Σύντροφε, Θανάση, οι σύντροφοί σου, της παλιάς φρουράς που ζουν, σε χαιρετούν. Είναι και θα μένει για πάντα βαθιά χαραγμένη στη μνήμη μας και στην αγωνιστική μας συνείδηση, η ωραία, απλή και αληθινή ανθρώπινη μορφή σου.

Ο Θανάσης Παπαρήγας, μέσα στο καμίνι της ταξικής πάλης (Εθνική Αντίσταση - Εμφύλιος πόλεμος - Στρατιωτική χούντα), γεννήθηκε, ανδρώθηκε και, με την ακούραστη, μέχρι σήμερα, δραστηριότητά του, μέσα από αφάνταστες δυσκολίες δημιουργήθηκε σε μια πολυδιάστατη, πολυσήμαντη επιστημονική προσωπικότητα στο χώρο της ιστορικής έρευνας, μα και γενικότερα στο χώρο της κοσμοθεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού.

Ο Θανάσης, ο γιος του ηγέτη της Εργατικής Τάξης Μήτσου Παπαρήγα, που τον δολοφόνησαν άνανδρα στην Ασφάλεια, ήταν από τα γεννοφάσκια του κομμουνιστής, μέσα στον αγώνα ανδρώθηκε κομμουνιστής και πέθανε ολοκληρωμένος κομμουνιστής.

Τίμησε, με κομμουνιστική συνείδηση και συνέπεια τη μνήμη του πατέρα του.

Τον Θανάση Παπαρήγα και την μητέρα του Βασιλεία τους γνώρισα το 1956-1957 στην ΕΔΑ. Το 1955 με άδεια είχα βγει από το στρατόπεδο εξορίας, του Αη - Στράτη. Συνδέθηκα αμέσως με το Κόμμα και ύστερα από ένα χρόνο, το 1956, πήρα εντολή να δουλέψω στην ΕΔΑ.

Εκτός από άλλες δουλιές μού ανατέθηκε και η ευθύνη να καθοδηγώ τον τομέα φυλακισμένων και εξόριστων και τον αγώνα για τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ.

Τότε, αν θυμάμαι καλά, ζήτησα από τη μητέρα του να του κάνω μερικά μαθήματα στα Μαθηματικά. Ετσι γνώρισα τον Θανάση, το γιο του Παπαρήγα. Ηταν αριστούχος μαθητής, με μαθηματική κρίση και τάσεις ερευνητικές.

Γρήγορα με ξανάστειλαν στον Αη - Στράτη.

Ξανά άδειες και ξανά στον Αη - Στράτη, μέχρι το 1962, που ο Καραμανλής διέλυσε το στρατόπεδο της εξορίας.

Στην περίοδο της δικτατορίας της χούντας, ανταμώσαμε για ένα μήνα στη Γυάρο. Ο Θανάσης απ' εκεί στάλθηκε στο στρατόπεδο στο Λακκί της Λέρου και εγώ στο στρατόπεδο Παρθένι.

Με τη διάλυση των στρατοπέδων της χούντας και σ' όλη την περίοδο της μεταπολίτευσης βρεθήκαμε να δουλεύουμε σε διαφορετικούς τομείς του Κόμματος. Σ' αυτή την περίοδο, μέχρι και σήμερα, η δουλιά και η προσφορά του συντρόφου Θανάση είναι συνεχώς ανοδική - πολυδιάστατη και σημαντική για την επιστημονική έρευνα, για το Κόμμα και το Λαό μας.

Ο Παπαρήγας ξεχώριζε πάντα μέσα στο απαράτ των νέων στελεχών του Κόμματος.

Ο σύντροφος Παπαρήγας πρόσφατα είχε χρεωθεί από μένα να γράψει, για το βιβλίο «Μακρόνησος - Ιστορικός τόπος», ένα σύντομο - επιγραμματικό κεφάλαιο με τον τίτλο «Η πολιτική της υποτέλειας και η Μακρόνησος».

Την ημέρα του δυστυχήματος, Τετάρτη μεσημέρι, συζητούσαμε για τον 2ο τόμο του βιβλίου, μαζί και με τον σ. Ηλία Λέγγερη. Ο σύντροφος Θανάσης μας έλεγε: «Εχω ρίξει πάνω στο χαρτί μερικές σκέψεις για το θέμα που είμαι χρεωμένος. Εμένα βλέπω δε με πιέζεις όσο το σύντροφο Ηλία. Μήπως δεν είναι και τόσο απαραίτητο αυτό το κεφάλαιο;». Αργά το απόγευμα προς το βράδυ, από κάποιο τηλεοπτικό σταθμό άκουσα το τρομερό συμβάν.

Σύντροφε Θανάση, ο 2ος τόμος θα κυκλοφορήσει σύντομα, χωρίς δικό σου κείμενο. Μελλοντικά, κάποιος σύντροφος στη μνήμη σου θα γράψει στο «Ριζοσπάστη» γι' αυτό το θέμα.

Ο μπάρμπας Κώστας Λουλές, συχνά μου έλεγε. Ιδιαίτερα κάθε φορά με τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, που ο νομός Κεφαλλονιάς - Ιθάκης στο ποσοστό ήταν πάντα μέσα στις τρεις πρώτες θέσεις.

«Σύντροφε Νιόνιο, αγαπάω την Κεφαλλονιά και τους αγώνες του λαού της. Αγαπάω τα νησιά της Επτανήσου και την προσφορά τους στο Νεοελληνικό πολιτισμό, στο προοδευτικό κίνημα».

Του απαντούσα: «Ναι μπάρμπα Κώστα. Η καρδιά σου είναι ποτισμένη με το αίμα του Μαρίνου Αντύπα». Επαιρνε μια βαθιά ανάσα για να μου προσθέσει. «Δεν είναι μόνο η δράση και η θυσία του Αντύπα. Πρέπει να ξέρεις ότι η Θεσσαλία, για κάμποσα χρόνια, είχε γραμματέα της Περιοχής τον αείμνηστο Βαλιανάτο, ηγέτη της Εργατικής τάξης της χώρας μας και αργότερα Γραμματέα της Εργατικής Βοήθειας, που η δικτατορία του Μεταξά τον δολοφόνησε στην Ασφάλεια. Πολλά μας δίδαξε όχι στη Θεσσαλία, αλλά και πανελλαδικά στο Κόμμα».

Σύντροφε Θανάση Παπαρήγα, η αγωνιζόμενη Κεφαλλονιά, η δεύτερη - ιδιαίτερη πατρίδα σου, όπως την αποκαλούσες και που πήγαινες εκεί κάθε χρόνο το καλοκαίρι, είναι περήφανη για σένα, για τους γονείς σου, για το όνομα Παπαρήγα.

Στη μνήμη του, αντί για ένα μάτσο γαρίφαλα προσφέρω στο «Ριζοσπάστη», που με αφοσίωση και πάθος υπηρέτησες, συμβολικά, 200 Ευρώ.

Στην κόρη του Βασιλεία, εύχομαι, και το πιστεύω, να τιμά παντού και πάντοτε το όνομα Παπαρήγα.