Νέο πρόγραμμα ηλεκτρονικού φακελώματος υλοποιούν τις επόμενες μέρες οι ΗΠΑ. Στόχος τα εκατομμύρια των επισκεπτών που καταφτάνουν σε 115 αεροδρόμια και 14 λιμάνια τους, άνθρωποι που -θέλουν δε θέλουν - θα υπόκεινται σε δακτυλοσκοπία και φωτογράφιση προσώπου. Αλλωστε, το «ΟΚ» για τέτοιες ενέργειες το έχει δώσει εδώ και καιρό - πρώτα στην πράξη, μετά και με επίσημη συμφωνία - ο έτερος «Μεγάλος Αδελφός», οι Βρυξέλλες. Ετοιμάζεται δε να κάνει το ίδιο. Απλά θα καθυστερήσει μερικούς μήνες.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, από τις 5 του Γενάρη 2004 τίθεται σε εφαρμογή το αμερικανικό πρόγραμμα «US-VISIT», που θα υποχρεώνει όσους αλλοδαπούς εισέρχονται σε αμερικανικό έδαφος να υποβάλλονται σε έλεγχο δακτυλικών αποτυπωμάτων και να φωτογραφίζονται, ώστε να διαπιστώνεται επιτόπου, μέσα από ηλεκτρονική τράπεζα πληροφοριών, αν έχουν ποινικό μητρώο, αν εμπλέκονται σε «τρομοκρατικές δραστηριότητες» κλπ. Η ίδια διαδικασία θα ακολουθείται κατά την αναχώρησή τους από τις ΗΠΑ.

Για την ώρα, το πρόγραμμα εξαιρεί από την εξέταση τους υπηκόους 28 χωρών, κυρίως ευρωπαϊκών, που ήδη μπορούν να επισκέπτονται τις ΗΠΑ για 90 μέρες χωρίς βίζα. Σ' αυτήν την κατηγορία δεν ανήκουν οι Ελληνες, οι οποίοι υποχρεούνται να αιτούνται βίζα. Υπολογίζεται ότι τα νέα μέτρα αφορούν 24 εκατομμύρια επισκέπτες των ΗΠΑ ετησίως.

Σημειώστε ότι η Ουάσιγκτον έχει και νομότυπα το δικαίωμα να προχωρεί σε αυτό το φακέλωμα. Αλλωστε, μέσα Δεκέμβρη, οι Βρυξέλλες συμφώνησαν στοιχεία ταξιδιωτών που κινούνται προς τις ΗΠΑ να παραδίδονται, πολύ πριν την άφιξή τους, στις ομοσπονδιακές αρχές του υπερατλαντικού «Μεγάλου Αδελφού». Η πρακτική της ανταλλαγής πληροφοριών και του ηλεκτρονικού φακελώματος των Ευρωπαίων ήταν γνωστή εδώ και καιρό. Απλά, απέκτησε και θεσμική κάλυψη μετά τη σχετική επίσημη συμφωνία μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον.

Συγκεκριμένα, τα δυο κέντρα συμφώνησαν στις λεπτομέρειες της «διαχείρισης πληροφοριών» για τους επιβάτες που διασχίζουν αεροπορικώς τον Ατλαντικό, στη γενικότερη προσπάθεια δήθεν πρόληψης τρομοκρατικών ενεργειών. Τα στοιχεία των επιβατών, που ταξιδεύουν από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ, θα αποστέλλονται από τις αεροπορικές εταιρίες στις αρμόδιες αμερικανικές αρχές, με την απογείωση του αεροσκάφους από το ευρωπαϊκό έδαφος.

Η ΕΕ συμφώνησε να παρέχονται στην αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας των Συνόρων και Τελωνείου (κατά περίπτωση και σε άλλες αμερικανικές υπηρεσίες ασφάλειας) 34 στοιχεία προσωπικών δεδομένων των επιβατών που ταξιδεύουν προς τις ΗΠΑ ή εισέρχονται στον αμερικανικό εναέριο χώρο, από τα 39 που ζητούσαν αρχικά οι Αμερικανοί.

Ανάμεσά τους είναι: Η ημερομηνία κράτησης της πτήσης, η ημερομηνία της πτήσης, το ονοματεπώνυμο, ο αριθμός της θέσης, η διεύθυνση του επιβάτη, τα τηλέφωνα και τα e-mail του, κάθε μορφής πληροφόρηση για τον τρόπο πληρωμής (αριθμός πιστωτικής κάρτας), πληροφορίες για τα «μίλια πτήσης» που έχει συγκεντρώσει, ο ταξιδιωτικός του πράκτορας, το αν πρόκειται για απλό ή μετ' επιστροφής εισιτήριο και η ημερομηνία έκδοσής του. Τα στοιχεία θα συλλέγονται μέσα από το σύστημα κράτησης θέσεων των αεροπορικών εταιριών.

Η ΕΕ «αντιστάθηκε» και συμφωνήθηκε να εξαιρεθούν από την παράδοση στις ΗΠΑ η πληροφορία για το κατά πόσο πρόκειται για δωρεάν εισιτήριο και εάν υπήρξε αναβάθμιση του εισιτηρίου από την οικονομική στη διακεκριμένη θέση και ο αριθμός των αποσκευών.

Οι ΗΠΑ θα διατηρούν τα στοιχεία αυτά σε βάσεις δεδομένων για τρεισήμισι χρόνια. Αρχικά ζητούσαν πενήντα. Η συμφωνία θα έχει διάρκεια επίσης τριάμισι χρόνια. Δυόμισι χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της, θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την ανανέωσή της.

Σε ό,τι αφορά στο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της, το θέμα αναμένεται να κλείσει το Μάρτη ή Απρίλη, μετά από σχετική πρόταση που θα υποβάλει τέλη Γενάρη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εφόσον προηγηθούν κάποιες τυπικές διαβουλεύσεις με τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες των ΗΠΑ θα «αξιολογούν» τα παρεχόμενα στοιχεία, στη διάρκεια της πτήσης από την Ευρώπη προς τη χώρα τους, ώστε να έχουν σχηματίσει «γνώμη» για τον κάθε επιβάτη, με την προσγείωση του αεροσκάφους σε αμερικανικό έδαφος.

Να σημειώσουμε ότι οι ορέξεις των Αμερικανών ουσιαστικά ικανοποιούνται εδώ και πολλούς μήνες. Π.χ., η «Ολυμπιακή Αεροπορία» παρέχει εδώ και καιρό τέτοια στοιχεία. Η παράδοση ξεκίνησε λίγες βδομάδες μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε Μανχάταν και Πεντάγωνο, όταν στις 31/10/2001 η ΟΑ υπέγραψε συμφωνία με το αμερικανικό τελωνείο για την κατάθεση των στοιχείων των επιβατών στο πλαίσιο του «Εξελιγμένου Συστήματος Πληροφοριών Επιβατών» (ΕΣΠΕ). Εως το τέλος του 2001, η συμμετοχή των αεροπορικών εταιριών στο σύστημα ήταν προαιρετική. Εγινε υποχρεωτική μετά από τροπολογία που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης των ΗΠΑ στις 31/12/2001.

Προβλέφτηκε ότι κάθε αεροπορική εταιρία που εκτελεί δρομολόγια προς τις ΗΠΑ υποχρεούται να στέλνει το αργότερο 15 λεπτά μετά την απογείωση του αεροσκάφους κατάλογο με τα στοιχεία των επιβατών. Τα στοιχεία του πληρώματος πρέπει να έχουν αποσταλεί νωρίτερα και ενώ το αεροσκάφος είναι ακόμη στο χώρο στάθμευσης. Για κάθε επιβάτη αναφέρονται τα στοιχεία ταυτότητας (ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, φύλο κτλ.), οι αριθμοί διαβατηρίου και βίζας, τα αεροδρόμια αναχώρησης και άφιξης και «κάθε άλλη πληροφορία που μπορεί να καθοριστεί ευλόγως απαραίτητη για την ασφάλεια των αερομεταφορών». Για παράδειγμα, οι Αμερικανοί ζητούν ενημέρωση ακόμα και για τα γεύματα που έχει προπαραγγείλει ο κάθε επιβάτης. Η άρνηση χοιρινού τούς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μουσουλμάνο...

Αλλωστε, με αποφάσεις της Κομισιόν και των Ευρωπαίων ηγετών στις τελευταίες Συνόδους Κορυφής, το αργότερο μέχρι το 2005 καθιερώνεται (και επίσημα) το ηλεκτρονικό φακέλωμα των υπηκόων της ΕΕ και όσων άλλων ταξιδεύουν στο έδαφός της. Σε πρώτη φάση, στα ταξιδιωτικά τους έγγραφα (διαβατήρια και βίζες) θα ενσωματωθούν, σε μικροτσίπ, μία ψηφιακή φωτογραφία υψηλής ευκρίνειας και ποιότητας. Επίσης, δύο δακτυλικά αποτυπώματα του κατόχου, τα οποία θα περιέχουν ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες, τις λεγόμενες βιομετρικές.

Δηλαδή, το πολύ σε ένα χρόνο, οι αρχές της ΕΕ θα ζητούν ό,τι ζητούν από τώρα οι αρχές των ΗΠΑ.

Για την ώρα, αποκλείστηκε η αποτύπωση της ίριδας του ματιού, αλλά μένει για αργότερα, μαζί με την ομάδα αίματος και το DNA. Τα στοιχεία αυτά θα ανταλλάσσονται μεταξύ των αρχών της Ευρωζώνης και των ΗΠΑ, όχι πλέον από τις αεροπορικές εταιρίες, αλλά από τις ίδιες τις επίσημες αρχές της ΕΕ.