ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 8 Νοέμβρη 2001
Σελ. /40
Σολομώντα «Ασμα Ασμάτων»

Μετάφραση Μάχης Μουζάκη

Σε μια καλαίσθητη έκδοση με σχέδια και αρχιγράμματα της γνωστής ζωγράφου και ποιήτριας Λέτας Κουτσοχέρα, η άξια ποιήτρια Μάχη Μουζάκη μεταφράζει εξαίρετα το έργο του Σολομώντα «Ασμα Ασμάτων».

Ενας ύμνος στον έρωτα, στην αιώνια αγάπη, που η δύναμή της κινεί βράχους, βουνά και γαληνεύει μανιασμένες θάλασσες.

Στο τραγούδι αυτό, η μεταφράστρια - ποιήτρια αποδεικνύει τη δική της ποιητική δύναμη και με σεβασμό στο δημιουργό «μεταφέρει» το βαθύ ερωτικό λόγο του Σολομώντα.

Το θέμα γνωστό, έχει σημαδέψει όλους μας με ανεξίτηλη σφραγίδα πάνω στης καρδιάς τον ευαίσθητο χτύπο.

Η ευγένεια, τα ευρήματα, οι παρομοιώσεις και οι αναφορές στον αγνό έρωτα, το «Ασμα Ασμάτων» θεωρείται ως ο καθαγιασμός της αγάπης, της κορύφωσης του σημαντικότερου συν-αισθήματος του ανθρώπου.

Η Μ. Μ., βαθιά ερωτική ποιήτρια, δε θα μπορούσε να επιλέξει για μετάφραση κείμενο λιγότερο δυνατό κι ερωτικό. Με λόγο προσεχτικά δουλεμένο κεντάει τον καμβά της με περισσή χάρη και φτάνει σ' ένα αρτιότατο αποτέλεσμα, προσφέροντας στους αναγνώστες μια γνήσια ποίηση.

Αντιγράφουμε από το κεφάλαιο Η`: «Βάλε με ως σφραγίδα στην καρδιά σου, / στο μπράτσο σου ως βούλα απίθωσε με / πανίσχυρη / είναι η αγάπη σαν το θάνατο / η ζήλια όπως ο Αδης τρομερή. / Της αγάπης τα φτερά, φτερά πυράς. / Τις φλόγες της δε σβήνουν καταρράχτες / μήτε τις φράζουν ποταμοί. / Για την αγάπη ό,τι κι αν δώσει / ο άνθρωπος θα πικραθεί / όλα θα τον πληγώσουν». (Εκδόσεις «Αίολος»).


Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ-ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ

Ρυθμός - μουσική και κινηματογράφος

«Ουκ εν τω πολλώ το ευ». Αν και μικρού σχήματος και ολιγοσέλιδο (106 σελ.), το βιβλίο που παρουσίασαν προχθές οι εκδόσεις «Entrancte/ Σύγχρονη Εκπαίδευση», το οποίο περιέχει τέσσερα δοκίμια του μεγάλου Γάλλου ιστορικού, θεωρητικού και δημιουργού του πειραματικού κινηματογράφου Ζαν Μιτρύ, υπό τον τίτλο «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Κυρίως χρησιμότατο για τους νέους θεωρητικούς, κριτικούς, δημιουργούς του κινηματογράφου, ιδιαίτερα της βιντεοτέχνης, της οποίας, αν και στα σπάργανα ακόμα στην Ελλάδα, η ανάπτυξή της προβλέπεται γοργή, λόγω του χαμηλού κόστους της.

Την ιστορική, θεωρητική, βοηθητική για τον κινηματογραφικό δημιουργό αξία (αξία «επαναστατική» απέναντι στο παγκοσμιοποιημένο αμερικάνικο κινηματογραφικό μοντέλο) των τεσσάρων κειμένων του Μιτρύ (προέρχονται από το βιβλίο του «Ο πειραματικός κινηματογράφος - Ιστορία και προοπτικές») επισήμαναν ο μεταφραστής τους Γιάννης Φραγκούλης και ιδιαίτερα ο Ανδρέας Παγουλάτος. Ο Α. Παγουλάτος, «μαθητής» του Μιτρύ στο Πανεπιστήμιο «Paris I» υπογράμμισε την επιρροή που άσκησε ο Μιτρύ. Πρώτον, με το παιδαγωγικό και συγγραφικό έργο του (λ.χ. με την 5τομη «Ιστορία του Κινηματογράφου», το κορυφαίο του «Αισθητική και ψυχολογία του Κινηματογράφου» κ.ά.). Με την κοινωνιολογική και διαλεκτική κριτική του απέναντι στη «νεαρή» στις δεκαετίες του '60 και '70 επιστήμη της Σημειολογίας, η οποία ως «μόδα» έκανε και τις ακρότητές της, λ.χ. να βλέπει... το δέντρο αλλά να χάνει το δάσος. Και τέλος, με τις μικρού μήκους (από το 1929 και εντεύθεν) αλλά και μεγάλου μήκους πειραματικές ταινίες του.

Οι έννοιες ρυθμός και μουσική, στενά συνδεδεμένες με τον κινηματογράφο, ιδιαίτερα με τον πειραματικό, δεν έχουν μελετηθεί από τους Ελληνες δημιουργούς και θεωρητικούς του κινηματογράφου. Κι όμως ο ρυθμός, κατά κύριο λόγο, και η μουσική αν δε συμφύονται απολύτως, επιδρούν καθοριστικά, παίζουν «σημαίνοντα», «σηματοδοτικό» ρόλο στη δομή της κινηματογραφικής «γλώσσας» (σενάριο, αισθητική δομή των πλάνων, των σεκάνς, μοντάζ κλπ).

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΜΑΥΡΟΓΙΩΡΓΗΣ
«Τα οικολογικά»

Σαν βγεις στον πηγεμό για τη γενέτειρα φύση, δε θα τη βρεις όπως την ήξερες παιδί. Δε θα τραγουδήσουν πια τα δειλινά καρδερίνες κι ούτε θα κεντήσουν τα βράδια με τα φωτάκια τους πυγολαμπίδες. Αδειος ο ουρανός από πουλιά, αποκαΐδια στις πλαγιές των λόφων, καμιά πηγή με «λάλον ύδωρ».

Ο ποιητής Φίλιππος Μαυρογιώργης στα «Οικολογικά» θυμάται τη χλωρίδα και πανίδα του νησιού του, της Νικαριάς. Και πικραίνεται που σήμερα δεν υπάρχει εκεί ό,τι γοήτευε την παιδική του ψυχή. Ετσι, με στίχους απέριττους, θυμίζει έναν κόσμο χαμένο: «Ο αετός, ο βασιλεύς των ουρανών/ κάποτε ζούσε και στη Νικαριά./ Τώρα χαθήκανε οι αετοί στους ουρανούς / χαθήκανε κι απ' της ζωής την πάλη. / Τώρα, πλεονάζουν τ' ανθρωπάκια, οι γυμνοσάλιαγκες / γιατί, οι αετοί δε ζουν στα χαμηλά». Ο ποιητής, ξεχωρίζοντας την ομορφιά των γερακιών, βλέπει την αρπαγή και την ασχήμια όπου υπάρχει: «Στην κοινωνία μας αλίμονο, / μια χούφτα ανθρώπινα γεράκια / πίνουν το αίμα των λαών, / κι ας είν' χορτάτοι». Αυτοί αφανίζουν καθημερινά το περιβάλλον. «Πέρα εκεί, στον Αμαζόνιο, / με το λαμπρό ηλιοβασίλεμα, / εκεί οι πολυεθνικές, εκεί το έγκλημα. / Δολοφονούνε το αρχαίο δάσος της ζωής». Αλλά και: «Η Ελλάδα καίγεται... / τα σπίτια, τα λιοστάσια της. / Ο θρήνος ν' ανεβαίνει δίπλα στον καπνό / κι οι γραφειοκράτες να υπόσχονται, / κι όλα στάχτη, κι οι ελπίδες μας, / γιατί της εξουσίας κι οι εμπρηστές».

Τελικά ο Φ. Μ. βλέπει να νικά «η ζωή», όπως τη σάρκωνε παλιά η «Σαράντενα», η λαϊκή οικολόγος της Νικαριάς, που φύτευε δέντρα κι έλεγε: «Δέντρα φυτεύετε και κάντε πιάσματα στα βρόχινα νερά». (Εκδοση «ΝΕΑΣ ΙΚΑΡΙΑΣ»).


Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ


ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

-- «Κριτική»: «Η οικονομία των μαιευτικών υπηρεσιών στην Ελλάδα» (επιμέλεια Μάνος Ματσαγγάνης). Εφη Λαμπροπούλου «Εσωτερική ασφάλεια και κοινωνία του ελέγχου» (μελέτη). Πεπετέλα «Η επιθυμία της Κιάντα» (αναφορά στην κοινωνία και κουλτούρα των λαών της Αφρικής).

-- «Ιωλκός»: Διονυσία Παπαϊωάννου «Ο θυμωμένος κάβουρας» (μυθιστορηματικός ύμνος στη ζωή).

-- Α. Α. Λιβάνης: Αμαλία Νεγρεπόντη «Αγαπημένε μου τρομοκράτη» (μυθιστόρημα). Μιρέλλα Καλοστύπη «Αύριο φεύγω» (μυθιστόρημα). Ιφιγένεια Π. Κολλάρου «Μ' ένα κλικ αλλάζουν όλα (μυθιστόρημα). Κατερίνα Μποζώνη «Ζωή σαν μυθιστόρημα» (μυθιστόρημα). Μαρία Σταυροπούλου - Τσιμιγκάτου «Αργησα πολύ να ζήσω» (μυθιστόρημα). Αγγελική Παυλοπούλου «Αγγελική και Λουίτζι» (μυθιστόρημα). Μούνα Αγιούμπ «Είκοσι χρόνια σιωπής» (αυτοβιογραφία, μετάφραση Βέρα Δαμόφλη). Μπερναντέτ Βαλερύ «1.001 τρόποι για να σωθεί ο πλανήτης μας» (μετάφραση Ανδρέας Σοκοδήμος).

-- «Bell»: Αρνώ Ντελαλάντ «Η παναγία κάτω από τη γη» (βραβευμένο ιστορικό μυθιστόρημα, μετάφραση Μπάμπης Λυκούδης).

-- «Κοχλίας»: «Ταξίδι στην Ελλάδα με 27 διηγήματα» (επιλογή διηγημάτων Γιάννης Σολδάτος. Ανθολογούνται: Κόνιογλου, Ρώτας, Κρυστάλλης, Τερζάκης, Γιοφύλης, Δούκας, Μ. Βαλαωρίτης, Μυριβήλης, Καζαντζάκης, Πρεβελάκης κ.ά.).

-- Ψυχογιός: Ζέιντι Σμιθ «Λευκό χαμόγελο σε μαύρο φόντο» (μετάφραση Ρένα Χατχούτ, βραβευμένο μυθιστόρημα). Λουί ντε Μπερνιέρ «Ο σενιόρ Βίβο και ο άρχοντας της κόκας» (μυθιστόρημα, μετάφραση Μαρία Αγγελίδου).

-- «Περίπλους»: Γιώργος Κουρμούσης «Εκτός θέματος» (μικρογραφήματα). Γκλεν Ντάνκαν «Μόνο η αγάπη μένει» (μετάφραση Τίνα Βουνάση, μυθιστόρημα). Τζον Μάντο Ρόμπερτς «Φόνος στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας» (αστυνομικό μυθιστόρημα) μετάφραση Ελεονώρα Χαριλάου). Σεραφείμ Κωνσταντινίδης «Οι κυνηγοί του χρήματος» (για το Χρηματιστήριο). Λεϊλά Μπράιτ «Διαβάζοντας το μέλλον» (μετάφραση Βασιλική Κοκκίνου).

-- «Οξύ»: Αριάνα Νταγκίνο «Οι νέοι νομάδες (Πρωτοπόροι της αλλαγής - κουλτούρες της εξέλιξης - Νέα επαγγέλματα)»

-- «Δωρικός»: Εντζο Λαουρέττα «Η νύφη ήταν πανέμορφη» (μυθιστόρημα, συλλογική μετάφραση).

-- «Αρχέτυπο»: «Ιερή Ελλάδα (συλλογικό έργο δέκα Ελλήνων ιστορικών). Καρλ Γ. Ερνστ «Σουφισμός (Η φιλοσοφία και πρακτική της μυστικής παράδοσης του Ισλάμ)» (μετάφραση Σοφία Λειβαδοπούλου).

-- Στέλιος Τσιάκας «Μονόγραμμα μεταβλητών (ένα ποίημα)» Θεσσαλονίκη 2001).

-- Ηρακλής Καρυώτης «Μικρή ελεγεία» (ποίηση εκδόσεις Σ.Δ. Βασιλόπουλος).

-- «Γραφή (τετράδια λογοτεχνίας)» (τεύχος 49).

-- «Ερευνα» (περιοδικό για τα γράμματα, τις τέχνες, την πολιτική και οικονομία, τεύχη 4 και 5 - 2001). Το 4ο τεύχος περιέχει αφιέρωμα στον ποιητή Τάκη Βαρβιτσιώτη.

ΝΤΟΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ:
«Οι τρεις χήρες»

Κατάματα βλέποντας, χωρίς παρωπίδες την πραγματικότητα η Ντόρα Γιαννακοπούλου, γράφει ασταμάτητα κοινωνικά μυθιστορήματα και σχεδόν όλα έχουν γίνει τηλεοπτικά σίριαλ.

Οι «Τρεις χήρες» (το τέταρτο μυθιστόρημά της), γύρω στα 45 χρόνια τους οι δυο, πολύ νεότερη η τρίτη, έχουν κοινό σημείο τη χηρεία (η τρίτη είναι πρώτα χήρα και ύστερα ζωντοχήρα), η Μαριάνθη, η Εμιλη, η Ανθούλα. Τις δένει βαθιά φιλία κι αφοσίωση. Κυρίαρχες σ' όλα τα κεφάλαια του έργου, κάπου - κάπου περιστοιχίζονται κι από τους συζύγους τους (όταν ζούσαν) και κάποιους στενούς φίλους.

Η Μαριάνθη, περίεργη, αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, με έκλυτο βίο και πολλές «αμφιβόλου ηθικής», διασυνδέσεις. Η Εμιλη αποτυχημένη ηθοποιός σε περιοδεύοντες θιάσους στην επαρχία. Η Ανθούλα, ωραίο φτωχοκόριτσο με ηθικές, ακλόνητες, αρχές, βοηθός της Εμιλη.

Εμπλέκονται στην υπόθεση μαφιόζου των ναρκωτικών και της τοκογλυφίας, τραβεστί, ασφαλίτες (που βοηθούν) κι επικίνδυνοι βιαστές, προσθέτοντας την πινελιά και του αστυνομικού μυστηρίου στην πλοκή του θέματος.

Ζωντανές προσωπογραφίες, έντονο ψυχογραφικό κλίμα, άνεση γραφής καθορίζουν την ποιότητα στις λογοτεχνικές επιδόσεις της Ντόρας Γιαννακοπούλου. (Εκδόσεις «Καστανιώτη»).


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ