Η τελευταία νύχτα βρήκε τη Βαγδάτη, σταυροδρόμι της αραβικής ιστορίας, εξαιρετικά ήρεμη. Λίγο πριν τις 5 το πρωί, ώρα Ελλάδας, στις 20 Μαρτίου 2003 ήχησαν οι σειρήνες και οι πρώτοι αμερικανικοί πύραυλοι σήμαναν την έναρξη της εισβολής. Τρεις μέρες νωρίτερα, οι επιθεωρητές του ΟΗΕ εγκατέλειπαν τις θέσεις τους. Ο Πρόεδρος Μπους έδινε 48ωρο τελεσίγραφο στον Σαντάμ Χουσεΐν να εγκαταλείψει τη χώρα.

Η εισβολή πραγματοποιήθηκε, κυρίως, από το Κουβέιτ, δεδομένης της άρνησης της Τουρκίας, να συνεργαστεί ενεργά. Οι επιχειρήσεις διήρκεσαν περίπου 20 μέρες όσο και οι καταιγιστικοί βομβαρδισμοί μαζί με τις «παράπλευρες απώλειές» τους. Οι μάχες στο σιιτικό νότο ήταν, προς απογοήτευση των «απελευθερωτών», εξαιρετικά σκληρές. Αντίθετα, η «μάχη της Βαγδάτης» δεν έγινε ποτέ. Στις 9 Απριλίου, αμερικανικά στρατεύματα έμπαιναν στην πρωτεύουσα, ενώ οι άνδρες του ιρακινού στρατού φαίνεται ότι έλαβαν, από κάποιο μυστηριώδες κέντρο, την εντολή να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους.

Λίγο αργότερα, αμερικανικά στρατεύματα με εμπροσθοφυλακή τους Κούρδους μαχητές προσέγγιζαν τη Βαγδάτη από το βορρά. Οι εικόνες των πανηγυρισμών για τους «απελευθερωτές» κατέκλυσαν τα διεθνή ΜΜΕ, για να αποδειχτούν αργότερα «στημένες». Οι εικόνες των λεηλασιών και του χάους γίνεται προσπάθεια να αποκρυφτούν. Ο πραγματικός πόλεμος μόλις άρχιζε.

Η εισβολή στο Ιράκ είχε αποφασιστεί νωρίτερα. Το επιτελείο του Μπους το σκεφτόταν, ήδη, μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Η κοινή γνώμη, όμως, εντός και εκτός ΗΠΑ, δεν ήταν προετοιμασμένη. Στις ράγες της «αντιτρομοκρατικής εκστρατείας», στήθηκε και η υπόθεση «Ιράκ». Τον Φεβρουάριο 2002, σύμφωνα με διαρροές απορρήτων εγγράφων, ο Πρόεδρος Μπους υπέγραψε διάταγμα εισβολής στο Ιράκ.

Τον επόμενο Ιούλιο πρωτοπαρουσίασε τον «άξονα του κακού», όπου εντάχθηκε το Ιράκ. Λόγω αμερικανικών πιέσεων απέτυχαν και οι 3 γύροι συνομιλιών μεταξύ ΟΗΕ και Βαγδάτης για επανάληψη των επιθεωρήσεων του ιρακινού οπλοστασίου.

Τον Οκτώβριο 2002, η Ουάσιγκτον εκβιάζει το Συμβούλιο Ασφαλείας για υιοθέτηση νέας απόφασης που θα προβλέπει ανάληψη στρατιωτικής δράσης σε περίπτωση «ανυπακοής». Ο Πρόεδρος Μπους έχει, ήδη, την άδεια του Κογκρέσου για μονομερή δράση. Η ομόφωνη απόφαση 1441 επαναδρομολογεί τις αυστηρές επιθεωρήσεις. Οι επιθεωρητές επιστρέφουν στο Ιράκ.

Γαλλία, Ρωσία, Γερμανία απορρίπτουν κατηγορηματικά τη στρατιωτική λύση, γνωρίζοντας ότι διακυβεύονται τα συμφέροντά τους αν υπάρξει αμερικανική ηγεμονία σε ένα από τα νευραλγικότερα «ενεργειακά» κέντρα του πλανήτη. Προβάλλοντας το «διεθνές δίκαιο», προσεταιρίζονται τα περισσότερα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Το Φεβρουάριο 2003, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ παρουσιάζει εμφανώς χαλκευμένα στοιχεία για το ιρακινό οπλοστάσιο. Ο Χανς Μπλιξ, επικεφαλής των επιθεωρητών, τον αμφισβητεί ανοιχτά. Η αντιπαράθεση συμφερόντων εντός Συμβουλίου κλιμακώνεται. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους εγκαταλείπουν το πρόσχημα του ΟΗΕ. Η πρώτη ξεκάθαρα προληπτική μονομερής επίθεση, με βάση το νέο αμερικανικό αμυντικό δόγμα, είναι γεγονός.

Ο απόστρατος στρατηγός Τζέι Γκάρνερ, που προαλειφόταν καιρό ως επικεφαλής της «προσωρινής» κατοχικής διοίκησης, έφθασε στη Βαγδάτη δέκα μέρες μετά την πτώση της. Δεν έμεινε παρά μερικά 24ωρα. Προσπάθησε να συνεννοηθεί με τους φυλάρχους και την, εξ Ουάσιγκτον, «αντιπολίτευση». Κρίθηκε ανεπαρκής, όπως και το κυβερνητικό αμερικανικό σχήμα που τον συνόδευε. Εγκατέλειψαν το Ιράκ λίγες μέρες αργότερα, με ορισμένους να κατηγορούν την Ουάσιγκτον ότι «ήταν εντελώς απροετοίμαστη για την επόμενη μέρα».

Αρχές Μάη, επικεφαλής της κατοχικής διοίκησης αναλαμβάνει ο Πολ Μπρέμερ, συνεργάτης του Κίσινγκερ. Δύο μήνες μετά, παρουσιάζει ένα σχετικά αντιπροσωπευτικό δείγμα των πολιτικών δυνάμεων του Ιράκ (συμπεριλαμβανομένης της «αντιπολίτευσης» του Πενταγώνου) ως Κυβερνητικό Συμβούλιο. Διαλύει τον εναπομείναντα ιρακινό στρατό. Εκπαιδεύει καινούριες δυνάμεις ασφαλείας. Στόχος η ριζική αναδιάρθρωση της «κρατικής δομής». Δεν προβλέπει, όμως, ότι ο ιρακινός λαός δε θα συνεργαστεί.

Μόλις 15 μέρες μετά την πτώση της Βαγδάτης, κυκλοφορεί μια ανακοίνωση υπογεγραμμένη από το «Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης» του Ιράκ, προαναγγέλλοντας την έναρξη της αντίστασης. Τον Ιούλιο, αρχίζουν οι πρώτες αντικατοχικές επιθέσεις. Αρχικά, σποραδικές, σημειώνονται, κυρίως, στη Βαγδάτη και στο λεγόμενο σουνιτικό τρίγωνο. Η κατοχική διοίκηση και οι συνεργάτες της μιλούν για «απομεινάρια του καθεστώτος».

Μετά τις πολύνεκρες επιθέσεις αυτοκτονίας κατά του κτιρίου του ΟΗΕ και των σιιτών στη Νατζάφ, τον Αύγουστο, αρχίζει η επωδός των «ξένων εισβολέων τρομοκρατών της "αλ Κάιντα"», που ενισχύεται μετά και από τη σύλληψη του Σαντάμ. Οι αντικατοχικές επιθέσεις κλιμακώνονται και διευρύνονται. Ο «ήσυχος» κουρδικός βορράς φλέγεται, ενώ πολύνεκρα είναι τα πλήγματα στο σιιτικό νότο. Στόχος, πλέον, και όσοι γίνονται αντιληπτοί ως συνεργάτες αλλά και οι καλύτερα φρουρημένοι στόχοι, όπως το αρχηγείο του Μπρέμερ ή το ξενοδοχείο, όπου βρισκόταν ο Αμερικανός υφυπουργός Αμυνας. Για πρώτη φορά στην ιστορία, κατακτητές βομβαρδίζουν και επιτίθενται σε περιοχές που υποτίθεται ότι έχουν, ήδη, καταλάβει.

Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και οι «παράπλευρες απώλειές» τους, η παντελής έλλειψη ασφάλειας και η πλήρης αποσάθρωση των, ήδη, διαλυμένων από το πολύχρονο εμπάργκο, υποδομών οξύνουν τη λαϊκή οργή. Σε μυστική έκθεσή της η CIA παραδέχεται ότι δρουν δεκάδες οργανώσεις αντίστασης και προφανώς διαθέτουν ευρύτατο δίκτυο λαϊκής υποστήριξης, ενώ βελτιώνεται καθημερινά η συνεργασία τους ανεξαρτήτως ιδεολογικών πεποιθήσεων.

«Οι κατακτητές γνωρίζουν το δρόμο προς τα σύνορα. Ας τον ακολουθήσουν πριν φύγουν όλοι σε φέρετρα», διαμηνύει χαρακτηριστικά τον Οκτώβριο το ΚΚ Ιράκ - Στελέχη σε ανακοίνωσή του διεθνώς, καλώντας σε αλληλεγγύη.

Οι διογκούμενες δυσκολίες αναγκάζουν τους κατακτητές να στραφούν πάλι στον ΟΗΕ, που περιφρόνησαν επιδεικτικά. Στις αρχές Σεπτέμβρη, η αμερικανική διπλωματία επιδίδεται σε μαραθώνιο διαβουλεύσεων, για να εξασφαλίσει πρακτική υποστήριξη στην κατοχή και «ανοικοδόμηση» της χώρας. Εχει, όμως, ήδη φροντίσει να πριμοδοτήσει με τα πλέον κερδοφόρα συμβόλαια αμερικανικούς κολοσσούς.

Στις 16 Οκτώβρη 2003, το Συμβούλιο Ασφαλείας ομοφώνως εγκρίνει την απόφαση 1511, νομιμοποιώντας την κατοχή και αναγνωρίζοντας την αμερικανική διοίκηση. Προβλέπει χρονοδιάγραμμα εκπόνησης Συντάγματος και παράδοσης της εξουσίας το «συντομότερο δυνατό». Οι «διαφωνούντες», όμως, Ρωσία - Γαλλία - Γερμανία - Κίνα, φροντίζουν να αποποιηθούν κάθε στρατιωτικής και οικονομικής επιβάρυνσης, τονίζοντας ότι «διατηρούν επιφυλάξεις». Ο Λευκός Οίκος απαντά με αποκλεισμό τους από τα πλέον προσοδοφόρα συμβόλαια «ανοικοδόμησης».

Με δεδομένη την αδυναμία της κατοχικής διοίκησης να αξιοποιήσει το ιρακινό πετρέλαιο, του οποίου οι εξαγωγές είναι μηδαμινές, εξαιτίας των αλλεπάλληλων σαμποτάζ και των βλαβών στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, η κατάσταση γίνεται εξαιρετικά πιεστική. Το διορισμένο Κυβερνητικό Συμβούλιο, στα τέλη Οκτώβρη, ανακοινώνει την πλήρη ιδιωτικοποίηση όλων των τομέων της ιρακινής οικονομίας με προνομιακούς όρους. Ελάχιστοι σπεύδουν να επενδύσουν λόγω της έλλειψης ασφάλειας. Η Ουάσιγκτον αρχίζει εκστρατεία απάλειψης του ιρακινού χρέους.

Υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, γίνεται στη Μαδρίτη διάσκεψη «δωρητών για την ανοικοδόμηση». Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η «ανοικοδόμηση» θα χρειαστεί μέχρι και 600 δισ. δολάρια. Οι δωρητές δίνουν μόνο 13 και τα περισσότερα ως δάνεια. Η κυβέρνηση Μπους αποσπά από το Κογκρέσο άλλα 20 δισ. Το ποσό είναι αμελητέο.

Το Κογκρέσο έχει, ήδη, δυσανασχετήσει με τα 166 δισ. δολάρια που έχει εγκρίνει για την εισβολή και τα επιπλέον 87 δισ. για διατήρηση της κατοχής, της οποίας το κόστος εκτιμάται σε 1 δισ. τη βδομάδα. Σε στρατιωτικό επίπεδο, εκτός από τη Βρετανία και την Αυστραλία που συμμετείχαν στην εισβολή, συνεισφέρουν οι Ισπανία, Ιταλία, Βουλγαρία, Πορτογαλία, Ν. Κορέα, Αλβανία, Φιλιππίνες, Ταϊλάνδη, Ουγγαρία, Ρουμανία, Ελ Σαλβαδόρ, Νικαράγουα, ΠΓΔΜ, Ουκρανία και Πολωνία, που αναλαμβάνει την ευθύνη στο νότιο Ιράκ.

Στις αρχές του 2004, υπό το βάρος των εξελίξεων, ο Λευκός Οίκος αρχίζει να «χαλαρώνει» τον αποκλεισμό των «διαφωνούντων» από τα συμβόλαια ανοικοδόμησης και προστρέχει στον ΟΗΕ για να «συνεννοηθεί» με τους, ολοένα και λιγότερο συνεργάσιμους, σιίτες.