο μουσικό «Σκρίμιν» Τζέι Χόκινς που πέθανε πέρυσι, όπως ακριβώς το περιέγραψε, προλαβαίνοντας όμως να κάνει πολλούς ανθρώπους ευτυχισμένους με τη μουσική του και να επηρεάσει καταλυτικά πολλούς συναδέλφους του, στο χώρο του μπλουζ, της τζαζ, του ροκ. Γεννημένος το 1929 στο Κίβελαντ του Οχάιο (ΗΠΑ) και μεγαλωμένος στους Ινδιάνους Μπλάκφουτ, αφού η μητέρα του τον εγκατέλειψε, ο Χόκινς σφράγισε με τη μαύρη μουσική το έργο του. Είναι ο συνθέτης και της πασίγνωστης, μπλουζ επιτυχίας, «I Put A Spell On You» (1956).

Παρότι ήταν ένας θρύλος της μουσικής, και πριν το θάνατό του, δε γυρίστηκε καμιά ταινία για τη ζωή και το έργο του. Το κενό αυτό κλήθηκε να καλύψει ο σκηνοθέτης Νίκος Τριανταφυλλίδης (θαυμαστής του Χόκινς) και μάλιστα με παραγγελία του ίδιου του μουσικού, όταν συναντήθηκαν το 1999 στην Ελλάδα, όπου ο Χόκινς έδωσε τις δύο τελευταίες του συναυλίες στις 10 και 11 Δεκέμβρη, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Στις 12 Φλεβάρη του 2000 πέθανε. Ο Ν. Τριανταφυλλίδης δεσμεύτηκε να ολοκληρώσει το ντοκιμαντέρ με τίτλο «"Screamin'" Jay Hawkins - I put a spell on me», το οποίο θα παρουσιαστεί στις 2/11 στον «Απόλλωνα». Εκτός από τον Χόκινς, στην ταινία μιλούν μεταξύ άλλων, οι Τζιμ Τζάρμους, Ερικ Μπάρντον, Μπο Ντίντλεϊ κ.ά.

Η ταινία πήρε το βραβείο κοινού στο φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ενώ ήδη προβλήθηκε σε φεστιβάλ στο Μόντρεαλ και το Λονδίνο και προγραμματίζεται η προβολή του στην Ισπανία και τη Μελβούρνη. Η φωτογραφία είναι του Χρήστου Καραμάνη. Τα γυρίσματα έγιναν σε Ελλάδα, Γαλλία, Αγγλία και ΗΠΑ.

«Υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στα λυρικά και στα καθαρά λαϊκά τραγούδια», είπε ο Μ. Θεοδωράκης αναφερόμενος στο δίσκο, τονίζοντας πως «στα λαϊκά μου τραγούδια ενυπάρχει το ερωτικό στοιχείο». Ο συνθέτης ενοχλείται με την προβολή του ερωτικού στοιχείου στο έργο του και το διαχωρισμό του από το αγωνιστικό, «ωσάν οι αγωνιστές να μην ερωτεύονταν. Οι αγωνιστές είναι οι πραγματικά ερωτικοί άνθρωποι». Για τον Δ. Μπάση, είπε ότι «βρήκε τον γνήσιο λαϊκό τραγουδιστή. Διαθέτει ερμηνευτική ικανότητα, σεμνότητα και αγνότητα, που πρέπει να έχει το λαϊκό τραγούδι. Αν τον συναντούσα πριν 15 χρόνια, θα έγραφα και άλλους κύκλους λαϊκών τραγουδιών».

Καθώς ο συνθέτης πλέον δε συνθέτει λαϊκά τραγούδια, στράφηκε σε παλαιότερους κύκλους και ξαναμπήκε στο στούντιο για «εκατοντάδες ώρες», διδάσκοντας τον Δ. Μπάση και διευθύνοντας τη Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης». «Θέλησα να δώσω τον κλασικό λαϊκό ήχο. Η νέα ερμηνεία είναι πιο φρέσκια, πιο νεανική, καθώς σε αυτή υπάρχει η εξέλιξη του τραγουδιού μέσα στο χρόνο».

«Αυτός ο δίσκος είναι ό,τι σημαντικότερο έχω κάνει», είπε ο Δ. Μπάσης, σημειώνοντας τα συναισθήματα ευτυχίας, αλλά και άγχους που έχει, καθώς τα κομμάτια αυτά τα έχουν τραγουδήσει μεγάλες φωνές.