ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ριζοσπάστης δημιουργός

Ενας χρόνος συμπληρώνεται τη Δευτέρα από το θάνατο του Ιάννη Ξενάκη, του πολυτάλαντου δημιουργού, που άνοιξε νέους δρόμους στη μουσική του 20ού αιώνα. Η συμβολή του στην ανανέωση των ιδεών γύρω από τη μουσική, αλλά και την τέχνη γενικότερα, την επιστήμη, τη φιλοσοφία υπήρξε βαθιά, συστηματική και ριζοσπαστική. Ασχολήθηκε με τη μεταφορά στη μουσική των μαθηματικών «Νόμων των πιθανοτήτων» κι έλεγε ότι «από την αρχαιότητα η μουσική ήταν συνδεδεμένη με τα μαθηματικά και τη φυσική». Στα έργα του στοχαστή δημιουργού εισχώρησε συνειδητά η φύση (τζιτζίκια, νυχτερινοί θόρυβοι, καταιγίδες κ.ά.), αλλά και ήχοι ανθρωπογενείς, όπως ο ήχος μιας διαδήλωσης. Σαν αυτές που και ο ίδιος ως μαχόμενος ΕΠΟΝίτης είχε ζήσει... Σε μια από αυτές τραυματίστηκε, φτάνοντας πολύ κοντά στο θάνατο.

Το πρώτο του μουσικό έργο - σταθμός (με το οποίο αποκηρύσσει τα προηγούμενα) είναι οι «Μεταστάσεις» (1954), για ορχήστρα, όπου αρχίζει να χρησιμοποιεί μαθηματικές και αρχιτεκτονικές έννοιες στη μουσική δομή. Συνέθεσε έργα για μπαλέτο, φωνητικά - χορωδιακά για μεικτά μέσα και πολύτεχνα, έργα για ορχήστρα, μουσική δωματίου, ηλεκτρονική, μουσική για αρχαίο δράμα. Ανάμεσά τους τα «Λιθόπρακτα»,«Ψάφπα», «Περσέφασσα», «Πλειάδες», «Ανατολή - Δύση», «Ορέστεια», «Προμηθέας» κ.ά. Δίδαξε σύνθεση στη Σορβόνη, έδωσε πολλά σεμινάρια. Ανακηρύχτηκε διδάκτωρ και καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής και τιμήθηκε με πολλά διεθνή βραβεία και διακρίσεις. Από το '66 διηύθυνε το Κέντρο Ερευνας για την Πρωτοποριακή Μουσική στο Παρίσι, ενώ ίδρυσε στην Ελλάδα το Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Ερευνας, που αποτελούσε όνειρο της ζωής του.

Φοβού τους... Καλατράβα και «δώρα» φέροντες

Αποψη της μελέτης για το ΟΑΚΑ

Στο θέμα των μελετών Καλατράβα για το ΟΑΚΑ επανέρχεται η Πανελλήνια Ενωση Αρχιτεκτόνων με αφορμή την πρόσφατη παρουσίασή τους από τον υπουργό Πολιτισμού.

Σε ανακοίνωσή της, η Ενωση σημειώνει (κάνοντας και μια έμμεση αναφορά στη «δωρεά» των προμελετών από τον Καλατράβα στο ελληνικό δημόσιο) πως «οι αρχιτέκτονες της χώρας μας τόνισαν ότι η ανυποληψία της αρχιτεκτονικής αναδεικνύεται από την αντίληψη των φορέων του δημοσίου που κινείται μεταξύ μελετοκατασκευής και "δώρων"».

Σε ό,τι αφορά τον προϋπολογισμό του έργου (θα ξεπεράσει τα 70 δισεκατομμύρια δραχμές, ενώ η τελική μελέτη κόστισε 4,1 δισ.) οι αρχιτέκτονες συμπεραίνουν «πως ή η αρχιτεκτονική στην πατρίδα μας είναι στις δόξες της ή τα χρηματικά ποσά και οι υπερβάσεις κοστολογίων έχουν χάσει την αξία τους. Με απειροελάχιστο κόστος θα μπορούσαν να είχαν πραγματοποιηθεί εθνικοί και διεθνείς Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί για όλο το φάσμα των επιθυμητών παρεμβάσεων».

«Ωστόσο», καταλήγει η ανακοίνωση, «το θέμα παραμένει μείζον και προβληματίζει η αξιακή συσσώρευση 75 δισ. δρχ. στο ΟΑΚΑ, τη στιγμή που αναζητούνται ποσά για επενδύσεις σε υποδομές στο κέντρο και στην περιφέρεια της χώρας».

Εξάλλου, ο πρόεδρος της Ενωσης, Τάκης Γεωργακόπουλος, σε δήλωσή του στο ραδιοφωνικό σταθμό «Σκάι», χαρακτήρισε την ιστορία της μελέτης ως «πλήρη αδιαφάνεια». «Δε γνωρίζει κανένας και ούτε κατάλαβε κανένας πότε έγινε η ανάθεση στον κύριο Καλατράβα». Προσθέτει, ότι ενώ ο Ισπανός αρχιτέκτονας πήρε με αυτόν τον τρόπο ένα «πακέτο» δισεκατομμυρίων, οι Ελληνες αρχιτέκτονες «παίρνουν τα ψίχουλα» στη διαδικασία του 2004.

Για την ίδια τη μελέτη λέει ότι «δε μας κομίζει τίποτα νέο», ενώ χαρακτηρίζει τη συμμετοχή του Καλατράβα «ως άλλοθι ότι αρχιτεκτονούμε και έχουμε ένα τεράστιο σκότος και ένα τεράστιο κενό όσον αφορά το τι γίνεται στην Αθήνα».

Ενα χρήσιμο ημερολόγιο

Υπάρχουν ημερολόγια που ξεπερνούν το στενά χρηστικό λόγο ύπαρξής τους και προσφέρουν γνωσιολογικό πεδίο στον κάτοχό τους, τόσο σημαντικό, που καταργούν την εφημερότητα της μέτρησης του χρόνου και μπορούν κάλλιστα να φυλαχτούν στη βιβλιοθήκη.

Ενα από αυτά είναι και το ημερολόγιο της ΚΑ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία δραστηριοποιείται στις Κυκλάδες και τη Σάμο. Περιοχές οι οποίες προσφέρουν συνεχώς πολύτιμα αρχαιολογικά στοιχεία από την εποχή του Λίθου ως την ύστερη αρχαιότητα.

Από τις σημαντικές ανασκαφές που διενεργούν οι αρχαιολόγοι της συγκεκριμένης Εφορείας (οι οποίοι συμπτωματικά είναι 12, με τον καθένα τους να συνοδεύει κάθε μήνα του ημερολογίου με το αντίστοιχο κείμενο) επιλέχθηκαν έντεκα οι οποίες έγιναν τα τελευταία χρόνια, ενώ το δωδέκατο κείμενο αφορά σε ένα πρόσφατο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την παλιά ανασκαφή στο Δήλιο της Πάρου.

Εκτός από τα κείμενα, το ημερολόγιο κοσμείται από αρκετές έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες από τις ανασκαφές και τα ευρήματα, ενώ περιλαμβάνει επίσης ένα ενημερωτικό εισαγωγικό σημείωμα της διευθύντριας της Εφορείας, Μαρίζας Μάρθαρη και τον αρχαιολογικό χάρτη των νησιών, ενώ η προσεγμένη και καλαίσθητη έκδοση αποτελεί από μόνη της ένα ποιοτικό, αισθητικό επίτευγμα. Αποτελεί όμως και ένα ελάχιστο δείγμα από την ευρύτερη κοινωνική προσφορά της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και των ανθρώπων, όλων των ειδικοτήτων, που μοχθούν γι' αυτήν, κάτω από κάθε άλλο παρά ιδανικές συνθήκες.

«Τι ταύτα προς Διόνυσον;»

Από αύριο και κάθε Κυριακή έως και το Μάη (10 π.μ.-2 μ.μ., εκτός αργιών και γιορτών) θα είναι ανοιχτή, με δωρεάν είσοδο για το κοινό, η τρίτη θεματική έκθεση που οργάνωσε το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ, με τίτλο «Τι ταύτα προς Διόνυσον;», στο κτίριο του Τμήματος (Πρυτανείου 9, Πλάκα).

Θέμα της έκθεσης είναι το τραγικό θέατρο ως μία από τις μορφές ταυτότητας της δημοκρατικής πόλης και οργανώνεται σε τρεις θεματικές ενότητες: «Πόλις και τραγικό θέατρο», «Η τραγική παράσταση», «Η ευθύνη του υποκειμένου».

Απευθύνεται στο ευρύ κοινό και κυρίως στους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, οι οποίοι μπορούν να αντλήσουν στοιχεία για τη διδασκαλία του συγκεκριμένου θέματος μέσα στη σχολική τάξη. Για τις σχολικές ομάδες θα λειτουργήσουν από το Φλεβάρη εκπαιδευτικά προγράμματα.

Παζάρι βιβλίου

Παζάρι Βιβλίου πραγματοποιεί ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου και ο Σύλλογος Εκδοτών Βιβλιοπωλών Αθηνών, σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων, στο μόνιμο «στέκι» του της πλατείας Κλαυθμώνος. Οπως πάντα, εκτίθενται χιλιάδες τίτλοι, σε ενιαίο χώρο 700 τ.μ. και σε τιμές που δεν ξεπερνούν τα 5 ευρώ. Το παζάρι θα λειτουργεί καθημερινά 10πμ - 10μμ, μέχρι τις 11/2.

Εκδήλωση με θέμα «Σαμοθράκη - Ιμβρος», στο πλαίσιο του «Αυγέρειου Κύκλου», οργανώνει η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών (Γενναδίου 8) στις 4/2, 6.30 μμ. Θα μιλήσει η Στέλλα Γαλανοπούλου.

Αφιέρωμα στην Ιωάννα Τσάτσου οργανώνει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (4-11/2), με έκθεση φωτογραφιών και υλικό από τη ζωή και το έργο της. Την πρώτη μέρα του αφιερώματος θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με ομιλίες για την προσωπικότητα, την ποίηση και πεζογραφία της Ι. Τσάτσου και αναγνώσεις αποσπασμάτων τους.

Την ταινία του Νίκου Κούνδουρου «Byron» θα προβάλει το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Χαλανδρίου (4/2, 7.30 μμ), στο Κέντρο Νεότητας Χαλανδρίου (Δαναΐδων και Αντιγόνης), με ελεύθερη είσοδο. Η προβολή γίνεται στο πλαίσιο του αφιερώματος στις ταινίες ντοκιμαντέρ του «Αετοπούλειου» Κέντρου, το οποίο έχει προγραμματίσει για το Φλεβάρη και τις προβολές των ταινιών: «Η εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων» του Δήμου Αβδελιώδη (11/2), «Ηπειρος» του Στράτου Στασινού (18/2) και «Ο λιποτάκτης» (25/2).