Αλλη μια ενδιαφέρουσα αναφορά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) στις λεγόμενες αναδιαρθρώσεις: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν προτίθεται να παρουσιάσει οδηγία σχετικά με την αποφυγή των αναδιαρθρώσεων και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών στον τομέα αυτό. Ωστόσο, φαίνεται ότι τα κοινωνικά σχέδια είναι ελάχιστα αποτελεσματικά για τους εργαζομένους. Στη Γαλλία ένα έτος μετά την οικονομική απόλυσή τους 60% των εργαζομένων παραμένουν άνεργοι και 35% δεν έχουν βρει εργασία ύστερα από 5 έτη».

Ετσι, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για «προληπτικές στρατηγικές για την πρόληψη των βάναυσων συνεπειών των διαρθρωτικών απολύσεων, των οποίων οι οικονομικές και ψυχολογικές επιπτώσεις στους εργαζομένους είναι καταστρεπτικές και απαράδεκτες».

Αρα οι απολυμένες π.χ. της «ΣΙΣΣΕΡ ΠΑΛΚΟ» δεν μπορούν να περιμένουν τίποτα από τα κεντροαριστερά φτιασιδώματα της ένταξής τους σε προγράμματα επανακατάρτισης. Δεν είναι εκεί η λύση για την επιβίωσή τους. «Επομένως - αναφέρει το ΕΚ από τη δική του σκοπιά - θα ήταν σκόπιμο να καταρτιστούν προληπτικές στρατηγικές για την αποφυγή των ξαφνικών μέτρων απόλυσης, τα οποία είναι δυνατό να έχουν καταστροφικές οικονομικές και ψυχολογικές συνέπειες για τους εργαζομένους». Δηλαδή, αν η απόλυση ανακοινώνεται μερικούς μήνες πριν υλοποιηθεί, η στεναχώρια είναι μικρότερη;

Στην Εκθεση γίνεται ειδική αναφορά στους «προσωρινά απασχολούμενους», οι οποίοι το 2002 υπολογίζονταν σε 1,8 - 2,1 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ. «Υφίστανται ταυτόχρονα:

- Εντονη αβεβαιότητα της απασχόλησης (συμβάσεις διάρκειας μικρότερης των τριών μηνών.

- Μικρότερη ασφάλεια της εργασίας, καθώς κυρίως οι προσωρινά απασχολούμενοι άνδρες εργάζονται σε επικίνδυνες εργασίες. Επιπλέον, ο φορέας εξεύρεσης της εργασίας και ο εργοδότης είτε παραβιάζουν τα πρότυπα ασφαλείας, είτε αποδίδουν ο ένας στον άλλο την ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος.

- Διακρίσεις όσον αφορά στην αμοιβή τους (κατώτερες κατά 30% στη Γερμανία και τη Σουηδία), διότι η προσωρινή απασχόληση είναι συχνά ένας τρόπος παράκαμψης των συλλογικών συμβάσεων».

Εξάλλου, «παρατηρείται ελλιπής δήλωση των επαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών και έλλειψη αξιόπιστων και συγκρίσιμων δεδομένων... Το 2000 ο αριθμός των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων ανερχόταν στην ΕΕ σε 5.052 (σ.σ.: σκεφτείτε να δηλώνονταν και όλα!). Ο υψηλός αριθμός εργατικών ατυχημάτων στην Ελλάδα και την Πορτογαλία οφείλεται σε ανεπάρκεια των κανόνων και των επιθεωρήσεων της εργασίας».

Οι υπερωρίες «δεν αμείβονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κοινωνικό Χάρτη, στο Βέλγιο και στο Λουξεμβούργο (στο δημόσιο τομέα). Οι νέοι ηλικίας 15 έως 18 ετών δεν αμείβονται επαρκώς (50% της αμοιβής των ενηλίκων) στο Βέλγιο (μαθητευόμενοι στο πρώτο έτος), στην Ιρλανδία, στην Ισπανία και στις Κάτω Χώρες».

Σχετικά με τη διάρκεια εργασίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων χαρακτηρίζει υπερβολική την εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας των εποχιακά εργαζομένων στη Γερμανία (60 ώρες) και στην Ιρλανδία (60 ώρες ανεξαρτήτως απασχόλησης και 66 ώρες για το ξενοδοχειακό προσωπικό). Ανεπαρκή κρίνει τη διάρκεια της ημερήσιας ανάπαυσης στη Φινλανδία (7, ακόμα και 5 ώρες). Τα αρμόδια όργανα της ΕΕ, πιστά στον αντιδραστικό τους χαρακτήρα, θεωρούν τη στάση αυτή σύννομη με τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη (εξίσου αντιδραστικού περιεχομένου).

Μερικές ακόμα παρατηρήσεις ανά κράτος - μέλος: Στη Δανία, αρνούνται το δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων στους ναυτικούς μη μόνιμους κατοίκους της χώρας. Στη Βρετανία, η νομοθεσία επιτρέπει στους εργοδότες να παρέχουν ευνοϊκότερες συνθήκες απασχόλησης στους εργαζομένους που παραιτούνται από το δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Είναι σαφής η προσπάθεια με ένα «καρότο» να διασπαστεί το μέτωπο.

Σε Βέλγιο, Ελλάδα και Πορτογαλία εξακολουθούν να ισχύουν ποινικές κυρώσεις για τους ναυτικούς, για παράβαση πειθαρχίας, ακόμη και όταν δεν τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια του σκάφους ή η ζωή και η υγεία των επιβατών.

Το ΕΚ επισημαίνει ότι το δικαίωμα στην απεργία δε γίνεται πάντα σεβαστό: Π.χ. στο Βέλγιο και γενικά στις Κάτω Χώρες τα εθνικά δικαστήρια καλούνται να κρίνουν τον εύλογο και νόμιμο χαρακτήρα της απεργίας και συνήθως επιβάλλουν χρηματικά πρόστιμα στις ομάδες περιφρούρησης των εργασιών.

Σε Γερμανία, Πορτογαλία, Σουηδία και Φινλανδία η απεργία στο δημόσιο τομέα απαγορεύεται αν δεν αναλαμβάνεται από κάποιο συνδικάτο. Δηλαδή, αν οι αντίστοιχες ΑΔΕΔΥ συνεχίζουν το κυβερνητικό - εργοδοτικό συνδικαλισμό, η βάση δε δικαιούται να πάρει την κατάσταση στα χέρια της;

Στη Γαλλία η υλοποίηση της απεργίας πρέπει να αναλαμβάνεται από τα πιο αντιπροσωπευτικά συνδικάτα. Ποιος το κρίνει αυτό; με τι κριτήρια;

Στην Ιρλανδία, οι εργοδότες έχουν τη δυνατότητα να απολύουν εργαζομένους μη μέλη συνδικάτων, οι οποίοι ευθύνονται για απεργίες.

Οπωσδήποτε, δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι το σχεδιαζόμενο από τις κυρίαρχες δυνάμεις της ΕΕ «Ευρωσύνταγμα» δεν προστατεύει την απεργία, αλλά αντίθετα υπεραμύνεται του «δικαιώματος στην επιχειρηματικότητα».

Πέρα από αυτά τα ολίγα που λέει το ΕΚ, στη χώρα μας, στο πλαίσιο της ΕΕ και με βάση τη στρατηγική την οποία οι κυρίαρχες δυνάμεις συναποφάσισαν στη διαβόητη Σύνοδο της Λισαβόνας, η κυβέρνηση (μέσα από το περίφημο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης» για την απασχόληση) προωθεί τη λογική της αύξησης του αριθμού αυτών που «προσφέρονται για εργασία», ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν θέσεις εργασίας, με προσδιορισμένους από τα πριν τους όρους ένταξης στην αγορά. Στην πράξη, προωθεί το μοντέλο της μερικής απασχόλησης, των ελαστικών μορφών εργασίας. Στόχος η σταδιακή αντικατάσταση της μόνιμης σταθερής εργασίας με σταθερό ημερήσιο εργάσιμο χρόνο με τη μερική και όταν υπάρχει δουλιά από τους εργοδότες. Στην κατεύθυνση αυτή, πάρθηκαν και παίρνονται συγκεκριμένα μέτρα.

Π.χ., με το Ν. 2874/2000 προβλέφτηκε αύξηση κατά 7,5% των αποδοχών, όταν η μερική απασχόληση είναι κάτω των τεσσάρων ωρών ημερησίως, καθώς επίσης και η καταβολή επιδόματος 30.000 δρχ. μηνιαίως σε μακροχρόνια άνεργους που προσλαμβάνονται σε θέση μερικής απασχόλησης για όσο διάστημα διαρκεί η σχέση εργασίας, με ανώτατο όριο τους 12 μήνες. Με νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα, η μερική απασχόληση επεκτάθηκε και στο Δημόσιο.

Εξάλλου, με τα λεγόμενα ενεργητικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας - που, ουσιαστικά, οδηγούν σε ενίσχυση των εργοδοτών - προωθούνται επιδοτήσεις προς αυτούς για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Επιπλέον, τα δύο τελευταία χρόνια θεσπίστηκαν και φοροαπαλλαγές προς τους βιομηχάνους για την ίδια αιτία. Ακόμα, με το Ν. 2874/2000, προβλέφτηκε η μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 18%, όταν οι αποδοχές των εργαζομένων δεν ξεπερνούν τις 200.000 δρχ. Το πιο πάνω μέτρο έχει διάρκεια από 1-4-2001 μέχρι 31-12-2003. Ομως, οριζόταν ότι με Υπουργική Απόφαση μπορούσε η ισχύς του να παραταθεί, να αυξηθεί το ποσοστό απαλλαγής των εργοδοτών, καθώς και το πλαφόν των 200.000 δρχ. των αποδοχών για την εφαρμογή του μέτρου.

Επίσης, η κυβερνητική πολιτική στοχεύει στην ευέλικτη και γρήγορη μετακίνηση των εργαζομένων, τόσο γεωγραφικά, όσο και από επάγγελμα σε επάγγελμα. Γι' αυτό έχουμε, μέσω του ΟΑΕΔ, την εφαρμογή προγραμμάτων αρχικής, συνεχιζόμενης και διά βίου κατάρτισης.

Επιπρόσθετα, με στόχο τη μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, έχουμε την περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, που πέρασε μέσα από το Ν. 2874/2000. Με αυτόν είχαμε και νέα χτυπήματα στο 8ωρο και 5ήμερο, καθώς επανακαθορίστηκε η διευθέτηση - στο πλαίσιο της άσκησης του λεγόμενου διευθυντικού δικαιώματος των εργοδοτών - του χρόνου εργασίας. Εξασφαλίστηκαν έτσι για τους καπιταλιστές 138 ώρες απλήρωτης εργασίας το χρόνο. Αυξήθηκε δε το όριο των ομαδικών απολύσεων.

Ακόμα, νομιμοποιήθηκε η δράση των ιδιωτικών -δουλεμπορικών γραφείων ευρέσεως εργασίας και ρυθμίστηκε το καθεστώς υπενοικίασης των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (Ν. 2874/2000 και 2956/2001). Αντίστοιχη ρύθμιση πέρασε και στο νόμο που πρόσφατα ψηφίστηκε στη Βουλή, για την εφαρμογή της μερικής απασχόλησης και στο Δημόσιο.

Σημαντικό μέρος της πιο πάνω κυβερνητικής πολιτικής ανέλαβε να διεκπεραιώσει ο «αναδιοργανωμένος» και τριχοτομημένος σε τρεις ανώνυμες εταιρίες, ΟΑΕΔ, με αντικείμενα αντίστοιχα, την παροχή υπηρεσιών σε ανέργους και επιχειρήσεις, την παροχή επαγγελματικής κατάρτισης και τη μελέτη της αγοράς εργασίας (Ν. 2956/2001).

Τέλος, ετοιμάζεται η απασχόληση ανέργων, που θα παίρνουν αντί για μισθό το επίδομα ανεργίας, ενώ ο εργοδότης θα πληρώνει μόνο το ένσημο. Ετσι, με τα χρήματα της εργατικής τάξης, θα πληρώνεται ο άνεργος που θα εργάζεται. Τζάμπα δουλιά για την εργοδοσία. Και αν ο άνεργος αρνηθεί, χάνει το επίδομα ανεργίας.

Σε ό,τι, δε, αφορά συνολικά στις συνδικαλιστικές ελευθερίες, η δημοκρατία στους χώρους δουλιάς είναι ανύπαρκτη, όποιος διεκδικεί απολύεται, οι απεργίες δικάζονται ως παράνομες και καταχρηστικές από τα δικαστήρια, ενώ πρόσφατα είχαμε και καταδίκες συνδικαλιστών, γιατί έκαναν κατάληψη ή γιατί περιφρουρούσαν τις κινητοποιήσεις.