Τρεις μέρες έχουν - μόλις - περάσει από το μεγάλο κινηματογραφικό γεγονός (Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης) και η κινηματογραφική πραγματικότητα επανέρχεται στις πραγματικές της διαστάσεις. Τα γραφεία διανομής θα διαλέξουν τα πιο εμπορικά προϊόντα. Τα υπόλοιπα πρέπει να μάθουν να περιμένουν...

Στο μεταξύ, η κυβέρνηση, όπως άλλωστε κάνει σε όλο το φάσμα της πολιτικής της, αναβάλλει τη λήψη αποφάσεων! Η αβεβαιότητα που προκύπτει από μια τέτοια πολιτική διευκολύνει την ομηρία ατόμων και φορέων και θρέφει το πελατειακό σύστημα. Ανθρωποι και ταινίες αγκομαχάνε!

Από πού, λοιπόν, να τον πιάσεις; Ετσι περιορίζεσαι στις «μερικές σκηνές» του «έργου». Φιλμογραφείς -και δείχνεις- «αποσπάσματα» μόνο από τη ζωή του, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του. Φιλμογραφείς -και δείχνεις- το πηγαίο ταλέντο του. Τα έκπληκτα μάτια του. Τη βραχνή (από τις φωνές, τις κραυγές και τα κλάματα) φωνή του. Δείχνεις τις γρήγορες, σπασμωδικές κινήσεις του, την αγωνία του. Και δείχνεις, βέβαια, και την απέραντη καλοσύνη του.

Ο Βέγγος δεν είναι εύκολη υπόθεση για να τον κάνεις ταινία. Κατανοώ τον Σολδάτο που στάθηκε διακριτικά «ουδέτερος». Που ρώτησε τους φίλους και τους συνεργάτες του Βέγγου, που άφησε τον ίδιο τον θαυμάσιο ηθοποιό, μέσα από τις ταινίες του και τις λίγες σεμνές εξομολογήσεις του, να μας αυτο-αποκαλυφθεί. Η άλλη λύση ήταν να κάνει ένα επιστημονικό κοινωνιολογικό ντοκιμαντέρ. Μια επιστημονική έρευνα της ελληνικής κοινωνίας τα τελευταία 70-80 χρόνια και εκεί μέσα να εντάξει και τον Βέγγο. Αυτό που εκφράζει ο Βέγγος. Στη θέση των σκηνοθετών ηθοποιών, συγγραφέων κλπ., που μίλησαν στην ταινία για τον Βέγγο και το έργο του να μιλούσαν ειδικοί επιστήμονες (κοινωνιολόγοι κλπ.).

Ο θεατής, ωστόσο, βλέποντας τον άνθρωπο παντός καιρού, θέλει δε θέλει, θα κάνει τους δικούς του συνειρμούς. Ο πιο «απλός» θεατής θα γευτεί το πρώτο επίπεδο (πλούσιο και αυτό). Θα χαρεί τον «Βέγγο για όλες τις δουλιές». Θα γελάσει και θα πικραθεί μαζί του. Θα αγανακτήσει και θα θυμώσει. Θα έχει πλούσια συγκομιδή. Οποιος, όμως, έχει την ικανότητα -και τη θέληση- να δει πέρα από το πρώτο επίπεδο και βάλει τον εαυτό του στην παραγωγική διαδικασία των κοινωνικών αναφορών θα ευτυχήσει διπλά. Γιατί ο Βέγγος, έστω πρωτόγονα και αυθόρμητα, μπόρεσε να εκφράσει ένα μεγάλο σύνολο ανθρώπων και καταστάσεων. Στις ανεπανάληπτες ερμηνείες του συναντάς μια μεγάλη «γκάμα» ανθρώπινων χαρακτήρων. Πολλές φορές, την ίδια μάλιστα στιγμή, ο Βέγγος ήταν δυο και τρεις και τέσσερις χαρακτήρες μαζί!

Στις επιστημονικές και κοινωνιολογικές εξηγήσεις για το φαινόμενο Βέγγος, ο ερευνητής θα βρει άφθονο υλικό για μελέτη. Είναι από τις σπάνιες, αν όχι η μοναδική περίπτωση καλλιτέχνη, στον κόσμο ολόκληρο, που δύσκολα ξεχωρίζεις τη ζωή του από το έργο του. Ο Βέγγος δραπέτευσε από τη ζωή και χώθηκε (για να γλιτώσει) στις ταινίες του. `Η το αντίστροφο! Δραπέτευσε από τις ταινίες του και χώθηκε (για να μπλεχτεί) στη ζωή.

Ο Βέγγος ήταν «παντού», όπου ήταν ο Ελληνας τα τελευταία 80 χρόνια. Ηταν στο μεροκάματο, στο κυνήγι της αστυνομίας, στις εξορίες. Ηταν στους γάμους και τα πανηγύρια. Στην οικογένεια και τα παιδιά. Στις Εφορίες και τις ουρές των λεωφορείων. Αυτός ήταν ο Βέγγος και αυτό έδειχναν και οι ταινίες του. Ομως, θα είναι ασέβεια και προς τον Βέγγο και, κυρίως, προς την αλήθεια αν κανείς πει -και δεχτεί: «εντάξει, μωρέ, ηθοποιός; Τη ζωή του έπαιζε!». Οποιος πει ή δεχτεί αυτήν τη συκοφαντία, σημαίνει πως δεν έχει δει τον Βέγγο μέσα στο ίδιο πλάνο, να αλλάζει δυο, τρεις και τέσσερις φορές «ψυχολογικά» κάνοντας ...τίποτα! Δεν είδε, φαίνεται, τα μάτια του να κλαίνε χωρίς δάκρυα. Τη φωνή του να σπάσει σε χίλια κομμάτια, χωρίς να εκφέρει μία έστω ολόκληρη λέξη.

Ο Βέγγος ήταν και είναι μεγάλος ηθοποιός. Και είναι κρίμα, που γεννήθηκε σε ετούτη τη χώρα, όπου η τέχνη είναι πολυτέλεια! Η περίπτωση του Βέγγου εξηγεί την αγωνία των ανθρώπων, αυτών των ανθρώπων, που θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο. Που θέλουν να δημιουργήσουν τις συνθήκες για να μπορεί ο άνθρωπος να ξεδιπλώνει όλα του τα ταλέντα και όλες του τις αρετές. Σκέφτεστε τον Βέγγο σε μια κοινωνία όπου η τέχνη θα αναζητούσε τη λεπτομέρεια, πέρα από τη σκοπιμότητα και την εμπορία; Ο Βέγγος, δυστυχώς, δεν ελευθέρωσε παρά το ελάχιστο (όσο οι συνθήκες του επέτρεψαν) από το ταλέντο του (περίπτωση «Θανάση Πάρε το Οπλο σου», ας πούμε). Και πρόσφερε ό,τι οι συνθήκες επέτρεψαν και ό,τι αυτός «έκλεψε» από τους «φύλακες». Το κοινωνικό σύστημα, ο καπιταλισμός, χρεώνεται όχι μόνον την εκμετάλλευση, αλλά και την αναγκαστική αναπηρία που οδηγεί τους ανθρώπους.

Εμφανίζονται και μιλούν: Αγγελόπουλος, Κούνδουρος, Κατσουρίδης, Γλυκοφρύδης, Γρηγορίου, Βούλγαρης, Ζωγράφος, Θεοδωράκης, Σπαθάρης, Φόνσου, Ροδίτη, Ψαρράς, Αριστόπουλος, κ.ά.

Ενας συγγραφέας παιδικών βιβλίων βρίσκεται σε πνευματική (και σεξουαλική) διάσταση με τη γυναίκα του. Αφορμή, ο θάνατος δύο παιδιών τους σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Μαζί τους ζει και η τετράχρονη κόρη τους, που έχει διασωθεί στο ίδιο δυστύχημα. Το ζευγάρι θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για το θάνατο των άλλων δύο παιδιών του. Ο ευτυχισμένος γάμος τους μεταβλήθηκε σε κόλαση. Καθένας από μόνος του προσπαθεί να διαχειριστεί το ζήτημα. Η μεν μητέρα κλείνεται στον εαυτό της, προσπαθώντας να κρατήσει «ζωντανά» τα παιδιά της στη μνήμη της. Στολίζει το σπίτι με φωτογραφίες τους. Ο πατέρας το ρίχνει στο ποτό και στις απιστίες. Μέσα σε αυτή την εκρηκτική κατάσταση εμφανίζεται ένας νεαρός. Ενας νεαρός που στέκεται αφορμή η διάσταση του ζευγαριού να πάρει ολοκληρωτικές διαστάσεις!

Η παραπάνω ιστορία στα χέρια άλλου σκηνοθέτη, σκηνοθέτη που δε θα υπηρετούσε εμπορικές σκοπιμότητες, θα μπορούσε να αποτελέσει τη «μαγιά» για μια καλή ψυχολογική και κοινωνική ταινία (η οποία κανείς δεν αποκλείει να είχε και εμπορική επιτυχία). Ο δημιουργός της θα μπορούσε να ερευνήσει τις «ψυχές» των ανθρώπων μετά από «κορυφαίες» στιγμές στη ζωή τους (ο θάνατος των παιδιών). Πώς, δηλαδή, δυο «φυσιολογικοί» άνθρωποι, κάτω από πίεση, μπορούν να γίνουν ακραίοι. Πώς δύο «λογικοί» άνθρωποι, σε έκτακτες περιπτώσεις, μπορούν να γίνουν αναξιοπρεπείς. Δυστυχώς, αυτό το καλό υλικό, ο Ουίλιαμς το χειρίστηκε με το χειρότερο τρόπο. Το «σοβαρό» ξεκίνημα, σιγά - σιγά, σκηνή τη σκηνή, πλάνο το πλάνο, «φτήνυνε». Στο τέλος χάθηκαν και τα αυγά και τα καλάθια. Η ταινία μετατράπηκε σε άτολμο πορνό με ελάχιστο, όμως, γυμνό!

Η γυναίκα τελείως αδικαιολόγητα - και αψυχολόγητα - την «πέφτει» στον νεαρό, τον οποίον ο άντρας της προσέλαβε σαν βοηθό του. Κάποιες απ' τις ερωτικές τους περιπτύξεις, που δεν έχουν ίχνος ευγένειας, πολλές μάλιστα είναι και χυδαίες, παρακολουθεί από τις σκόπιμα (από τη μάνα) ανοιχτές πόρτες και η τετράχρονη κόρη! Ο άντρας (πατέρας και συγγραφέας) συμπεριφέρεται σαν ήρωα ερωτικής σαπουνόπερας. Κυνηγιέται κωμικά με το νυμφομανές μοντέλο του. Και ο νεαρός μέσα σε όλο αυτό το χάος περνάει από την αυτο-ικανοποίηση στο άοσμο σεξ. Τρεις θλιβεροί και αψυχολόγητοι ήρωες! Το έργο, στο τέλος, για να αποχτήσει σασπένς, μεταβάλλεται σε μαλακό θρίλερ. Πλήρης σύγχυση!

Κρίμα, γιατί υπήρχαν οι προϋποθέσεις. Ο συγγραφέας έχει γράψει πολλά μυθιστορήματα. Πέντε απ' αυτά έγιναν ταινίες. Ο ίδιος έχει βραβευτεί με Οσκαρ διασκευασμένου σεναρίου («Θέα στον Ωκεανό»). Επίσης, διαθέτει δυο έμπειρους ηθοποιούς.

Παίζουν: Τζεφ Μπρίτζες (4 φορές υποψήφιος για Οσκαρ!), Κιμ Μπέισινγκερ (βραβευμένη με Οσκαρ και Χρυσή Σφαίρα), Τζον Φόστερ, Μίμι Ρότζερς.

Η ζωή του Κόουλ παρουσιάζει τρομερό δραματουργικό ενδιαφέρον. Ξεπερνάει τα όποια «φανταστικά» σενάρια! Τα πρώτα του χρόνια τα ξόδεψε μέσα στην ανεμελιά, στα καταπληκτικά ευρωπαϊκά σπίτια-παλάτια που ζούσε και στους επαμφοτερίζοντες έρωτες. Στο Παρίσι γνώρισε και παντρεύτηκε την, επίσης, πολύ πλούσια - και «παράξενη» - Αμερικανίδα χήρα Λίντα Τόμας. Μαζί της γύρισε στην Αμερική.

Η Λίντα, που πίστευε στο ταλέντο του (ανεχόταν όλες τις «παραξενιές» του και τις ερωτικές του «αστάθειες»), έμεινε πάντα στο πλευρό του και καθοδηγούσε την καριέρα του. Οι δυο τους προσπάθησαν να σώσουν το γάμο τους με ένα παιδί. Ενα παιδί που δεν ήρθε ποτέ αφού η Λίντα απέβαλε και αμέσως μετά αρρώστησε (εμφύσημα στην καρδιά). Αρρώστια που την οδήγησε σε πρόωρο θάνατο (1954).

Στο μεταξύ, ο ίδιος ο Κόουλ, σε ηλικία μόλις 42 ετών (ζούσε ακόμα η Λίντα), πέφτει από άλογο και μένει ανάπηρος και από τα δυο του πόδια! Μια αναπηρία που του αλλάζει τη ζωή. Καθώς γκρεμίζονται η φιλαρέσκειά του και ο ναρκισσισμός του. Η μια εγχείρηση διαδέχεται την άλλη. Πονάει πολύ. Κουράζεται! Μετά το θάνατο της γυναίκας του παρατάει, τελείως, τον εαυτό του. Οι γιατροί τον ακρωτηριάζουν! Τέλος, στις 15 του Οκτώβρη, του 1964, πεθαίνει βαθιά πληγωμένος...

Ολο αυτό το πλούσιο, δραματικό και αληθινό υλικό δεν αξιοποιήθηκε. Παρότι ο δημιουργός της ταινίας είναι από τους πιο έμπειρους του Χόλιγουντ («Roky» - Οσκαρ καλύτερης ταινίας, «Ενοχος χωρίς αποδείξεις» - Μαύρη Λίστα, «Νύχτα στην πόλη», «Νετ», κλπ. Ο Ουίνκλερ ανεξήγητα(;) στάθηκε στα εξωτερικά στοιχεία της ιστορίας! Εδειξε ατολμία. Προτίμησε τη «μαγεία» του παρασκηνίου, την ψεύτικη γυαλάδα της ζωής των star και των studio, απ' την ίδια τη ζωή με τις αυθεντικές γεύσεις και τους αυθεντικούς χυμούς της. Ετσι, βλέπουμε έναν Κόουλ ψεύτικο και επιτηδευμένο. Ακόμα και στις σκηνές που τα βάζει με τους υπεύθυνους των studio, που απαιτούν απ' αυτόν - για εμπορικούς λόγους - βλακώδη τραγούδια, ακόμα και τότε ο Κόουλ δε δείχνει άνθρωπο με ιδιαίτερο κύρος. Σε καμία στιγμή η ταινία απογειώνεται. Παραμένει πάντα ένα μικροαστικό μελό, ένα «καθωσπρέπει» μιούζικαλ! Μια ταινία που οι ήρωές της ενώ κουβαλάνε μεγάλο φορτίο δείχνουν να μην έχουν συνείδηση της οντότητάς τους!

Ακόμα και η «έμπνευση» του Ουίνκλερ να δείξει τον Κόουλ «ζωντανό» και να είναι εκείνος που αφηγείται - και καθοδηγεί - το μιούζικαλ-ταινία δεν αναπτύχθηκε προς όφελος της ιστορίας. Αντίθετα, έγινε ένας ακόμα εμπορικός κρίκος. Οπως εμπορικά ήταν και τα τραγούδια και τα χορευτικά της ταινίας. Κρίμα! Το Χόλιγουντ, φαίνεται, δε σέβεται ούτε τους δικούς του ανθρώπους. `Η, για την ακρίβεια, αφού τους εκμεταλλεύεται ζωντανούς, τους εκμεταλλεύεται και πεθαμένους!

Παίζουν: Κέβιν Κλάιν, Ασλεϊ Τζαντ, Τζόναθαν Πράις.