Μέσα σ' αυτό το ζεστό, συντροφικό κι ενθουσιώδες κλίμα, οι αντιπρόσωποι του Συνεδρίου, ανέπτυξαν τον πλούσιο προβληματισμό τους, μετέφεραν την εμπειρία τους από την αγωνιστική, πρωτοπόρα δράση της Οργάνωσης τα προηγούμενα χρόνια και κατέληξαν με ομοψυχία σε σημαντικότατες αποφάσεις.

Το βράδυ του Σαββάτου μίλησε στο Συνέδριο η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα (εκτενή αποσπάσματα δημοσιεύουμε σήμερα), ενώ ακολούθησε το κλείσιμο των εργασιών του πρώτου θέματος από τον Γραμματέα του απερχόμενου ΚΣ, Νίκο Σοφιανό. Η εισήγηση και το κλείσιμο ψηφίστηκαν ομόφωνα από τους αντιπροσώπους.

Την Κυριακή, οι εργασίες του Συνεδρίου ξεκίνησαν με τη συζήτηση πάνω στο κείμενο της απόφασης, το οποίο και εγκρίθηκε, ενώ αργότερα ακολούθησε η συζήτηση για την εκλογή του νέου οργάνου.

Από το Συνέδριο εκλέχτηκε νέο Κεντρικό Συμβούλιο αποτελούμενο από 59 μέλη. Στην πρώτη σύνοδό του, το ΚΣ εξέλεξε ομόφωνα Γραμματέα τον Θέμη Γκιώνη, καθώς και το Γραφείο του, αποτελούμενο από τους: Καλύβα Γιώργο, Καπέτη Θεανώ, Κούρο Νίκο, Μαρινάκη Αλέκο, Παναγιωτακοπούλου Χριστίνα, Παπαδάκη Κώστα, Παπασταύρου Κύριλλο, Πέτσα Μάκη, Πρωτούλη Γιάννη, Τασούλα Βασίλη, Τσαντή Χρήστο και Χαλβατζή Αλέκο.

«Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες, συμμαχητές της ΚΝΕ στους αντιιμπεριαλιστικούς και διεθνιστικούς αγώνες και στην ΠΟΔΝ, αγαπητοί συντρόφισσες και σύντροφοι σύνεδροι στο 8ο Συνέδριο της ΚΝΕ,

Η γνώμη μας είναι ότι τούτο το Συνέδριο της ΚΝΕ, το 8ο Συνέδριο, έχει κάτι το καινούργιο και ξεχωριστό, σε σχέση με το προηγούμενο και τα ακόμη προηγούμενα. Πραγματικά σήμερα μπορούμε να μιλάμε για μια ΚΝΕ, που μέστωσε, που μεγάλωσε, για μια ΚΝΕ σημαντική, μια αξιόμαχη Οργάνωση δίπλα στο ΚΚΕ.

Τι θα μπορούσα να ξεχωρίσω από αυτό το Συνέδριο; Μια μαχητικότητα και αγωνιστικότητα, που δεν είναι επιφανειακή. Αγωνιστικές και μαχητικές ομιλίες, μπορούν να βγαίνουν, όμως, πιστεύω, ότι οι ομιλίες αυτές, πατάνε, σε μια αυξημένη δράση και συμμετοχή της νεολαίας στους αγώνες. Πρόκειται για μια μαχητικότητα που προέρχεται, όχι μόνο από το συναίσθημα ή από το πιστεύω, αλλά από εμπειρίες σημαντικής δράσης. Υπήρχε πνεύμα αισιοδοξίας, αλλά ταυτόχρονα, θεωρώ πολύ σημαντικό, ότι υπήρχε ένα πνεύμα δημιουργικής ανησυχίας, όχι γκρίνιας και απαισιοδοξίας. Κι αυτό είναι ένα πάρα πολύ καλό σημάδι. Να πατάμε γερά στα πόδια μας από την εμπειρία, να έχουμε αυτοπεποίθηση, αλλά και να είμαστε απολύτως απαιτητικοί από τον εαυτό μας. Νομίζω ότι έγινε μια πολύ καλή προσπάθεια, που δεν τελειώνει με τις εργασίες του Συνεδρίου. Ο προβληματισμός, που αναπτύχθηκε στο Συνέδριο - τουλάχιστον από τους ομιλητές και τις ομιλήτριες και φαντάζομαι και από άλλους που δεν μπόρεσαν να μιλήσουν λόγω χρόνου - αυτός ο προβληματισμός πρέπει να συνεχιστεί και μετά το Συνέδριο, με μεγαλύτερη απαιτητικότητα, ακριβώς γιατί θα υπάρχουν και συλλογικά επεξεργασμένες αποφάσεις. Υπάρχουν ζητήματα που προκύπτουν από τη συνθετότητα των καθηκόντων που έχουμε που δεν μπορεί να κλείσει εδώ μέσα.

Είδα ότι υπήρξε μεγάλη αγωνία και άγχος, θετικό, για την ανάπτυξη των γραμμών της ΚΝΕ, παρά το ότι υπερδιπλασιάστηκε από το προηγούμενο Συνέδριο. Από τη μια πλευρά, σύντροφοι, αναμφισβήτητα υπάρχει απαίτηση η ΚΝΕ, πάντα έτσι ήταν, η νεολαία πρέπει να αυξάνεται με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς από ό,τι το Κόμμα. Με την έννοια ότι -αν θέλετε- και τα κριτήρια και οι απαιτήσεις, για να γίνει ένας νέος, μια νέα μέλος της ΚΝΕ, δεν μπορεί να είναι ίδια με τα κριτήρια που συνοδεύουν αυτόν που θα γίνει μέλος τους Κόμματος. Αλλωστε, σήμερα, είναι πιο εύκολο ένας νέος 18-20 χρονών να κάνει αυτό το βήμα, σε σχέση με άλλους μεγαλύτερης ηλικίας, που για διάφορους λόγους έμειναν μακριά όλα αυτά τα χρόνια ή αποστασιοποιήθηκαν. Δεν είναι το ίδιο εύκολο σε μια ηλικία π.χ. 50 χρονών να αποφασίσεις να αλλάξεις τρόπο ζωής, στάση ζωής, να αποφασίσεις να αναλάβεις αυτό τον τιμημένο τίτλο του μέλους του Κόμματος.

Θα μου επιτρέψετε σύντροφοι, γιατί το θεωρώ σημαντικό, να υπογραμμίσω ότι πρέπει να δούμε και με μια άλλη ματιά, την εξέλιξη της ΚΝΕ, όχι για να παρελθοντολογήσουμε, αν και δεν πρόκειται για μακρινό παρελθόν, αλλά για να βγάλουμε ακόμα βαθύτερα συμπεράσματα, ακόμα πιο στέρεα, από εδώ και μπρος. Και βέβαια αξίζει τον κόπο να στεκόμαστε σε όλη αυτή τη δεκαετία 1991 - 2001, εγώ θα έλεγα '89-'90 μέχρι το 2001. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτό που έχει κατακτηθεί σήμερα. Η ΚΝΕ είναι, γνωστό, δε θα κάνω καμιά ανάλυση, ούτε εμβαθύνσεις, βρέθηκε μπροστά σε μια βαθιά διπλή κρίση, η οποία την οδήγησε σε τέτοιες απώλειες που -ως ένα βαθμό- διαταράχτηκε η συνέχεια, και η ΚΝΕ άντεξε.

Αναμφισβήτητα, δεν αναλύω το πρόβλημα, υπήρχε κρίση στο Κόμμα και μεταφέρθηκε στην ΚΝΕ. Δεν ήταν πρόβλημα της ΚΝΕ. Αναμφισβήτητα έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι διατηρήθηκε ένας πυρήνας, στελεχών και μελών της ΚΝΕ που έδωσε μια σκληρή μάχη. Δεν ήταν εύκολη αυτή η μάχη. Και αν βρείτε καμιά ευκαιρία καλό είναι να μάθετε πόσο δύσκολη ήταν αυτή η μάχη και για το Κόμμα. Πώς τα καταφέραμε; Το Κόμμα να σταθεί όρθιο, με απώλειες σοβαρές, αλλά να σταθεί όρθιο, σε μια περίοδο όπου η νίκη της αντεπανάστασης στις σοσιαλιστικές χώρες -ιδιαίτερα στην Ευρώπη- συμπαρέσυρε ολόκληρο το Κομμουνιστικό Κίνημα και είχε αλυσιδωτές, τραγικές συνέπειες σε μια σειρά ΚΚ, με μεγάλο χτύπημα στην Ευρώπη και όχι μόνο. Πώς τα καταφέραμε; Η ΚΝΕ να ανασυγκροτηθεί και να αντιμετωπίζει σήμερα ζητήματα ανάπτυξης και το ίδιο το Κόμμα να διαδραματίζει έναν αρκετά σημαντικό ρόλο στην κοινωνία, αν και δεν έχει επανέλθει στην προηγούμενη δύναμη. Ούτε το ΚΚΕ ούτε η ΚΝΕ είμαστε απομονωμένοι ό,τι και αν λένε. Διαδραματίζουμε σημαντικό ρόλο στους αγώνες. Για σκεφτείτε, θα υπήρχαν αυτοί οι αγώνες αν το ΚΚΕ και η ΚΝΕ είχαν μετατραπεί σε γκρουπούσκουλα ή δεν ξέρω εγώ σε τι, ή αν είχαμε τον τίτλο και δεν είχαμε τη χάρη; Αγώνες θα γίνονταν σύντροφοι, δε σταματά το κίνημα. Οπως αγώνες γίνονταν και πριν από την ίδρυση του Κόμματος. Αλλά θα υπήρχε αυτή η κατάσταση που διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, αυτή η πίεση που ένιωσε ακόμα και ο αντίπαλος, αν, στην κρίσιμη στιγμή, δεν ακολουθούνταν ορισμένες επιλογές οι οποίες έχουν αξία σήμερα, σύντροφοι, για το σήμερα και για το αύριο;

Πρώτα - πρώτα σύντροφοι, αποδείχτηκε ότι το Κόμμα είχε ρίζες μέσα στο λαό, κύρος. Παρά το γεγονός ότι χτυπήθηκε, παρά -αν θέλετε- τα όποια λάθη και αδυναμίες υπήρξαν. Είχε κύρος, είχε στέρεους δεσμούς με το λαό. Μέσα στο Κόμμα πραγματικά καταφέραμε να διατηρηθεί η συνέχεια, παρά τις απώλειες. Μπορεί να χάθηκαν, να έφυγαν κάποια επώνυμα στελέχη, προβεβλημένα, αλλά μέσα στο Κόμμα, έμεινε και η μαγιά της γενιάς που ανδρώθηκε στους αγώνες πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, στα χρόνια της Αντίστασης, στα χρόνια του εμφυλίου. Και η γενιά η κατοπινή, της προδικτατορικής περιόδου, η γενιά της αντιδικτατορικής πάλης, η γενιά που έδωσε τις μάχες για την ανασυγκρότηση του Κόμματος το 1974. Διατηρήθηκε η συνέχεια και αυτό ήταν σημαντικό. Στην κρίσιμη στιγμή, δεν προσχωρήσαμε σε αυτό το ρεύμα που αναπτύχθηκε, της απόρριψης της επιστημονικής μας θεωρίας, στο ρεύμα της απόρριψης του Μαρξισμού - Λενινισμού, που έλεγε, «πάρε διαζύγιο με το σοσιαλισμό του 20ού αιώνα», αν θέλεις να γίνεις ανεκτός, γίνε ανανεωτής, εκσυγχρονιστής, κοίταξε να εξασφαλίσεις μια θέση στον ήλιο. Με τον τίτλο του ΚΚΕ, ή και χωρίς αυτόν. Μη νομίζετε ότι εκείνη την περίοδο, '89-'91, και μετά, τα μέλη και τα στελέχη του Κόμματος δεν είχαμε ερωτηματικά, τι έγινε, γιατί έγιναν οι ανατροπές, τι έφταιξε, ποιος έφταιξε, τι φταίξαμε εμείς, ή αν θέλετε δεν είχαμε αγωνίες ή ακόμα και ερωτηματικά ή ενδεχομένως και αμφισβητήσεις.

Αλλά αυτό που μας κράτησε πραγματικά, είναι ότι δεν υποταχτήκαμε στον αντίπαλο, κρατήσαμε τη θεωρία, τις αρχές μας, την ιστορική πείρα του Κόμματος και είπαμε: από εδώ και μπρος και θα ανοίξουμε το δρόμο να δούμε τι έγινε και θα συμβάλλουμε μαζί με άλλα κομμουνιστικά κόμματα. Δεν είμαστε οι μόνοι που θα δώσουμε όλες τις απαντήσεις, θα κρατήσουμε τις αρχές μας και από κει και πέρα θα δούμε τι πρέπει, πού πρέπει να δώσουμε το βάρος, πώς πρέπει να συνεχίσουμε. Μέσα στην ώρα της κρίσης όταν άλλοι πήγαιναν να κλειστούν μέσα στα σπίτια τους, ή στις τηλεοράσεις να απορρίπτουν τον παν, εμείς διοργανώσαμε εκατοντάδες συγκεντρώσεις σε όλη την Ελλάδα.

Δώσαμε ιδεολογική μάχη με τον οπορτουνισμό. Και συνεχίζουμε να τη δίνουμε. Ας μην ταυτίζουμε τον οπορτουνισμό με βάση κάποια πρόσωπα μεμονωμένα. Η αξιοποίηση αυτής της πείρας είναι καταγραμμένη και στα ντοκουμέντα του Κόμματος, για να πάμε προς τα μπρος βεβαίως, και όχι για να γυρίσουμε προς τα πίσω. Τώρα, μπαίνουμε σε μια φάση που τα πράγματα θα είναι πολύ πιο σύνθετα, και με αυτή την έννοια δύσκολα. Ομως, σήμερα και το ΚΚΕ και η ΚΝΕ έχουμε μια ορισμένη ιδεολογική και πολιτική ετοιμότητα, περισσότερη από ό,τι είχαμε το '89, '90 και το '91, είναι ανεβασμένο το κύρος του Κόμματος και της ΚΝΕ, έστω κι αν αυτά ακόμα δεν έχουν μεταφραστεί σε ολοκληρωμένα αποκρυσταλλώματα, όπως θα θέλαμε. Εχουμε μια ορισμένη ικανότητα πρόβλεψης. Με αυτήν την έννοια λοιπόν πρέπει να σταθούμε μπροστά σε σύνθετα καθήκοντα που πέφτουν μπροστά στο Κόμμα, στην ΚΝΕ και οπωσδήποτε στην ίδια την εργατική τάξη, ανεξάρτητα αν το σύνολό της τα συνειδητοποιεί.

Να εξηγήσω τι εννοώ λίγο πιο απλά και παραστατικά: Βλέπουμε τι γίνεται σήμερα στην Αργεντινή. Δεν ήταν έξω από προβλέψεις. Θυμάστε τι έγινε το 1995, τι έγινε στην Αλβανία. Υπάρχουν κινήματα που φουντώνουν απότομα σε μια σειρά χώρες. Αν στάθηκα, σύντροφοι, στην Αργεντινή, είναι γιατί η Αργεντινή δεν είναι μια μακρινή μας χώρα. Είναι μια χώρα που έχει αρκετές και σημαντικές ομοιότητες με την Ελλάδα. Τα επόμενα χρόνια οι αντιθέσεις θα γίνουν πιο βαθιές και πιο οξείες. Η χώρα μας βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, με την έννοια της ευρύτερης περιοχής, απ' τα Βαλκάνια ως τον Ευφράτη. Είμαστε σε μια περιοχή όπου υπάρχουν εστίες πολέμου, στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή. Βρισκόμαστε σε μια περιοχή όπου οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται, σε μια περιοχή-σημείο συνάντησης τριών ηπείρων. Είμαστε μια χώρα σε μια ενδιάμεση εξαρτημένη θέση στο σύστημα του ιμπεριαλισμού. Η όξυνση των αντιθέσεων, αυτή είναι η εκτίμηση του 16ου Συνεδρίου, δυνάμωσε. Ο κύκλος της κρίσης στην Ελλάδα θα είναι ακόμα πιο οξυμένος. Δε θέλουμε να κάνουμε προβλέψεις, τις δυνατές, τις πιθανές τάσεις βλέπουμε. Το ερώτημα λοιπόν που στέκει μπροστά στο ΚΚΕ και στην ΚΝΕ είναι πόσο έτοιμοι θα βρεθούμε εάν πραγματικά κάτω από την αλληλεπίδραση διάφορων παραγόντων (ο ένας παράγοντας μπορεί να είναι ο πόλεμος ή η όξυνση της κρίσης ή δεν ξέρει κανείς τι), αν βρεθούμε σε απότομη άνοδο του κινήματος, τι ετοιμότητα θα έχουμε εμείς, πραγματικά αυτό το κίνημα να μην είναι ένα ξέσπασμα, αλλά να βοηθήσει να κάνει άλματα η ταξική πάλη, η πολιτική αντιπαράθεση, η πολιτική σύγκρουση. Θα είναι σύγκρουση όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας αλλά και με τον ιμπεριαλισμό γενικότερα. Θα μου πείτε, σκέφτεστε από τώρα εκείνη την περίοδο; Παλεύουμε σήμερα με άξονα όλα τα επείγοντα προβλήματα που στέκουν μπροστά μας αλλά και με το μάτι στο αύριο και στην προοπτική. Για τη μεγαλύτερη δυνατή ετοιμότητα που πρέπει να έχει αυτό που λέμε ο υποκειμενικός παράγοντας.

Αν μιλάμε για την προοπτική είναι γιατί αυτή θα μας βοηθήσει να γίνουμε πιο ικανοί στο σήμερα. Αυτό είναι το ζήτημα. Οι διεθνείς καπιταλιστικές ενώσεις και οργανισμοί, η ΕΕ, είναι ανήσυχοι. Τους ακούτε να λένε ότι "πρέπει να πάρουμε μέτρα", δηλαδή ημίμετρα για να προλάβουμε κοινωνικές συγκρούσεις. Οι ίδιοι εκτιμούν ότι τα επόμενα χρόνια δε θα είναι τόσο εύκολα γι' αυτούς στην Ευρώπη. Οσο διευρύνεται η ΕΕ τόσο οι αντιθέσεις θα οξυνθούν, θα οξύνεται η επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού. Γύρω από αυτό το θέμα πρέπει να βλέπουμε και τα σημερινά μας καθήκοντα. Δε σημαίνει πως με μια απότομη άνοδο του κινήματος ή της όξυνσης των αντιθέσεων θα πας κατευθείαν στο σοσιαλισμό, όμως κανείς δεν ξέρει τι έρχεται. Το ΚΚΕ, η ΚΝΕ, το εργατικό κίνημα πρέπει να έχει ετοιμότητα. Να τραβήξει τα πράγματα προς τα μπρος ή, αν ο συσχετισμός δεν το βοηθάει, να βγει από αυτή τη σύγκρουση με όσο το δυνατό μεγαλύτερα κέρδη και μικρότερες απώλειες για το λαό.

Το 16ο Συνέδριο, σε συνέχεια του 15ου, επεξεργάστηκε ακόμα περισσότερο αυτό που λέμε προς ποια κατεύθυνση πρέπει να ετοιμαζόμαστε: Αναμφισβήτητα στην κατεύθυνση του ΑΑΔΜ, που θα είναι ο μοχλός για τη δημιουργία αυτής της λαϊκής πλειοψηφίας με εμπροσθοφυλακή και ραχοκοκαλιά την εργατική τάξη. Αναμφισβήτητα πρέπει να δουλεύουμε όσο πιο γρήγορα για να γίνει το Μέτωπο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μπορούμε να βιάζουμε τα πράγματα με βάση τη δική μας θέληση, γιατί η υπόθεση του Μετώπου είναι πολύ σοβαρή. Ούτε να κάνουμε σπασμωδικές κινήσεις που μπορεί να δημιουργήσουν ακόμα δυσκολίες στη σωστή πολιτική των συμμαχιών, αλλά όχι και να περιμένουμε ότι αυτό το Μέτωπο θα πέσει κάποτε εξ ουρανού, χωρίς τη συνειδητή, σχεδιασμένη και αποφασιστική δική μας παρέμβαση.

Κρίσιμο ζήτημα που θα καθορίσει το πόσο πιο γρήγορα θα φέρουμε την υπόθεση του Μετώπου μπροστά μας είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και η ανάπτυξη του κινήματος της νεολαίας.

Και το ένα πάγιο κρατούμενο είναι: Ισχυρό ΚΚΕ και ισχυρή ΚΝΕ. Γιατί ποτέ δεν μπόρεσε να προχωρήσει με επιτυχία η πολιτική συμμαχιών έχοντας ένα αδύνατο Κόμμα και μια αδύνατη ΚΝΕ. Βέβαια, αυτό το ισχυρό ΚΚΕ και ισχυρή ΚΝΕ πρέπει να το δούμε και ποσοτικά και ποιοτικά. Μακριά από μας η άποψη λίγοι και καλοί. Υπάρχει μια νεολαία - το ίδιο ισχύει και για την εργατική τάξη - που νιώθει δυσαρέσκεια, έχει αγανάκτηση, θέλει κάτι άλλο, καινούριο και ριζοσπαστικό, αλλά από την άλλη μεριά, δεν είναι διατεθειμένη -αρκούντως - να "βάλει πλάτες".

Υπάρχει εξαγορά, χειραγώγηση, μοιρολατρία. Υπάρχει ανατροπή του συσχετισμού δύναμης με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Είναι άλλο πράγμα να παλεύεις εναντίον των μέτρων που παίρνει η ΕΕ και η κυβέρνηση και άλλο πράγμα να παλεύεις σε συνθήκες που αυτά τα μέτρα έχουν περάσει. Ενα μεγάλο μέρος των αναδιαρθρώσεων έχουν περάσει. Εργασιακές σχέσεις κλπ. Σήμερα όμως δρομολογούνται εφαρμογές και έχεις μια εξελισσόμενη πραγματικότητα στην οποία εμείς δεν πρέπει να υποκύψουμε. Δεν πάμε στη λογική ότι "πέρασαν οι εργασιακές σχέσεις, πάμε σε αυτά τα πλαίσια να δούμε τι θα κάνουμε". Σε αυτό το σχετικά καινούριο περιβάλλον εμείς πρέπει να εμπνεύσουμε στη νεολαία, στην εργατική τάξη, σε όλα τα κινήματα, τη θέληση και την επιμονή να διεκδικήσει βαθιές αλλαγές για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα αιτήματά της. Σήμερα χρειάζεται πολύ πιο βαθιά σύγκρουση, ολομέτωπη σύγκρουση για να μπορέσεις να εμποδίσεις ή και να αποσπάσεις. Νομίζω ότι αυτό βγήκε μέσα από τη συζήτηση. Επομένως τα ίδια τα πράγματα αντικειμενικά - πέρα από τις επιλογές που κάνει το Κόμμα και η ΚΝΕ - σπρώχνουν σε αυτό που ονομάζουμε συσπείρωση γύρω από αντιμονοπωλιακούς, αντιιμπεριαλιστικούς στόχους. Ατσάλωμα, ικανότητα, ώστε να ανεβάσεις την πολιτική συνείδηση της νεολαίας και των εργαζομένων. Δεν είναι απλό. Βέβαια, μέσα στην πάλη κατακτιέται η πείρα. Με αυτή την έννοια μπαίνουν τα σύνθετα καθήκοντα.

Χρειάζεται επιμονή στη γραμμή που χαράξαμε αυτή τη δεκαετία, γιατί αυτή η γραμμή μάς έφερε ως εδώ και όχι άλλη, αλλά ταυτόχρονα να παρακολουθούμε τις εξελίξεις και να αποκτήσουμε ικανότητα. Ικανότητα δεν είναι ούτε να βγάζουμε ωραίους λόγους, ούτε οι δημόσιες σχέσεις. Είναι σύνθετο ζήτημα, θέμα ωρίμανσης.

Τα ντοκουμέντα του Συνεδρίου της ΚΝΕ είναι μια πάρα πολύ καλή και επεξεργασμένη βάση. Τι είναι συσπείρωση; Συσπείρωση θα πει και όξυνση της αντιπαράθεσης. Εδώ που τα λέμε αυτό που απαιτείται είναι μια ενιαία γραμμή συσπείρωσης εφ' όλης της ύλης, με στόχο να ανατρέψουμε αυτή τη διακυβέρνηση, αυτή την εξουσία. Δεν ευθυγραμμίζεται όμως άμεσα η συνείδηση. Σωστά, λοιπόν, παλεύουμε για επιμέρους συσπειρώσεις. Πρέπει να αποκτήσουμε την ικανότητα να χτίζουμε με συμμάχους επιμέρους συσπειρώσεις και η καθεμιά από αυτές να βαθαίνει στον προσανατολισμό και να συναντιούνται σε ένα ενιαίο ρεύμα. Συσπείρωση σημαίνει και όξυνση της αντιπαράθεσης και καθαρό μέτωπο προς την άλλη πολιτική, σημαίνει όμως και συμβιβασμός. Γιατί δεν μπορούνε όλοι να ευθυγραμμιστούνε μαζί μας. Πού θα συμβιβαστείς: Υπάρχουν κριτήρια. Για πάρτε την περίπτωση του πολέμου. Ορισμένοι μας έλεγαν «γιατί δεν έρχεστε στις κινητοποιήσεις με κεντρικό σύνθημα όχι στον πόλεμο και όχι στην τρομοκρατία». Μα αυτό το σύνθημα, έκανε αυτό που ήθελε ο αντίπαλος. Κατά ενός πολέμου γενικώς. Με βάση αυτή τη λογική πρέπει να καταγγείλουμε τους Παλαιστίνιους, τους Κολομβιανούς. Ξεκινούσαν δηλαδή με την παραδοχή ότι από τη μια υπάρχει όλη η ανθρωπότητα και από άλλη η τρομοκρατία. Ελεγαν ακόμα ότι ο πόλεμος δεν ήταν ο κατάλληλος τρόπος, για να αντιμετωπίσουμε την τρομοκρατία. Η τρομοκρατία, λοιπόν, ήταν κάτι έξω από το σύστημα και ο πόλεμος δεν ήταν και το κατάλληλο μέσο. Δηλαδή, θα μπορούσε να ήταν και το κατάλληλο μέσο αν δεν είχαμε και τις παράπλευρες απώλειες. Γιατί δώσαμε μάχη γι' αυτό το σύνθημα; Γιατί συσπείρωση σε αυτή τη βάση σήμαινε ότι η καταδίκη του πολέμου δε θα ήταν καταδίκη του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Κι όσο δύναμη και αν πάρει το κίνημα, όσες συναυλίες και αν γίνονταν στις πλατείες, δε θα ανέβαζε ούτε έναν πόντο τη συνείδηση του κόσμου παραπάνω.

Η γραμμή συσπείρωσης δεν μπορεί να είναι το ίδιο βαθιά πολιτικοποιημένη στο Λύκειο και στο Γυμνάσιο, όσο μπορεί να είναι στους εργατικούς χώρους της νεολαίας ή ακόμα και στα Πανεπιστήμια.

Δεύτερο ζήτημα: Οι μορφές δράσης και πάλης. Δεν είναι να "προγραμματίσουμε" έναν αγώνα και να καλέσουμε τον κόσμο να έρθει, αλλά έχει πολύ μεγάλη αξία και σημασία, η ίδια η συμμετοχή της νεολαίας στην οργάνωση του αγώνα ακόμα και στη συζήτηση των συνθημάτων και των αιτημάτων της κατεύθυνσης. Δεν το έχουμε πάντα στο νου μας. Αυτό μπορεί να καθυστερεί το ξέσπασμα ενός αγώνα, αλλά είναι σημαντικό θέμα. Οι μορφές πάλης πρέπει να αξιοποιούνται από τις πιο απλές μέχρι τις πιο οξυμένες. Την ώρα του αγώνα περνάς σε πιο δυναμικές μορφές πάλης. Κλείνει το κύκλο του όμως ένας αγώνας με συγκεκριμένη μορφή, πρέπει να προχωράς σε εναλλαγή των μορφών πάλης, χωρίς να φεύγεις από το σκοπό της δουλιάς σου, που είναι συγκέντρωση των δυνάμεων, η διεκδίκηση, η ρήξη κλπ. Η νεολαία σήμερα δε δίνει καμιά σημασία σε αυτούς τους λεγόμενους θεσμούς, οι οποίοι έχασαν την όποια προοδευτικότητα τούς είχε προσδώσει το ίδιο το λαϊκό κίνημα. Μέσα στην πάλη όμως γεννιούνται και νέοι θεσμοί Επιτροπές Αγώνα κλπ. Να βρείτε από κοινού με τους νέους και τις νέες κι άλλους. Μη διστάζουμε, δηλαδή, να ξεπερνάμε αυτούς τους γραφειοκρατικούς θεσμούς, όχι μόνοι μας με τη νεολαία μαζί. Οχι να στήνουμε σχήματα που θα είναι δορυφόροι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, αυτό δεν έχει καμιά αξία. Τα μέτωπα πάλης, της Παιδείας, κατά όλων των ναρκωτικών, τα εργασιακά, το αντιπολεμικό κίνημα, ο πολιτισμός, βοηθάνε να αποκρυσταλλώνονται και νέες μορφές οργάνωσης και του ίδιου του αγώνα.

Χτίζουμε το μέτωπο και αν θέλετε όταν θα χτιστεί το μέτωπο θα επιδράσει και σε κατακτήσεις, στην πρώτη του φάση θα οργανώνει αυτό που λέμε το ρεύμα της αντεπίθεσης. Ταυτόχρονα, θέτουμε το ζήτημα ότι εδώ πρέπει να γίνει δραστική αλλαγή του πολιτικού συσχετισμού όχι μόνο σε σχέση με ΠΑΣΟΚ - ΝΔ (αναμφισβήτητα είναι κρίκος αυτό, είναι απεγκλωβισμός). Οταν λέμε συσχετισμός μιλάμε και στο κοινωνικό επίπεδο. Δηλαδή μια λαϊκή πλειοψηφία που θα αμφισβητήσει την εξουσία των μονοπωλίων, που θα αμφισβητήσει την καπιταλιστική εργοδοσία. Μπορεί να αδυνατίσουν τα αστικά κόμματα, αλλά δε σημαίνει ότι η κυρίαρχη τάξη είναι πάντα σε αδυναμία να βρει εναλλακτικές λύσεις. Επομένως, εμείς πρέπει να βάλουμε στο λαό το ζήτημα της εξουσίας. Και πρέπει να το θέτει το ίδιο το μέτωπο. Τι εξουσία θα είναι αυτή; Εμείς θεωρούμε ότι δεν μπορεί να είναι άλλη από τη σοσιαλιστική. Αυτό όμως δεν αποτελεί όρο συμφωνίας.

Θα συγκροτήσουμε το μέτωπο, μέσα εκεί, αυτό το ζήτημα, ο χαρακτήρας της εξουσίας θα είναι η διαφορά μεταξύ των συμμάχων. Μέτωπο - συμμαχία σημαίνει ότι έχω και διαφορές, δε σημαίνει ότι τις βγάζω απ' έξω, είναι μέσα στο μέτωπο. Βέβαια, σήμερα, δε λύνουμε το πρόβλημα της εξουσίας, αν θέλετε θα έρθει πολύ πιο οξυμένα και εκεί θα το λύσει ο συσχετισμός δύναμης, αλλά πρέπει να υπάρχει μια κατευθυντήρια ιδέα. Εμείς, λοιπόν, λέμε το εξής: Το μέτωπο πρέπει να διεκδικεί μια άλλη διακυβέρνηση μια άλλη εξουσία. Για μας είναι η σοσιαλιστική. Οι σύμμαχοι μπορεί να το σκέπτονται διαφορετικά. Θα συνυπάρχουμε με αυτή τη διαφορετικότητα, θα την εκθέτουμε και στο Μέτωπο και δημόσια. Οσο μεγαλώνει το κίνημα αυτά μπορεί να αποτελέσουν και σημείο κρίσιμης διαπάλης. Αλλες δυνάμεις να προσχωρήσουν σε αυτή τη θέση, να τους τραβήξει το επαναστατικό ρεύμα, άλλες να μείνουν και στη μέση.

Πού πρέπει να συγκεντρώσουμε την προσοχή, γι' αυτό που λέμε ισχυροποίηση - δυνάμωμα της ΚΝΕ; Στο θέμα της πολιτικής μόρφωσης, των μελών και στελεχών της ΚΝΕ. Είναι ένα κρίσιμο ζήτημα όχι αποσπασμένο από τη δράση. Η ζωή σήμερα, η ιδεολογική πάλη που ζείτε βάζει τέτοια ζητήματα, που παραπέμπουν στη μελέτη της θεωρίας, πάρτε για παράδειγμα τη λεγόμενη παγκοσμιοποίηση. Ας ξεκινήσουμε από αυτό που βρίσκουμε μπροστά μας. Απαιτείται συστηματική προσπάθεια. Οταν μιλάμε για την οχτωβριανή Επανάσταση, θυμόμαστε τα χειμερινά ανάκτορα, αλλά για να γίνει αυτή η επανάσταση γράφτηκαν τόνοι βιβλία και γράφτηκαν για κάποιο λόγο. Το μπολσεβίκικο κίνημα, δε χαρακτηρίζεται μόνο από ηρωικές πράξεις. Μελετούνταν και παράλληλα αναπτυσσόταν η θεωρία. Οταν δεν έχει βάθος η σκέψη σου, δηλαδή πολιτική μορφή, αυτοπεριορίζεσαι, δεν ανοίγεσαι. Οσο περισσότερα ξέρει ο καθοδηγητής, τόσο πιο εύκολα μπορεί να ανοίξει τη συζήτηση και να μην τρομάξει μπροστά σε λαθεμένες απόψεις. Οσο ανεβαίνει πολιτική μόρφωση ανεβαίνει και η πρωτοβουλία.

Σύντροφοι, χρειάζεται να αυξήσουμε την επαγρύπνησή μας. Ο αντίπαλος θα χτυπά και με το καρότο και με το μαστίγιο. Δε χρειάζεται καμιά υποτίμηση, μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε με το λαό και τη νεολαία. Ορισμένοι σύντροφοι αναρωτήθηκαν πότε θα έρθει στην Ελλάδα η σοσιαλιστική αναγέννηση, ώστε άμεσα να τη ζήσουμε. Δεν προγραμματίζουμε την ανατροπή του καπιταλισμού, δουλεύουμε όμως συστηματικά γι' αυτήν. Οι ήρωες είναι και αυτοί που πραγματοποιούν τη σοσιαλιστική επανάσταση, αλλά και αυτοί που την προετοιμάζουν, ώστε να πραγματοποιηθεί. Στο ερώτημα που απασχολεί κυρίως ορισμένους γονείς "πρώτα καλός μαθητής και φοιτητής και μετά καλός ΚΝίτης" η απάντησή μας πρέπει να είναι αγωνιστική στάση σε όλα. Εκτός από την "αγωνία" του τι θα γίνει στην Ελλάδα, ζούμε και την "αγωνία" του διεθνισμού. Η ΚΝΕ έχει στο αίμα της το διεθνισμό κι αυτό οφείλεται στη διαπαιδαγώγηση που έχει πάρει από το Κόμμα μας, το ΚΚΕ».