«Να 'χω την πλάτη μου ζεστή», έλεγαν κάποτε στη Μάνη, για να δικαιολογήσουν τη διαρκή διαδικασία που έμπαιναν τα τότε ζευγάρια, για να γεννούν παιδιά και μάλιστα κατά προτίμηση αγόρια. Η φράση ίσχυε και πρακτικά, γιατί τα παιδιά στις δεδομένες κοινωνικές συνθήκες «διευρυμένης οικογένειας» (σόι) ήταν κατά κάποιο τρόπο και περιουσιακό στοιχείο, αφού τα μεν θηλυκά θα αβγάτιζαν την περιουσία με τη δουλιά τους, τα δε αρσενικά θα την υποστήριζαν, αν χρειαζόταν και με τα όπλα (γι' αυτό και η «...ζεστή πλάτη»). Φυσικά, κανένας δεν μπορεί να είναι απόλυτος σε ζητήματα κοινωνιολογικής παρατήρησης, αλλά είναι φανερό πως η γέννηση των πολλών παιδιών καθοριζόταν, σε τελευταία ανάλυση, από το γενικό περιβάλλον και ιδιαίτερα τις κοινωνικές συνθήκες, που καλούνταν οι άνθρωποι να αντιμετωπίσουν. Αλλωστε, ανάλογη φράση και ανάλογες συνήθειες για τους ίδιους λόγους είχαν και μέχρι πρόσφατα παρατηρηθεί και στην Ιρλανδία.

Ξαφνικά, τα τελευταία χρόνια από διάφορες πλευρές και για διαφορετικούς λόγους προέκυψε η παρατήρηση - ανησυχία της υπογεννητικότητας. Διάφορα ακούγονται, από σωστά επιστημονικά μέχρι και εντελώς ανοησίες. Για παράδειγμα είναι τουλάχιστον ανοησία, όταν κάποιοι επιχειρούν να μιλήσουν μόνο για σκέτη «σύγχρονη νοοτροπία» και «καλοπερασακισμό» των νεαρών ζευγαριών και επιχειρούν τον παραλληλισμό ακριβώς με άλλες εποχές και άρα εντελώς διαφορετικές κοινωνικοοικονομικές ανάγκες. Το ίδιο όταν κάποιοι (οι ίδιοι συνήθως)στο αδιέξοδο της αρχικής τους υπόθεσης παγιδεύονται σε συγκρίσεις με εντελώς διαφορετικά μοντέλα ανάπτυξης και αναγκών (π.χ. της Ασίας, ή της Αφρικής), που όπως και να έχει μόνο σαν πρότυπα ευημερίας δεν μπορούν να αναφερθούν.

Πάντως, σε ανάλογο αδιέξοδο λογικής οδηγούνται και οι όποιοι άλλοι (συνήθως όσοι είναι στη δικομματική αντιπολίτευση ή ακόμα και στην κυβέρνηση, αλλά σε προεκλογική περίοδο) επιχειρούν να κρυφτούν πίσω από μόνο προτάσεις περί οικογενειακών επιδομάτων, προστασίας της μητρότητας κ.ά.Αν η επιχειρηματολογία των προηγούμενων είναι υποχρεωτικά από «άλλους κόσμους», γιατί στον δικό μας όπου ασκούν διαχείριση δεν μπορούν να προτείνουν τίποτα ουσιαστικό, η επιχειρηματολογία των δεύτερων χαρακτηρίζεται από την υποκρισία και σε καμία περίπτωση δεν είναι αξιόπιστη.

Και για να μην πιστεύουν πως παρεξηγούμε τα καλά τους και ίσως «εθνικά» αισθήματα ας μας εξηγήσουν όλοι αυτοί οι επαγγελματίες συμπονετικοί, γιατί, αφού καίγονται για την μείωση της υπογεννητικότητας στη χώρα ταυτόχρονα υποστηρίζουν για παράδειγμα με «χέρια και με πόδια» την προώθηση της ευλυγισίας της εργασίας; Γιατί παριστάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι τέτοια μέτρα τινάζουν στον αέρα ό,τι έχει απομείνει από την πυρηνική βιομηχανική οικογένεια; Γιατί, όταν πρόκειται για κάποιο βήμα στην κατεύθυνση της ευλυγισίας της εργασίας μιλούν για «πρόοδο» και για «κόσμο του μέλλοντος»; Σε ποια από τις δύο περιπτώσεις πρέπει κανείς να τους πάρει στα σοβαρά; Οταν συνειδητά, για να μεγαλώσουν τα κέρδη του κεφαλαίου, ψηφίζουν την ουσιαστική διάλυση της σύγχρονης οικογένειας ή όταν τάχα ανησυχούν για την ηθική, τις συνήθειες και το μέλλον της;'Η πρέπει να ξεχνάμε επίσης πως σε όλους τους χώρους, όπου χρειάζεται υποδομή ο σχεδιασμός γίνεται με δεδομένη την υπογεννητικότητα που έτσι και αλλιώς την περιμένουν να αυξάνει;

Βέβαια, αυτή η υποκρισία συνειδητή ή ασυνείδητη είναι ως ένα βαθμό και αντικειμενική, αφού αντανακλά τις αντιφάσεις του ίδιου του ξεπερασμένου συστήματος που σε περιπτώσεις μοιάζει, προσπαθώντας να σκεπάσει τα γυμνά του εκτεθειμένα μέρη, να δημιουργεί μεγαλύτερες τρύπες και να πιστεύει πως δε βλέπει κανένας άλλος τα κουρέλια του...

Με ευχολόγια από εκκλησιαστικούς άμβωνες και παραμύθια των πολιτικών της διαχείρισης του συστήματος δε θα δημιουργηθούν ποτέ οι προϋποθέσεις που θα εμπνέουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Χρειάζεται η οικοδόμηση ενός άλλου κόσμου, που θα θεωρούνται δεδομένα η στέγαση, η ιατρική περίθαλψη, η παιδεία, η εργασία, η ζεστασιά και όχι ο πάγος του «άγνωστου» μέλλοντος. Ολα αυτά δε χτίζονται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά προετοιμάζονται μόνο σε πολύ γερά θεμέλια. Το «σκάψιμο» μπορεί να αρχίσει σήμερα κιόλας στην κατεύθυνση του λαϊκού μετώπου, που θα ανατρέπει τον άδικο υποκριτικό κόσμο και τις αντιφατικές αναποτελεσματικές πολιτικές του.