ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 4 Μάη 2003
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Ρομπότ για μελέτη της συμπεριφοράς βιολογικών ειδών

Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες είχαν περιορισμένα εργαλεία, όπως οι βιντεοκάμερες παρακολούθησης και οι κούκλες που μοιάζουν με ζώα, για να διερευνήσουν τη συμπεριφορά των ζώων και να βρουν τι τους προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον και με βάση ποια χαρακτηριστικά αντιλαμβάνονται ένα άλλο άτομο σαν ζώο του είδους τους. Ακόμα πιο δύσκολα ήταν τα πράγματα γύρω από τη μελέτη των σκυλιών, που λόγω του ότι συντροφεύουν την ανθρωπότητα τα τελευταία 14.000 χρόνια, έχουν επηρεαστεί εξελικτικά σε μεγάλο βαθμό από τη σχέση τους αυτή με τον άνθρωπο, αλλά και οι άνθρωποι δύσκολα μπορούν να αποβάλλουν τις προκαταλήψεις και τις καθιερωμένες αντιλήψεις γύρω από τη συμπεριφορά των σκυλιών. Στη φαρέτρα των επιστημόνων προστέθηκαν τώρα τα ρομποτικά ζώα, που μιμούνται άλλοτε με περισσότερη και άλλοτε με λιγότερη επιτυχία τα βιολογικά αντίστοιχα.

Μια σειρά από πειράματα έγιναν με τον AIBO, το σκυλάκι - ρομπότ, που μπορεί να αγοράσει κανείς (με αρκετά χρήματα) από τα καταστήματα παιχνιδιών. Οι ερευνητές ήθελαν να δουν αν τα κανονικά σκυλιά θα το θεωρούσαν κι αυτό σκυλί και αν όχι πόσο γρήγορα θα καταλάβαιναν ότι πρόκειται για κάτι άλλο. Στα πειράματα, τα σκυλιά εκτέθηκαν διαδοχικά στην παρουσία του AIBO, του AIBO με γούνα που μύριζε κουτάβι, ενός κανονικού κουταβιού κι ενός τηλεκατευθυνόμενου αυτοκινήτου. Η ίδια ακολουθία πειραμάτων έγινε και με κουτάβια στη θέση των ενήλικων σκυλιών. Επιπλέον, οι συνδυασμοί αυτοί δοκιμάστηκαν με ύπαρξη φαγητού στο δωμάτιο και χωρίς.

Τα ενήλικα σκυλιά έδειξαν για το ρομπότ μεγαλύτερο ενδιαφέρον απ' ό,τι για το τηλεκατευθυνόμενο αυτοκίνητο και ακόμη περισσότερο όταν το ρομπότ φορούσε γούνα. Σύντομα, όμως, καταλάβαιναν ότι δεν πρόκειται για σκύλο και το παρατούσαν, σε αντίθεση με το κουτάβι. Τα κουτάβια έδειξαν την ίδια συμπάθεια για το ρομπότ με τη γούνα, αλλά έπαιξαν γενικά περισσότερο με το ρομπότ γυμνό ή ντυμένο απ' ό,τι τα ενήλικα σκυλιά. Οταν υπήρχε στη μέση φαγητό, η εχθρική στάση τόσο των ενήλικων σκυλιών όσο και των κουταβιών ήταν πιο έντονη απέναντι στα αληθινά κουτάβια και κατά δεύτερο λόγο στο ρομπότ που ήταν ντυμένο με γούνα που μύριζε σκύλο. Προφανώς ήταν πιο επιθετικά σε πράγματα που φαίνονταν να είναι πιο ανταγωνιστικά σχετικά με την τροφή. Το τηλεκατευθυνόμενο αυτοκίνητο κίνησε ελάχιστα το ενδιαφέρον των σκυλιών.

Από τα πειράματα αυτά βγήκε το συμπέρασμα ότι η αναγνώριση των ειδών δεν είναι εντελώς ενστικτώδης, αλλά κάτι που αποκτιέται με την εμπειρία. Τα κουτάβια ξεγελάστηκαν περισσότερο από το ρομπότ απ' ό,τι τα ενήλικα σκυλιά. Ο κρίσιμος παράγοντας που έκανε τα σκυλιά να χάνουν το ενδιαφέρον τους για το ρομπότ ήταν η αργή αντίδρασή του στις προκλήσεις για παιχνίδι που του έκαναν. Οταν τελικά το ρομπότ ξανακινούνταν, τα σκυλιά έδειχναν και πάλι ενδιαφέρον μέχρι να το ξαναχάσουν περιμένοντας ανταπόκριση. Με άλλα λόγια, αν θέλεις να περάσεις για σκυλί, πρέπει να κινείσαι με ταχύτητα σκυλιού και να αντιδράς στις κινήσεις που κάνουν οι σκύλοι.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα σκυλιά δε χρησιμοποιούν μόνο την όσφρηση για την αναγνώριση, αλλά και τις άλλες αισθήσεις τους, μεταξύ αυτών την όραση και την ακοή. Πλησιάζουν το ένα το άλλο με συγκεκριμένο τρόπο και χρησιμοποιούν τις αισθήσεις τους διαδοχικά. Αρχικά το σχήμα και η κίνηση προκαλούν το ενδιαφέρον τους, μετά αρχίζει το μύρισμα κ.ο.κ. Μάλιστα, η όραση φαίνεται να παίζει μεγαλύτερο ρόλο απ' ό,τι θα φανταζόταν κανείς, γνωρίζοντας την εξαιρετική όσφρηση των σκυλιών. Αυτός ο κατά ένα μέρος περιορισμός της βαρύτητας της εξαιρετικής αίσθησης που κληρονόμησαν από το λύκο, ίσως είναι μια από τις συνέπειες της εξέλιξής τους κοντά στον άνθρωπο. Είναι πιο χρήσιμο να μπορεί ένα σκυλί στο χωριό ή την πόλη να παρατηρεί τα σημάδια επικοινωνίας των ανθρώπων (χειρονομίες, εκφράσεις, τόνος της φωνής), από το να τους μυρίζει.


Επιμέλεια:
Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγή: «Discover»

Ο AIBO, το ρομποτικό σκυλάκι - παιχνίδι έχει την κεντρική μονάδα επεξεργασίας (με χρονισμό ρολογιού στα 384 MHz) όχι στο κεφάλι, αλλά στο σώμα του. Αυτή επεξεργάζεται τα δεδομένα από τους αισθητήρες πίεσης στο κεφάλι, στην πλάτη, στο λαιμό και στα πόδια, καθώς και από το γυροσκόπιο που επιτρέπει στο ρομποτάκι να διατηρεί την ισορροπία του. Ενα μικρότερο ηλεκτρονικό κύκλωμα στο κεφάλι επεξεργάζεται ταχύτατα την εικόνα από μια έγχρωμη κάμερα και από έναν αισθητήρα απόστασης με υπέρυθρες ακτίνες. Συνολικά έχει 20 βαθμούς ελευθερίας κίνησης (ένα στο στόμα, τρεις στο λαιμό, τρεις σε κάθε πόδι, ένα σε κάθε αυτί και δύο στην ουρά). Ετσι, μπορεί να πραγματοποιήσει 1.000 από τις σύνθετες κινήσεις που κάνει ένα κανονικό σκυλί.

ΠΤΗΝΟΡΟΜΠΟΤ: Οι κινήσεις ενός «θηλυκού» ρομποτικού πουλιού τοποθετημένου στο κατάλληλο περιβάλλον προσελκύουν αρσενικά του είδους, που αρχίζουν τον χορό επίδειξης και εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το θηλυκό. Ο πειραματιστής είναι κρυμμένος πίσω από ένα κοντινό πέτασμα και με τηλεχειρισμό κάνει το ρομπότ να αλλάζει θέση από την όρθια στη συσπειρωμένη στάση, που δείχνει στο αρσενικό ετοιμότητα για ζευγάρωμα.

ΜΕΛΙΣΣΟΡΟΜΠΟΤ: Αν και το μελισσορομπότ δε μοιάζει καθόλου με μέλισσα, οι άλλες μέλισσες ακολουθούν τον ειδικό χορό του, που καταδεικνύει πού υπάρχει νέκταρ. Η κεντρική ράβδος συνδέεται με έναν αποτυπωτή (plotter) που κινείται κατάλληλα, ώστε να σχηματίζει ένα σχήμα σαν οκτώ. Η λάμα από ξυραφάκι μιμείται τα φτερά της μέλισσας που πάλλονται και ένα πλαστικό περίβλημα αφήνει μικροσκοπικές σταγόνες αρωματισμένου ζαχαρόνερου.

ΠΟΝΤΙΚΟΡΟΜΠΟΤ: Οταν το γούνινο κάλυμμα (αριστερά) φορεθεί στο ποντικορομπότ (κέντρο), που έχει προγραμματιστεί να κατευθύνεται σε μια πηγή τροφής, τότε το αληθινό ποντίκι (δεξιά) το ακολουθεί. Το ποντικορομπότ έχει δύο μπροστινά πόδια, για να μιμείται τους τρόπους στάσης των αληθινών ποντικών, καθώς και ένα δέκτη ραδιοκυμάτων για την επικοινωνία με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ελέγχου.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ