Οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας, η ΝΔ μέχρι το 1993 και από τότε το ΠΑΣΟΚ, μεταξύ των άλλων θεάρεστων πραγμάτων που έκαναν στην οικονομία και στην κοινωνία, όπως είναι τα προγράμματα λιτότητας, οι ιδιωτικοποιήσεις, οι «ελαστικές» εργασιακές σχέσεις και η αύξηση της ανεργίας, στη σφαίρα της φορολογίας, με την υιοθέτηση νεοφιλελεύθερων επιλογών, κατάφεραν τα εξής αξιοθαύμαστα: α) Να μειώσουν δραστικά τη φορολογία των επιχειρήσεων, των τραπεζών κλπ. β) Να μεταφέρουν τα φορολογικά βάρη στα λαϊκά στρώματα. γ) Να αυξήσουν τη συνολική φορολογική επιβάρυνση κατά 5 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες. Από 21,6% του ΑΕΠ το 1992 σε 26,6% το 2000. Εχουν επέλθει τα χρόνια αυτά τέτοιες αλλαγές - φιλικές προς τους επιχειρηματίες και εχθρικές προς τα λαϊκά στρώματα - στη φορολογία, ώστε μπορούμε πλέον να μιλάμε για ένα εξάμβλωμα. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε:

Σε ολόκληρη τη σελίδα 29 του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2002, όπου αναλύονται τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού, από τις 41 στήλες, στις οποίες καταγράφονται οι άμεσοι και οι έμμεσοι φόροι, μόνο 2 αφορούν στις επιχειρήσεις! Η φορολογία Νομικών Προσώπων και η φορολογία Μεταβίβασης Κεφαλαίου, στην οποία υπάγεται η φορολογία των χρηματιστηριακών πράξεων. Βέβαια, στη φορολογία αυτή υπάγονται και οι αγοραπωλησίες ακινήτων. Αλλες δύο στήλες που αφορούν στα έσοδα από ελέγχους προηγούμενων οικονομικών ετών σε άμεση και έμμεση φορολογία έχουν να κάνουν πρωτίστως με επιχειρήσεις αλλά και φυσικά πρόσωπα. Από εκεί και πέρα οι λοιπές φορολογίες αφορούν σχεδόν αποκλειστικά στα λαϊκά στρώματα. Τέτοιοι φόροι είναι αυτοί των Φυσικών Προσώπων, οι Φόροι στην Περιουσία (κληρονομιές, δωρεές, γονικές παροχές), οι Φόροι Συναλλαγών με το ΦΠΑ να κυριαρχεί, όπως και οι Φόροι Κατανάλωσης, σε πετρελαιοειδή, οινοπνευματώδη, καπνό.

Μέχρι σήμερα πάγιο αίτημα του συνδικαλιστικού κινήματος ήταν η αλλαγή της σχέσης άμεσων προς έμμεσους φόρους, υπέρ των πρώτων. Το αίτημα αυτό είχε τη λογική εξήγηση, επειδή η έμμεση φορολογία είναι αντίστροφα προοδευτική, δηλαδή επιβάλλει τον ίδιο φόρο σε άνισα μεταξύ τους εισοδήματα. Τον ίδιο, π.χ., ΦΠΑ πληρώνει ο κάτοικος της Εκάλης και στο Καστρί, με τον κάτοικο του Περάματος και της Δραπετσώνας. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με τις τελευταίες φορολογικές αλλαγές, έκανε το θαύμα της. Η νέα φορολογική κλίμακα κινείται στη φιλοσοφία των έμμεσων φόρων. Για να είμαστε δίκαιοι, την υιοθέτησε η ΝΔ το 1992 και σήμερα την ενισχύει ακόμα περισσότερο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Περιορίζεται στο αφορολόγητο και σε τρεις φορολογικούς συντελεστές, 15%, 30% και 40%, για εισοδήματα άνω των 8 εκατ. δραχμών. Εχουμε δηλαδή μια φορολογική κλίμακα η οποία υπερφορολογεί εισοδήματα μεταξύ 3-8 εκατ. δραχμών, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία του δηλωθέντος εισοδήματος, με πολύ μεγάλους συντελεστές και απαλλάσσει τα μεγάλα και πολύ μεγάλα εισοδήματα, που θα έπρεπε να φορολογούνται με συντελεστές 50-60-70%.

Τα τελευταία, ευνοϊκά για τους επιχειρηματίες, φορολογικά μέτρα - τα οφέλη για τους εργαζόμενους είναι κυριολεκτικά ψιχία - είναι ο κρίκος μιας αλυσίδας που απλώνεται σ' ολόκληρη τη δεκαετία του '90. Αρχικά και υπό την πίεση των δημοσιονομικών στόχων της Συνθήκης του Μαάστριχτ επιβάλλονται νέες φορολογίες σε εργαζόμενους, που παίρνουν τη μορφή του «παγώματος» των φορολογικών κλιμακίων, της αύξησης των έμμεσων φόρων (ΦΠΑ, Ειδικοί Φόροι) και της επιβολής των «αντικειμενικών» κριτηρίων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Παράλληλα, μειώνουν τη φορολογία των επιχειρήσεων (φορολογικές αλλαγές ΝΔ το 1992). Σήμερα, με σημαντικά υψηλά τα φορολογικά επίπεδα, αναδιανέμουν το εισόδημα υπέρ των επιχειρηματιών. Εφαρμόζεται ήδη η πρώτη δέσμη μέτρων με μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων και των τραπεζών στο 35% από 40% και των υψηλών εισοδημάτων από 45% στο 40%. Με το νομοσχέδιο «Για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας» μειώνεται για τις συγχωνευόμενες επιχειρήσεις τον πρώτο χρόνο της συγχώνευσης η φορολογία κατά 10 μονάδες και 5 μονάδες τον δεύτερο χρόνο. Τις προηγούμενες μέρες ο Ν. Χριστοδουλάκης ανακοίνωσε και νέα μείωση του συντελεστή φορολογίας κερδών μέχρι 2,5 μονάδες για τις επιχειρήσεις που θα προσλάβουν προσωπικό. Ετσι θα υπάρξουν επιχειρήσεις που για το 2002 θα φορολογηθούν με 22,5%, ενώ το 2000 φορολογούνταν με 40%. Εξάλλου νέα μεγάλα και προκλητικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις αναμένεται να ανακοινωθούν την άνοιξη του 2002 με την παρουσίαση της μελέτης της ομάδας που επεξεργάζεται την αναθεώρηση του φορολογικού συστήματος.

Την επόμενη χρονιά συνολικά προβλέπεται να εισπραχθούν 12,02 τρισ. δραχμές φόροι, έναντι 11,33 τρισ. δρχ. το 2001. Θα είναι δηλαδή αυξημένα κατά 6,1%, όταν ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ προβλέπεται να είναι 6,9%. Οι Αμεσοι Φόροι προβλέπεται να αυξηθούν 7,2% και να ανέλθουν στα 4,98 τρισ. δραχμές. Οι Εμμεσοι Φόροι προβλέπεται να αυξηθούν κατά 5,3% και να ανέλθουν στα 7,04 τρισ. δραχμές.

Τα χαρακτηριστικά του προϋπολογισμού φόρων είναι τα ακόλουθα:

• Από το σχετικό πίνακα λείπει κάθε αναφορά σε φορολογίες που αφορούν στη μεγάλη ακίνητη περιουσία, στις εταιρίες επενδύσεων χαρτοφυλακίου, στα αμοιβαία κεφάλαια κλπ. Η συμμετοχή τους στα φορολογικά έσοδα είναι αμελητέα.
• Η φορολογία Νομικών Προσώπων κινείται πολύ κάτω από τα επίπεδα του 2000. Από 1.715 δισ. δραχμές που είχαν εισπράξει το 2000, το 2002 προσδοκούν να εισπράξουν 1.560 δισ. δραχμές, παρά τη σημαντική άνοδο του ΑΕΠ το 2001 και την προβλεπόμενη το 2002. Η φορολογία επιχειρήσεων-τραπεζών, θυγατρικών τους κλπ., συμμετέχει με 12,2% στα συνολικά φορολογικά έσοδα.
• Η φορολογία των Φυσικών Προσώπων αυξήθηκε με ρυθμό 10,9% το 2001 προς το 2000, ενώ το 2002 προβλέπεται να αυξηθεί κατά 7,7%. Συνολικά προσδοκούν να εισπράξουν 2.203 δισ. δραχμές. Ετσι, ενώ η φορολογία Νομικών και Φυσικών Προσώπων είχε σχεδόν εξισωθεί το 2000, το 2002 διευρύνεται σημαντικά υπέρ της δεύτερης.
• Ο ΦΠΑ αποτελεί τον σημαντικότερο φόρο καθώς καλύπτει το 34% της συνολικής επιβάρυνσης. Προβλέπεται να αυξηθεί κατά 8,4% και να ανέλθει στα 4.015 δισ. δραχμές. Η πρόβλεψη για αύξησή του κατά 9,7% στα προϊόντα καπνού και κατά 9,5% στα «λοιπά είδη», όπου περιλαμβάνονται τα οινοπνευματώδη ποτά, μάλλον προεξοφλεί νέα αύξησή τους το 2002.
• Οι Φόροι στην Περιουσία (κληρονομιές, δωρεές, γονικές παροχές) αυξήθηκαν κατά 8,6% το 2001 λόγω της πολύ μεγάλης αύξησης των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, ενώ για το 2002 προβλέπεται να αυξηθούν με ρυθμό 6,7%.
• Η σημαντική πρόβλεψη για αύξηση των άμεσων και έμμεσων φόρων των προηγούμενων οικονομικών ετών (προβλέπεται να αυξηθούν κατά 19,7% και 20,5% αντίστοιχα) προεξοφλεί την ένταση των φορολογικών ελέγχων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το 2002. Πρόκειται για μια πηγή εσόδων που αξιοποιούν ανελλιπώς καθ' όλη τη δεκαετία του '90 μέχρι σήμερα και αποδίδει φυσικά υπό το καθεστώς της φορολογικής τρομοκρατίας.
• Η φορολογία μεταβίβασης κεφαλαίων (περιλαμβάνει φόρο χρηματιστηριακών συναλλαγών, των τραπεζικών καταθέσεων και τη φορολογία μεταβίβασης ακινήτων) μειώθηκε δραστικά κατά 37,3% το 2001. Η μείωση οφείλεται στην πολύ μεγάλη καθίζηση του φόρου των χρηματιστηριακών συναλλαγών (από 330 δισ. δρχ. σε 30 δισ. περίπου), η οποία αντισταθμίστηκε κάπως από την αύξηση της φορολογίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Για το 2002 προβλέπεται μια αύξηση 17,2%, η οποία όμως επιβάλλεται σε μια αρκετά χαμηλή βάση του 2001.
• Οι φορολογίες, τέλος, στους Ειδικούς Φόρους πετρελαιοειδών, καπνού και οινοπνευματωδών προβλέπεται να αυξηθούν κατά 6,8%, 7,7% και 8,1% αντίστοιχα.