Παρά τις επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες Αμερικανών και Βρετανών να πείσουν τις Ρωσία, Γαλλία και Κίνα, χτες ο Ανάν ζήτησε από το Συμβούλιο Ασφαλείας ψήφισμα στήριξης προς το σχέδιό του. Ψήφισμα που θα δίνει - υποτίθεται - εγγυήσεις σε ζητήματα ασφαλείας και λειτουργικότητας. Ωστόσο (και) η πολυδιαφημιζόμενη «διασφάλιση» γεννά ερωτηματικά. Κατοχυρώνει τη ΝΑΤΟική παρουσία στο νησί και δεν εξασφαλίζει από ενδεχόμενη νέα επιθετική κίνηση του «Αττίλα».

Συγκεκριμένα, χτες ο Ανάν υπέβαλε στο Συμβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ) έκθεση όπου ζητούσε από το Σώμα:

• Να εκδώσει ψήφισμα υιοθέτησης για το αμερικανόπνευστο σχέδιό του.
• Να συσταθεί η νέα δύναμη του ΟΗΕ στην Κύπρο (UNMICYP με στρατιωτική και αστυνομική δύναμη 7.000 αντρών).
• Να εφαρμοστεί εμπάργκο πώλησης όπλων στο νησί.
• Να εφαρμοστούν οι πρόνοιες του περιβόητου κεφαλαίου 7 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, αλλά μόνο για το εμπάργκο όπλων και όχι για άλλες κρίσιμες παραμέτρους του «σχεδίου Ανάν». Με βάση το κεφάλαιο αυτό, η «Ειρηνευτική Αποστολή» θα δικαιούται να προχωρήσει ακόμα και σε στρατιωτικές επιχειρήσεις με σκοπό να επιβάλει την εφαρμογή του εμπάργκο. Ομως θεωρείται απίθανο να αποφασιστεί ακόμα κι αυτό, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση θα διαφωνήσει η τουρκική κυβέρνηση.

Με την παράδοση της έκθεσης του Κόφι Ανάν αναμένεται να ακολουθήσει σειρά διαβουλεύσεων, με ΗΠΑ και Βρετανία να επιμένουν φορτικά στην έκδοση ψηφίσματος από το ΣΑ πριν από τα δημοψηφίσματα, το αργότερο μέχρι αύριο Τετάρτη. Το προτεινόμενο προσχέδιο ψηφίσματος αναμένεται μάλιστα να παρουσιαστεί από τους Βρετανούς.

Η Ρωσία, η Γαλλία και η Κίνα, καθώς και άλλα μη μόνιμα μέλη του ΣΑ φαίνεται ότι επιμένουν στην άποψη ότι δεν πρέπει να εκδοθεί ψήφισμα μέχρι την πραγματοποίηση των δημοψηφισμάτων.

Χτες ο Κύπριος Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κύπρος Χρυσοστομίδης, επεσήμανε ότι το ίδιο το ΣΑ δεν έχει στη διάθεσή του στρατιωτική δύναμη για επιβολή των όποιων ψηφισμάτων υιοθετήσει κάτω από το κεφάλαιο 7. Τούτο συνεπάγεται ότι η στρατιωτική - κατ' ευφημισμόν «ειρηνευτική» - δύναμη θα είναι ουσιαστικά ΝΑΤΟικοί στρατιώτες, όπως γίνεται σε ανάλογες περιπτώσεις ίδρυσης προτεκτοράτων (βλ. Βοσνία, Κόσσοβο, ΠΓΔΜ κλπ.).

Ο Κύπριος Κυβερνητικός Εκπρόσωπος εξήγησε ακόμα ότι για να εκδοθεί ψήφισμα κάτω από το κεφάλαιο 7, το ΣΑ πρέπει να αποφανθεί ότι υπάρχει απειλή εναντίον της διεθνούς ειρήνης. Αν όντως χρειάζεται μια τέτοια διευκρίνιση από τον ΟΗΕ, δείχνει αμέσως αμέσως και την ποιότητα, το εύθραυστον, τη βιωσιμότητα και τη λειτουργικότητα του «σχεδίου Ανάν».

Ο Κ. Χρυσοστομίδης τόνισε πως ανάλογη με το πολυδιαφημιζόμενο ψήφισμα, διασφάλιση επιζητούσε ο Κύπριος Πρόεδρος Τ. Παπαδόπουλος καθ' όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, για να συμπεριληφθεί στο ίδιο το κείμενο των συμφωνιών υπό την έννοια ότι ο ΟΗΕ εκαλείτο να αναλάβει τη διοίκηση των εδαφών υπό αναπροσαρμογή ώστε να διασφαλιστεί η απόδοσή τους στην ελληνοκυπριακή διοίκηση. Κάτι που δεν επετεύχθη αφού ο ΟΗΕ υποστήριζε ότι δεν είναι δυνατό η ειρηνευτική δύναμη να συγκρουστεί ποτέ και ούτε με τα τουρκικά στρατεύματα που θα παρέμεναν στην περιοχή...

Καλοδεχούμενο θεωρεί η κυβέρνηση ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας που θα προσφέρει «εγγυήσεις» για την εφαρμογή του σχεδίου Ανάν, ενώ βρίσκεται σε αναζήτηση «πρωτοβουλιών» για την επόμενη μέρα των δημοψηφισμάτων στο πλαίσιο της ΕΕ.

Αν και, όπως παραδέχτηκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, η κυβέρνηση δε γνώριζε «λεπτομέρειες» από την έκθεση που θα κατέθετε χτες το βράδυ ο Κ. Ανάν ούτε το πότε θα κατατεθεί, είπε ότι «η κυβέρνηση αναμένει με ενδιαφέρον αυτή την έκθεση», προσθέτοντας ότι «κάθε πρωτοβουλία στην περαιτέρω διατήρηση ή εισήγηση διαδικασιών εγγυήσεων, πιστεύουμε ότι βοηθά ιδιαίτερα στην επίλυση του προβλήματος». Παράλληλα ο Θ. Ρουσόπουλος είπε ότι είναι καλοδεχούμενο ένα ψήφισμα που θα εμφανίζει το Συμβούλιο Ασφαλείας εγγυητή της λύσης του προβλήματος.

Οσον αφορά το ενδεχόμενο ανάληψης πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της ΕΕ, ο εκπρόσωπος ανέφερε ότι η κυβέρνηση μελετά διάφορα σχέδια και γίνεται προγραμματισμός μελλοντικών κινήσεων, διαβεβαιώνοντας πάντως πως «ό,τι γίνει, θα γίνει σε συνεργασία με την κυπριακή πολιτική ηγεσία, με τον Κύπριο πρόεδρο».

Επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, αν και όχι την επομένη ενός «όχι» στο δημοψήφισμα του Σαββάτου, προβλέπει ο Π. Μολυβιάτης, ο οποίος απορρίπτει την κινδυνολογία των υποστηρικτών του «ναι» περί «τελευταίων ευκαιριών». «Προσωπικά δε θα ήθελα να πιστεύω στις τελευταίες ευκαιρίες. Η ζωή συνεχίζεται, η ζωή προσφέρει πάντοτε δυνατότητες και ευκαιρίες. Νομίζω λοιπόν ότι όχι αμέσως βέβαια, την επομένη του ενδεχομένου της απορρίψεως του σχεδίου Ανάν, αλλά στη ροή των πραγμάτων, θα ανακύψει πάλι η ανάγκη να αντιμετωπιστεί η λύση του κυπριακού προβλήματος, διότι η λύση του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου θα διευκολύνει όλους και την ΕΕ και τα Ηνωμένα Εθνη και την ίδια την Τουρκία», υπογράμμισε σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο υπουργός Εξωτερικών. Θεωρεί μάλιστα ότι οι πιέσεις που άσκησαν ΗΠΑ και ΕΕ δεν είχαν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα «αν λάβει κανείς υπ' όψιν του τις δημοσκοπήσεις». Επιπλέον εκτιμά ότι η στάση που πήρε η κυβέρνηση στο σχέδιο Ανάν - «επέτυχε να τετραγωνίσει τον κύκλο», όπως είπε - την καθιστά περίπου απρόσβλητη στις πιέσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, επικαλούμενος τη δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο οποίος «αντιμετώπισε θετικά τη στάση που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση πάνω στο θέμα του δημοψηφίσματος».

Εκτιμά ότι μπορεί να υπάρξει μια πιο υποστηρικτική μεταχείριση των Τουρκοκυπρίων από πλευράς ΗΠΑ και ΕΕ, αλλά θεωρεί απίθανη την αναγνώριση του ψευδοκράτους από χώρες της ΕΕ.

Στην εκστρατεία υπέρ του «ναι» στο σχέδιο Ανάν, επιστρατεύεται και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στα πλαίσια της παροχής των λεγομένων «εγγυήσεων». Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του επιτρόπου Γκίντερ Φερχόιγκεν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «θεματοφύλακας» των Συνθηκών, μπορεί και υποχρεούται να παρακολουθεί τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστεί το Σχέδιο Ανάν και τη συμβατότητα της διαδικασίας εφαρμογής του προς το «κοινοτικό κεκτημένο». Αυτά δήλωσε κατά τη χτεσινή τακτική ενημέρωση των δημοσιογράφων κληθείς να σχολιάσει τη δυνατότητα παροχής εγγυήσεων εκ μέρους της ΕΕ στην εφαρμογή του σχεδίου Ανάν σε περίπτωση έγκρισής του στα δημοψηφίσματα της 24ης Απριλίου.

Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα πραγματοποιηθεί αύριο Τετάρτη στο Στρασβούργο, ο Γκ. Φερχόιγκεν σκοπεύει να προβεί σε δήλωση σύμφωνα με την οποία η ΕΕ θα επιβεβαιώνει την πρόθεσή της για παρακολούθηση και εποπτεία της εφαρμογής του σχεδίου Ανάν και της λύσης του Κυπριακού με στόχο την αποτελεσματική λειτουργία του νέου κράτους σύμφωνα με το «κοινοτικό κεκτημένο».

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη καταρτίσει κανονισμό με το τι θα ισχύσει στην Κύπρο, εάν στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου απορριφθεί το σχέδιο Ανάν. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον Τύπο, το σχέδιο της Κομισιόν προβλέπει ότι, στην περίπτωση αυτή, η γραμμή κατάπαυσης του πυρός θα είναι «de facto» το εξωτερικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ διανοίγεται η προοπτική απευθείας οικονομικής βοήθειας στα Κατεχόμενα. Στον ίδιο κανονισμό της Κομισιόν καθορίζονται και οι κανόνες ασφαλείας και οι τρόποι διακίνησης ανθρώπων και αγαθών.

Ανέφικτο είναι - σύμφωνα με τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Ιακώβου - να εγκρίνει το Συμβούλιο Ασφαλείας ψήφισμα με το οποίο να υιοθετείται η λύση του Κυπριακού. Οπως παρατήρησε ο Γ. Ιακώβου, ο βασικότερος λόγος είναι οι αντιδράσεις της Ρωσίας, της Γαλλίας και της Κίνας, χώρες οι οποίες δεν επιθυμούν επέκταση του ρόλου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Παράλληλα, όπως ανέφερε ο Γ. Ιακώβου, αντιδράσεις υπάρχουν και από άλλες χώρες, καθώς το «σχέδιο Ανάν» περιέχει θέσεις οι οποίες δεν εξυπηρετούν δικά τους συμφέροντα και έφερε ως παράδειγμα την Αλγερία, η οποία αντιμετωπίζει θέμα εποίκων.

Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος βρίσκεται από χτες στη Ρωσία, δήλωσε ότι η επίσκεψή του είχε προγραμματιστεί εδώ και αρκετές ημέρες και δεν έχει σχέση με τις διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Πρόσθεσε, τέλος, ότι στην αυριανή συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, κύριο θέμα συζήτησης θα είναι το περιεχόμενο της έκθεσης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.