Η Δυτική Σαχάρα ήταν ισπανική αποικία μέχρι το 1975. Το Μέτωπο Πολισάριο, ένοπλη οργάνωση των αυτοχθόνων, από το 1973 έδινε σκληρές μάχες για τον τερματισμό της αποικιοκρατίας. Ο βασιλιάς Χασάν του Μαρόκου, όμως, φαίνεται είχε άλλη άποψη. Η «Πράσινη πορεία», δηλαδή η πορεία 350.000 Μαροκινών άοπλων, με το Κοράνι στο χέρι, που διέσχιζαν την έρημο επί ενάμιση μήνα για να φθάσουν στη Δ. Σαχάρα «επειδή ήταν θέλημα Θεού» (και απόφαση του τότε βασιλιά Χασάν) έχει μείνει ιστορική. Μεγάλο μέρος των εδαφών της Δ. Σαχάρας τέθηκε υπό μαροκινή κατοχή και τυπικά το 1977.

Οι ένοπλες συγκρούσεις διήρκεσαν 16 χρόνια. Ηδη, όμως, από το 1977, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είχε απορρίψει τους ισχυρισμούς του Μαρόκου περί ύπαρξης ιστορικών φυλετικών δεσμών που να δικαιολογούν την κατοχή της περιοχής, ενώ από το 1979 η Μαυριτανία, που μέχρι τότε διεκδικούσε μέρος της Δ. Σαχάρας απέσυρε το αίτημά της.

Το 1991 ο ΟΗΕ χαρακτήρισε «αποικιοκρατία» τη μαροκινή κατοχή, τάχθηκε υπέρ του άμεσου τερματισμού της και απεργάστηκε ειρηνευτικό σχέδιο (Απόφαση 690) που προβλέπει διεξαγωγή δημοψηφίσματος, με το οποίο ο λαός της Δ. Σαχάρας θα κληθεί να αποφασίσει αν επιθυμεί την ανεξαρτησία ή την πλήρη ενσωμάτωση στο Μαρόκο. Η διοργάνωση και η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος τέθηκε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές το αποδέχτηκαν.

Τα Ηνωμένα Εθνη ανέλαβαν αμέσως δράση αποστέλλοντας στη Δυτική Σαχάρα (και στο ελεύθερο και στο κατεχόμενο τμήμα) ειδική ειρηνευτική δύναμη (Minurso), υπεύθυνη για τη διοργάνωση και διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Πρώτο μέλημα ήταν να διευκρινιστεί ποιος έχει το δικαίωμα να ψηφίσει. Το 1995, η μαροκινή ηγεσία μπλόκαρε για πρώτη φορά τη διαδικασία, αποστέλλοντας προς τη Minurso, χιλιάδες Μαροκινούς εποίκους με το αίτημα να συμπεριληφθούν στους καταλόγους. Η Minurso το απέρριψε και η όλη διαδικασία σταμάτησε.

Για να αποφευχθεί το αδιέξοδο, στην περιοχή έσπευσε ως ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, ο πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, ο Τζέιμς Μπέικερ. Η παρέμβασή του οδήγησε στην υπογραφή μιας νέας, διευκρινιστικής ως προς το σχέδιο του ΟΗΕ, συμφωνίας ανάμεσα στο Μαρόκο και στο Μέτωπο Πολισάριο, γνωστής ως «συμφωνίας του Χιούστον» (1997). Η Minurso ξανάρχισε την εργασία της στη Δυτική Σαχάρα. Το 1999 ολοκληρώθηκε η καταγραφή των ψηφοφόρων. Οι τελικοί κατάλογοι συμπεριλαμβάνουν 86.000 εγγεγραμμένους.

Το Μαρόκο αντιλήφθηκε ότι με τέτοιο εκλογικό σώμα, δηλαδή με τους αυτόχθονες χωρίς τη συμμετοχή εποίκων, δε θα μπορούσε ποτέ να κερδίσει το δημοψήφισμα. Προχώρησε, λοιπόν, σε δεύτερη εμπλοκή της διαδικασίας ζητώντας, πάλι, να συμπεριληφθούν στους εκλογικούς καταλόγους έποικοι. Ενδεικτικό, ίσως, είναι ότι απεστάλησαν στη Minurso 130.000 αιτήσεις, δηλαδή ο διπλάσιος αριθμός από το λαό της Δ. Σαχάρας. Η διαδικασία σταμάτησε για άλλη μια φορά.

Εκτοτε, το ειρηνευτικό σχέδιο του ΟΗΕ έχει παραλύσει. Ο Τζέιμς Μπέικερ περιόδευσε σε Αλγερία, Μαρόκο και Δ. Σαχάρα, την άνοιξη, και το Μάη και τον Ιούνη εκπρόσωποι του Ραμπάτ και του Πολισάριο μετέβησαν για νέες συνομιλίες στο Λονδίνο, οι οποίες απέβησαν άκαρπες. Τον Ιούλη 2002, το Συμβούλιο Ασφαλείας, με νέα απόφασή του επαναλαμβάνει τη θέση του για το δημοψήφισμα. Εντούτοις, η αδιαλλαξία του Μαρόκου έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο. Η δύναμη του ΟΗΕ (Minurso) είχε προγραμματιστεί να ολοκληρώσει την αποστολή της στο τέλος του 2002. Εφόσον δεν έχει επιτευχθεί καμία πρόοδος επί χρόνια και δεν έχει γίνει δημοψήφισμα, όλα τα ενδεχόμενα φαντάζουν πιθανά.

«Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μόνο ελιγμούς και εμπλοκές, που, καθημερινά, εδραιώνουν τη μαροκινή κατοχή. Δε θα μείνουμε με σταυρωμένα χέρια επ' αόριστον περιμένοντας πότε η διεθνής κοινότητα, οι διεθνείς οργανισμοί θα πιέσουν για την εφαρμογή των αποφάσεών τους. Αν κριθεί απαραίτητο, θα καταφύγουμε πάλι στα όπλα, γνωρίζοντας πλήρως τις αρνητικότατες συνέπειες αυτής της πράξης για το λαό μας, για τους λαούς του Μαγκρέμπ, αλλά και της ΕΕ, η οποία μπορεί να διαδραματίσει σοβαρότερο ρόλο».

Αυτά, ανάμεσα σε πολλά άλλα, επισήμανε στο «Ρ», ο Μοχάμεντ Σιντάτι, υπουργός της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Δ. Σαχάρας και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Μετώπου Πολισάριο, ο οποίος βρέθηκε στην Αθήνα για επαφές με τα ελληνικά κόμματα, αλλά και για να παραδώσει στην ελληνική κυβέρνηση, ενόψει της ανάληψης της προεδρίας της ΕΕ, μνημόνιο για την κατάσταση στη Δυτική Σαχάρα.

-- Σε ποιο σημείο βρίσκονται σήμερα οι διαβουλεύσεις, σε διεθνές επίπεδο, για τη Δυτική Σαχάρα;

-- Το θέμα της Δ. Σαχάρας είναι ένα πρόβλημα ξεκάθαρα αποικιακό, το οποίο δεν έχει ακόμη λυθεί. Με άλλα λόγια, πρόκειται για την τελευταία αποικία που υπάρχει σήμερα στην Αφρική. Είναι γεγονός ότι εξαιτίας των διεθνών εξελίξεων των τελευταίων χρόνων και των αλλαγών στον παγκόσμιο συσχετισμό δύναμης, το θέμα έχει ξεχαστεί.

Παρ' όλα αυτά, εμείς επιμένουμε σε πλήρη, άμεση εφαρμογή των σχετικών αποφάσεων του ΟΗΕ και στο σεβασμό τους και από τις δύο εμπλεκόμενες πλευρές (το Μαρόκο και το Μέτωπο Πολισάριο), αλλά και από τη διεθνή κοινότητα. Μέχρι σήμερα, οι αλλεπάλληλες εμπλοκές και διαβουλεύσεις φαίνεται να έχουν εξυπηρετήσει πολύ τη διαιώνιση και εδραίωση της μαροκινής κατοχής στο έδαφος της Δ. Σαχάρας διογκώνοντας τα εμπόδια στον αγώνα του λαού της για ανεξαρτησία.

Η μαροκινή εισβολή στη Δ. Σαχάρα οδήγησε χιλιάδες ανθρώπους στην προσφυγιά και σήμερα παραμένουν σε καταυλισμούς προσφύγων, κυρίως, στην Αλγερία και στη Μαυριτανία, αλλά ακόμη και στο ανεξάρτητο τμήμα της πατρίδας μας. Θα πρέπει, επίσης, να υπενθυμίσω ότι το πρώτο μέτρο που προέβλεπε το ειρηνευτικό σχέδιο του ΟΗΕ ήταν η κατάπαυση του πυρός, η οποία τηρείται από το 1991. Το Μαρόκο εκμεταλλεύτηκε αυτήν την εκεχειρία για να μεταφέρει μαζικά χιλιάδες Μαροκινούς στα κατεχόμενα εδάφη της Δ. Σαχάρας, ως εποίκους προκειμένου να διαμορφώσει τετελεσμένα.

Ουσιαστικά, λοιπόν, εφαρμόζεται και επιταχύνεται μια πολιτική αποικιοκρατίας, που χαρακτηρίζεται από απάνθρωπες διώξεις εναντίον χιλιάδων αυτοχθόνων του κατεχόμενου τμήματος της Δ. Σαχάρας. Παράλληλα, το Μαρόκο άνοιξε την πόρτα για να εγκατασταθούν στα κατεχόμενα εδάφη της Δ. Σαχάρας πολυεθνικές εταιρίες που εκμεταλλεύονται, με προνομιακούς όρους, τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της περιοχής (κοιτάσματα φωσφόρου και πετρελαίου), παρά το γεγονός ότι ο ΟΗΕ έχει προχωρήσει σε νομικές διαδικασίες εναντίον αυτών των εταιριών, τονίζοντας ότι η όλη δραστηριότητά τους γίνεται σε κατεχόμενο έδαφος κατά παράβαση των σχετικών αποφάσεων του Οργανισμού.

Βασιζόμενη ακριβώς σε αυτές τις κινήσεις, που δημιουργούν τετελεσμένα, η μαροκινή ηγεσία τόλμησε να καταθέσει πρόταση περιορισμένης αυτονομίας της κατεχόμενης Δ. Σαχάρας, μια πρόταση που υποστηρίχτηκε διεθνώς και από τη Γαλλία, με στόχο να καταστεί αδύνατη πλέον κάθε διαδικασία ανεξαρτητοποίησής της. Ουσιαστικά, δηλαδή κατέθεσε μια πρόταση νομιμοποίησης της κατοχής. Το Συμβούλιο Ασφαλείας και η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με πρόσφατες αποφάσεις τους, επαναλαμβάνουν ότι το θέμα της Δ. Σαχάρας είναι πρόβλημα αποτίναξης της αποικιοκρατίας και ότι ο λαός της έχει το δικαίωμα της ανεξαρτησίας και της αυτοδιάθεσης και επανέλαβαν ότι ισχύει το αρχικό ειρηνευτικό σχέδιο.

Το θέμα είναι ότι δεν μπορούμε επ' αόριστον να σεβόμαστε την κατάπαυση του πυρός χωρίς να υπάρχει καμία πρόοδος. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, δυστυχώς θα σημάνει την επιστροφή στα όπλα, και γνωρίζουμε πολύ καλά τι σημαίνει πόλεμος, τι καταστροφικές συνέπειες θα έχει, όχι μόνο για το δικό μας λαό, αλλά και για τους λαούς της Βόρειας Αφρικής, του Μαγκρέμπ και γενικότερα για τη λεκάνη της Μεσογείου, που θα οδηγηθούν σε αποσταθεροποίηση.

Υπό αυτές τις συνθήκες, νομίζω, είναι κατανοητές οι τεράστιες ευθύνες της ΕΕ στο θέμα της Δ. Σαχάρας. Την αφορά το θέμα της σταθερότητας, της συνεργασίας. Εχει σημαντικό ρόλο η ΕΕ. Και η Ελλάδα, ως προεδρεύουσα το επόμενο εξάμηνο, έχει ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη για την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ.

-- Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί στο ελεύθερο τμήμα της Δ. Σαχάρας σήμερα, 11 χρόνια μετά την εφαρμογή κατάπαυσης του πυρός;

-- Το ανεξάρτητο τμήμα της Δ. Σαχάρας ελέγχεται από το Μέτωπο Πολισάριο και ανακήρυξε την ανεξαρτησία του το 1975. Ως Δημοκρατία της Σαχάρας έχει αναγνωριστεί από τον Οργανισμό Αφρικανικής Ενότητας, στον οποίο έχουμε και την αντιπροεδρία, γεγονός που οδήγησε στην αποχώρηση του Μαρόκου. Επίσης, μας έχουν αναγνωρίσει περισσότερες από 74 χώρες. Προσπαθήσαμε να εφαρμόσουμε μια αρκετά προωθημένη κοινωνική πολιτική παρά τις δύσκολες συνθήκες.

Εχουμε αναπτύξει ιδιαίτερα τους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας και προσπαθούμε, παράλληλα με τον αγώνα μας για ανεξαρτησία και του υπολοίπου τμήματος της χώρας μας, να εξελίξουμε την κοινωνία μας. Θα τολμούσα να πω ότι σε σύγκριση με πολλές γειτονικές χώρες, η κατάσταση που επικρατεί σε αυτό το τμήμα της Δ. Σαχάρας, από την άποψη των ατομικών ελευθεριών, των δικαιωμάτων των γυναικών, τη θρησκευτική ανεκτικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη, είναι μια όαση.

Στο ελεύθερο τμήμα, βασικός παράγοντας κίνησης της οικονομίας είναι η διεθνής οικονομική βοήθεια. Η ΕΕ χορηγεί 14 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, όπως και ο ΟΗΕ μέσα από τις διάφορες υπηρεσίες του, όπως είναι η Υπατη Αρμοστεία για τους πρόσφυγες, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα κλπ. Η βοήθεια που λαμβάνουμε, σίγουρα, είναι πολύ μεγάλη, όμως, δεν αρκεί καθώς υπάρχει ραγδαία δημογραφική ανάπτυξη.

Η σημαντικότερη βοήθεια έρχεται από την Ισπανία και θα πρέπει να τονίσω ότι ο ισπανικός λαός είναι αυτός που έχει εκφράσει και τη μεγαλύτερη αλληλεγγύη προς εμάς. Σχέσεις συνεργασίας έχουμε και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία, οι σκανδιναβικές χώρες ή το Βέλγιο, παρά τις αλλεπάλληλες προσπάθειες του Μαρόκου να σαμποτάρει αυτές τις συμφωνίες υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για εμπόλεμες περιοχές που δεν αξίζει κανείς να επενδύσει ή συνάψει συμφωνίες.

-- Τι κατάσταση επικρατεί στα κατεχόμενα εδάφη, σήμερα τόσα χρόνια μετά τη μαροκινή εισβολή;

-- Στο κατεχόμενο τμήμα η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών χωρών από τις πολυεθνικές που προσκάλεσε η μαροκινή ηγεσία, με ανταλλάγματα φυσικά, έχει λάβει ξέφρενους ρυθμούς με τεράστιες συνέπειες για το περιβάλλον. Κυριαρχούν, φυσικά, οι γαλλικές, όπως η «TotalElfFina». Πρόκειται για μια ξεκάθαρη στρατηγική απομύζησης και παγίωσης της κατάστασης στα κατεχόμενα, που εκμεταλλεύεται, φυσικά, την εκεχειρία, γιατί σε συνθήκες πολέμου δε θα μπορούσε ποτέ να γίνει κάτι τέτοιο. Επιπλέον, η εκμετάλλευση των πλουσιότατων σε αλιεία ακτών της κατεχόμενης Δ. Σαχάρας έχει εντατικοποιηθεί τόσο, που οι περιβαλλοντολογικές συνέπειες για ολόκληρη την περιοχή είναι ανυπολόγιστες.

Ας μην ξεχνάμε ότι το κατεχόμενο από το Μαρόκο τμήμα, διόλου τυχαία, είναι και το πλέον πλούσιο της χώρας μας. Συχνά η μαροκινή ηγεσία αναφερόταν σε αυτό ως «το τμήμα της Σαχάρας που είναι χρήσιμο», αφού εκεί είχαν εντοπιστεί κοιτάσματα, κυρίως, πετρελαίου. Δεν ξέρουμε αν υπάρχουν και αλλού. Αυτό τα λέει όλα. Βέβαια, για εμάς το σύνολο του εδάφους της πατρίδας μας είναι χρήσιμο.

-- Ο εποικισμός συνεχίζεται σήμερα; Ποια είναι η αναλογία του πληθυσμού στα κατεχόμενα;

-- Θα μπορούσε κανείς να συγκρίνει τη διαδικασία που ακολουθήθηκε στη Δυτική Σαχάρα με αυτήν της Κύπρου. Μετά την «πράσινη πορεία» των Μαροκινών, χιλιάδες άνθρωποι μεταφέρθηκαν από το Μαρόκο στο κατεχόμενο τμήμα και εγκαταστάθηκαν. Σήμερα, θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε ότι για κάθε πολίτη της Δ. Σαχάρας αντιστοιχούν τουλάχιστον 4 έποικοι, χωρίς να συνυπολογίσουμε τα στρατεύματα που αγγίζουν τους 180.000 άνδρες, τους μυστικούς πράκτορες του Μαρόκου που κατά χιλιάδες έχουν μεταφερθεί στην περιοχή, και χωρίς να συνυπολογίσουμε τους ανθρώπους που μεταφέρθηκαν στα κατεχόμενα μόνο για λόγους εργασίας, όπως πχ είναι τα χωριά των Μαροκινών ψαράδων. Καταλαβαίνετε ότι μιλάμε για ένα τρομακτικό τοπίο, όπου οι αυτόχθονες απειλούνται με πλήρη δημογραφικό αφανισμό.

Οι αυτόχθονες σήμερα μετά βίας αγγίζουν το 40% του συνολικού πληθυσμού των κατεχομένων εδαφών. Το υπόλοιπο 60% βρίσκεται στους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Αλγερία, στη Μαυριτανία, στο ελεύθερο τμήμα και στο εξωτερικό. Αυτό το 40% είναι που υφίσταται την αποικιοκρατική πολιτική του Μαρόκου στη χειρότερη μορφή της, με διώξεις, αποκλεισμούς, βασανιστήρια, εξαφανίσεις, φυλακίσεις, κάτι που θα πρέπει να γνωρίζετε ότι υφίστανται και όσοι Μαροκινοί τολμήσουν να ταχθούν υπέρ της ανεξαρτησίας της Δ. Σαχάρας. Αυτό το 40% δεν έχει δικαίωμα στο συνδικαλισμό, στην έκφραση της άποψής του, στην τήρηση των παραδόσεών του. Δε βρίσκουν σταθερή εργασία, δεν αμείβονται το ίδιο, δεν τους επιτρέπεται να έχουν δικές τους επιχειρήσεις, εκτός και αν δηλώσουν Μαροκινοί.

Οταν γίνονται εκλογές στο Μαρόκο, οι υποψήφιοι για τη συγκεκριμένη περιοχή επιλέγονται στο Ραμπάτ. Ουσιαστικά, όλες οι διαδικασίες γίνονται σαν να μην υπάρχει πληθυσμός κατεχόμενος, σαν να μην υπάρχουν αυτόχθονες. Παρ' όλα αυτά, εδώ και 25 χρόνια αυτό το 40% ανθίσταται με όλους τους δυνατούς τρόπους.

-- Τονίσατε επανειλημμένως ότι δε θα περιμένετε επ' αόριστον να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του ΟΗΕ. Μιλήσατε ακόμη και για προσφυγή στα όπλα. Παρ' όλα αυτά, είναι γεγονός ότι υπάρχει αρνητικός συσχετισμός δύναμης και αρνητικές παγκόσμιες εξελίξεις. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι το Πολισάριο δεν είναι πια σε θέση να πολεμήσει όπως παλαιότερα. Ποιο είναι το σχόλιό σας;

-- Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Το πρόβλημα της Δ. Σαχάρας είναι ένα αίτημα εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας. Ο λαός της Δ. Σαχάρας γέννησε, στελέχωσε και υποστήριξε το Μέτωπο Πολισάριο στον αγώνα του για ανεξαρτησία. Δεν είναι κάτι έξω από το λαό. Οσο υπάρχει αυτός ο λαός, θα υπάρχει πάντα η θέληση για ανεξαρτησία και αγώνα. Και αυτή η θέληση θα εκφράζεται είτε με διπλωματικά είτε με στρατιωτικά μέσα. Ο λαός μας, και το Μέτωπο Πολισάριο, δέχτηκε την εκεχειρία. Αν όμως συνεχιστεί αυτή η εμπλοκή και η διαιώνιση της κατοχής, ο λαός μας και το Μέτωπο Πολισάριο, θα επανέλθει στα όπλα.

Είναι γεγονός ότι ο διεθνής συσχετισμός δύναμης δεν είναι ευνοϊκός για εμάς. Είναι επίσης γεγονός ότι χώρες, όπως η Αλγερία, που μας υποστήριζαν παραδοσιακά, σήμερα έχουν μεγάλα εσωτερικά προβλήματα και δε θα μπορούσαν να κρατήσουν την ίδια στάση. Εντούτοις, εμείς θα αγωνιστούμε. Δεν είναι κάποιο πολύπλοκο πολιτικό θέμα. Είναι απλώς η αντίσταση ενός λαού απέναντι στην κατοχή. Οπως αντισταθήκαμε στους Ισπανούς αποικιοκράτες και εξεγερθήκαμε το 1973, όπως αντισταθήκαμε στο μαροκινό στρατό μέχρι το 1991, το ίδιο θα κάνουμε και σήμερα, για να αμυνθούμε.

Δεν τίθεται θέμα δυνατοτήτων του λαού μας ή του Μετώπου. Είναι δικαίωμά μας να υπάρχουμε ελεύθεροι στην πατρίδα μας. Αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Είναι αυτονόητο, αν και γνωρίζουμε ότι είμαστε σε μια περίοδο που συχνά γίνεται σύγχυση ανάμεσα σε απελευθερωτικά κινήματα και σε τρομοκρατικές οργανώσεις. Πιστεύουμε, όμως, ότι αρκετές χώρες ενδιαφέρονται να ενισχύσουν το ρόλο του ΟΗΕ, που έχει ατονήσει. Εφόσον, ο ΟΗΕ κατάφερε να διεξάγει δημοψήφισμα στο Ανατολικό Τιμόρ, μπορεί, οφείλει να το κάνει και στη Δ. Σαχάρα. Αλλωστε, ουδείς αρνείται ότι το Μαρόκο λειτουργεί ως αποικιοκρατική δύναμη. Το θέμα της Δ. Σαχάρας είναι εντελώς ξεκάθαρο και σαφώς διατυπωμένο. Πρόκειται για την τελευταία αποικιοκρατία στην Αφρική.

Επιπλέον, μια δίκαιη μόνιμη ειρηνική λύση στο θέμα της Δ. Σαχάρας, που πιθανώς για να επιτευχθεί προϋποθέτει και μια διαδικασία εκδημοκρατισμού εντός του Μαρόκου, είναι μια προοπτική, που ιδιαίτερα οι μεσογειακές και ευρωπαϊκές χώρες, πιστεύω, ότι επιθυμούν. Θα οδηγήσει στην καλύτερη συνεργασία, σε όλους τους τομείς, και θα εξασφαλίσει σταθερότητα στην περιοχή.