Η κυβέρνηση και το οικονομικό της επιτελείο μετέθεσαν στους καταναλωτές την ευθύνη για τον έλεγχο των ανατιμήσεων που αναμενόταν να εκδηλωθούν στην αγορά με την καθιέρωση του ευρώ, καλώντας να... αυτοπροστατευτούν! Με τις δηλώσεις των υπουργών και άλλων παραγόντων, τις πληρωμένες διαφημίσεις και τη βοήθεια των μέσων ενημέρωσης- σε πρώτη φάση- καλλιέργησαν στην κοινή γνώμη την εντύπωση πως οι στρογγυλοποιήσεις από τη μετατροπή της δραχμής σε ευρώ θα γίνονται «προς τα κάτω» και όχι προς τα πάνω. Στη συνέχεια, ανέθεσαν στους καταναλωτές και το ρόλο του ελέγχου της αγοράς για την αντιμετώπιση της αναμενόμενης εκδήλωσης φαινομένων αισχροκέρδειας με την καθιέρωση του ευρώ. Ετσι, από προχτές, που τέθηκε σε κυκλοφορία το ευρώ, σε φυσική μορφή, ορισμένοι καταναλωτές κυκλοφορούν με το κομπιουτεράκι στο χέρι και προσπαθούν «πιάσουν στα πράσα» όποιον επιχειρήσει να αυξήσει τις τιμές, στρογγυλοποιώντας το κλάσμα από τη μετατροπή της δραχμής σε ευρώ «προς τα πάνω».

Οι συγκεκριμένοι καταναλωτές έχουν πέσει θύματα της κυβερνητικής πολιτικής και των μεγαλοεπιχειρηματιών, που -χωρίς να κοκκινίζουν- κυκλοφορούν με το μανδύα του «Ρομπέν των δασών κατά της ακρίβειας και της αισχροκέρδειας», ενώ στην πραγματικότητα οι κυβερνώντας κάνουν τα στραβά μάτια στη νέα εκστρατεία φαλκίδευσης των λαϊκών εισοδημάτων από τους κάθε είδους κερδοσκόπους. Στην ουσία, όσοι πίστεψαν την κυβέρνηση και νομίζουν ότι η αισχροκέρδεια βρίσκεται κυρίως στις περιπτώσεις στρογγυλλοποίησης του ευρώ προς τα πάνω, κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου, καθώς «βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος».

Στην προκειμένη περίπτωση το δέντρο είναι η διαφορά της 1,5 δραχμής που θα προσπαθήσει να κερδίσει κάποιος που αυξάνει την τιμή (ενός προϊόντος ή υπηρεσίας) με τη στρογγυλοποίηση, ενώ το δάσος είναι το όργιο της αισχροκέρδειας, στην οποία επιδίδονται οι μεγαλοεπιχειρηματίες που- αξιοποιώντας την αντικατάσταση της δραχμής από το ευρώ, αλλά και την απελευθερωμένη αγορά- αυξάνουν κατά 100, 200 ή και 300 δραχμές τις τιμές, χωρίς να υποχρεώνονται να δώσουν λόγο σε κανένα.

Ιδού μερικά - όχι και τόσο τυχαία- παραδείγματα, που αποκαλύπτουν τη δικαιολογημένη προσπάθεια της κυβέρνησης να στρέψει την προσοχή των καταναλωτών στις «δεκάρες» στρογγυλοποίησης του ευρώ, για να μην ασχοληθούν με την ουσία των τσουχτερών ανατιμήσεων που έφερε- ελέω και απελευθερωμένης από ελέγχουν αγοράς- η καθιέρωση του ευρώ.

Παράδειγμα πρώτον. Επιχειρηματίας που πωλούσε ένα εμπόρευμα με 300 δραχμές (0,88 ευρώ) για... να διευκολύνει τη ζωή του και του καταναλωτή, διαμόρφωσε την τιμή του στο 1 ευρώ (347,75 δραχμές). Εδώ έχουμε ποσοστό αύξησης 15,9%, με την οποία κανείς από τους κυβερνώντες δε θα ασχοληθεί γιατί δεν εμπίπτει- λένε- στους κανόνες της «στρογγυλοποίησης».

Παράδειγμα δεύτερον. Επιχειρηματίας που είχε «στρογγυλοποιήσει» την τιμή ενός προΪόντος στις 500 δραχμές (1,47 ευρώ), τώρα που καταργήθηκε η δραχμή, ανέβασε την τιμή στα 2 ευρώ (681,50 δραχμές) για λόγους απλούστευσης των συναλλαγών με τους πελάτες τους. Σ' αυτή την περίπτωση έχουμε αύξηση της τιμής 36,3%, με την οποία κανείς από την κυβέρνηση δε θα ασχοληθεί, γιατί δεν είναι παράνομη, αφού στις «σύγχρονες- απελευθερωμένες αγορές», οι τιμές διαμορφώνονται ελεύθερα.

Παράδειγμα, τρίτον. Αλλος επιχειρηματίας, που πούλαγε ένα προϊόν ή υπηρεσία στη «στρογγυλή» τιμή των 800 δραχμών (2,35 ευρώ), είναι πολύ πιθανό να επιδιώξει τη μεγιστοποίηση των κερδών στρογγυλοποιώντας την τιμή στα 3 ευρώ (1.022,25 δραχμές), προβάλλοντας το επιχείρημα ότι έτσι διευκολύνει και τον πελάτη του αφού δε θα τον γεμίσει με τις «πενταροδεκάρες» ρέστα κέρματα του ευρώ.

Τα παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν, είναι πολλά. Και βέβαια, αν τα παραπάνω παραδείγματα, είναι υποθετικά, οι καταναλωτές, βίωσαν το πρώτη βδομάδα κυκλοφορίας του ευρώ πολλά πραγματικά κρούσματα κερδοσκοπίας, με στρογγυλοποιήσεις του ευρώ προς τα πάνω. Αποτελεί κοινό μυστικό, ότι αρκετοί από τους καταναλωτές, βρέθηκαν ήδη- με το ξημέρωμα του 2002- αντιμέτωποι με παρόμοια κρούσματα αισχροκέρδειας, στην οποία επιδόθηκε όχι μόνο ο ιδιωτικός αλλά και ο δημόσιος τομέας. Μερικά χαρακτηριστικά κρούσματα κερδοσκοπικών ανατιμήσεων, που συνόδευσαν την κυκλοφορία του ευρώ σε φυσική μορφή, είδαν ήδη και το φως της δημοσιότητας.

Για όσους έχουν ασθενή μνήμη, θα θυμίσουμε ότι:

• τον περασμένο Δεκέμβρη -και ενώ η κυβέρνηση διακήρυσσε σε κάθε τόνο την ανάγκη συγκράτησης των τιμών με την κυκλοφορία του ευρώ- το υπουργείο Οικονομικών, για λόγους... «απλούστευσης», στρογγυλοποίησε προς τα πάνω τα τέλη κυκλοφορίας των 1.000 δραχμών (2,93 ευρώ) που προπληρώνουν για το έτος 2002. Ετσι, όσοι πλήρωναν πέρσι 1.000 δραχμές τέλη κυκλοφορίας- μεταξύ αυτών και οι ανάπηροι- δικαιούχοι των κόκκινων πινακίδων- κλήθηκαν και πλήρωσαν για το 2002 τέλη κυκλοφορίας 1.022,25 δραχμές(3 ευρώ).
• πολλοί μεγαλοεπιχειρηματίες, από το φθινόπωρο του 2001, φρόντισαν- ενόψει κατάργησης της δραχμής- να αυξήσουν τις τιμές, ώστε με την έλευση του 2002 να είναι «στρογγυλοποιημένες» με το ευρώ.

Ιδού, μερικές καραμπινάτες ανατιμήσεις, που... τρέχουν από το ξημέρωμα του 2002:

• Η διοίκηση του Δήμου Κηφισιάς, αύξησε τα τέλη στάθμευσης στο δημοτικό πάρκινγκ από 1,47 ευρώ (500 δραχμές) σε 2 ευρώ (681,50 δραχμές). Ητοι αύξηση 36,2% ή 181 δραχμές.
• ιδιωτικό υπαίθριο πάρκινγκ στάθμευσης αυτοκίνητων στο κέντρο της Αθήνας (οδός Αρχελάου), αύξησε τα τέλη στάθμευσης για τις δύο πρώτες ώρες από 3,52 ευρώ (1.200 δραχμές) σε 4 ευρώ (1.363 δραχμές). Αύξηση 13,6% ή 163 δραχμές
• ο ιδιωτικοποιημένος, εν μέρει, Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου (ο γνωστός ΟΠΑΠ), στρογγυλοποίησε προς τα πάνω τις τιμές για τις στήλες των παιχνιδιών του. Συγκεκριμένα αύξησε κατά 25 δραχμές ή 1,2% το «στοίχημα» και κατά 2,20 δραχμές ή 2,2% τη στήλη στο ΛΟΤΤΟ, κατά 1% τη στήλη στο τζόκερ κλπ.. Συγκεκριμένα, από την 1-1-2002 ο ΟΠΑΠ χρεώνει το «στοίχημα» προς 5,97 ευρώ (2.034,30 δραχμές) από 2.000 δραχμές (5,87 ευρώ) και τη στήλη του ΛΟΤΤΟ προς 0,30 ευρώ (102,22 δραχμές) από 100 δραχμές (0,29 ευρώ).
• σε πολλά καφενεία και καφετερίες, το καφεδάκι από 300 δραχμές (0,88 ευρώ) στρογυλλοποιήθηκε στο 1 ευρώ ήτοι 340,75 δραχμές. Σε ανάλογες ανατιμήσεις, διά της... στρογγυλοποίησης, επιβλήθηκαν και σε άλλα είδη ή υπηρεσίες που είχαν 300 δραχμές.
• σε αρκετά αρτοποιία -όπως έγινε με ομάδα αρτοποιών στη Δυτική Ελλάδα- η τιμή του ψωμιού από 300 δραχμές (0,88 ευρώ) μέχρι το τέλος του 2001 στρογγυλοποιήθηκε στο 1 ευρώ (340,75 δραχμές το κιλό), που ισοδυναμεί με ανατίμηση 13,6%.
• σε αρκετά ΚΤΕΛ και άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς, επιβλήθηκαν -για λόγους στρογγυλοποίησης- ανατιμήσεις. Παράδειγμα πρώτο, τα εισιτήρια στα αστικά λεωφορεία Πάτρας στρογγυλοποιήθηκαν στα 0,60 ευρώ (2.044,50 δραχμές) από 190 δραχμές (0,56 ευρώ). Παράδειγμα δεύτερον, το ΚΤΕΛ Πιερίας αύξησε το εισιτήριο της διαδρομής Θεσσαλονίκης - Κατερίνης από 1.400 (4,11 ευρώ) σε 4,35 ευρώ (1.482 δραχμές). Παράδειγμα τρίτο, το εισιτήριο των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών Πειραιάς- Κως (τρίτη θέση) αυξήθηκε στα 18,6 ευρώ (6.338 δραχμές) από 6.300 δραχμές που ίσχυε μέχρι 31 Δεκέμβρη, ενώ για τα δρομολόγια Πειραιάς- Μυτιλήνη το εισιτήριο στρογγυλοποιήθηκε στα 17,42 ευρώ (5.935,90 δραχμές) από 5.898 δραχμές που ήταν μέχρι 31 Δεκέμβρη.

Ολα τα παραπάνω, είναι η αρχή. Είναι βέβαιο, πως στο επόμενο διάστημα, θα κλιμακωθούν οι κερδοσκοπικές ανατιμήσεις διά της «στρογγυλοποίησης». Οι επιχειρήσεις θα αξιοποιήσουν προς ίδιο όφελος το γεγονός ότι οι Ελληνες καταναλωτές, δεν είναι συνηθισμένοι στα «ψιλά». Ετσι, δε θα περάσει πολύς καιρός από την ώρα που θα δούμε τις τιμές πολλών ειδών και υπηρεσιών (που υπολείπονται σήμερα του ευρώ μερικές «δεκάρες ευρώ») να στρογγυλοποιούνται «κοντά στη μονάδα του ευρώ».

Συμπερασματικά, θα λέγαμε το εξής. Η καθιέρωση του ευρώ σε συνδυασμό με το καθεστώς της απελευθερωμένης αγοράς και των τιμών θα αξιοποιηθεί στο έπακρο από τους επιχειρηματίες για τη μεγιστοποίηση των κερδών τους σε βάρος των λαϊκών εισοδημάτων. Ολοι -και κυρίως οι μεγαλοεπιχειρηματίες- που έχουν λόγο στη διαμόρφωση των τιμών, θα αξιοποιήσουν στο έπακρο την ευκαιρία αντικατάστασης της δραχμής από το ευρώ για κερδοσκοπικές ανατιμήσεις με τη «στρογγυλοποίηση» των τιμών (άρα και των κερδών τους) προς τα πάνω. Συνέπεια όλων αυτών, είναι να στρογγυλοποιούνται προς τα κάτω, οι μισθοί, οι συντάξεις και γενικότερα τα λαϊκά εισοδήματα.

Οι «ενδεικτικές» τιμές λιανικής πώλησης στο λεκανοπέδιο της Αττικής, στο νομό Θεσσαλονίκης και στην Α' ζώνη όπως διαμορφώνονται για σήμερα από το υπουργείο Ανάπτυξης έχουν ως εξής:

• η τιμή της νέας σούπερ σε 0,656 ευρώ ή 223,50 δρχ. το λίτρο, της αμόλυβδης σε 0,608 ευρώ ή 207,1 δρχ., του πετρελαίου κίνησης σε 0,552 ευρώ ή 188,2 δρχ. και του πετρελαίου θέρμανσης σε 0,274 ευρώ ή 93,3 δρχ. το λίτρο
• στις περιοχές της Α' ζώνης η τιμή της νέας σούπερ διαμορφώνεται σε 0,760 ευρώ ή 228,4 δρχ. το λίτρο, της αμόλυβδης σε 0,623 ευρώ ή 212,1 δρχ. το λίτρο, του πετρελαίου κίνησης σε 0,567 ευρώ ή 193,2 δρχ. και του θέρμανσης σε 0,283 ευρώ ή 96,3 δρχ. το λίτρο.