Η ανθρώπινη δημιουργία γεμίζει το χωροχρόνο όχι γιατί υποτάσσεται στα κέφια κάποιων μυστηριωδών δυνάμεων, που τη σπρώχνουν στην ανθρώπινη υπόστασή της. Αυτά είναι παραμύθια για να μοιράζονται δώρα στις γιορτές, να κινούνται τα καταστήματα αλλά κύρια για να χάνεται ο προσανατολισμός των μαζών. Οι άνθρωποι δημιουργούν για να υπάρξουν σαν κοινωνική οντότητα δηλαδή για να είναι άνθρωποι.

***

Οι συνθήκες ζωής δεν είναι «λαχείο», ούτε «κακιά πεθερά», που υποχρεωτικά πρέπει να υποστείς για καλό ή για κακό. Ο άνθρωπος έχει την απόλυτη ελευθερία να σκεφτεί τις συνθήκες ζωής του και να υπολογίσει τις πολύμορφες επιδράσεις που έχουν πάνω τους οι υλικοί κοινωνικοί όροι. Τότε γεννιέται ταυτόχρονα και η δυνατότητα (άρα και η ελευθερία) να αλλάξει τους όρους αυτούς και να τους φέρει εκεί που πραγματικά θέλει. Μια διαδικασία που δεν αλλάζει μόνο τους όρους αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο.

Αρα κανένα άλλοθι δεν μπορεί να «φτουρήσει» γιατί αφού είναι ελεύθερος να σκεφτεί, να ελπίσει και να αγωνιστεί για τις ελπίδες του ο άνθρωπος, σημαίνει πως είναι και υπόλογος της ζωής του και του τρόπου της. Δε φτάνει η αγανάκτηση «γι' αυτούς που καθορίζουν τη μοίρα μας». Το να διαπιστώνεις όλα τα κακώς κείμενα, το να σε πνίγει το δίκιο, είναι ένα καλό πρώτο βήμα αλλά δε φτάνει. Η «καλυτέρευση της θέσης», οι πραγματικά «καλύτερες μέρες» δεν μπορούν να αφήνονται ούτε στις «δεδομένες συνθήκες», ούτε στα «χέρια των ειδικών». Μπορούν να δημιουργούνται κομμάτι - κομμάτι με σκληρό αγώνα.

Αν στη διαρκή ατελείωτη αλληλουχία των γεγονότων της ιστορίας υπάρχουν κάποιοι σταθμοί, αυτοί είναι μόνο οι μεγάλες κατακτήσεις του ανθρώπου για την ελευθερία του. Επίσης απ' όταν στην ανθρώπινη κοινωνία υπάρχουν ανταγωνιστικές τάξεις, αυτή η διαρκής πάλη για την ελευθερία δεν είναι τίποτα άλλο από μια συνεχής ταξική πάλη των καταπιεσμένων για την ελευθερία τους. Οταν όμως λέμε πάλη, δεν εννοούμε ότι θα γίνει κανένα φοβερό κόλπο και θα «έρθει πλάτη» ο αντίπαλος οριστικά και αμετάκλητα. Ούτε ότι μετά από μια «πτώση στο κανναβάτσο» δε θα ξανασηκώσει κεφάλι. Χρειάζεται διαρκής επίπονη συλλογική προσπάθεια χωρίς συμβιβασμούς και χωρίς «μέχρι εδώ καλά είμαστε...». Προσπάθεια αλλαγής των εξαρτώμενων από τις συνθήκες και γι' αυτό ιδιαίτερα ευλύγιστων συνειδήσεων. Προσπάθεια αλλαγής συσχετισμών έτσι που οι μάχες για έναν καλύτερο κόσμο να κερδίζονται με ευνοϊκότερους όρους. Θετικό και προοδευτικό είναι μόνο εκείνο που απαρέγκλιτα οδηγεί στον καλύτερο κόσμο, που για τις λαϊκές μάζες του σήμερα,είναι ο κόσμος του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Οι «πλάγιοι δρόμοι» κρίνονται αν είναι ελιγμοί για να αποφευχτούν οι τυχόν κακοτοπιές ή είναι από εκείνα τα σκοτεινά μονοπάτια που πάνε ντουγρού στην πισωδρόμηση και στη στήριξη του κόσμου των καταπιεστών.

***

Τώρα, επειδή μέρες που είναι, έχουν όλοι βαλθεί να βγάζουν προσωπικότητες της χρονιάς, του αιώνα, της χιλιετίας, χρήσιμο είναι να θυμηθούμε πως η πραγματική ανθρώπινη ιστορία και όχι η μεταφυσική, δε φτιάχνεται ούτε από «ξεχωριστούς» με το «κοκαλάκι της νυχτερίδας» αλλά ούτε υπακούει στον τυφλό αυτοματισμό της αναγκαιότητας. Αν ίσχυε κάποια από αυτές τις απόψεις, τότε δεν είχαμε παρά να το ρίξουμε όλοι στον αποκρυφισμό και να ευτυχήσουμε. Ισως εκεί θέλουν να μας σπρώξουν όλα εκείνα τα «κριτήρια» που ακούσαμε όλες αυτές τις μέρες, για τις επιλογές των προσωπικοτήτων...

Ο κάθε άνθρωπος - προσωπικότητα που αντιλαμβάνεται σωστά τις συνθήκες που ζει, κρίνεται από το κατά πόσο και οι πράξεις του ανταποκρίνονται στη μία ή την άλλη στάση. Δηλαδή στην πρόοδο, στη στασιμότητα, στην πισωδρόμηση. Αυτά είναι τα μόνα κριτήρια για να βαφτιστεί μια προσωπικότητα θετική ή αρνητική, μεγάλη ή ασήμαντη. Οταν για παράδειγμα ένας κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός βρίσκεται στα «τελευταία του» και όπως γίνεται συνήθως στην περίοδο της παρακμής, αποκτά το πιο άσχημό του πρόσωπο, τότε η προσωπικότητα που κάνει πως τον βλέπει «όμορφο» είναι ασήμαντη και επιζήμια για το κοινωνικό σύνολο. Εκείνος που εξαντλεί το ταλέντο, τις γνώσεις, τις ικανότητές του, για να φτιάχνει υποστυλώματα στο σάπιο άδικο σύστημα, είναι μικρή προσωπικότητα όσο σπουδαία και να είναι τα προσόντα του. Εκείνος που διαπιστώνει σωστά πού βρίσκονται οι ρωγμές του παλιού οικοδομήματος και όχι μόνο υποδεικνύει τρόπους αλλά και παλεύει για την ανατροπή του, είναι αναγκαστικά σπουδαία προσωπικότητα. Ολα τα άλλα που ακούστηκαν τούτες τις μέρες όταν δεν είναι πονηρά είναι ανόητα...

***

ΤΟ 1999 υπήρξε μια χρονιά - σταθμός για τα κοινοβουλευτικά μας ήθη. Διότι είναι ίσως η πρώτη φορά που το αστικό κράτος έφτασε τόσες πολλές φορές στην ανάγκη να βγάλει από πάνω του το μανδύα της κοινοβουλευτικής δημοκρατικοφάνειας και να μείνει με το πραγματικό του πρόσωπο. Το στυγνό, ταξικό πρόσωπο μιας εξουσίας που για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα που εκπροσωπεί δε σταματά πουθενά. Και όταν λέμε «πουθενά» εννοούμε «πουθενά». Ως προς το τελευταίο, τα έργα και οι ημέρες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ μέσα στο 1999, αποτελούν την πειστικότερη απόδειξη (σελίδες 6 - 7)

ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ για μια ακόμη φορά μπήκαν στο μάτι του κυκλώνα. Το 1999 αποτέλεσε για τη Βαλκανική Χερσόνησο μια χρονιά, στην οποία οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις προχώρησαν σε μια φασιστική επίθεση που μας γύρισε πολλές δεκαετίες πίσω. Στην επέμβαση του ναζισμού στην ίδια περιοχή. Ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας ήταν το αποκορύφωμα της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στα Βαλκάνια. Λίγους μήνες πριν είχε προηγηθεί το ανθρωποκυνηγητό του Οτσαλάν και η παράδοσή του στους διώκτες του. Ο ελληνικός λαός αντιδρά με μοναδικό τρόπο και τεράστια συλλαλητήρια διοργανώνονται σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας. Η εργατική τάξη, τ' άλλα λαϊκά στρώματα, η νεολαία, από κοινού και μαζί τους σύσσωμος ο καλλιτεχνικός και πνευματικός κόσμος της χώρας καταδικάζουν και αντιστέκονται (σελίδες 8 - 11)

ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΥΜΕ σήμερα το τελευταίο μέρος των υλικών της συζήτησης στο Διήμερο, που διοργάνωσε η Κομματική Οργάνωση Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ στις 25 και 26 Νοέμβρη στο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο της πόλης, με θέμα «Ο Μαρξισμός στη σύγχρονη πραγματικότητα». Στον προβληματισμό της συζήτησης συνέβαλε και ο Γιώργος Ρούσης, καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, την ομιλία του οποίου και δημοσιεύουμε. Θέμα της: «Η αντίσταση στον πόλεμο ως ελάχιστη προϋπόθεση μιας σύγχρονης αριστερής ιδεολογίας» (σελίδες 12 - 13)

«ΠΛΟΥΣΙΟΣ» σε αγώνες αναδείχτηκε ο χρόνος που μας πέρασε. Σημαντικός σταθμός για το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, αποτελεί η συγκρότηση τον Απρίλη του Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου. Η δημιουργία του σηματοδοτεί την επίθεση των αγωνιστικών δυνάμεων ενάντια στη γραμμή υποταγής που ακολουθούν οι ηγεσίες σε ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ, αλλά και ενάντια στην πολιτική που αναγορεύει σε «εθνικό στόχο» την ΟΝΕ και επιχειρεί να επιβάλει εργασιακό και κοινωνικό μεσαίωνα. Στο μεταξύ η κυβέρνηση εξαπολύει και νέα επίθεση σε βάρος των εργαζομένων, βάζοντας στο στόχαστρο κυρίως ασφαλιστικά δικαιώματα και κατακτήσεις (σελίδες 14 - 15)

ΕΤΟΣ ιδιωτικοποιήσεων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το 1999 για την Ελλάδα. Παράλληλα με τη συνέχιση της αντιλαϊκής (εισοδηματικής, νομισματοπιστωτικής, φορολογικής κλπ.) πολιτικής, η κυβέρνηση Σημίτη επέβαλε το 1999 επιτυχία - «διά πυγμής και ροπάλου» - την «πολιτική του λιγότερου κράτους», με την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, διεκδικώντας έτσι τον τίτλο της κυβέρνησης των ιδιωτικοποιήσεων (σελίδες 16, 33, 34)

Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ να κάνεις απολογισμό για όσα συνέβησαν στο χώρο του πολιτισμού και ειδικότερα όσα συνέβησαν με αφετηρία το υπουργείο Πολιτισμού, συχνά γίνεται δυσεπίλυτη σπαζοκεφαλιά καθώς αυτά που δεν έγιναν είναι τελικά πολλαπλάσια αυτών που έγιναν. Χρονιά αγώνων και κινητοποιήσεων ήταν το 1999 για τους εικαστικούς δημιουργούς. Μελωδικές «διαδρομές», αλλά και φτηνά «μουσικά» υποπροϊόντα, δημιουργικό μεράκι αλλά και ασφυξία δοκιμασμένων καλλιτεχνικών οργανισμών, απώλειες, παραιτήσεις αλλά και «χαμόγελα» είναι τα μουσικά στοιχεία του 1999. Παρά τα οικονομικά προβλήματα, οι θίασοι παρήγαγαν και το 1999 πολλές και αρκετές πολύ καλές παραστάσεις. Κάποιες μάλιστα βραβεύτηκαν από την Ενωση Κριτικών Θεάτρου (σελίδες 18 - 19)