Η αξιόλογη κιθαρίστρια μιλά, με αφορμή την έκδοση του δίσκου της «A Guitar Portrait of Fantasy», για την τέχνη της κιθάρας στη χώρα μας, την ομορφιά και τις δυσκολίες του δρόμου που ακολουθεί, αλλά και για την αδιαφορία της πολιτείας για το έργο του αξέχαστου μουσικού, συνθέτη και δασκάλου Δημήτρη Φάμπα
Με αφορμή αυτή την έκδοση έγινε η συζήτησή μας με την Ε. Φάμπα, η οποία μόλις είχε επιστρέψει από τη Βουλγαρία. Είχε προσκληθεί στο 1ο Βαλκανικό Φεστιβάλ Κλασικής Κιθάρας, που πραγματοποιήθηκε στο Βέλιγκραντ, όπου έπαιξε, άκουσε άλλους κιθαριστές και συμμετείχε στην κριτική επιτροπή του διαγωνισμού νέων κιθαριστών. «Με τίμησαν ιδιαίτερα», λέει. «Μου έδωσαν ένα ειδικό βραβείο, του Κέντρου Κουλτούρας της πόλης προς τιμήν της συμβολής μου στην ανάπτυξη του κιθαριστικού επιπέδου στα Βαλκάνια».
-- Οι τιμές έρχονται από το εξωτερικό...
-- Κάθε καλλιτέχνης, κάθε ευαίσθητος άνθρωπος θέλει να νιώθει ότι κάτι προσφέρει...
-- Η τελευταία δισκογραφική σας προσφορά αφορά σε ένα μελωδικό πορτρέτο φαντασίας...
-- Πού έγκειται η δυσκολία να φτάσει στη δισκογραφία κάποιος καλλιτέχνης που ασχολείται με τη σοβαρή μουσική;
-- Τους επιχειρηματίες των δισκογραφικών εταιριών ασφαλώς τούς ενδιαφέρει να βγάλουν χρήματα. Παράλληλα, δεν υπάρχει ενδιαφέρον για τη σοβαρή μουσική. Είναι γεγονός ότι πολλοί συνάδελφοι έχουν καταφέρει να κάνουν δίσκο σε μεγάλες εταιρίες. Ομως, πάρα πολλοί άλλοι δεν έχουν καμία δυνατότητα να ηχογραφήσουν πουθενά. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν είναι και καλοί. Ομως δεν τους έχει δοθεί η ευκαιρία. Από την άλλη, κι εγώ δεν μπορώ ούτε να παρακαλώ, ούτε να προσπαθώ τόσο πολύ. Πάντα ήθελα να κάνω την κλασική μουσική όχι να είναι μόνο προσιτή στον κόσμο, γιατί είναι έτσι κι αλλιώς, αλλά να είναι και επιθυμητή και ευχάριστη. Βέβαια, με τέτοιο σκεπτικό, που δε θα χαμηλώνει την ποιότητά της προκειμένου να είναι προσιτή, απλά κάνοντας κάποιες επιλογές προκειμένου να κινήσει το ενδιαφέρον και όσων δεν είναι μυημένοι. Γιατί άραγε πρέπει να ακούμε εκατό χιλιάδες φορές ένα τραγούδι της Βίσση και όχι κάποιο κομμάτι που έχει στοιχεία πολιτισμού, γνώση και ομορφιά; Για παράδειγμα, ένα μικρό έργο του Μπρόουερ, έναν ελληνικό χορό του Φάμπα, ή τη ρομάντζα του Παγκανίνι, που είναι ένα άλλο είδος μουσικής έκφρασης και γνώσης;
-- Ποια είναι η δική σας απάντηση σε αυτό; Γιατί από το πρωί μέχρι το βράδυ ο Ελληνας πρέπει ν' ακούει κάθε ηχητικό κατασκεύασμα;
-- Γιατί αυτά αποχαυνώνουν. Και επειδή είναι ανάλαφρα προσφέρονται περισσότερο για να ξεχνάμε τα προβλήματά μας, για να μη σκεφτόμαστε...
-- Η κιθάρα είναι ένα όργανο που χαρακτηρίζεται από αμεσότητα στην επικοινωνία. Ποια είναι η θέση της στην Ελλάδα;
-- Οπωσδήποτε η κιθάρα έχει ήχο πιο προσιτό και ανθρώπινο από άλλα όργανα, γιατί τον παράγει ο άνθρωπος ερχόμενος απευθείας σε επαφή με τις χορδές της. Νομίζω, ότι στη χώρα μας η τέχνη της κιθάρας έχει προχωρήσει πολύ, παρ' όλες τις δυσκολίες. Δυστυχώς, όμως, έχουν πλέον δημιουργηθεί ομάδες, που κατά την κρίση μου δεν έχουν να κάνουν με σχολές αλλά με φιλίες, παρέες... Βέβαια, δεν είναι εύκολο για όλους να βρίσκονται μέσα σε όλους τους χώρους. Στην Ελλάδα η τέχνη της κιθάρας ανθίζει, όμως δεν εκτιμάμε εξίσου την ελληνική μουσική γραφή. Δηλαδή, ενώ μπορεί σποραδικά να παίζονται κάποια έργα Ελλήνων συνθετών, δεν είναι ενταγμένα ούτε στη διδασκαλία, αλλά ούτε και στο επίσημο ρεπερτόριο των καλλιτεχνών προς τα έξω. Σπάνια θα δεις ένα έργο ελληνικό. Δεν ξέρω αν το επίπεδο των συνθέσεων έχει φτάσει στο επίπεδο της σολιστικής τέχνης... Ομως, όσον αφορά στο συνθετικό έργο του πατέρα μου οφείλω να ομολογήσω ότι είναι παραγκωνισμένο. Ακόμη και στη Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής, εκεί που έχει καταχωρημένους τους συνθέτες που έχουν γράψει για κιθάρα, δε βρίσκεται το όνομα του Δημήτρη Φάμπα! Δυστυχώς, ακόμη και το ίδιο το κράτος δεν έχει αναγνωρίσει ένα έργο που έχει πλάσει χιλιάδες καλλιτέχνες. Γεγονός, που σημαίνει ότι ακόμα και μετά το θάνατο ενός μεγάλου δημιουργού χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να ανατυπώσεις ένα έργο του ή να τυπώσεις ανέκδοτα έργα του. Και είναι ενδεικτική μιας στάσης η απουσία από σημαντικές διδακτικές σχολές, έργων καταξιωμένων και αγαπημένων από τον κόσμο. Τα παραπάνω είναι στοιχεία που μου δημιουργούν πολλά ερωτήματα, όταν μάλιστα υπάρχει ένα τέτοιο μεγαλείο-κληρονομιά.
-- Εχετε ιδρύσει το Σύλλογο «Δημήτρης Φάμπας» με βασικό στόχο το να μην ξεχνιέται η δημιουργία του καλλιτέχνη που συνέβαλε όσο κανένας άλλος στην ανάπτυξη της κιθαριστικής τέχνης στην Ελλάδα, ενώ συνάμα υπήρξε σπουδαίος δάσκαλος. Η στήριξη της πολιτείας σε αυτή την προσπάθεια θα έπρεπε να είναι δεδομένη...
-- Βασικός στόχος μας είναι η ενίσχυση του έργου του πατέρα μου, καθώς και η ενίσχυση της κιθαριστικής τέχνης και των νέων που ασχολούνται με αυτή, με άξονα βέβαια τη σχέση τους με το έργο του. Στα τρία χρόνια λειτουργίας του συλλόγου πιστεύω ότι έχουμε ενισχύσει πολύ και νέους ανθρώπους και οι συναυλίες που διοργανώνουμε έχουν καλλιτεχνικό επίπεδο που χαίρει εκτίμησης. Ομως, η πολιτεία δεν κάνει τίποτα για το έργο του. Τώρα, με την Πολιτιστική Ολυμπιάδα θα γίνουν εκδηλώσεις που θα περιλαμβάνουν πιθανόν όλα τα όργανα. Ομως φαντάζομαι πως θα γίνει ό,τι και με το Φεστιβάλ Κιθάρας του Μεγάρου Μουσικής, που δεν υπήρχε ούτε το όνομα του Ελληνα κιθαρίστα Δημήτρη Φάμπα. Ούτε μια αναφορά δεν υπήρξε σε αυτόν και στο έργο του, σε όλα τα Φεστιβάλ Κιθάρας, που έγιναν για τρία χρόνια στο Μέγαρο. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί συμβαίνουν όλα αυτά... Οταν φτιάχνεις ένα Φεστιβάλ σε έναν χώρο όπως το Μέγαρο και απευθύνεσαι σε τόσες χιλιάδες κόσμου και γράφεις την ιστορία της κιθάρας στην Ελλάδα, δεν μπορείς να μην έχεις ούτε μια αναφορά στον Φάμπα...