Το 1987 ανακοινώθηκε μετά βαΐων και κλάδων, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, η Εκθεση Brundtland, όπου εισάγεται η έννοια της αυτοσυντηρούμενης ανάπτυξης, που συχνά συναντιέται και ως βιώσιμη ή αειφορική. Ο βασικός πυρήνας της επιχειρηματολογίας, που αναπτύχθηκε γύρω από την έννοια και τον ορισμό της, ήταν ότι, μέσω αυτής, επιτυγχάνεται «η ικανοποίηση των αναγκών του παρόντος, χωρίς να υπονομεύεται η δυνατότητα των μελλοντικών γενιών να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες». Να τονίσουμε προκαταβολικά ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ, όχι απλά χειροκρότησε τη συγκεκριμένη Εκθεση, αλλά καλλιέργησε και ελπίδες, τόσο για το μονόδρομό της, όσο και για τη δυνατότητα διεξόδου από τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα που μαστίζουν τον πλανήτη. Τα περισσότερα Πράσινα Κινήματα υιοθέτησαν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την έκαναν παντιέρα τους, αναπροσαρμόζοντας την πολιτική τους με πρόταγμα αυτήν.

Οι βασικές αρχές που τη διέπουν είναι τρεις: Κατ' αρχήν, εμφανίζεται ως το «κλειδί» για την κοινωνική δικαιοσύνη, αφού θεωρούν ότι θα αποτελέσει το μηχανισμό εξάλειψης της φτώχειας. Κατά δεύτερο λόγο, καταλήγουν ότι αποτελεί το μηχανισμό προστασίας του περιβάλλοντος. Τρίτον, υποστηρίζεται ότι η οικονομική ανάπτυξη μπορεί να είναι αυτοσυντηρούμενη, αν τα αναπτυγμένα βιομηχανικά κράτη προσανατολίσουν τις δραστηριότητές τους, που θα απαιτούν λιγότερες πρώτες ύλες, θα καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια και θα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά τους σ' αυτά. Ως προς την εξάλειψη της φτώχειας, οι μέθοδοι που μπορούν να εφαρμοστούν εντός του πλαισίου του συστήματος είναι δύο: Είτε να υπάρξει διάχυση πόρων προς τα κάτω, είτε να υπάρξει ανακατανομή των εισοδημάτων μέσω κρατικής παρέμβασης. Η πρώτη μέθοδος είναι αντικειμενικά αυτοϋπονομευμένη και ελάχιστα έως τίποτα μπορεί να προσφέρει, σύμφωνα με τη μέχρι σήμερα εμπειρία διεθνώς. Στη βιβλιογραφία υπάρχουν σημαντικές εργασίες, που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Ως προς την κρατική παρέμβαση, τίθεται το ερώτημα: Πώς αυτή μπορεί να επιτευχθεί, στις επικρατούσες συνθήκες, με τη θεοποίηση της αγοράς και την επικυριαρχία των νεοφιλελεύθερων και σοσιαλφιλελεύθερων κυβερνήσεων, που ακόμα και στο άκουσμα της λέξης κράτος παθαίνουν έμφραγμα;

Μπορεί η οικονομική ανάπτυξη να αποτελέσει το κλειδί της προστασίας του περιβάλλοντος; Μα, αν ήταν έτσι τα πράγματα, πώς μπορεί να εξηγηθεί η σημερινή κρισιμότητα των περιβαλλοντικών ζητημάτων; Η «θεωρία του πράσινου καπιταλισμού», γιατί περί αυτής πρόκειται, είναι άλλο ένα τρικ του σάπιου συστήματος, που επιχειρεί, για άλλη μια φορά, να αποπροσανατολίσει την όλη συζήτηση και να δώσει επιχειρήματα στη ρεφορμιστική αριστερά, η οποία πρόθυμα δίνει χείρα βοηθείας, όταν υπάρχουν τριγμοί στο σύστημα. Σενάριο, που το είδαμε να εκτυλίσσεται στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Γερμανία, αλλά και τη χώρα μας. Τι είδους ανάπτυξη θα είναι αυτή, αν δεν τίθεται θέμα ελέγχου των μέσων παραγωγής και ισοκατανομής του πλούτου; Επίσης, ακόμα και αν δεν τεθούν παρόμοια ερωτήματα, πώς το βιομηχανικό κεφάλαιο θα δεχτεί να εισάγει οικολογικά κριτήρια, στο πλαίσιο μιας αναπτυξιακής διαδικασίας, η οποία είναι μονοδιάστατα προσανατολισμένη στο κέρδος;

Τέλος, ως προς το τρίτο στοιχείο της θεώρησης της βιώσιμης ανάπτυξης, που θέλει τα βιομηχανικώς αναπτυγμένα κράτη να πραγματοποιούν αλλαγές με στόχο τον περιορισμό της κατασπατάλησης των πρώτων υλών και της ενέργειας, η εμπειρία μιας δεκαπενταετίας από την Εκθεση Brundtland μέχρι τις μέρες μας αποδεικνύει ότι, παρά τις επιμέρους βελτιώσεις σε θέματα διαχείρισης των απορριμμάτων και της μόλυνσης, το φαινόμενο του θερμοκηπίου εξακολουθεί να φαντάζει απειλητικό, η όξινη βροχή καταστρέφει αρχαία μνημεία και λίμνες, η τρύπα του όζοντος μεγαλώνει, τα δάση βροχής αποψιλώνονται και τεράστιες εκτάσεις ερημοποιούνται.

Οσο για τις παγκόσμιες διασκέψεις για το περιβάλλον, καταλήγουν ως τόποι διακοπών σε όμορφες πόλεις και ανάπαυλα των ηγετών που συμμετέχουν από το ...βαρύ τους πρόγραμμα! Ας θυμηθούμε τις διακηρύξεις στο Ρίο και τους μεγαλεπίβολους στόχους που τέθηκαν. Ας επαναφέρουμε στη μνήμη μας τις συμβιβαστικές προτάσεις που συμφωνήθηκαν στο Κιότο και που ποτέ δεν εφαρμόστηκαν, επειδή οι ΗΠΑ κι ένα μπλοκ χωρών γύρω από αυτές τις υπονόμευσαν. Και, φυσικά, το σχετικά πρόσφατο φιάσκο στο Γιοχάνεσμπουργκ.Την ίδια στιγμή, οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζονται και οι επιπτώσεις από το φαινόμενο του θερμοκηπίου άρχισαν, έστω και περιορισμένα προς το παρόν. Είναι σαφές ότι η προστασία του περιβάλλοντος και η οικολογική ισορροπία μπορεί να επέλθει μόνο μέσα από μια άλλου τύπου ανάπτυξη, που θα είναι στραμμένη στον άνθρωπο και το περιβάλλον και δεν μπορεί να είναι άλλη από τη σοσιαλιστική.