Associated Press

«Απειλή για την παγκόσμια ειρήνη», χαρακτήρισε την αμερικανική εξωτερική πολιτική ο Νέλσον Μαντέλα. «Μόνο το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει αρμοδιότητα να διαχειρίζεται παγκόσμιες κρίσεις και απειλές», διαμήνυε ο ΓΓ του ΟΗΕ. Από την άλλη πλευρά, Αμερικανοί αξιωματούχοι τρέφουν το πολεμικό κλίμα, προσπαθώντας να υπερσκελίσουν τις διογκούμενες αμφιβολίες, που εκφράζονται από το Κογκρέσο, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός ζήτησε έκτακτη σύνοδο της Βουλής των Κοινοτήτων για το Ιράκ.

«Οι ΗΠΑ στήριξαν το πραξικόπημα του Σάχη στο Ιράν, το 1953, που οδήγησε στην ισλαμική επανάσταση του 1979. Στο Αφγανιστάν υποστήριξαν τους μουτζαχεντίν, συμπεριλαμβανομένου του Μπιν Λάντεν, εναντίον των σοβιετικών δυνάμεων και στη συνέχεια αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τα Ηνωμένα Εθνη και έστρωσαν το έδαφος για τους Ταλιμπάν. Αν λάβετε όλα αυτά υπόψη σας, δεν καταλήγετε στο συμπέρασμα ότι η αμερικανική πολιτική είναι απειλή για τον κόσμο;»

Αυτό το ερώτημα θέτει σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Νιούσγουικ» ο Νέλσον Μαντέλα, εκτιμώντας ότι η έντονη αμερικανική ρητορική κατά του Ιράκ οφείλεται στο γεγονός ότι η Ουάσιγκτον δεν έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας, διότι δεν έχουν παρουσιαστεί στοιχεία για τους κινδύνους του ιρακινού οπλοστασίου. «Ταυτοχρόνως, όλοι γνωρίζουμε μετά βεβαιότητας ότι το Ισραήλ έχει όπλα μαζικής καταστροφής, αλλά κανείς δεν αναφέρεται σε αυτό», συμπληρώνει. Τέλος, χαρακτηρίζει «δεινοσαύρους» ορισμένους συμβούλους του Προέδρου Μπους, κατονομάζοντας τον Τσέινι, υπενθυμίζοντας ότι είχε αντιταχτεί στην αποφυλάκισή του.

Αιχμές κατά της Ουάσινγκτον άφησε και ο ΓΓ του ΟΗΕ, επαναλαμβάνοντας ότι «ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας αφορά μια παγκόσμια απειλή, και δεν μπορεί να είναι νόμιμος, παρά μόνο αν περνά μέσα από το Συμβούλιο Ασφαλείας». Ο Ανάν, όπως και ο Μαντέλα, επαναδιατύπωσε την αντίθεσή του σε ανάληψη στρατιωτικής δράσης, υπογραμμίζοντας τις ανησυχίες του για την επόμενη μέρα ενός πλήγματος, τόσο για το μέλλον και την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ, όσο και για το σύνολο της περιοχής. Κατέληξε ότι όλα αυτά είναι θέματα «διεθνούς νομιμότητας και μόνο το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να τα διαχειριστεί».

Στις φωνές των Ανάν - Μαντέλα, προστέθηκαν πάλι οι ρωσικές ανησυχίες. Ο ΥΠΕΞ Ιγκόρ Ιβανώφ, υπογράμμιζε ότι «οι ΗΠΑ οφείλουν να υπακούσουν στην πλειοψηφία των χωρών - μελών του ΟΗΕ» και επανέλαβε ότι «μόνο η διπλωματία είναι λύση». Την αντίθεσή της εξέφρασε, μέσω υπουργείου Εξωτερικών, και η βραζιλιάνικη κυβέρνηση, ενώ για «δραματικές αντιδράσεις στο σύνολο του αραβικού κόσμου», προειδοποίησε ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ, στη Μέση Ανατολή, Μιγκέλ Ανχέλ Μορατίνος.

Την πρόωρη διακοπή των θερινών διακοπών της Βουλής των Κοινοτήτων ζήτησε, τελικά, ο Βρετανός πρωθυπουργός, υπό το βάρος των ασφυκτικών πιέσεων που δέχεται από βουλευτές του ίδιου του κόμματός του. Οπως έγινε γνωστό, η Βουλή καλείται σε συνεδρίαση στις 23 Σεπτέμβρη, με πρώτο θέμα το Ιράκ, ενώ αξιωματούχοι της Ντάουνιγκ Στριτ υποστήριζαν ότι λίγο πριν τη συνεδρίαση θα δοθεί στη δημοσιότητα «ο φάκελος των ενοχοποιητικών στοιχείων». Ο Τόνι Μπλερ επανέλαβε ότι η κυβέρνηση, τώρα, δεν είναι σε θέση να αποφασίσει, αφού αναμένεται και η ολοκλήρωση των εργασιών της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Πάντως, σήμερα, θα δεχτεί τους ηγέτες του Συντηρητικού Κόμματος και των Φιλελεύθερων Δημοκρατών για μια «πρώτη ενημέρωση».

«Παραφωνία» στις ευρωπαϊκές ανησυχίες, επιπλέον, παραμένει ο Ιταλός πρωθυπουργός, που δήλωνε «αφοσιωμένος και πιστός σύμμαχος των ΗΠΑ, που θα στηρίξει ένα στρατιωτικό πλήγμα». Ανάλογες διαβεβαιώσεις φέρεται να έδωσε στον Αμερικανό Πρόεδρο και ο Ισπανός πρωθυπουργός.

«Το ιρακινό καθεστώς πιθανώς έχει σχέση με την Αλ Κάιντα και δεν υπάρχει μεγαλύτερη απειλή από τους δικτάτορες που έχουν όπλα μαζικής καταστροφής και είναι έτοιμοι να τα μοιραστούν με τρομοκράτες», ξανανέβαζε τους τόνους ο Αμερικανός αντιπρόεδρος σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του. Η δήλωσή του συμπλήρωσε την εντεινόμενη φημολογία ότι, ασχέτως διαβουλεύσεων, ο αμερικανικός στρατός προετοιμάζεται με πυρετώδεις ρυθμούς και θα είναι έτοιμος για επέμβαση στο Ιράκ μέσα σε δύο μήνες, όπως υποστήριζαν οι «Λος Αντζελες Τάιμς».

Εντούτοις, η αμερικανική ηγεσία φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα και με τα δύο Σώματα του Κογκρέσου. Για πολλοστή φορά, αντιπροσωπείες της Βουλής και της Γερουσίας είχαν πολύωρη συνάντηση ενημέρωσης με τον διευθυντή της CIA Τένετ και την σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Ράις. Παράλληλα, ο υπουργός Αμυνας Ράμσφελντ συναντιόταν με σύσσωμο το ΓΕΣ και τον στρατηγό Τόμι Φρανκς, που θα συντονίσει οποιαδήποτε επέμβαση στο Ιράκ.

Αν και το Πεντάγωνο φέρεται να κατέθεσε τα πρώτα στρατιωτικά σχέδια σε επιτροπές του Κογκρέσου, βουλευτές και γερουσιαστές δεν έκρυβαν τη δυσπιστία τους. Χαρακτηριστικά, ο Ρίτσαρντ Ντάρμπιν, μέλος της Επιτροπής Αντικατασκοπίας της Γερουσίας, δήλωνε ότι παρά τα αλλεπάλληλα αιτήματα του προέδρου της Επιτροπής σε όλες τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας δεν της έχει προσκομιστεί καμία έκθεση που να στοιχειοθετεί την ιρακινή απειλή και την κατάσταση του ιρακινού οπλοστασίου και συμπλήρωσε ότι «έτσι, ο Λευκός Οίκος θα μπορούσε να παρουσιάσει ό,τι στοιχεία επιθυμεί, κάτι που δε θα με έπειθε να στηρίξω μια στρατιωτική επίθεση».

Ο Μπιν Λάντεν και η «Αλ Κάιντα» είναι ο μανδύας για μια νέα στρατηγική, που διαφαινόταν στη νεοφιλελεύθερη πτέρυγα της διοίκησης των ΗΠΑ, πριν ακόμα την ανάληψη της αρχής από τον Μπους; Αυτή η στρατηγική συνίσταται στο εξής: Ανεξάρτητα από το αν υπάρχει πραγματική απειλή, οι ΗΠΑ να είναι στρατιωτικά τόσο ισχυρές, ώστε να μπορούν διαρκώς να εκφοβίζουν κάθε άλλο κράτος, για να υποτάσσεται στα αμερικανικά συμφέροντα και στόχους. Οσο εξυπηρετούνται αυτά, τονίζονται πολυμερείς δομές. Αν όχι, (οι δομές αυτές) εγκαταλείπονται από τις ΗΠΑ λίγο ή πολύ ωμά, είτε πρόκειται για την προστασία του κλίματος, είτε για το διεθνές ποινικό δικαστήριο ή τη συμφωνία για τον τερματισμό των ατομικών δοκιμών».

Αυτή τη γνώμη διατυπώνει ο πανεπιστημιακός καθηγητής δρ. Χανς Ι. Γκίσμαν, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου για την έρευνα ειρήνης και την πολιτική της ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Αμβούργου (IFSH) στη χτεσινή «Νόιες Ντόιτσλαντ».

Ο διακεκριμένος επιστήμονας προσθέτει: «Μπορεί να μιλάμε για μια τριμερή στρατηγική: Οι ΗΠΑ με τη στρατιωτική υπεροχή τους προσπαθούν με γεωπολιτικά κέρδη χώρου στον κόσμο να αποκτήσουν θέση ηγεμονικής δύναμης. Για να το επιβάλλουν αυτό κατά τα δυνατόν αποτελεσματικά αλλάζουν το στρατιωτικό τους δόγμα - από περιορισμό και εκφοβισμό σε προληπτικό πόλεμο. Και σφυρηλατούνται εταιρικές συμφωνίες ανάλογα με τα συμφέροντα. Ετσι φαίνεται ότι τώρα ρισκάρουν (την εταιρικότητα) με τη Σαουδική Αραβία, μάλιστα με όλο τον αραβικό κόσμο, για να εγκατασταθούν μόνιμα στην περιοχή αυτή.

Ο καθηγητής προβλέπει επίσης ότι: «Αν η Ουάσιγκτον δεν είναι έτοιμη να πάρει υπόψη της τα κοινά ή παράλληλα συμφέροντα των μελών της συμμαχίας (του ΝΑΤΟ) είναι ήδη προγραμματισμένη η κρίση μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ».

Ο Γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ σε συνέντευξή του στην «Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ» (11 Σεπτέμβρη) βεβαίωσε ότι το ΟΧΙ της συμμετοχής της Γερμανίας σε πόλεμο κατά του Ιράκ, ακόμα και με εντολή του ΟΗΕ, δε σχετίζεται με εκλογική τακτική, αλλά «είναι ένα ΟΧΙ αρχής». Υποστήριξε ότι, αντί του πολέμου θα έπρεπε να αποφασιστούν αυστηρότερες κυρώσεις να ασκηθεί «οικονομική, διπλωματική και πολιτική πίεση» για να καταστεί δυνατή η επιστροφή των επιθεωρητών οπλισμού του ΟΗΕ στο Ιράκ.

Τα επιχειρήματά του κατά της στρατιωτικής επέμβασης τα συμμερίζονται ο Κόφι Ανάν, ο Σολάνα και άλλες κυβερνήσεις στην Ευρώπη. «Οι ΗΠΑ, είπε ο Σρέντερ, άλλαξαν τους στόχους. Ο ΟΗΕ ενδιαφέρεται να επανέλθουν οι επιθεωρητές στο Ιράκ: Οχι εγώ, άλλοι (εννοεί τις ΗΠΑ) άλλαξαν ξαφνικά στρατηγική, με στόχο να εκτοπίσουν το καθεστώς. Γι' αυτό, το ΟΧΙ μας είναι καλώς δικαιολογημένο».