ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 4 Απρίλη 2004
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ
Μία προαναγγελθείσα καταστροφή

Από παλιά έχουν καταρριφθεί όλα τα πρόσφατα «επιχειρήματα» για τη χωροθέτηση του ΝΜΑ στου Μακρυγιάννη

Η πρόσφατη «αναζωπύρωση» του θέματος της κατασκευής του Νέου Μουσείου Ακρόπολης πάνω στις σημαντικές αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια στου Μακρυγιάννη - χωρίς ωστόσο να έχουν ολοκληρωθεί οι ανασκαφές και να έχουν δημοσιευτεί τα ευρήματα - είχε σαν αφορμή τη συμμετοχή του Πέτρου Τατούλη στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού ως υφυπουργού. Ο λόγος ήταν η θέση του νυν υφυπουργού για το θέμα, όταν ως βουλευτής της ΝΔ είχε ταχθεί κατά της συγκεκριμένης χωροθέτησης και μάλιστα κατέθεσε και σχετική μηνυτήρια αναφορά, η οποία κατέληξε σε ποινικές διώξεις λίγο καιρό μετά τις εκλογές και την ανάληψη της κυβέρνησης από τη ΝΔ.

Είναι προφανές πως μια τέτοια εξόφθαλμη πολιτική «αντίφαση» θα λειτουργούσε σαν «βούτυρο στο ψωμί» για το αντιπολιτευόμενο, πλέον, ΠΑΣΟΚ, σε μια περίοδο που προσπαθεί να αρθρώσει «αντιπολιτευτικό» λόγο, χωρίς όμως να αγγίξει και την ουσία της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Ετσι κι έγινε, με τον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργό Πολιτισμού, Θ. Πάγκαλο, να ζητάει από το βήμα της Βουλής ακόμη και την παραίτηση του Π. Τατούλη. Επρόκειτο καθαρά για ένα «πυροτέχνημα», που ήρθε για μια ακόμη φορά να συσκοτίσει την ουσία του προβλήματος, με τον ίδιο τρόπο που προσπαθεί να τη συσκοτίσει - πιο «εκλεπτυσμένα» είναι αλήθεια, αλλά όχι λιγότερο χυδαία επί της ουσίας - η προπαγάνδα της «σύνδεσης» του ΝΜΑ με την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Δεν πρόκειται για πολύ καινούριο «επιχείρημα», αλλά προτάθηκε σαν κύριο προπαγανδιστικό «όπλο» από την απερχόμενη κυβέρνηση με αφορμή και την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Εικονική αναπαράσταση του ΝΜΑ
Εικονική αναπαράσταση του ΝΜΑ
Η αντίδραση του Π. Τατούλη στην «πρόκληση» Πάγκαλου: Απέφυγε να θίξει την ουσία του ζητήματος και όσοι αναρωτήθηκαν γιατί, ικανοποίησαν πολύ γρήγορα την περιέργειά τους, αφού, λίγες μέρες μετά, ο υφυπουργός δήλωνε ότι το μουσείο θα κατασκευαστεί εκεί όπου έχει σχεδιαστεί. Πρόκειται, βέβαια, για μια πολιτική απόφαση της οποίας την πολιτική ευθύνη φέρει, αν είναι να επιμείνουμε στα πρόσωπα, ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, ο οποίος είναι και ο υπουργός Πολιτισμού. Αυτό είναι αναγκαίο να το ξεκαθαρίσουμε, ακριβώς γιατί η «αντίφαση» Τατούλη είναι αρκετά προφανής για να εκφυλίσει σε έναν παραπολιτικό λόγο ένα τόσο σοβαρό θέμα. Από την άλλη, βέβαια, πρέπει και να σημειώνονται τέτοιου είδους στάσεις, γιατί αλλιώς θα φτάσουμε στο άλλο άκρο της αποσιώπησής τους ως, λίγο πολύ, «φυσιολογικές». Το θέμα πάντως απασχολεί πάντα και τη δικαιοσύνη, μέσω των σχετικών προσφυγών φορέων και προσώπων που αντιδρούν στη χωροθέτηση, ενώ το Συμβούλιο της Επικρατείας έλαβε τους τελευταίους μήνες μια σειρά αποφάσεων που συμπίπτουν εν πολλοίς με την ουσία των παραπάνω προσφυγών. Δηλαδή, πρόκειται για αποφάσεις που αναδεικνύουν πλευρές της ακαταλληλότητας του Μακρυγιάννη για την κατασκευή του ΝΜΑ, ανεξάρτητα από την τελική έκβαση της υπόθεσης από τη νομική πλευρά της. Από το ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών) μέχρι την πρόσφατη κοινή επιστολή δεκάδων Γάλλων πανεπιστημιακών, η αντίδραση στη συγκεκριμένη χωροθέτηση παίρνει τη μορφή «χιονοστιβάδας», με τη νυν αλλά και την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ, αλλά και εν γένει τις κυβερνήσεις του δικομματισμού να αποτελούν τον κύριο «πόλο» μιας όλο και επεκτεινόμενης «μοναξιάς» στο συγκεκριμένο θέμα.

Μια ιστορία απ' τα παλιά...


Τα πράγματα όμως για την εξουσία ήταν ανέκαθεν «μοναχικά» σε ό,τι αφορά στο ΝΜΑ. Οι αντιδράσεις στην επιλογή του Μακρυγιάννη ως χώρου υποδοχής του μουσείου έχουν ξεκινήσει από τη δεκαετία του '70, πολύ πριν αποκαλυφθούν οι αρχαιότητες, των οποίων όμως την ύπαρξη οι αρχαιολόγοι υποπτεύονταν. Αλλωστε, το «οικόπεδο» βρίσκεται μια «ανάσα» από την Ακρόπολη. Οι αντιδράσεις αυτές μπορεί να πει κανείς πως «αποτυπώνονται» εμμέσως στη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου το Δεκέμβρη του 1980, όταν το ανώτατο κρατικό όργανο για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς «ανακαλεί την αρ.36/7-9-78 Πράξη του και ψηφίζει υπέρ της μη ανεγέρσεως του Μουσείου Ακροπόλεως στο χώρο Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη (...)». Μέλος του συμβουλίου είπε μάλιστα ότι «η παλαιότερη απόφαση για την κατασκευή του Μουσείου στο χώρο Μακρυγιάννη προκάλεσε την αντίδραση φορέων της κοινής γνώμης, όπως ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος κλπ.».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εισήγηση της Υπηρεσίας Αναστήλωσης του υπουργείου πρότεινε μεταξύ άλλων τη «σύνταξη γενικού ρυθμιστικού σχεδίου της μείζονος περιοχής Πρωτευούσης κατόπιν διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, με σκοπό τη δημιουργία πρασίνου, την εξεύρεση της καταλληλοτέρας θέσεως για την ανέγερση του Μουσείου Ακροπόλεως σε σχέση με τη μικρότερη ρύπανση και τη σύνδεση του όλου χώρου με συγκοινωνιακές αρτηρίες». Ομολογουμένως πρόκειται για αρκετά «προχωρημένη» πρόταση τηρουμένων των συνθηκών, αφού περιλαμβάνει λέξεις - «κλειδιά», όπως «δημιουργία πράσινου» και συσχέτιση του Μουσείου με τη ρύπανση. Παρεμπιπτόντως να πούμε ότι η προαναφερθείσα πρόσφατη επιστολή των Γάλλων πανεπιστημιακών προς τη σημερινή κυβέρνηση ζητά «να διασωθεί ο χώρος και να αποσυρθεί το σχέδιο. Λύσεις πολύ καλύτερες είναι εφικτές και πρέπει να εξετασθούν». Πρόκειται για το ίδιο αίτημα 24 χρόνια μετά και πρέπει να έχει κάποιος τις ίδιες «εμμονές» με την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ για να σκεφτεί ότι η Υπηρεσία Αναστηλώσεως του '80 και οι Γάλλοι πανεπιστημιακοί του 2004... «αρνούνται» την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Διότι, η «λογική» πως το «όχι» στη χωροθέτηση του ΝΜΑ στου Μακρυγιάννη «σημαίνει» «όχι» στην επιστροφή των Γλυπτών εκεί οδηγεί.


Eurokinissi

Η πρόταση θέτει επίσης και περιβαλλοντικό και αρχαιολογικό θέμα σε μια εποχή που δεν υπάρχει ανασκαφή στου Μακρυγιάννη. Αναγνωρίζει την επιβάρυνση του περιβάλλοντος που θα επιφέρει στην περιοχή της Ακρόπολης μια τέτοια κατασκευή, πολύ πριν το «πόνημα» του Μπερνάρ Τσουμί, που σύμφωνα με τους ειδικούς είναι μεγαλύτερο σε όγκο κατά 5,2 φορές από τον Παρθενώνα. Πάει όμως ακόμη μακρύτερα και «προαναγγέλλει» κατά κάποιον τρόπο την ύπαρξη αρχαιοτήτων, προτείνοντας «την εγκατάσταση του Μουσείου Αθηνών στο χώρο του στρατιωτικού Νοσοκομείου Μακρυγιάννη και απόδοση στο κοινό του περιβάλλοντος χώρου με τη διαμόρφωσή του σε αρχαιολογικό πάρκο και σταδιακή απαλλοτρίωση του μεσημβρινού Τμήματος του οικοδομικού τετραγώνου, που έχει μέτωπο προς την οδό Χατζηχρήστου»! Ειδικά το δεύτερο μέρος της πρότασης αποτελεί και σημερινό αίτημα των φορέων που προσπαθούν να διασώσουν την ιστορικότητα του χώρου, τη μοναδικότητα του κορυφαίου μνημείου της Ακρόπολης, αλλά και ό,τι απέμεινε από ελεύθερους - δημόσιους χώρους στο κέντρο της πόλης. Μάλιστα, το συμβούλιο θα προχωρήσει σε συγκρότηση επιτροπής «για την επεξεργασία των προδιαγραφών και του προγράμματος» του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την εκπόνηση ρυθμιστικού σχεδίου της μείζονος περιοχής της Ακρόπολης. Πάλι 24 χρόνια μετά, οι πανεπιστημιακοί στην επιστολή τους θέτουν το ίδιο θέμα με τη μορφή ερωτήματος: «Γιατί το σχέδιο αυτό (σ.σ. της Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας) να μην επεκταθεί σε ολόκληρη την περίμετρο της αρχαίας πόλης, περιλαμβάνοντας και τη θέση Μακρυγιάννη, πράγμα που θα φαινόταν λογικότερο και δικαιότερο;». Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν ήταν γνωστό αν και ποια απάντηση έλαβαν από την κυβέρνηση...


Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ


«Πόλεμος» ιδεολογημάτων

Η πρόσφατη δήλωση του υφυπουργού Πολιτισμού, Π. Τατούλη, ότι «το Μουσείο θα γίνει ακριβώς εκεί που έχει προσδιοριστεί», επαναφέρει την υπόθεση εκεί από όπου ξεκίνησε πριν από περίπου τρεις δεκαετίες. Ωστόσο, η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ μοιάζει να θέλει να «απογαλακτιστεί» από τη λογική του «πας μη Ελλην βάρβαρος», στην οποία παραπέμπει το «επιχείρημα» πως όποιος αντιδρά στην καταστροφή των αρχαιοτήτων του Μακρυγιάννη από το Νέο Μουσείο Ακρόπολης (ΝΜΑ) ...«δε» θέλει την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα!

Σε δήλωσή του, όταν ασκήθηκαν οι ποινικές διώξεις που προέκυψαν από τη δική του μηνυτήρια αναφορά, όταν ήταν βουλευτής της αντιπολίτευσης, ο υφυπουργός είπε, μεταξύ άλλων: «Οσο για τις αστήρικτες και εν μέρει φαντασιόπληκτες εικασίες για μη προσωπική μου επιθυμία επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στο φυσικό τους χώρο, θα ήθελα να τονίσω τη λύπη μου για τους γνωστούς αυτούς κύκλους, που προσεγγίζουν το μέλλον με τη διχαστική γλώσσα του παρελθόντος και για άλλη μια φορά επιδιώκουν να χωρίσουν του Ελληνες σε "καλούς" και "κακούς". Είναι καιρός να γίνει επιτέλους κατανοητό ότι δεν υπάρχει Ελληνας, που να μην επιθυμεί την επιστροφή των Μαρμάρων στην Αθήνα, καθώς επίσης και ότι δεν υπάρχει Ελληνας, που να μην επιθυμεί η πρωτεύουσα της χώρας να αποκτήσει ένα σύγχρονο και λειτουργικό Μουσείο Ακροπόλεως». Λίγες μέρες αργότερα, δήλωσε και το πού θέλει να γίνει αυτό το μουσείο, δηλαδή στου Μακρυγιάννη...

Φαινομενικά, η δήλωση για τα Γλυπτά απαντά σε ένα, έτσι κι αλλιώς, διάτρητο ιδεολόγημα, που είχε «πέσει» στο προπαγανδιστικό «τραπέζι», ήδη, από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας και είχε απαντηθεί δεόντως από τους επιστημονικούς φορείς. Το θέμα για τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ είναι πως πρέπει να απαντήσει στις επιστημονικά επαρκέστατες αντιδράσεις στη μελέτη Τσουμί και στη χωροθέτησή της στου Μακρυγιάννη. Η ρητορική της ΝΔ οριοθετείται επίσης από τη λογική των «εθνικών στόχων» του «όψιμου» ΠΑΣΟΚ. Η γενικολογία του κυβερνώντος κόμματος στις αναφορές του στην πολιτιστική πολιτική θα καλυφθεί σίγουρα με αυτού του είδους τα ιδεολογικά σχήματα. Γι' αυτό και η ηγεσία του ΥΠΠΟ απαντά «αυτόματα» σε ανάλογες «προκλήσεις» του ΠΑΣΟΚ. Διότι είναι εύκολο. Αντίθετα, δεν απαντά στην ανοιχτή επιστολή των Γάλλων πανεπιστημιακών, για να φέρουμε ένα παράδειγμα. Δεν απαντά στο ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών), αλλά και η στάση των εκπροσώπων του υπουργείου στο Συμβούλιο της Επικρατείας για το θέμα δεν άγγιξε την ουσία του. Την ίδια στιγμή, ο υφυπουργός «μοιράζει», επίσης, γενικολογίες, κατά τις επισκέψεις του σε πολιτιστικούς φορείς με «βουνά» προβλημάτων.

Αυτή η στάση μοιάζει να θέλει να κερδίσει χρόνο. Το ΝΜΑ δεν επρόκειτο, έτσι κι αλλιώς, να είναι έτοιμο το ερχόμενο καλοκαίρι, ενώ έωλη είναι και η χρηματοδότησή του. Οσο για το αίτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, μάλλον έχει υποστεί ζημιά από τους μέχρι σήμερα χειρισμούς του ΝΜΑ, παρά ενισχύθηκε. Σε κάθε περίπτωση και με αυτήν την κυβέρνηση, το αίτημα για μετατροπή του Μακρυγιάννη σε αρχαιολογικό πάρκο και αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου της Ακρόπολης και του κέντρου της Αθήνας εν γένει, απομακρύνεται ακόμη περισσότερο. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στις προθέσεις της.


Ο Πολιτισμός ως πρωθυπουργικό όραμα

Είπε ο πρωθυπουργός στη Βουλή, όταν διάβαζε τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του πως ο Πολιτισμός είναι προσωπικό του όραμα. Είναι γνωστό όμως πως τα «προσωπικά» οράματα ενός πρωθυπουργού πρέπει να αφορούν όλο τον ελληνικό λαό, και να είναι, επίσης, και όραμα όλης της κυβέρνησης. Για να φανεί κάτι τέτοιο όμως έπρεπε μέσα στο κείμενο των προγραμματικών δηλώσεων να περιγράφονται με σαφήνεια οι τρόποι με τους οποίους ο κ. Καραμανλής θα πραγματοποιήσει το προσωπικό του όραμα για τον Πολιτισμό. Και για να γίνουν κατανοητοί οι τρόποι αυτοί και, πρώτ' απ' όλα, αξιόπιστοι, έπρεπε ο κ. πρωθυπουργός να μας δηλώσει τι είναι γι' αυτόν ο Πολιτισμός; Πώς παράγεται και πώς κατανέμεται στους δικαιούχους του; Να μας δηλώσει, με άλλα λόγια, πιστεύει κι αυτός, όπως τόσοι πολλοί, ότι ο Πολιτισμός είναι το σύνολο των καλλιτεχνικών προϊόντων που πλασάρονται κάτω από το φως πολυελαίων και λαμπερών ονομάτων, μέσα σε πολυτελείς αίθουσες μεγάλων πόλεων αντί ακριβών εισιτηρίων; `Η ότι Πολιτισμός είναι μιας άλλης μορφής ΑΕΠ που παράγεται από το σύνολο του ελληνικού λαού; Πιστεύει, δηλαδή, και ο πρωθυπουργός, και πάνω σ' αυτήν την πίστη στηρίζει το όραμά του, πως τον Πολιτισμό τον παράγουν οι καλλιτέχνες, οι χειρώνακτες, οι διανοούμενοι, οι πολιτικοί, οι στρατιώτες και οι ψαράδες, οι ξυλοκόποι και οι οικοδόμοι, οι μικροπωλητές και οι απαταιώνες, οι εργολάβοι και οι αθλητές; Ολοι αυτοί, τέλος πάντων που με τα χέρια και με το μυαλό τους, με τη δύναμη και την έμπνευσή τους δημιουργούν τις αντικειμενικές συνθήκες, όπου αποχτάει μορφή και κίνηση η καθημερινή μας ύπαρξη. Κι επειδή τίποτε από αυτά δε δηλώθηκε, εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να βάλουμε στο μυαλό μας ό,τι μας φαίνεται πιο εύκολο και βολικό για τη δική μας τη θεωρία και, προ παντός, για τη δική μας αντίληψη για τη ζωή.

Τη ζωή που όπως γεννιέται και αναπτύσσεται είναι η ίδια Πολιτισμός. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο η έρευνα, που ασχολείται με αυτά τα θέματα, ως Πολιτισμό χαρακτηρίζει όλα εκείνα τα «αντικείμενα», τα εργαλεία και τα σκεύη, τα κοσμήματα και τα ερείπια των σπιτιών, τους τάφους με τα κόκαλα των νεκρών και τα κτερίσματά τους. Ολα εκείνα τα «πράγματα», με άλλα λόγια, όπου καθρεφτίζεται η προσπάθεια του ανθρώπου να επιζήσει. Να εκλογικεύσει το περιβάλλον και να το ερμηνεύσει. Να απαντήσει, δηλαδή, στις προκλήσεις της φύσης και πάνω στις απαντήσεις αυτές να χτίσει την Ιστορία, τον Πολιτισμό του, με άλλα λόγια.

Θα περιμέναμε, επίσης, να δηλώσει ο πρωθυπουργός τι σχέση μπορεί να έχει το προσωπικό του όραμα για τον Πολιτισμό με όλη αυτή τη «βαβούρα» που ξέσπασε και έχει ως αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Και όχι, βέβαια, το εσωτερικό τους νόημα και το άυλο περιεχόμενό τους, αλλά τους πονηρούς εργολάβους και τα ημιτελή έργα τους και τώρα τελευταία τους στρατιώτες του ΝΑΤΟ και τα ντουφέκια τους. Την πρωθιέρεια της Ολυμπίας, τους λαμπαδηδρόμους της και τον «φωτοβόλο» Απόλλωνα, που δε λέει να φωτίσει για να αποκαλυφθούν όσα γίνονται στα κρυφά με έξοδα του ελληνικού λαού. Για να αποκαλυφθούν τα εκπαιδευμένα αστυνομικά σκυλιά που θα εντοπίζουν τους τρομοκράτες και θα τους κατασπαράζουν στο όνoμα της οικουμενικής εκεχειρίας. Να αποκαλυφθούν οι χιλιάδες τηλεοπτικές κάμερες που θα παρακολουθούν και θα καταγράφουν, θα μεταβιβάζουν και θα αρχειοθετούν τα πάντα. Ακόμα και τις αναπνοές μας, τους ερωτικούς μας ψιθύρους, τους αναστεναγμούς της φτώχειας και της ακρίβειας, γιατί όλ' αυτά τρομοκρατούν την άρχουσα τάξη που θέλει να παρακολoυθήσει τα ολυμπιακά αθλήματα ήρεμη και αδιάφορη. Προ παντός αδιάφορη. Να μου έλειπε ένα τέτοιο «όραμα»!


Του
Γ.Χ.ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ