ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Ανεργία και χρεοκοπίες σπάνε τα ρεκόρ στις ΗΠΑ

Παπαγεωργίου Βασίλης

Το ρεκόρ 9ετίας κατέρριψε η ανεργία στις ΗΠΑ. Τον Απρίλη, το ποσοστό ήταν 6% και οι ειδικοί αναλυτές προέβλεπαν νέα άνοδο το Μάη. Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε μέσα σε ένα μήνα από 8,4 εκατομμύρια σε 8,8 εκατομμύρια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, η αμερικανική αγορά εργασίας διέρχεται τη χειρότερη περίοδο από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για είκοσι δύο συνεχόμενους μήνες οι δημιουργούμενες νέες θέσεις εργασίας είναι σημαντικά λιγότερες από αυτές που χάνονται, είτε εξαιτίας των απολύσεων, είτε λόγω κλεισίματος επιχειρήσεων. Κάτι τέτοιο είχε να συμβεί από τη διετία 1944-'46.

«Σήμερα, στις ΗΠΑ εργάζονται 2,1 εκατομμύρια άνθρωποι λιγότεροι από όσους εργάζονταν στη χώρα πριν δύο χρόνια, όταν η ύφεση ήταν στην κορύφωσή της», αναφέρει ο Μπράντφορντ Ντελόνγκ, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ και πρώην βοηθός του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ. Ο ίδιος επισημαίνει ότι το συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό της ανεργίας είναι η κύρια αιτία καθυστέρησης στην αμερικανική οικονομία.

Στους αρνητικούς δείκτες για την πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ προστέθηκε ένας ακόμη, την περασμένη βδομάδα: Στο δωδεκάμηνο διάστημα Μάρτη 2002-Μάρτη 2003 ανακοινώθηκαν 1.610.000 χρεοκοπίες επιχειρήσεων! Πρόκειται για ρεκόρ όλων των εποχών. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2003, οι χρεοκοπίες ανήλθαν στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 9 ετών, στις 412.968, σημειώνοντας αύξηση 4,5% έναντι του προηγούμενου τριμήνου.

«Πότε επιτέλους θα αρχίσει η ανάκαμψη;». Αυτό το ερώτημα κυριαρχεί στη δημόσια συζήτηση, που διεξάγεται αυτές τις μέρες στις ΗΠΑ. Οι αρχικές εκτιμήσεις ότι η ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας θα αρχίσει το δεύτερο εξάμηνο του 2003 έχουν διαψευστεί εκ των πραγμάτων. Τώρα, οι εκτιμήσεις γίνονται για το τέλος του δεύτερου εξαμήνου.

«Η προσδοκία ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας δεν είναι αδικαιολόγητη αν και ο χρόνος και η έκταση αυτής συνεχίζουν να παραμένουν αβέβαια», ομολόγησε ο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), Αλαν Γκρίνσπαν, μιλώντας στο Κογκρέσο. Οσον αφορά στον κίνδυνο «αντιπληθωρισμού» - τη γενική πτώση των τιμών που οδηγεί σε εξασθένιση της οικονομικής δραστηριότητας - ο Γκρίνσπαν παρατήρησε ότι αυτός είναι μικρός αλλά αρκετά σοβαρός έτσι ώστε να κρατά τη Fed σε επιφυλακή.

Πάντως, όλοι συμφωνούν ότι ο κύριος ανασχετικός παράγοντας στην πορεία της αμερικανικής οικονομίας είναι το συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό ανεργίας.

«H υποτονικότητα της αγοράς εργασίας αυτή καθαυτή περιορίζει κάθε προοπτική ανάκαμψης. Αμερικανοί πολίτες που ανησυχούν μήπως χάσουν τη δουλιά τους θα επιλέξουν την αποταμίευση από την κατανάλωση», σημειώνει στο κύριο άρθρο το περιοδικό «Εκόνομιστ». Το περιοδικό υπογραμμίζει τις πολιτικές «παρενέργειες» αυτής της εξέλιξης και υπενθυμίζει ότι «ο πρεσβύτερος Τζορτζ Μπους έχασε τις εκλογές του 1992 λόγω μιας "άνεργης ανάκαμψης"».

Οπως προκύπτει, η οικονομία των ΗΠΑ συνεχίζει να βρίσκεται εγκλωβισμένη στο φαύλο κύκλο της καπιταλιστικής κρίσης, παρά το τέλος της πολεμικής επιχείρησης κατά του Ιράκ. Διαψεύδοντας τις ελπίδες εκείνων που υπολόγιζαν σε μια «πολεμική έξοδο» από την κρίση αυτή.

ΚΕΙΜΕΝΑ:
Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Πετρέλαιο και... ηθική

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των πολυεθνικών πετρελαϊκών εταιριών μερικές φορές βοηθάει να μάθουμε τι συμβαίνει στο σκοτεινό παρασκήνιο της αγοράς του «μαύρου χρυσού». Αυτή τη φορά αφορμή στέκεται η υπόθεση χρηματισμού ανώτατων κυβερνητικών παραγόντων του Καζακστάν από την εταιρία «Mobil». Το γεγονός ότι μεταξύ των χρηματισθέντων εμφανίζεται ο Πρόεδρος της χώρας Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ δείχνει και το μέγεθος του σκανδάλου.

Η ιστορία ξεκινάει από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, όταν οι πετρελαϊκοί κολοσσοί άρχισαν να δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για τα πετρέλαια της Κασπίας. Οι δύο μεγάλοι ανταγωνιστές για το έλεγχο των πετρελαίων του Καζακστάν ήταν η «Chevron Texaco», στέλεχος της οποίας ήταν η σημερινή σύμβουλος ασφαλείας του Αμερικανού Προέδρου, Κοντολίζα Ράις και η «Mobil». Στο τελικό διακανονισμό κερδισμένη βγήκε η «Mobil». Ετσι η «Chevron» αποφάσισε να βγάλει τα «άπλυτα» των ανταγωνιστών της στη φόρα.

Η υπόθεση βρίσκεται στα χέρια της αμερικανικής Δικαιοσύνης και ο εισαγγελέας της Νέας Υόρκης άσκησε δίωξη εναντίον του Τζέιμς Γκίφεν, ανεξάρτητου τραπεζικού στελέχους που διατηρούσε στενούς δεσμούς με τον Πρόεδρο του Καζακστάν, και του Μπράιαν Γουΐλιαμς, πρώην στελέχους της «Mobil». Κατηγορούνται για την καταβολή 78 εκατομμυρίων δολαρίων από αμερικανικές και ευρωπαϊκές πετρελαιοβιομηχανίες σε λογαριασμούς ελβετικών τραπεζών που ανήκαν, μεταξύ άλλων, και στον Ναζαρμπάγιεφ. Οπως αναμενόταν, η «Mobil» δήλωσε πλήρη άγνοια...

Πρόκειται ήδη για τη μεγαλύτερη έρευνα που έχουν διεξαγάγει αμερικανικές αρχές με αντικείμενο τις καταγγελίες για δωροδοκία στο εξωτερικό. «Καθώς εκτυλίσσεται, γράφει το "Εκόνομιστ", φαίνεται βέβαιο ότι θα παρέχει πολλές εντυπωσιακές ιστορίες που θα τη διατηρήσουν στο φως της δημοσιότητας. Εμπλέκονται στην υπόθεση Ρώσοι επιχειρηματίες και πολιτικοί, πληρωμές για ταχύπλοα σκάφη και γούνινα παλτά και άλλες μεγάλες πετρελαιοβιομηχανίες εκτός της "Mobil", μεταξύ των οποίων και εταιρίες με διασυνδέσεις σε ανώτερα κλιμάκια της κυβέρνησης Μπους πλην της κ. Ράις».

Οπως φαίνεται, το πετρέλαιο έχει με την «ηθική» την ίδια σχέση που έχει και ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Αλλά αυτή είναι η ηθική του καπιταλισμού.

ΑΤΙΤΛΑ

ΣΧΟΛΕΙΑ ΥΠΟ.. ΠΤΩΧΕΥΣΗ. Τουλάχιστον 3.000 δάσκαλοι έχουν χάσει τη θέση τους στη Βρετανία, συνεπεία της κρίσης χρηματοδότησης που μαστίζει τα σχολεία ολόκληρης της χώρας, προκαλώντας σημαντικά ελλείμματα στον προϋπολογισμό τους. Χιλιάδες άλλοι άκουσαν ή θ' ακούσουν την ερχόμενη βδομάδα ότι οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου τους δε θα ανανεωθούν για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος.

ΠΗΡΕ ΑΝΑΣΑ. H Γαλλία απομακρύνθηκε, για λίγο, από τον κίνδυνο της οικονομικής ύφεσης το πρώτο τρίμηνο του 2003. Η ανάκαμψη στον τομέα των επενδύσεων και η άνοδος των καταναλωτικών δαπανών οδήγησαν στην αύξηση του γαλλικού AEΠ κατά 0,3% το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2002. Οι οικονομολόγοι, όμως, προειδοποιούν ότι η δεύτερη σε μέγεθος οικονομία της Ευρωζώνης ενδέχεται συντόμως να αντιμετωπίσει εμπόδια και δυσκολίες, όπως και άλλοι εταίροι της, λόγω της διεθνούς συγκυρίας.

ΚΟΥΚΟΥΛΩΜΑ. Κοντά στην επίτευξη συμβιβασμού με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) των HΠA βρίσκεται η «WorldCom» για τη «διευθέτηση» (σ.σ. τοποθέτηση στο αρχείο) των κατηγοριών περί παραπλάνησης των επενδυτών και την επιβολή προστίμου το οποίο θα είναι ένα από τα υψηλότερα που έχει επιδικάσει ποτέ η SEC. Το σκάνδαλο της «WorldCom» ήταν ύψους 11 δισ. δολαρίων.

ΤΟ «ΦΑΝΤΑΣΜΑ». Παρά την προειδοποίηση του ΔNT για το ενδεχόμενο αντιπληθωρισμού στη Γερμανία, ο καγκελάριος Σρέντερ δήλωσε πως η γερμανική οικονομία δε διατρέχει κίνδυνο. Την άποψη αυτή συμμερίζονται και εξέχοντες οικονομικοί σύμβουλοι της γερμανικής κυβέρνησης. Για να στηρίξουν τις απόψεις τους υποστηρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα προβεί στη μείωση των επιτοκίων της «για να βοηθήσει τη γερμανική οικονομία να βγει από το οικονομικό τέλμα». Αντιθέτως, το ινστιτούτο οικονομικών ερευνών DIW, που εδρεύει στο Βερολίνο, διαβλέποντας «τον υψηλό κίνδυνο του αποπληθωρισμού», κάλεσε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να μειώσει τα επιτόκιά της το συντομότερο δυνατόν.