ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Βαθύ σκοτάδι από την «απελευθέρωση»

Παπαγεωργίου Βασίλης

Μέσα σε διάστημα μικρότερο των δύο μηνών, πέντε χώρες βυθίστηκαν στο σκοτάδι, εξαιτίας εκτεταμένων διακοπών του ηλεκτρικού ρεύματος. Είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Βρετανία, η Δανία και η Ιταλία. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι τέσσερις από τις πέντε (εκτός της Δανίας) ανήκουν στον κύκλο των επτά πλουσιότερων χωρών του κόσμου, του περιβόητου G7.

Ο κοινός παρονομαστής των πέντε «μπλακ άουτ» είναι η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η εκτίμηση αυτή δεν ανήκει σε κάποιο πολέμιο της απελευθέρωσης, υποστηρικτή του δημόσιου χαρακτήρα αυτού του τομέα. «Μπλακ άουτ από ...φιλελευθεροποίηση της αγοράς» ήταν, στις 30 Σεπτέμβρη, ο τίτλος της γνωστής αμερικανικής εφημερίδας «Wall Street Journal».

Στις 14 Αυγούστου 2003, η κατάρρευση του δικτύου ηλεκτροδότησης στις Ηνωμένες Πολιτείες βύθισε στο σκοτάδι τις βορειοανατολικές πολιτείες, καθώς και την επαρχία του Οντάριο στον Καναδά, επηρεάζοντας συνολικά 50 εκατομμύρια ανθρώπους.

Λίγες μέρες αργότερα, στις 28 Αυγούστου, ήρθε το μπλακ άουτ του Λονδίνου. Ενα μεγάλο τμήμα της πόλης βυθίστηκε στο σκοτάδι για 30 λεπτά, με αποτέλεσμα να προκληθεί χάος στις συγκοινωνίες, και μάλιστα σε ώρα αιχμής.

Ενα μήνα αργότερα, στις 25 Σεπτέμβρη, πάνω από τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα για περισσότερο από τρεις ώρες στην ανατολική Δανία και στη νότια Σουηδία.

Τέλος, στις 28 Σεπτέμβρη, η Ιταλία γνώρισε το χειρότερο μεταπολεμικό της «μπλακ άουτ». Η χώρα βυθίστηκε εξ ολοκλήρου στο σκοτάδι, με μοναδική «φωτεινή» εξαίρεση τη Σαρδηνία. Συνολικά 55 εκατομμύρια Ιταλοί έμειναν χωρίς ρεύμα.

Οπως γίνεται αντιληπτό, δεν πρόκειται για κάποια σύμπτωση. Μπορεί σε κάθε χώρα να ήταν διαφορετική η αφορμή για τη γενική διακοπή του ρεύματος, όμως είναι ίδια η αιτία, δηλαδή οι συνέπειες από την ιδιωτικοποίηση της παραγωγής και της διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας. Η βρετανική εφημερίδα «Guardian» γράφει στις 29 Σεπτέμβρη: «H απομάκρυνση από την κρατικά ελεγχόμενη ηλεκτροδότηση και τα συστήματα παροχής ενέργειας δημιούργησε τεράστια αβεβαιότητα. Οι ιδιωτικές εταιρίες δεν επενδύουν σε νέους σταθμούς, επειδή βλέπουν τα κέρδη τους να συμπιέζονται και, μάλιστα, φροντίζουν να κλείσουν όσα εργοστάσια κρίνουν περιττά». Μια μεστή και πλήρης περιγραφή του προβλήματος.

Ενώ, λοιπόν, πολλαπλασιάζονται οι αποδείξεις για τις ολέθριες συνέπειες από την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η ελληνική κυβέρνηση επιμένει και επιταχύνει τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού. Οπως έγινε γνωστό, στα μέσα Οκτώβρη, θα πωληθεί και τρίτο πακέτο μετοχών της ΔEH.

Στα θύματα της «απελευθέρωσης», όμως, συγκαταλέγεται και ο πρώην κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, Γκρέι Ντέιβις, ο οποίος εκδιώχθηκε με την ψήφο του 75% των ψηφοφόρων της πολιτείας, αφού θεωρήθηκε υπεύθυνος για τη μεγάλη ενεργειακή κρίση που προκάλεσε δυο «μπλακ άουτ» μέσα σε δύο χρόνια.

Δώρο στους Αμερικανούς βιομηχάνους

Το αμερικανικό μεγάλο κεφάλαιο, κυρίως οι Αμερικανοί βιομήχανοι, επέβαλαν τόσο στην κυβέρνηση Μπους, όσο και στις κυβερνήσεις των άλλων έξι πλουσιότερων κρατών του κόσμου, μια απόφαση για τη «χαλάρωση» των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Η απόφαση ελήφθη στη συνάντηση των υπουργών Οικονομίας του «G7», στις 20 Σεπτέμβρη, στο Ντουμπάι. (Θυμίζουμε ότι στο «G7» συμμετέχουν εκτός των ΗΠΑ, οι Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Καναδάς και Ιαπωνία).

Αποτέλεσμα της απόφασης του Ντουμπάι ήταν η ταχύτατη και μεγάλη πτώση του δολαρίου και η αντίστοιχη ενίσχυση του ευρώ και του γιαπωνέζικου γιεν. Το αμερικανικό νόμισμα υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα σχεδόν τριών ετών έναντι του γιεν και στα χαμηλότερα επίπεδα πέντε μηνών έναντι του ευρώ, ενώ αρκετοί αναλυτές αναμένουν ότι η διολίσθησή του θα συνεχιστεί.

Οπως ήταν φυσικό, η πτώση του δολαρίου ωφέλησε κατά κύριο λόγο τις αμερικανικές βιομηχανίες, οι οποίες είδαν τις εξαγωγές τους να αυξάνονται εντυπωσιακά. Η εξέλιξη αυτή, την ώρα που η οικονομία των ΗΠΑ καρκινοβατεί μεταξύ ύφεσης και ανάκαμψης, ήταν ένα «θεόσταλτο» δώρο για τους βιομηχάνους.

Από την άλλη, όμως, οι βιομηχανίες των κρατών - μελών της Ευρωζώνης και της Ιαπωνίας, λόγω της μεγάλης ανατίμησης του ευρώ και του γιεν, είδαν τις εξαγωγές τους να μειώνονται δραματικά. Και αυτό σε μια στιγμή που Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία έχουν εισέλθει επισήμως στη ζώνη της ύφεσης και η Ιαπωνία προσπαθεί να ξεφύγει από το τέλμα μιας δεκαετούς (τουλάχιστον) στασιμότητας.

Οι αντιδράσεις, τώρα, τόσο των Ευρωπαίων όσο και των Ιαπώνων είναι εύλογες, αλλά αδικαιολόγητες, αφού οι ίδιοι έδωσαν το «πράσινο φως» για την εξέλιξη αυτή.

ΚΟΛΟΣΣΟΣ. Η «General Electric» και η «Vivendi Universal», ανακοίνωσαν την περασμένη Τετάρτη, ότι συνήψαν συμφωνία με την οποία συγχωνεύουν τις επιχειρήσεις τους στον τομέα του θεάματος, δημιουργώντας έναν κολοσσό με περιουσιακά στοιχεία από τα στούντιο «Universal» στο Χόλιγουντ μέχρι το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο NBC. H είδηση είχε αποτέλεσμα την άνοδο της τιμής των μετοχών της «Vivendi» κατά σχεδόν 3%, καθώς έγινε γνωστό ότι παρέμειναν αναλλοίωτοι οι όροι της συμφωνίας, που αποτιμά τη «Vivendi Universal Entertainment» σε 14 δισ. δολάρια και δίνει στους μετόχους της 3,8 δισ. δολάρια σε μετρητά.

ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ. Κατά 0,1% συρρικνώθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 2003 η οικονομία της Ευρωζώνης, σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία που έδωσε την Πέμπτη στη δημοσιότητα η Eurostat και τα οποία επιβεβαιώνουν την αρχική της εκτίμηση. Σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 2002 η οικονομία της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε κατά 0,2%.

«ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ». Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανέλαβε προηγούμενες προβλέψεις της για ανάπτυξη της οικονομίας της Ευρωζώνης έως και κατά 0,4% στο τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, ενώ για το τέταρτο τρίμηνο αναμένει αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,2% έως 0,6%. «Η πρόβλεψη για επιτάχυνση των αναπτυξιακών ρυθμών κατά το τέταρτο τρίμηνο προκύπτει από την πρόσφατη ανάκαμψη των λιανικών πωλήσεων εντός της Ευρωζώνης, καθώς και σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως είναι η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής στις ΗΠΑ», αναφέρει η ΕΕ στη σχετική της έκθεση.