ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τιμή σ' ένα μεγάλο ποιητή

Νίκος Γκάτσος

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης δέκα χρόνων από το θάνατο του ποιητή Νίκου Γκάτσου, το Φεστιβάλ Αθηνών και η Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής παρουσιάζουν σε δύο συναυλίες (2-3/8), ένα αφιέρωμα (ιστορική και αφηγηματική παρουσίαση) στο έργο του Ελληνα δημιουργού, υπό τη μουσική διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου, με συνθέσεις και τραγούδια δημιουργών που συνεργάστηκαν με τον μεγάλο ποιητή. Ο Νίκος Γκάτσος γνώρισε τη μεγάλη αναγνώριση κριτικών και κοινού, ως ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της γενιάς του '30, μέσα από το μοναδικό ποιητικό του έργο, την «Αμοργό», αλλά κατόρθωσε να κατοχυρώσει τον τίτλο του ποιητή με τα δεκάδες ποιήματα -στίχους, που έγραψε και που έντυσαν οι μελωδίες σημαντικών Ελλήνων συνθετών.

Στις 2 Αυγούστου, η Δήμητρα Γαλάνη θα ερμηνεύσει μελοποιημένους στίχους του Ν. Γκάτσου από τους Μ. Χατζιδάκι, Μ. Θεοδωράκη, Δ. Μούτση και Στ. Ξαρχάκο, ενώ στις 3 Αυγούστου η Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής θα παρουσιάσει το έργο του Στ. Ξαρχάκου «Ωδή - Πορείας Εγκώμιον», με αφηγητή τον Δημήτρη Λιγνάδη.

Ο Νίκος Γκάτσος γεννήθηκε το 1911 στα Χάνια Φραγκόβρυσης (κάτω Ασέα) της Αρκαδίας, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Στη συνέχεια ήρθε στην Αθήνα όπου φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του, μικρά σε έκταση και με κλασικό ύφος, στα περιοδικά «Νέα Εστία» το 1931 και «Ρυθμός» το 1933. Το 1943 εξέδωσε από τις εκδόσεις το βιβλίο του «Αμοργός» με το ομώνυμο ποίημα, που έμελλε να σημαδέψει τη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Αυτό ήταν και το μοναδικό βιβλίο του. Το έργο, που αποτελείται από 20 μόνον σελίδες, εκφράζει τις διαθέσεις της νεότερης ποίησης και θεωρείται σαν κορυφαίο ποιητικό έργο του ελληνικού υπερρεαλισμού. Στην πρώτη κυκλοφορία του μάλιστα προκάλεσε δυσμενείς κριτικές και αντιδράσεις, αλλά πολύ σύντομα, το 1947, το κλίμα αντιστράφηκε και η «Αμοργός» με τις ευμενείς ελληνικές και ξένες κριτικές κατατάχτηκε στην κορυφή της ελληνικής ποίησης.

Η Δήμητρα Γαλάνη ερμηνεύει Ν. Γκάτσο

Ο Ν. Γκάτσος, εκμεταλλευόμενος την εκφραστική του δεινότητα, ασχολήθηκε πολύ με τη μετάφραση έργων, κύρια για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης και του Λαϊκού Θεάτρου. Πολλές μεταφράσεις του θα παραμείνουν έκτοτε κλασικές με πρώτη αυτή του «Ματωμένου Γάμου». Μετέφρασε πολλούς συγγραφείς και συγκεκριμένα από τα ισπανικά τους Λόρκα, Λόπε ντε Βέγα, κ.ά., από τα γαλλικά, τον Ζενέ και από τα αγγλικά τους Τ. Ουίλιαμς, Ο' Νιλ, Στρίντμπεργκ κ.ά. Μεγάλη προσφορά έχει ο Νίκος Γκάτσος σαν στιχουργός στο ελληνικό τραγούδι, στο οποίο αφιερώθηκε σε μεγάλο βαθμό μετά την «Αμοργό». Στίχους του μελοποίησαν οι Μ. Χατζιδάκις, Μ. Θεοδωράκης, Στ. Ξαρχάκος, Δ. Μούτσης, Λ. Κελαηδόνης, Χ. Χάλαρης κ.ά. σε κορυφαίες δημιουργίες και επιτυχίες («Αθανασία», «Της γης το χρυσάφι», «Ρεμπέτικο», «Αρχιπέλαγος», «Πήρες το μεγάλο δρόμο», «Πορνογραφία», «Λαϊκή Αγορά», «Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά», κ.ά.).

Θρυλικές βραδιές

Σκηνή από τη «Ζιζέλ»

Το ιστορικό συγκρότημα χορού της Ρωσίας, το Μεγάλο Κρατικό Ακαδημαϊκό Θέατρο της Ρωσίας - Μπαλέτο Μπολσόι παρουσιάζει ένα από τα γνωστότερα έργα στην ιστορία του χορού: τη «Ζιζέλ» (σήμερα) και τον «Σπάρτακο» (αύριο). Το μπαλέτο «Ζιζέλ» σε μουσική Αντόλφ Αντάμ, το αγαπημένο έργο κάθε χορεύτριας, που αποθεώνει την άδολη αγάπη και θρηνεί τις απελπισμένες από τον έρωτα καρδιές, ανεβαίνει βασισμένο σε χορογραφία των Ζαν Κοραλί, Ζιλ Περό και Μαριούς Πετιπά, σκηνικά Σ. Μπαρχίν, κοστούμια Υ. Ντε Ζιβανσί και Κ. Βενέ και σύμβουλο παραγωγής τη θρυλική μπαλαρίνα Γκαλίνα Ουλάνοβα. Το ρόλο της Ζιζέλ ερμηνεύει η Σβετλάνα Λούνκινα, τον Κόμη Αλμπερτ ο Νικολάι Τσισκαρίτζε. Συνοδεύει η Συμφωνική Ορχήστρα του Θεάτρου Μπολσόι.

Ο «Σπάρτακος», ένα από τα κορυφαία μπαλέτα του 20ού αιώνα σε μουσική Αράμ Χατσατουριάν, χορογραφία του θρυλικού Γιούρι Γκριγκαρόβιτς και σκηνικά Σιμόν Βιρσαλάτζε, βασίζεται στα γεγονότα της Ρωμαϊκής Ιστορίας του πρώτου αιώνα π.Χ. καθώς και στη ζωή και τον αγώνα του σκλάβου - μονομάχου Σπάρτακου. Το έργο - μπαλέτο, σε λιμπρέτο του Nicolai Volkov - συγκινεί πάντα το κοινό με το λυρισμό του και συναρπάζει με τη δύναμη του ξεσηκωμού των σκλάβων. Σολίστ: Γιούρι Κλεφτσόφ - Ντμίτρι Μπελογκολόβτσεφ (Σπάρτακος), Αννα Αντονίτσεβα (Φρυγία), Βλαντιμίρ Νεπορόζνι (Κράσος), Ελίνα Παλσίνα, Ντιμίτρι Ριχλόφ, Ναντέζντα Γκράτσεβα, Μαρία Αλας. Μουσική διεύθυνση: Aleksandr Sotnikov.

Νύχτες που «μένουν»

Το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών παρουσιάζει, αύριο, στο θέατρο Λυκαβηττού, το αριστούργημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ «Μάνα Κουράγιο» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ιωάννου και μετάφραση Πέτρου Μαρκάρη. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι της Τίτης Κυριακίδου, η μουσική του Μιχάλη Γρηγορίου και οι χορογραφίες της Κατερίνας Βέλεβα. Παίζουν: Μελίνα Βαμβακά, Χρήστος Μωραΐτης, Αλέξανδρος Τσιακίδης, Πάνος Ξενάκης, Στράτος Χρήστου, Παντελής Σταυρινός, Βασίλης Βασιλάκης, Μιχάλης Ελληνας, Λουκάς Ζήκος, Μαρία Μπενάκη, Ελένη Αμπανούδη, Στέλλα Κωνσταντάτου, Γιώργος Καρύδας και Κοσμάς Χειράκης.
Ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο Κώστας Μακεδόνας, η Δήμητρα Παππίου και η θεατρική ομάδα «Σπείρα - Σπείρα» παρουσιάζουν, αύριο, στην Πάτρα, το θέαμα τραγουδιών με τίτλο «Αυτή η νύχτα μένει», σε σκηνοθεσία και σενάριο Σταμάτη Κραουνάκη. Η μουσική διεύθυνση και η ενορχήστρωση είναι του Γιώργου Ζαχαρίου, η μουσική διδασκαλία του Χρίστου Θεοδώρου και οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη. Τα σκηνικά επιμελείται ο Βασίλης Λιακόπουλος, τις ενδυμασίες ο Ντίνος Πετράκης και την ηχοληψία ο Δημήτρης Μαλέγκας. Συμμετέχει η ορχήστρα των πέντε με σολίστ τον Δημήτρη Μαργιόλα. Τέλος, συμμετέχει η θεατρική ομάδα «Σπείρα - Σπείρα» που αποτελείται από τους: Γιάννη Καραλή, Βικτωρία Ταγκούλη, Στέλιο Καρπαθάκη, Ηρώ Χαρλαύτη, Χρήστο Κανελλόπουλο, Πελαγία Μουρούζη, Γιώργο Στιβανάκη, Ελεάννα Καραντινού, Χρήστο Μουστάκα, Πέτρο Μαργέτη, Γιώργο Καραδήμο και Δήμητρα Σταυροπούλου. Guest star η Τζένη Μπότση.
Στο κηποθέατρο Παπάγου αύριο (9.15μ.μ.) η Θεατρική Ομάδα «Ρόδα» παρουσιάζει τη θεατρική παράσταση «ΑΜΦΙΑΡΑΟΣ, ο μέγας μάντης του Απόλλωνα». Σκηνοθεσία Μαρία Περετζή, κείμενο Δημήτρης Περετζής, σκηνικά Νίκος Τσιουμπλεκτσής. Παίζουν οι: Β. Τσοκόπουλος, Στ. Κάπας, Π. Πιεράκου κ.ά.
Αύριο (9μ.μ.) στο Βεάκειο το Δια-Χρονο Θέατρο της Μαίρης Βιδάλη παρουσιάζει την τραγωδία του Ρακίνα, «Φαίδρα». Η παράσταση ανεβαίνει σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, μετάφραση Μαίρης Βιδάλη, σκηνοθεσία Κώστα Αρζόγλου, σκηνικά Γ. Κίτοβα και κοστούμια Γ. Παρθένη. Παίζουν οι: Μ. Βιδάλη, Κ. Αρζόγλου, Χρ. Φωτίδης, Κ. Πολυχρονοπούλου, Ελ. Μαυρομάτη κ.ά.

Συντήρηση κάτω του μετρίου

Στην ανεπάρκεια του Βρετανικού Μουσείου να συντηρήσει τις αρχαιότητες που φιλοξενεί αναφέρεται η εφημερίδα «Sunday Telegraph». Σε άρθρο της με τον τίτλο «Το Βρετανικό Μουσείο δεν είναι σε θέση να κρατήσει τα Ελγίνεια Μάρμαρα», η εφημερίδα δημοσιεύει την έκκληση της Ενωσης Συντηρητών Εργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων της Βρετανίας προς τη διοίκηση του Βρετανικού Μουσείου, με την οποία η Ενωση ζητά από το Μουσείο να επανεξετάσει το ενδεχόμενο επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα επίπεδα συντήρησης των αριστουργημάτων, που φιλοξενεί το Βρετανικό Μουσείο, «είναι κάτω του μετρίου», ενώ σε άμεσο κίνδυνο βρίσκονται τα αντικείμενα από πάπυρο, ύφασμα και ξύλο.

«Η φήμη του Βρετανικού Μουσείου για άριστη συντήρηση των αρχαιοτήτων, πάνω στην οποία βασίζεται η παραμονή των ελληνικών Μαρμάρων στη Βρετανία, αμφισβητείται πλέον» γράφει η βρετανική εφημερίδα. Η ανακοίνωση των Συντηρητών Εργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων έγινε αμέσως μετά την απόφαση του Βρετανικού Μουσείου να μειώσει το προσωπικό του, απολύοντας ακόμα και συντηρητές, προκειμένου να περιορίσει το οικονομικό έλλειμμα που παρουσιάζει.

Την επέτειο των 80 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή τιμά ο Δήμος Βύρωνα, που σε συνεργασία με τον Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών, παρουσιάζει το έργο της από καταγωγής Μικρασιάτισσας Βυρωνιώτισσας, εκπαιδευτικού - γυμνασιάρχη, Τόνιας Χιώτη «Φαίδρα η Βουρλιώτισσα». Το έργο ανεβαίνει από το Θεατρικό Σχήμα του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών «ΕΡΘΟ» σε σκηνοθεσία του Σάββα Μελόπουλου. Η επίσημη πρεμιέρα έγινε χτες στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη», ενώ ακολουθούν δύο ακόμη παραστάσεις, σήμερα και αύριο, στις 9 μ.μ.