Εδραιωμένη κατάσταση, σύμφυτη με τους κανόνες και την πρακτική της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισμού, είναι τα «φέσια» και τα «κανόνια», τα οποία το τελευταίο διάστημα βρίσκονται σε έξαρση, δείχνοντας ταυτόχρονα και την κατάσταση οικονομικής ασφυξίας που πλήττει τις μικρότερες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών, η αξία των ακάλυπτων επιταγών και των απλήρωτων συναλλαγματικών έφτασε στο 10μηνο Γενάρης - Οκτώβρης 2004 στο αστρονομικό ύψος των 943,6 ευρώ. Μια απλή διαίρεση μας πληροφορεί πως τα «κανόνια» και τα «φέσια» στην αγορά αυξάνονται με ρυθμό 3,8 εκατ. ευρώ ή περίπου 1,3 δισ. δρχ. την ημέρα!

Η διογκούμενη κατάσταση ασφυξίας μέσω του μηχανισμού της «ελεύθερης αγοράς» μεταφέρεται στις μικρότερες επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες οι οποίοι πληρώνουν τα σπασμένα. Ταυτόχρονα μακραίνουν καθημερινά και οι λεγόμενες μαύρες λίστες του «Τειρεσία» (πρόκειται για εταιρία της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών) στις οποίες προστίθενται νέα ονόματα επιχειρήσεων, αλλά και απλών καταναλωτών. Είναι φανερό πως οι κυβερνητικές ρυθμίσεις για τα πανωτόκια και για τη σύντμηση του χρόνου παραμονής στις λίστες της εταιρίας «Τειρεσία» δεν είναι παρά μέτρα - «ασπιρίνες», χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Η διογκούμενη κατάσταση ασφυξίας προκύπτει και από το γεγονός ότι στο 10μηνο Γενάρης - Οκτώβρης 2004 η αξία των διαμαρτυρημένων επιταγών και απλήρωτων συναλλαγματικών έφτασε σε 943,6 εκατ. ευρώ από 791,8 εκατ. ευρώ πέρσι με αύξηση 19,3%. Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός ότι μέσα στο μήνα Οκτώβρη του 2004 η αξία των ακάλυπτων επιταγών έσπασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ, φτάνοντας στα 108 εκατ. ευρώ.

Από τα αναλυτικά στοιχεία της «Τειρεσίας ΑΕ» (που αφορούν στο δεκάμηνο Γενάρης - Οκτώβρης 2004) προκύπτουν τα παρακάτω:

• Ακάλυπτες επιταγές: Διογκώθηκαν στα 806,7 εκατ. ευρώ από 665,8 εκατ. ευρώ πέρσι, με ποσοστό αύξησης 21,1%. Ο αριθμός των τεμαχίων που διαμαρτυρήθηκε έφτασε στις 74.469 (από 67.315 πέρσι) με αύξηση 10,6%.
• Απλήρωτες συναλλαγματικές: Σε αξία έφτασαν 136,9 εκατ. ευρώ (από 126 εκατ. ευρώ πέρσι) με αύξηση 8,7%. Ο αριθμός τεμαχίων υποχώρησε στα 107.331 (από 115.397 πέρσι). Οι απλήρωτες συναλλαγματικές αποτυπώνουν και τη διογκούμενη οικονομική αδυναμία των λαϊκών στρωμάτων για την έγκαιρη αποπληρωμή δόσεων.
• Συνολικά η αξία των ακάλυπτων επιταγών και απλήρωτων συναλλαγματικών έφτασε σε 943,6 εκατ. ευρώ από 791,8 εκατ. πέρσι, με αύξηση 19,3%.

Τη διαπίστωση ότι τα περιθώρια διείσδυσης του φυσικού αερίου στην εγχώρια αγορά ενέργειας είναι μεγάλα, επιβεβαιώνει κλαδική μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), στην οποία επισημαίνεται ότι το φυσικό αέριο έχει στρατηγικό ρόλο στη χάραξη μιας νέας ενεργειακής πολιτικής. Στη μελέτη γίνεται αναφορά και στις προβλέψεις του ΟΟΣΑ, όσο και της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, σύμφωνα με τις οποίες το φυσικό αέριο αναμένεται να διευρύνει εντυπωσιακά το μερίδιο συμμετοχής του στο πρωτογενές ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, από 6,1% το 2000 σε 17,4% το 2010. Το ποσοστό αυτό, παρά τον εντυπωσιακό ρυθμό αύξησης, παραμένει κατώτερο του μέσου ευρωπαϊκού όρου και αυτό επειδή η χρήση του φυσικού αερίου στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά χαμηλή αυτή τη στιγμή.

Στα υπέρ της εξάπλωσης του φυσικού αερίου, συγκαταλέγονται η κατά 50% χαμηλότερη τιμή του από το πετρέλαιο εσωτερικής καύσης για τη βιομηχανία, καθώς και η κατά 60% χαμηλότερη τιμή του από το ηλεκτρικό ρεύμα και κατά 20% από το πετρέλαιο θέρμανσης για την οικιακή κατανάλωση. Πρέπει να επισημανθεί ωστόσο - κι αυτό δεν αναφέρεται στη μελέτη - ότι ακόμη περισσότερο οικονομική θα ήταν η κατανάλωση φυσικού αερίου, εάν δεν το χρησιμοποιούσε και αυτό το μεγάλο κεφάλαιο για να αποκομίσει πολλαπλά κέρδη, σε βάρος της χρήσης του προς το λαϊκό συμφέρον.

Με βάση στοιχεία του 2001, ο τομέας μετατροπής (ΔΕΗ) καταναλώνει το 75% του φυσικού αερίου, η βιομηχανία, οι υπηρεσίες και τα νοικοκυριά το 22% και το υπόλοιπο καταναλώνεται από τον τομέα πρωτογενούς παραγωγής. Το 2001 προμηθευτές φυσικού αερίου της Ελλάδας ήταν κατά 75% η Ρωσία και κατά 25% η Αλγερία.

Σε σχέση με τα προβλήματα, το ΙΟΒΕ επισημαίνει ότι σύμφωνα με τους εκπροσώπους του κλάδου το σοβαρότερο είναι η έλλειψη μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού και ακολουθούν:

• Η μη τήρηση όρων ασφαλείας στα κτίρια.
• Η έλλειψη αποτελεσματικής εκπαίδευσης και πιστοποίησης των τεχνικών.
• Η απουσία συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών (όπως μηχανολόγου - ηλεκτρολόγου).

Κρίσιμο θεωρείται από τη μελέτη και το ζήτημα της εφαρμοζόμενης τιμολογιακής πολιτικής, τόσο στον τομέα της μετατροπής (παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας), όσο και στο βιομηχανικό τομέα. Στο πρώτο θέμα διαπιστώνεται ότι δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, κάτι που αποδίδει στο υψηλό κόστος κατασκευής του αγωγού υψηλής πίεσης. Αντίστοιχα, κρίνεται ότι η ανάγκη απόσβεσης των υψηλών επενδύσεων, σε συνδυασμό με την ανάγκη «επιθετικής πολιτικής» στα νοικοκυριά, επιβαρύνει τα τιμολόγια στη βιομηχανία.