NASA

Το πλήρωμα της μοιραίας αποστολής του ΔΛ «Κολούμπια» (από αριστερά): Ντ. Μπράουν (ειδικός αποστολής), Ρ. Χάσμπαντ (πλοίαρχος), Λ. Κλαρκ (ειδ. αποστολής), Κ. Τσόουλα (ειδ. αποστολής), Μ. Αντερσον (ειδ. αποστολής), Γ. Μακούλ (πιλότος), Ι. Ραμόν (ειδικός φορτίου, Ισραήλ)

Σήμερα που δεν υπάρχει το αντίπαλο δέος, ο σοσιαλισμός , η σοβιετική διαστημική τεχνολογία που ονομαζόταν «Σπούτνικ», «Γκαγκάριν» κι ένα σωρό άλλα ονόματα, σήμερα που το μεγάλο κεφάλαιο (πλην των αεροδιαστημικών μονοπωλίων) αρχίζει να αμφιβάλει αν αξίζει από πλευράς κέρδους η επένδυση των σημαντικών πόρων που απαιτούνται για τη συνέχιση της εξερεύνησης και ειρηνικής αξιοποίησης του Διαστήματος, η καταστροφή ενός από τα 4 εναπομείναντα Διαστημικά Λεωφορεία, μπορεί, παρά τις υποσχέσεις του Μπους, να σημάνει μια παραπέρα μείωση της συμμετοχής της μοναδικής σήμερα υπερδύναμης στη διαστημική περιπέτεια της ανθρωπότητας. Τα δεδομένα έχουν ως εξής:

• Οπως και με το «Τσάλεντζερ», έτσι και με το «Κολούμπια», οι πτήσεις των Διαστημικών Λεωφορείων (ΔΛ) διακόπηκαν μέχρι να διερευνηθούν πλήρως τα αίτια της καταστροφής. Αυτό σημαίνει ότι παύει μέχρι νεοτέρας η παραπέρα ανάπτυξη του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ) με νέα τμήματα. Το πλήρωμά του θα πρέπει να παραμείνει ως τον Ιούνη, αντί ως το Μάρτη, εφοδιαζόμενο μόνο από τα ρώσικα διαστημόπλοια.
• Η χρησιμότητα του ΔΔΣ είχε ήδη περιοριστεί λόγω της απόφασης των ΗΠΑ πριν από περίπου ένα χρόνο να μην κατασκευάσουν το όχημα διαφυγής, που μαζί με το ρωσικό «Σογιούζ» θα επέτρεπαν τη διαφυγή 6μελούς πληρώματος σε περίπτωση ανάγκης. Με το τριμελές πλήρωμα που είναι καταδικασμένος να έχει ο ΔΔΣ δεν είναι δυνατό να γίνουν οι επιστημονικές έρευνες που προβλέπονταν, αφού ο περισσότερος χρόνος του πληρώματος καταναλώνεται σε εργασίες συντήρησης του σταθμού.
• Πριν από το «πάγωμα» του προϋπολογισμού της NASA σχετικά με το ΔΔΣ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε αναγκάσει τη διαστημική της υπηρεσία να περιορίσει τα κονδύλια όλων των αποστολών της. Σαν συνέπεια διαγράφτηκαν αποστολές όπως αυτή στον Πλούτωνα και τη ζώνη Κούιπερ, τον Ερμή και άλλους πλανήτες και δορυφόρους και όσες απέμειναν πρέπει να πραγματοποιηθούν με τα μισά λεφτά. Μειώθηκε επίσης ο αριθμός του προσωπικού της NASA που ασχολείται με τη συντήρηση των ΔΛ. Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι αυτές οι περικοπές έχουν οδηγήσει ήδη σε αποτυχία μερικές μη επανδρωμένες διαπλανητικές αποστολές της NASA και ενδεχομένως ευθύνονται και για την καταστροφή του «Κολούμπια».
• Η πρόσδεση στο ΔΔΣ μεγάλου τμήματος του διαστημικού προγράμματος τόσο της άλλης μεγάλης δύναμης, της Ρωσίας, όσο και των υπόλοιπων σημαντικών διαστημικών δυνάμεων (Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία κλπ.) δημιουργεί σοβαρότατο πρόβλημα συνολικά στην εξερεύνηση του Διαστήματος. Οι σημαντικοί ανθρώπινοι και υλικοί πόροι που έχουν επενδυθεί μένουν αναξιοποίητοι και πολλοί αμφισβητούν το μέλλον του ΔΔΣ.
• Περικοπές στα διαστημικά τους προγράμματα έκαναν τα τελευταία χρόνια τόσο η Ρωσία, όσο και η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (κυρίως η Γαλλία), αλλά και χώρες όπως η Βραζιλία. Οι περικοπές αυτές έρχονται να προστεθούν στην απόλυτη απαξίωση σοβιετικών τεχνολογικών επιτευγμάτων, όπως ο πανίσχυρος πύραυλος «Ενέργεια» και το διαστημόπλοιο «Μπουράν», που έχει δυνατότητα πλήρους τηλεχειρισμού. Η οικονομική κρίση των καπιταλιστικών χωρών σε διεθνές επίπεδο δεν αφήνει ελπίδες για σύντομη αναστροφή αυτής της πορείας.
• Οι ΗΠΑ είχαν ήδη αποφασίσει την κατασκευή νέου στόλου επαναχρησιμοποιούμενων διαστημοπλοίων ως το 2010 και την απόσυρση των ΔΛ μετά από αυτό το έτος. Είναι απίθανο να κατασκευάσουν νέο ΔΛ σε αντικατάσταση του «Κολούμπια» (όπως είχαν κατασκευάσει το «Εντίβορ» μετά την καταστροφή του «Τσάλεντζερ»).
• Υπάρχει, ιδίως μετά την 11η Σεπτέμβρη 2001, μια σαφής στροφή των ΗΠΑ στη στρατιωτική χρήση του εγγύς Διαστήματος, η οποία με βάση κάποιες ανακοινώσεις και συζητήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας αρχίζει να παρασέρνει και τους «συμμάχους» τους, όπως η Γαλλία και η Ρωσία. Κάτι τέτοιο προφανώς θα αφαιρέσει πόρους από την ειρηνική αξιοποίηση του Διαστήματος και θα τη στρεβλώσει υποτάσσοντάς τη σε μεγάλο βαθμό στη στρατιωτική αξιοποίηση.
• Η αναμενόμενη εντυπωσιακή είσοδος της Κίνας στην ομάδα των χωρών που μπορούν να θέσουν ανθρώπους σε τροχιά, με μια επανδρωμένη αποστολή μέσα στο 2003 ή το αργότερο ως το 2004, δε θα αλλάξει σημαντικά τα πράγματα, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Οι Κινέζοι έχουν να διανύσουν αρκετό δρόμο και ίσως μια - δυο δεκαετίες μέχρι να μπορέσουν να αποκτήσουν και να αφομοιώσουν τη νέα τεχνογνωσία, ώστε να πάρουν τη σκυτάλη από τους παλιούς του κλαμπ (εφόσον αυτοί την παρατήσουν).

Σ' αυτό το συννεφιασμένο τοπίο για την εξερεύνηση του Διαστήματος, το ελπιδοφόρο κλίμα του τέλους της δεκαετίας του 1950 και της δεκαετίας του 1960, απο τους σοβιετικούς, μοιάζει τόσο μακρινό και απίθανο, που είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ. Κι όμως, εκατομμύρια βλέμματα είχαν στραφεί το 1957 προς τον ουρανό, για να δουν να αντανακλά το φως του ήλιου αυτή η θαυμαστή μεταλλική σφαίρα που κατά τ' άλλα έστελνε μόνο ένα μονότονο «μπιπ» - «μπιπ». Και ύστερα, το 1961, το διαστημόπλοιο του πρώτου ανθρώπου που έσπασε τα δεσμά της βαρύτητας, αποδεικνύοντας την ανωτερότητα του σοσιαλιμού και σ'αυτό τον τομέα. Και μετά πάλι, το 1969, κολλημένοι στην οθόνη της τηλεόρασης, το επίτευγμα του πρώτου ανθρώπου που πατούσε το πόδι του σε ένα άλλο ουράνιο σώμα. Τότε φαινόταν βέβαιο, ότι ως το 2000 ο άνθρωπος θα έχει πατήσει στον Αρη, την Αφροδίτη, ίσως και ακόμα πιο μακριά.

Η ειρηνική εξερεύνηση και αξιοποίηση του Διαστήματος είχε και έχει αποδεδειγμένα σημαντική συνεισφορά στην πρόοδο του ανθρώπινου πολιτισμού. Οχι μόνο της οικονομίας των χωρών που έχουν διαστημική δυνατότητα, αλλά του ανθρώπινου πολιτισμού συνολικά. Μόνο αν κυριαρχήσουν εκείνες οι δυνάμεις που μπορούν να δουν απ' αυτή τη σκοπιά την εξερεύνηση του Διαστήματος,(αυτό ο καπιταλισμός δεν μπορεί και δεν πρόκειται να το κάνει), θα μπορέσει αυτή να δώσει πλέρια τα αποτελέσματά της και σε ένα μακρινό μέλλον να οδηγήσει στην ανέλιξη του πλανητικού πολιτισμού μας σ' ένα νέο, ανώτερο επίπεδο.

Το χρονικό των τελευταίων λεπτών πριν την καταστροφή του «Κολούμπια», όπως τα παρουσίασε ο διευθυντής του προγράμματος των ΔΛ, Ρον Ντίτερμορ, έχει ως εξής:

• 7:52 π.μ. (ώρα κεντρικών ΗΠΑ), τρεις αισθητήρες του κυκλώματος φρένου του αριστερού τροχού πέδησης δείχνουν μια ασυνήθιστη αύξηση της θερμοκρασίας στο φρεάτιο του τροχού.
• 7:53, ένας τέταρτος αισθητήρας που σχετίζεται με το σύστημα στήριξης του κυκλώματος φρένου του αριστερού τροχού δείχνει αύξηση θερμοκρασίας κατά 30-40 βαθμούς.
• 7:55, ένας πέμπτος αισθητήρας του κυκλώματος φρένου του αριστερού τροχού πέδησης δείχνει απότομη άνοδο της θερμοκρασίας.
• 7:57, οι αισθητήρες θερμοκρασίας του αριστερού φτερού δείχνουν ξαφνικά μηδενικές ενδείξεις, γεγονός που σημαίνει ότι παύουν να στέλνουν μετρήσεις στο κέντρο ελέγχου στο έδαφος.
• 7:59, λίγο πριν διακοπούν οι επικοινωνίες με το «Κολούμπια», υπάρχει ένδειξη αυξημένης οπισθέλκουσας στο αριστερό φτερό, με αποτέλεσμα να ενεργοποιηθούν επί 1,5 δευτερόλεπτο 2 από τα 4 ακροφύσια στην περιοχή αυτή του ΔΛ, προσπαθώντας να σταθεροποιήσουν το διαστημόπλοιο.

Ο Ντίτερμορ είπε ότι μετά τη διακοπή των επικοινωνιών υπάρχουν άλλα 32 δευτερόλεπτα που το κέντρο ελέγχου συνέχιζε να λαμβάνει κάποια δεδομένα από το «Κολούμπια». Τα δεδομένα αυτά εξετάζονται, για να εξακριβωθεί αν μπορούν να βοηθήσουν στη διερεύνηση του ατυχήματος.

Αν και το ενδιαφέρον της ομάδας διερεύνησης επικεντρώνεται στην περιοχή του φρεατίου του αριστερού τροχού, ο Ντίτερμορ τόνισε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στο σημείο αυτό δε σημαίνει οπωσδήποτε κάποιο δομικό πρόβλημα, που οδήγησε στη διάλυση του «Κολούμπια». Υποστήριξε ότι, αντίθετα, τα δεδομένα δείχνουν ότι «κάτι άλλο» ίσως να συνέβαινε εκείνα τα λεπτά και όχι δομική βλάβη. Για το κομμάτι αφρώδους μονωτικού που έπεσε από την κεντρική δεξαμενή καυσίμων πάνω στο αριστερό φτερό 80 δευτερόλεπτα μετά την απογείωση, ο Ντίτερμορ δήλωσε ότι ήταν διαστάσεων 50 επί 40 επί 15 εκατοστά και ζύγιζε γύρω στο 1,8 κιλό.