«Για να περιοριστούμε στα αγαθά του πολιτισμού και πώς αυτά μπορούν να φτάσουν στο λαό, η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η κατάσταση και που δείχνει και το μέτρο της δημοκρατίας που ζούμε, αυτού του υποκατάστατου της δημοκρατίας, είναι η εξής: Εχουμε απόλυτη ελευθερία. Μπορείς να γράφεις ό,τι θέλεις, να παίζεις ό,τι θέλεις, να γυρίζεις όποια ταινία θέλεις, να ζωγραφίσεις ό,τι σου αρέσει. Ούτε λογοκρισία υπάρχει, ούτε κανένας επεμβαίνει σε αυτό που θέλει να κάνει ο δημιουργός. Εχουν όμως αλλάξει τα πράγματα και αυτό είναι καινούριο φαινόμενο: ελέγχουν απολύτως τους αποδέκτες. Εχουν καταφέρει με τα σκουπίδια που "ταΐζουν" τον κόσμο, να "πολτοποιήσουν" τον εγκέφαλο του πολίτη. Να τον μετατρέψουν σε ένα καταναλωτικό "ζώο" το οποίο άκριτα θα καταναλώνει και τα φθηνά και τα χυδαία με τον ίδιο τρόπο, έτσι ώστε να χάνουν όλα τη σημασία τους. Και να πιέζονται όλα προς τα κάτω. Εχουν καταστραφεί η αισθητική αντίληψη, τα ευγενικά αισθήματα του λαού μας. Χάνεται η κριτική σκέψη. Αναιρείται η ίδια η σκέψη. Ο πολίτης καταναλώνει μονοδιάστατα πράγματα μιας χρήσεως και μετά δε μένει τίποτα. Ετσι είναι και η μουσική που παράγεται, ο κινηματογράφος και τα επιτυχημένα θεατρικά έργα.

Ελεγε ένας Αμερικάνος ότι σήμερα η ζωγραφική και η γλυπτική, εκεί που η παρουσία τους ήταν φανερή στις πλατείες, στους δρόμους, έχουν υποκατασταθεί από τις διαφημιστικές αφίσες στις στάσεις των λεωφορείων και τις γιγαντοαφίσες των δρόμων. Από εκεί παράγεται σήμερα η "γνώση" και η "επικοινωνία" με τις εικαστικές τέχνες. Οι θεατές που έχουν υποστεί αυτή την "πλύση εγκεφάλου" χάνουν το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, που είναι το δικαίωμα της επιλογής. Εχω την εντύπωση ότι τα πράγματα σκληραίνουν συνεχώς, παγιώνονται οι δομές τους και εμείς είμαστε παθητικοί θεατές.

Οι άνθρωποι του πνεύματος και της τέχνης δε δημιουργούν για τους ίδιους αλλά είναι συνδεδεμένοι με την κοινωνία που ζουν. Αυτή είναι αλήθεια αμετακίνητη και όσες φορές προσπάθησαν να την αλλοιώσουν και να φτιάξουν διάφορα δόγματα όπως το ακραίο η "τέχνη για την τέχνη", καταποντίστηκαν από την ίδια την ιστορία. Η τέχνη είναι κοινωνικό φαινόμενο και εκμαιεύεται από τις ανάγκες του κόσμου και μόνον. Οποιος καλλιτέχνης δεν το αντιλαμβάνεται αυτό χάνεται. Επειδή σήμερα οι περισσότεροι δημιουργοί απομονώνονται και περιθωριοποιούνται μόνοι τους ελλείψει αποδεκτών. Αν μπορεί να συνεισφέρει κάποιος κάτι, αυτό είναι η αφύπνιση των συνειδήσεων των πολιτών. Μπορεί το ΚΚΕ να είναι προσηλωμένο στα συμφέροντα των εργαζομένων, αλλά αν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι δεν αποφασίσουν να "ρισκάρουν" το τόσο δα, αν δεν αποφασίσουν με λίγο θάρρος να ξεφύγουν από την τρομοκρατία που τους έχει επιβληθεί και δε συσπειρωθούν κοντά σε αυτό το Κόμμα, το οποίο μόνο παλεύει για τα συμφέροντά του, θα χαθούμε».

«Πριν πέντε χρόνια, όταν η κυβέρνηση, υπακούοντας στις εντολές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κατέθεσε έναν "πολυνόμο" για να "αναμορφώσει" τα πάντα στο χώρο του πολιτισμού, πρώτο το Κόμμα μας πραγματοποίησε μια μεγάλη συζήτηση στο Φεστιβάλ, στην οποία προβλέπαμε ότι θα φτάσουμε σ' αυτό το σημείο.

Από την ίδρυσή της, η ΕΕ έθετε ρητώς οδηγία για να αναπτύσσεται εκείνος ο πολιτισμός που θα συνάδει με την οικονομική πολιτική της. Στο Μάαστριχτ ψηφίζει το άρθρο 151, με το οποίο δημιουργεί το νομικό καθεστώς γι' αυτό. Λέει να "φυλάξουμε" την "πολιτιστική πολυμορφία", για να κατευνάσει τον κόσμο ότι δε θα χάσει την ταυτότητά του, τη γλώσσα του. Προσπαθεί να ρίξει στάχτη στα μάτια.

Η πολιτιστική κληρονομιά αναφέρεται ως "οικονομικό συγκριτικό πλεονέκτημα" για τη θέση μας μέσα στην ΕΕ. Δηλαδή, να την ξεπουλήσουμε στους εμπόρους, να ενταχθούμε σε καλύτερη θέση στο πλιάτσικο των καινούριων χωρών. Μιλούν για την "πολιτιστική ταυτότητα" σαν "αναγκαιότητα" και "προϋπόθεση" της αγοράς τους. Θέλουν να έχουν μια "ενιαία αγορά" για να κυκλοφορούν τα πολιτιστικά "προϊόντα", να έχουμε τις ίδιες συνήθειες.

Το μεγάλο τους "ατού" είναι η "πολιτιστική βιομηχανία", για την οποία γίνεται και όλος ο καυγάς. Στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας της ΕΕ, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι όλες οι πολιτιστικές διαδικασίες, ακόμη και ο αθλητισμός, αποτελούν θέαμα. Αρα, παράγουν διαφημίσεις και κέρδη. Στόχος είναι ο ελεύθερος χρόνος. Η βιομηχανία, με στόχο το μικρότερο κόστος και το μεγαλύτερο κέρδος, δημιουργεί συνεχώς μια εύπεπτη κουλτούρα, με μαζικό τρόπο, για κατανάλωση. Από την άλλη, δημιουργεί τα "μέγαρα μουσικής", τα οποία θα μπορεί να απολαμβάνει αυτός που θα μπορεί να πληρώσει πολύ ακριβά.

Αλλη παρέμβαση είναι στα πνευματικά δικαιώματα. Ο καλλιτέχνης δημιουργεί ένα έργο και έχει το δικαίωμα να ελέγχει τη μοίρα του, να μην το παίρνει ο έμπορος και να το κάνει ό,τι θέλει. Σιγά σιγά, από πνευματικό δικαίωμα έγινε πνευματική ιδιοκτησία. Δηλαδή πουλιέται και αγοράζεται. Και πριν λίγες μέρες έγινε "διανοητική ιδιοκτησία". "Οικόπεδα", δηλαδή, και στη σκέψη.

Ως ΚΚΕ ξέρουμε πολύ καλά ότι αυτό το θέμα είναι πολύπλοκο. Δεν έχουμε στην τσέπη τη "συνταγή". Η ποιότητα μόνο δεν αρκεί να ανατρέψει το σύστημα. Ο Μπρεχτ λέει ότι θέλει πολύ θάρρος να ομολογήσουμε ότι κάτι, παρά το ότι ήταν σωστό, χάθηκε γιατί ήταν αδύναμο. Εδώ είναι η παρέμβαση η δική μας. Θέλουμε αυτό το "κάτι" να αποκτήσει δύναμη. Να αποκτήσει το κίνημα κριτήρια, να καταλαβαίνει ο εργαζόμενος ότι εκτός από το μεροκάματο έχει να υπερασπίσει και την ποιότητα της ζωής του. Θα κλείσω με μια ρήση του Κάστρο: "Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη αγάπης από το να αφαιρείς από τον καταπιεστή σου το δικαίωμα να σε καταπιέζει". Και αυτό θα πρέπει να κάνουμε με τη δράση μας».

«Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην ελληνική κοινωνία είναι πρωτοφανές. Δεν υπάρχει σε καμία ευρωπαϊκή χώρα αυτή η μαζικότητα στην υποκουλτούρα. Δεν υφίσταται εναλλακτική λύση όπως μπορεί να πει κανείς ότι υφίσταται σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Εχουμε τον υψηλότερο δείκτη θεατών που βλέπουν ταινίες "ποπ - κορν" και τον υψηλότερο δείκτη καταναλωτών χάμπουργκερ. Ενώ είμαστε αντιαμερικανοί στη διαδήλωση, στον τρόπο ζωής όλο και περισσότερο αμερικανοποιείται ο Ελληνας, με ταχύτερους ρυθμούς ακόμα και από τον Αγγλο. Φανταστείτε ότι δεν υπάρχουν καλές αίθουσες προβολής ταινιών για να δει κανείς μια καλή ή μια κάπως ποιοτική ταινία. Πράγμα που γίνεται παντού, ακόμη και στην Πορτογαλία ή στην Ιρλανδία, στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης.

Αυτό πρέπει να ανησυχήσει πάρα πολύ το ΚΚΕ, για μια εκστρατεία συνειδητοποίησης του κοινού. Το να επαναλαμβάνουμε διαρκώς το ίδιο μοτίβο - που είναι μια πραγματικότητα - δεν αρκεί αν ο θεατής, το υποκείμενο δηλαδή και το πολιτικό του κόμμα, ο οργανωτικός του φορέας, δε διαμορφώσει συνειδήσεις, δε διεισδύσει μέσα σε αυτό το χώρο αποφασιστικά, δυναμικά, επιθετικά και με διάθεση να συμμαχήσει με πολλούς παράγοντες. Γιατί το ευρωπαϊκό σινεμά δεν είναι ακριβώς αυτή η εικόνα που παρουσιάζεται εδώ. Δεν είναι ομοιογενές, δεν έχει μία συγκεκριμένη ταυτότητα. Προσπαθούν να μιμηθούν το αμερικάνικο μοντέλο. Υπάρχουν όμως πολύ αξιόλογες, δυνατές εναλλακτικές προτάσεις από το ευρωπαϊκό σινεμά. Σκηνοθέτες όπως ο Δανός Λαρς Φον Τρίερ, με τον τρόπο τους, με τις υπερβολές τους κλπ., που προσπαθούν να δώσουν μια άλλη διάσταση στα πράγματα. Τέτοιες προτάσεις υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη Γαλλία, στη Δανία, στη Νορβηγία, στην Αγγλία. Προβάλλεται αυτές τις μέρες μια αγγλική ταινία που μιλάει για το Αφγανιστάν. Με αδυναμίες πολιτικές. Αλλά αν δε συμμαχήσουμε με αυτούς τους ανθρώπους, με αυτόν τον κινηματογράφο, με ποιους θα πάμε; Μόνοι μας;

Θέλω, λοιπόν, να πω, ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη μου, είναι μια παρέμβαση δυναμική στο χώρο της διανομής, στη συνειδητοποίηση του θεατή, δηλαδή τι πάει και βλέπει, τι αγοράζει, τι τρώει, πώς ντύνεται, πώς συμπεριφέρεται, τι διαβάζει. Το σύνολο των πραγμάτων αυτών συνιστούν πολιτισμό. Μα τι διαβάζει, επιτέλους, σήμερα ο αναγνώστης; Φοβάμαι ότι διαβάζει άσχημα, τρώει άσχημα, κάνει έρωτα άσχημα, παντρεύεται άσχημα, βλέπει κακές ταινίες και θέατρο. Επιτέλους, πρέπει να τον "ξαναχτίσουμε" αυτόν τον άνθρωπο από την αρχή. Αυτό για μένα είναι το ζητούμενο».

«Η ευρωπαϊκή κουλτούρα εξελίσσεται στα πρότυπα... του Χάβελ. Μαζί με τον Βαλέσα, έβγαλαν επιστολή και ζητάνε να φτιαχτεί ταμείο για να πετύχει η αντεπανάσταση στην Κούβα! Αυτό έγινε πριν φτάσουμε στο Μουσείο στο Ιράκ, που το βλέπαμε όλοι στις οθόνες μας να ληστεύεται. Ζούμε στον "πολιτισμό" της τράπουλας, για να καταλάβουν τα ζώα οι Αμερικανοί μισθοφόροι που έχουν μεγαλώσει με το Λας Βέγκας στον εγκέφαλο, ποιον θα πιάσουν ως "άσο μπαστούνι". Σε αυτόν τον "πολιτισμό" "αντιπαρατίθεται" η Ευρώπη του Χάβελ.

Η Ευρώπη έχει, σε σχέση με την Αμερική, τον προσανατολισμό της ύπουλα εμπορευματοποιημένης κουλτούρας. Η τέχνη είναι εμπόρευμα, "χρηματιστήριο" ανύπαρκτων "αξιών". Το «Βήμα», έδωσε μισή σελίδα για να παρουσιάσει τους "μπόντι μπίλντερ" της Καμπούλ, για να δείχνει αυτούς τους δυστυχισμένους, θύματα του πραγματικού πνευματικού βομβαρδισμού και της λοβοτομής στο Αφγανιστάν. Δε θα δείτε όμως "μισή" φωτογραφία από τα υπέροχα παιδιά και τα κείμενά τους, του "18 Ανω" και της "Παρέμβασης" που συμμετέχουν στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ.

Τέχνη με εισιτήριο και μάλιστα ακριβό, τέχνη στο χρηματιστήριο, τέχνη αντιστασιακή ή διαφορετική που για να μπορέσει να υπάρξει αναγκάζεται να ενσωματωθεί ή πολλές φορές να εξαφανιστεί - γιατί είναι αυτοκτονικές οι διαδικασίες αυτών που θέλουν να εκφραστούν - είναι η κυρίαρχη τέχνη. Η αισθητική μας παρέμβαση και η αντίληψή μας για τον πολιτισμό συμπυκνώνεται στο ότι είμαστε εδώ, στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ.

Στη Δανία, ένα φιλοζωικό σωματείο "κάθισε" το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο "σκαμνί", διότι σε μια έκθεση συνδυασμού "μοντέρνας τέχνης και τεχνολογίας", ένα από τα εκθέματα ήταν το εξής: ένα ενυδρείο με χρυσόψαρα στο οποίο ο επισκέπτης είχε την "ευκαιρία" να πατήσει ένα κουμπί και να μετατρέψει το ενυδρείο σε "μπλέντερ" για να λιώνει τα ψάρια! Το σωματείο πήγε στο δικαστήριο για βιαιοπραγία κατά των ζώων - και όχι κατά των ανθρώπων με τα μικρά παιδιά που τα έβλεπαν όλα αυτά - και έχασε τη δίκη "υπέρ της ελευθερίας του καλλιτέχνη". Αν είναι τέτοια η ελευθερία του καλλιτέχνη, νομίζω ότι ο Μαγιακόφσκι έχει γυρίσει τα μπρούμυτα στον τάφο του».