«Στις 21 Αυγούστου πιάστηκα στο Χαϊδάρι. Στο τέταρτο πάτωμα στην οδό Μπουμπουλίνας, στο κελί αρ. 4, περίμενα το μαρτύριο και το θάνατο. Στις 4 Σεπτεμβρίου, μου έφεραν χαρτί και μολύβι. Τότε έγραψα 32 ποιήματα». Σε αυτό το «σκοτεινό» περιβάλλον έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης, το Σεπτέμβρη του '67, τον κύκλο ποιημάτων «Ηλιος και Χρόνος», 15 από τα οποία μελοποίησε και απαρτίζουν τον ομότιτλο κύκλο τραγουδιών του. Γι' αυτό το έργο, που γεννήθηκε στην πρώτη περίοδο αντίστασης κατά της χούντας μίλησε χτες ο συνθέτης, με αφορμή την παρουσίαση του CD, που περιλαμβάνει τη ζωντανή ηχογράφηση του έργου, όπως παρουσιάστηκε στις 23/11/'98, στην Εκκλησία των Παθών, στο Βερολίνο, από την Μαρία Φαραντούρη και τον Γερμανό συνθέτη και τραγουδιστή Ρ. Κίρχμαν. «Εργο προφητικό», ο «Ηλιος και Χρόνος», σύμφωνα με τον συνθέτη, περικλείει το «δράμα της ήττας» και της «προδοσίας». Και ήταν πολλές οι μνήμες, που ξαναζωντάνεψε χτες ο Μ. Θεοδωράκης. Πώς, άλλωστε, αφού η έκδοση της κασετίνας με δέκα έργα του από τη «Λύρα» έδινε επίσης πολλές αφορμές; Η έκδοση περιλαμβάνει τα έργα: «Ενας Ομηρος», «Τρεις κύκλοι», «Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο», «Αρκαδία ΙΙ και ΙΙΙ», «18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», «Γράμματα απ' τη Γερμανία», «Ρομανσέρο Χιτάνο», «Μικρές Κυκλάδες», «Ηλέκτρα», «Αξιον Εστί», καθώς και αναλυτικές πληροφορίες γι' αυτά.

Ανέκδοτα και άλλα γνωστά τραγούδια του μελωδού της ψυχής μας, Μάνου Χατζιδάκι, ερμηνευμένα από τον ίδιο το συνθέτη, περιλαμβάνει το CD « Μάνος Χατζιδάκις 2000 Μ. Χ.», που κυκλοφόρησε από τον «Σείριο». Ενας δίσκος, που μας αποκαλύπτει τον ερμηνευτή Χατζιδάκι, καθώς επίσης και τον τρόπο, με τον οποίο ο συνθέτης επιθυμούσε να «ειπωθεί» το τραγούδι του από τους τραγουδιστές, με τους οποίους συνεργαζόταν. Και όπως ο ίδιος έγραφε, «το τραγούδι είναι έργο συμπυκνωμένο σε δυο - τρεις φράσεις και με μια απόλυτη αξία των λεπτομερειών που το συνθέτουν».

Εκτός από τα γνωστά τραγούδια του, όπως « Ο Ηθοποιός» σε δικούς του στίχους, «Ηρθε βοριάς - ήρθε νοτιάς» κ. ά., στο δίσκο περιλαμβάνονται τα ανέκδοτα: Τέσσερα τραγούδια από τον «Κοινό Βίο» (σε ποίηση Γ. Χρονά), «Τα ζάρια», «Μούσα» από τους «Ορνιθες» σε απόδοση Βασίλη Ρώτα, «Ετσι κοιμάται ολόγυμνη» (σε ποίηση Ν. Γκάτσου, από την «Αμοργό»), «Κύριε», «Παίδες», σε στίχους του συνθέτη. Τα δεκαπέντε τραγούδια του δίσκου, τοποθετημένα με χρονολογική σειρά, ανοίγουν και κλείνουν μισό αιώνα δημιουργίας (1943 - 1992). Η ιδέα του τίτλου προήλθε από ένα συμβολικό παιχνίδι, που έκανε ο συνθέτης με τα αρχικά του ονόματός του και το χρόνο.

Πριν ακόμα σβήσει ο απόηχος του στημένου συνεδρίου που έγινε στο Βρετανικό Μουσείο και μόλις λίγες μέρες μετά την επίσκεψη και της γενικής γραμματέα του ΥΠΠΟ, Λίνας Μενδώνη, συνοδευόμενης από υπηρεσιακά στελέχη, στο Λονδίνο, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Τόνι Μπλερ, φαίνεται πως αρνείται να συμμετάσχει στο διάλογο για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα και δηλώνει ότι «τα Μάρμαρα δε θα επιστραφούν στην Ελλάδα».

Τα παραπάνω αναφέρονται σε δημοσίευμα της εφημερίδας »Γκάρντιαν», που βασίζεται σε πληροφορίες του συντάκτη. Στο ίδιο δημοσίευμα γράφεται ότι ο Μπλερ έκανε την παραπάνω δήλωση στο Υπουργικό Συμβούλιο, συμπληρώνοντας ότι «η υπόθεση της επιστροφής δεν είναι θέμα μόνο του πρωθυπουργού ή του υπουργού Πολιτισμού, αλλά όλης της κυβέρνησης». Βέβαια, την ώρα που ο Μπλερ κάνει αυτές τις δηλώσεις, επιτροπή του Βρετανικού Κοινοβουλίου ετοιμάζεται να δεχτεί φακέλους, ανάμεσά τους και τον ελληνικό φάκελο, προκειμένου να εξετάσει θέματα παράνομης απόκτησης και επιστροφής πολιτιστικών αγαθών, με σκοπό να ασχοληθεί ιδιαίτερα με τους θησαυρούς που έχουν τα κρατικά βρετανικά μουσεία.Ο ρόλος της επιτροπής είναι γνωμοδοτικός προς την κυβέρνηση και βέβαια ο Μπλερ φρόντισε, πριν ακόμα αρχίσει τις εργασίες της, να ανακοινώσει τις προθέσεις του, ακυρώνοντας ουσιαστικά το ρόλο της.

Η υπόθεση του καθαρισμού των Μαρμάρων μπορεί να δημιούργησε αρνητικές εντυπώσεις, παρ' όλα αυτά ήταν από την αρχή γνωστό ότι δε θα κρινόταν εκεί η επιστροφή. Η Ελλάδα θα πρέπει να ρίξει το βάρος της διεκδίκησης στα νομικά επιχειρήματα, στην ουσία και στην ηθική αυτής της ιστορίας, αφού τα Μάρμαρα είναι κλεμμένα και μάλλον θα πρέπει να επιμείνει ώστε να πάρουν σαφή θέση διεθνείς οργανισμοί και φορείς. Κάτι που σκόπιμα αποφεύγουν να κάνουν. Ετσι, οι Βρετανοί αφήνονται να αποφασίζουν ανεξέλεγκτοι για ένα θέμα που αφορά στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.

Υστερα από τα παραπάνω, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Πολιτισμού, η επίσημη στάση της ελληνικής κυβέρνησης συνοψίζεται ως εξής: «Η Ελλάδα έχει εμπιστοσύνη στο αίσθημα περί δικαίου του βρετανικού λαού. Αυτή η εμπιστοσύνη δεν έχει διαψευστεί μέχρι στιγμής. Το θέμα είναι ανάμεσα σε δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, φιλικές, που τις συνδέουν ουσιαστικοί πολιτιστικοί δεσμοί. Η συζήτηση ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις δεν μπορεί να γίνει μέσω εφημερίδων. Η ελληνική πλευρά έχει ζητήσει απ' τη βρετανική πλευρά να συζητήσουν σοβαρά το θέμα μέσω των αρμόδιων υπουργών Πολιτισμού. Το επιχείρημα ότι τα Μάρμαρα βρίσκονται στη Βρετανία επί 180 χρόνια δεν είναι σοβαρό, παρατιθέμενο στα 2.300 χρόνια που τα Μάρμαρα βρίσκονταν στον Παρθενώνα».

Τα θρυλικά χρονογραφήματα του Δημήτρη Ψαθά, που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά σε βιβλίο με τίτλο « Στο καρφί... και στο πέταλο!» (εκδόσεις Μαρία Δ. Ψαθά), παρουσιάστηκαν χτες το μεσημέρι στην αίθουσα συνεδρίων της ΕΣΗΕΑ. Το μοναδικό ανέκδοτο αυτό βιβλίο του Δ. Ψαθά, το υλικό του οποίου συγκέντρωσε και επέλεξε η εγγονή του Ελένη Νίτσου, παρουσίασαν οι: Κώστας Γεωργουσόπουλος, Βασίλης Νικολόπουλος, Μανώλης Καψής. Πρωταγωνιστές της ελληνικής σκηνής ζωντάνεψαν με χιούμορ μερικά από τα πιο σπαρταριστά χρονογραφήματα της συλλογής. Πρώτος ο Θύμιος Καρακατσάνης ερμήνευσε « Τα μαργαριτάρια» και « Ο ΝΑΤΟ αγρυπνεί». Ακολούθησε ο Γρηγόρης Βαλτινός με την « Αποταμίευση» και « Οι Μάγοι δεν ήρθαν». Στη συνέχεια η Βάσια Παναγοπούλου διάβασε το χρονογράφημα « Κάποια γριούλα» και το σατιρικό « Περί λαδώματος». Τέλος, η Μέλπω Ζαρόκωστα ερμήνευσε τα σατιρικά χρονογραφήματα « Η Λιζ» και « Τεό Σαγκαπό».

Σημειώνουμε ότι το καινούριο βιβλίο του Δημήτρη Ψαθά παρουσιάστηκε χτες το βράδυ στο Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών. Οι ηθοποιοί Βασίλης Κολοβός, Αλεξάνδρα Καρακατσάνη και Χρίστος Μπίρος ερμήνευσαν χαρακτηριστικά χρονογραφήματα του επετειακού έργου, ενώ η εκδήλωση έκλεισε με έκθεση φωτογραφίας από τη ζωή του Δ. Ψαθά.