Το ΕΚ υπογραμμίζει την κακή λειτουργία των σωφρονιστικών ιδρυμάτων: «Στις πράξεις βίας που διαπράττουν ενίοτε οι φύλακες, οι οποίες είναι συχνά επακόλουθο του κλίματος έντασης, προστίθενται οι πολύ συχνές πράξεις βίας μεταξύ κρατουμένων (6.000 περιπτώσεις στη Γαλλία το 1999), οι αυτοακρωτηριασμοί (3.000 περιπτώσεις στη Γαλλία το 1999) και η βία έναντι των φυλάκων (850 περιπτώσεις στη Γαλλία το 1999). Το επίπεδο της βίας αυξάνεται με τον πολλαπλασιασμό των μακροχρόνιων ποινών». Σημειώνει τον υπερβολικό πληθυσμό των φυλακών, γεγονός που αυξάνει τα κρούσματα βίας μεταξύ κρατουμένων συν τη διάδοση λοιμωδών νόσων. Δίνει και ορισμένα στατιστικά στοιχεία (έως την 1/9/2001):

• Η αναλογία κρατουμένων για κάθε 100.000 κατοίκους κυμαινόταν από 58 (Δανία και Φινλανδία) έως 126 (Βρετανία) και 132 (Πορτογαλία).
• Η πυκνότητα του πληθυσμού των φυλακών για 100 θέσεις κυμαινόταν κατά μέσον όρο από 80 έως 119 (Πορτογαλία), 127 (Βέλγιο) και 129 (Ιταλία).
• Το ποσοστό των κρατουμένων, που δεν είχαν καταδικαστεί οριστικά κυμαινόταν από 15% του συνολικού πληθυσμού των φυλακών στη Σουηδία και στη Δανία, σε 26% στη Γαλλία, 35% στο Βέλγιο και 43% στην Ιταλία.
• Η αναλογία θανάτων στη φυλακή κυμαινόταν από 20 για κάθε 10.000 κρατουμένους στην Ισπανία και τη Σουηδία έως 30 στην Ιταλία, 46 στη Γαλλία και 60 στην Πορτογαλία.
• Τέλος, η αναλογία αυτοκτονιών κυμαινόταν κατά μέσον όρο από 10 για κάθε 10.000 κρατουμένους έως 19 στο Βέλγιο και 24 στη Γαλλία.

Επιπλέον, επισημαίνει και τον υπερβολικό αριθμό κρατουμένων στις μονάδες υψηλής ασφαλείας. «Αυτή η ομάδα κρατουμένων θα έπρεπε να αποτελεί πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού των φυλακών, κάτι που δε συμβαίνει». Αναφέρει την περίπτωση της Γαλλίας με τους κρατούμενους μέλη της οργάνωσης «Action directe», «οι οποίοι υποβλήθηκαν σε καθεστώς απομόνωσης επί 14 χρόνια και ξεκίνησαν κατ' επανάληψη απεργίες πείνας. Επίσης, το καθεστώς απομόνωσης, γνωστό με την ονομασία "41α", που εφαρμόζεται σε περίπου δώδεκα ιταλικές φυλακές και επεκτάθηκε με το νόμο του Δεκεμβρίου του 2003 στους κρατούμενους που έχουν καταδικαστεί για εμπορία ανθρώπων ή τρομοκρατικές ενέργειες».

Ετσι ως βασικά χαρακτηριστικά του σωφρονιστικού συστήματος στην ΕΕ καταγράφει: Την υπερβολική διάρκεια απομόνωσης (ενίοτε εφαρμόζεται μόνο μία ώρα εξόδου ημερησίως). Την πολύ συχνή επιβολή μακροχρόνιων ποινών. Το υπερβολικό ποσοστό προληπτικής κράτησης. Την έλλειψη γενικού και ιατρικού προσωπικού. Και την υπερβολικά συχνή ατιμωρησία των μελών των δημόσιων αστυνομικών υπηρεσιών ή του προσωπικού των φυλακών.

«Πράγματι, διαβάζοντας τις αποφάσεις που εκδόθηκαν σε σχέση με τις δυσλειτουργίες των αστυνομικών υπηρεσιών και των φυλακών, εκπλήσσεται κανείς από τους αργούς ρυθμούς των διαδικασιών και από τη σχετική ατιμωρησία από την οποία επωφελούνται συνήθως οι εκπρόσωποι του κράτους, επικαλούμενοι νόμιμη άμυνα, ή από την ασημαντότητα των επιβαλλόμενων ποινών σε σχέση με τη βαρύτητα των αδικημάτων» καταλήγει.

Στη Γαλλία, οι διατάξεις του νόμου της 13ης/2/2003 («για την εσωτερική ασφάλεια») επιτρέπουν σε ορισμένες περιπτώσεις την προσωρινή κράτηση ανηλίκων ακόμα και 13 ετών και τη δημιουργία «κλειστών εκπαιδευτικών κέντρων». Το ΕΚ αναφέρει: «Επίσης, η κατάσταση των ανηλίκων δεν είναι ικανοποιητική στο Λουξεμβούργο, όπου η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων παρατηρεί ότι ορισμένες φορές ανήλικοι κρατούνται σε φυλακές για ενηλίκους. Επίσης, στο Ηνωμένο Βασίλειο ανήλικοι υποβάλλονται σε κακή μεταχείριση σε διάφορα ειδικευμένα ιδρύματα, ιδίως στη Βόρεια Ιρλανδία. Στο Βέλγιο αναφέρθηκαν περιπτώσεις κακομεταχείρισης ρατσιστικού χαρακτήρα κατά νεαρών μαγκρεμπίνων (σ.σ.: Βορειοαφρικανών) σε ορισμένα ιδρύματα».

Χρήσιμο είναι - πέρα από τα προαναφερόμενα - να θυμίσουμε και μερικά στοιχεία που αφορούν στην ελληνική πραγματικότητα και δεν περιλαμβάνονται στην Εκθεση του ΕΚ.

Ο αριθμός των υπηρετούντων στα λεγόμενα Σώματα Ασφαλείας διαρκώς αυξάνεται. Ηδη η ΕΛ.ΑΣ. διαθέτει 52.000 υπαλλήλους, ενώ πάνω από 20.000 είναι οι υπάλληλοι ιδιωτικών εταιριών σεκιούριτι. Συνολικά στην Ελλάδα των 11 εκατομμυρίων, 100.000 άτομα ασχολούνται με τον τομέα που αποκαλείται «τάξη και ασφάλεια». Αραγε, για να προστατευτεί ο πολίτης από το έγκλημα; `Η για να νιώθει πάνω στο σβέρκο του το χνότο της κρατικής εξουσίας;

Η κυβέρνηση προ 5ετίας ίδρυσε το Σώμα των λεγόμενων Συνοριακών Φυλάκων - ειδική κατηγορία προσωπικού που ανήκει και εντάσσεται στο προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ. - για τη δίωξη των μεταναστών. Ο αριθμός τους αυξήθηκε σταδιακά από 2.300 σε 8.000 - 8.500 και έχουν ακόμη μέλλον. Τα όρια δράσης τους διευρύνθηκαν ουσιαστικά σε όλη τη χώρα. Εφτασαν και στην Ομόνοια με την ίδρυση τμημάτων δίωξης λαθρομεταναστών, ενώ με αντικείμενο τον έλεγχο της παράνομης μετανάστευσης, όπλων και ναρκωτικών, εντάθηκαν οι έλεγχοι που πραγματοποιούν στο εσωτερικό της χώρας, δημιουργώντας κατά διαστήματα συνθήκες γενικευμένης τρομοκρατίας του κόσμου. Ταυτόχρονα, ήδη έχουν χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση λαϊκών κινητοποιήσεων.

Το 1999 ιδρύθηκε και το Σώμα των Ειδικών Φρουρών και συν τω χρόνω ο αριθμός τους αυξήθηκε από 1.000 σε 2.300 άτομα. Τυπικά αποστολή τους είναι η φύλαξη και αστυνόμευση χώρων και εγκαταστάσεων, όπως κτιρίων δημοσίων υπηρεσιών, οργανισμών κοινής ωφέλειας, κυβερνητικών αξιωματούχων κλπ.

Η επιλογή των Συνοροφυλάκων και των Ειδικών Φρουρών έγινε με βασικό κριτήριο πρόσληψης τη στρατιωτική τους θητεία στις «ειδικές δυνάμεις». Ταυτόχρονα, η ΕΛ.ΑΣ. απαλλάχτηκε από την εξωτερική φρούρηση φυλακών, για την οποία φτιάχτηκε άλλο, ειδικό Σώμα, που υπάγεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης, με 1.200 περίπου άτομα.

Δηλαδή, έχουμε υπερπληθώρα κάθε είδους αστυνομικών, ενώ από το Πυροσβεστικό Σώμα λείπει το 25% του προβλεπόμενου από το νόμο προσωπικού, που ανέρχεται σε 3.000 και πλέον άτομα.

Το ερώτημα που τίθεται αυτόματα είναι γιατί, εφόσον υπάρχει επάρκεια προσωπικού, δεν αντιμετωπίζεται η εγκληματικότητα;

Η εγκληματικότητα οφείλεται στην ίδια την εκμεταλλευτική φύση του συστήματος και δεν εξαλείφεται με κατασταλτικά μέτρα.

Ομως, μεγάλη σημασία έχει και ο προσανατολισμός που δίνει η κυβέρνηση - και μέσω αυτής η άρχουσα τάξη - στα λεγόμενα Σώματα Ασφαλείας. Ανοιχτά, στρέφουν το ανθρώπινο δυναμικό τους ενάντια στο λαϊκό κίνημα και τον «κίνδυνο» παραπέρα ενδυνάμωσής του.

Δεν είναι καθόλου τυχαία τα κρούσματα στενής και μυστικής, από πλευράς Αστυνομίας, παρακολούθησης της δράσης του ταξικού συνδικαλιστικού, αλλά και του φιλειρηνικού κινήματος. Π.χ. τον Οκτώβρη του 1999 διαδηλωτές οικοδόμοι έπιασαν «στα πράσα» τον ασφαλίτη Π. Γιουβανάκη να βιντεοσκοπεί απεργιακή τους συγκέντρωση. Σε διατεταγμένη υπηρεσία - όπως παραδέχτηκε κι ο ίδιος - κατέγραφε με κάμερα τους διαδηλωτές έξω από το ΙΚΑ στην Αγ. Κωνσταντίνου. Οταν τον κατάλαβαν, αρχικά υποστήριξε ότι ήταν φωτορεπόρτερ, δείχνοντας σχετική ταυτότητα, φέρουσα και σφραγίδα του ελληνικού κράτους. Ομως, μαζί του είχε και το υπηρεσιακό του δελτίο.

Πριν μερικές βδομάδες η αστική Δικαιοσύνη (για την ακρίβεια, το ΣΤ' Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών) πιστή στην ταξική αποστολή της, καταδίκασε τον γενικό γραμματέα της Ομοσπονδίας Οικοδόμων Γιάννη Πάσουλα σε 3μηνη φυλάκιση, με τριετή αναστολή, δήθεν για «ελαφριά σωματική βλάβη» κατά του οργάνου, λαμβάνοντας υπόψη τις μαρτυρίες του ιδίου του χαφιέ και ενός τροχονόμου. Την ίδια τύχη είχαν συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ που καταδικάστηκαν με αναστολή, γιατί αποφάσισαν ο αγώνας στη δοσμένη στιγμή να πάρει τη μορφή της κατάληψης του υπουργείου Εργασίας. Οι μηχανισμοί της αστικής Δικαιοσύνης δε γίνεται να λειτουργούν σε διαφορετικό πλαίσιο από αυτό των μηχανισμών καταστολής.

Με νόμο που ψήφισε πρόσφατα η κυβερνητική πλειοψηφία, λύνονται τα χέρια των αστυνομικών να κάνουν χρήση των όπλων, όταν αυτοί αποφασίζουν, και μάλιστα όχι μόνο κατά εγκληματιών, αλλά και σε βάρος διαδηλωτών. Οι διατάξεις του νόμου (για την οπλοφορία και την οπλοχρησία των αστυνομικών), σε γενικές γραμμές, είναι διατυπωμένες με τη λογική «απαγορεύεται, εκτός αν...», αφήνοντας έτσι ανοιχτό το δρόμο για κάθε αυθαιρεσία. Ετσι, με επιδέξιο τρόπο, ο νόμος βαπτίζει ως «κοινωνικό αίτημα» το θέμα της ευχερέστερης χρήσης των όπλων από τους αστυνομικούς. Ομως, η χρήση οδηγεί στην κατάχρηση, και μάλιστα στο περιβάλλον μιας πολιτικής έντασης της αστυνομοκρατίας και του αυταρχισμού, που επιβάλλεται με ταχείς ρυθμούς.

Ο νόμος επιτρέπει τη χρήση πυροβόλου όπλου για την προστασία εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας από εισβολή ενόπλου, όταν στο νόμο για τα όπλα συμπεριλαμβάνονται και τα ρόπαλα, όπως μπορούν να «χαρακτηριστούν», ακόμα και ξύλα ή τα κοντάρια που έχουν τα πανό που κρατούν διαδηλωτές. Αν ο επικεφαλής αστυνομικής δύναμης ερμηνεύσει μια κατάληψη δημόσιου κτιρίου κατά τη διάρκεια κινητοποίησης ως... εισβολή, τότε τι θα μπορούσε να συμβεί;

Επίσης, επιτρέπονται οι εκφοβιστικοί πυροβολισμοί εναντίον ενόπλου πλήθους. «Πλήθος», όμως, στην αστυνομική ορολογία, μπορεί να είναι μια ομάδα διαδηλωτών με πανό και σημαίες, τα κοντάρια των οποίων μπορούν να χαρακτηριστούν όπλα. Η κυβέρνηση δεν εξαίρεσε ρητά τη χρήση πυροβόλων όπλων στις κοινωνικές και πολιτικές συναθροίσεις.

Με βάση τον «τρομονόμο» που ψηφίστηκε με τη στήριξη της ΝΔ, εισήχθη στο Ποινικό Δίκαιο η έννοια της «εγκληματικής οργάνωσης», που επιδιώκει την τέλεση ορισμένων αναφερόμενων στο νόμο κακουργημάτων. Δηλαδή, δε διώκεται μόνο το έγκλημα που έγινε, αλλά αυτό που θεωρούν ότι η «οργάνωση» δήθεν προετοίμαζε.

Ταυτόχρονα, χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικά αδικήματα η «παράνομη κατάληψη ή φθορά κρατικών ή κυβερνητικών εγκαταστάσεων, δημόσιων συγκοινωνιακών μέσων, εγκαταστάσεων υποδομής, δημόσιων χώρων και άλλων δημόσιων αγαθών», η «διαταραχή ή διακοπή του εφοδιασμού ύδατος, ηλεκτρικής ενέργειας ή άλλου σημαντικού πόρου». Για παράδειγμα, το κλείσιμο των δρόμων, η απεργία στο Δημόσιο και η παραμονή των απεργών στο χώρο εργασίας, οι κινητοποιήσεις των εργαζόμενων της ΔΕΗ, της ΕΥΔΑΠ, που μπορεί να εκληφθούν ότι διαταράσσουν τον εφοδιασμό ύδατος και ηλεκτρικής ενέργειας, μπορεί να θεωρηθούν τρομοκρατικές ενέργειες.

Για τα εγκλήματα των «εγκληματικών οργανώσεων» προβλέπονται, ως ανακριτικοί μέθοδοι: Η ανακριτική διείσδυση, η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, η καταγραφή της δραστηριότητας εκτός κατοικίας και η συσχέτιση και συνδυασμός δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.