Τίποτα το καταπληκτικό δεν υπάρχει στο ότι η κυβέρνηση Μπους ομολογεί επίσημα πως ξόδεψε 65 εκατομμύρια δολάρια τα δύο τελευταία χρόνια στην Ουκρανία για να εγκαταστήσει ένα καθεστώς που προτιμούσε η ίδια - για να εκπαιδευτούν πρόσωπα και πολιτικές οργανώσεις, για να διοργανωθούν συναντήσεις του υποψήφιου της αντιπολίτευσης με Αμερικανούς πολιτικούς, και για να βγει στον αέρα το έξιτ πολ που έδειχνε ότι ο Βίκτορ Γιουστσένκοκέρδισε στη διαφιλονικούμενη ψηφοφορία της 21ης Νοέμβρη της περασμένης χρονιάς, γεγονός που αποτέλεσε ένα πολύ έξυπνο τέχνασμα για την υφαρπαγή της πρωτοβουλίας στον πόλεμο προπαγάνδας με το «καθεστώς» Κούτσμα. Αποτέλεσε άλλη μια κίνηση στη μεγάλη σκακιέρα, όπως θα το έθετε ο Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι: τη διαρκή και εντατική εκστρατεία της Ουάσιγκτον για τη δορυφοροποίηση των κρατών της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, τη στρατηγική ένταξή τους στο ελεγχόμενο από την ίδια, τους συμμάχους της και τις πολυεθνικές σύστημα της «φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης», τη διαρκή εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών τους πόρων.

Το αμερικανικό οπλοστάσιο των πολιτικών ανατροπών είναι ασύγκριτο, εμπλουτισμένο από την πείρα απροσμέτρητων τέτοιων επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο, από την Ανατολική Ευρώπη ως τη Λατινική Αμερική και την Ασία. Η βρετανική εφημερίδα «Guardian» έκανε πρόσφατα λόγο για μετεξέλιξη της πρακτικής των οργανωμένων από την CIA πραξικοπημάτων του παρελθόντος, για την «εκλέπτυνσή» τους. Αυτού του τύπου οι επεμβάσεις βασίζονται στη δημιουργία, ή την εκμετάλλευση, της λαϊκής δυσαρέσκειας και τη χρήση φανερών και κρυφών μέσων για την υπονόμευση κυβερνήσεων. Μια απλή αναζήτηση στο Διαδίκτυο φωτίζει τους χρηματοδότες της Ουκρανικής περίπτωσης. Απαντες οι συνήθεις ύποπτοι υπήρξαν παρόντες: το χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση National Endowment for Democracy (NED), τα κομματικά αλλά με πανομοιότυπο στόχο International Republican Institute και National Democratic Institute, η Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID), το δίκτυο του Τζορτζ Σόρος, η οργάνωση Freedom House κ.ά. Αλληλοστηριζόμενες κυβερνητικές υπηρεσίες, συνδικάτα και μη κυβερνητικές οργανώσεις συναποτέλεσαν «δίκτυα» που ενδεχομένως έδρασαν ανεξάρτητα, αλλά με κοινό σκοπό.

Υπάρχουν βεβαίως και μέσα που δεν είναι «φανερά». Η εφημερίδα «New York Times» την περασμένη Δευτέρα περιέγραψε, σε ένα μακροσκελές άρθρο που συνέγραψε ένας C. J. Chivers αλλά θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί κεφάλαιο από βιβλίο του Τζον Λε Καρέ, το πώς μια ομάδα σιλοβίκι (ο όρος, που απορρέει από την εποχή της ΕΣΣΔ, συμπεριλαμβάνει πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, αξιωματούχους του στρατού και της αστυνομίας), «δυτικόφιλων» και «υποστηρικτών του λαού» το δίχως άλλο, έδρασαν σε αγαστή συνεργασία με τα σημαντικότερα στελέχη της αντιπολίτευσης, ξένους πρεσβευτές, δυτικές κυβερνητικές και μη οργανώσεις για τον στόχο που μοιράζονταν μαζί τους: να νικήσει ο «φιλοδυτικός» Γιουστσένκο. Τα «φιλοδυτικά εχέγγυα» του Γιουστσένκο είναι πολλά, και σε αυτά συμπεριλαμβάνεται το πολιτικό προφίλ της συζύγου του - όπως εξηγεί ο συγγραφέας Ουίλιαμ Μπλουμ, η Εκατερίνα Σούμσενκο, Αμερικανίδα πολίτης, είναι διά μακρών «αφοσιωμένη ακτιβίστρια των συντηρητικών», και «έχει εργαστεί στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ υπό τον Ρόναλντ Ρήγκαν και τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο». Το 1991, ίδρυσε το Αμερικανο-Ουκρανικό Ιδρυμα, το οποίο έχει διακηρυγμένο στόχο την προώθηση και την ενίσχυση των «μεταρρυθμίσεων της ελεύθερης αγοράς». Δεν προκαλεί καμία κατάπληξη φυσικά ότι η χρηματοδότηση του ευαγούς αυτού ιδρύματος προέρχεται κατά κύριο λόγο από το NED και την κυβερνητική USAID.

Ο ρόλος που έπαιξαν οι Ουκρανοί πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών στην ανατροπή χαρακτηρίζεται ως ένας από τους «καθοριστικούς» για τις εξελίξεις στη χώρα, από τους «New York Times», ο συντάκτης των οποίων δεν έχει κανένα πρόβλημα να υπονοήσει ότι τόσο ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Ασφαλείας (SBU), υποστράτηγος Ιγκορ Π. Σμέσκο, όσο και οι άνθρωποί του, ήταν εξαγορασμένοι ή τουλάχιστον βρίσκονταν σε στενή συνεργασία με Αμερικανούς και Ευρωπαίους. Γράφει επί λέξει: «Αρκετοί από τους σιλοβίκι οι οποίοι εργάστηκαν εναντίον της κατακύρωσης της νοθευμένης ψηφοφορίας και αντιτάχθηκαν στην απόπειρα καταστολής (σ.σ. των «αυθόρμητων» λαϊκών διαδηλώσεων) ανήκουν στον κύκλο του στρατηγού Σμέσκο και υπηρέτησαν τμήμα της θητείας τους εργαζόμενοι σε δυτικές χώρες ή ως σύνδεσμοι με δυτικές κυβερνήσεις». Ο ίδιος ο Σμέσκο είναι «προσανατολισμένος στη Δύση αξιωματούχος, πρώην στρατιωτικός καριέρας», ο οποίος διορίστηκε από τον Λεονίντ Κούτσμα το 2003. Τι έκανε η ομάδα; Και τι δεν έκανε: βοήθησαν να μη λυθεί η πολιορκία των κυβερνητικών κτιρίων, παρακολουθούσαν τον πρωθυπουργό της χώρας και ολόκληρη την πολιτική του καμπάνια, διαρρέοντας στο φίλιο στην αντιπολίτευση Τύπο πληροφορίες για τα «σχέδιά τους να νοθεύσουν τις εκλογές», έστησαν οπλοφόρους και ελεύθερους σκοπευτές μαζί με τους διαδηλωτές, απείλησαν το στρατό ότι αν παρενέβαινε θα ξέσπαγε εμφύλιος, έστησαν προβοκάτσιες.

Οι «αυθόρμητοι διαδηλωτές» της αποκαλούμενης στα έγκυρα και έγκριτα δυτικά ΜΜΕ «πορτοκαλί επανάστασης» εναντίον ενός «διεφθαρμένου καθεστώτος», που «επέμεναν γενναία παρά το πολικό ψύχος» κλπ., είχαν στη διάθεσή τους ζηλευτά τεχνικά μέσα, ως απόρροια της γενναίας δυτικής χρηματοδότησης: ειδικούς στις ανατροπές από Σερβία και Ουκρανία, τεράστιες οθόνες πλάσματος, sites στο Δίκτυο, εισηγητές σεμιναρίων, τόνους προπαγανδιστικού υλικού, τηλεοπτικά κανάλια που ανήκουν σε υποστηρικτές της αντιπολίτευσης, όπως το «Channel 5», στο πλευρό τους, και οπωσδήποτε... τεράστιες ποσότητες πορτοκαλί υφάσματος. Στο άλλο άκρο, η πλευρά Γιανουκόβιτς είδε την υποστήριξη που (νόμιζε ότι) είχε από τη Μόσχα και τον Βλαντίμιρ Πούτιν να αποσύρεται σταδιακά, παρά τις μεγαλοστομίες του Κρεμλίνου που καταλάβαινε καλά τι συνέβαινε, αλλά ανακάλυψε επώδυνα ότι είχε μικρά περιθώρια δικής του ιμπεριαλιστικής παρέμβασης και «συμβιβάστηκε» με την κατάσταση, και τον ίδιο τον Κούτσμα να συναινεί, εν τέλει, στο αμερικανόπνευστο σχέδιο ανατροπής έναντι, προφανώς, του ανταλλάγματος της ασυλίας του για την καταλήστευση του λαού της χώρας και τη μαφιόζικου τύπου διακυβέρνηση που άσκησε.

Εν κατακλείδι, πέρα από την «πρακτόρικη» διάσταση της ουκρανικής περίπτωσης (που απ' ό,τι φαίνεται, κάθε άλλο παρά θα είναι η τελευταία: η όρεξη των μηχανισμών που υλοποίησαν το πλάνο έχει ανοίξει και προβλέπονται κι άλλα επεισόδια του... σίριαλ σε χώρες της πρώην ΕΣΣΔ στην Κεντρική Ασία, στην υπόλοιπη Ασία, στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική, ενώ ο Ντόναλντ Ράμσφελντ δε δίστασε να μιλήσει για «βελούδινη επανάσταση» ακόμα και στο Ιράν), αυτό το οποίο αξίζει επισταμένης μελέτης, που φυσικά δεν μπορεί να γίνει εδώ, είναι ο εκλεπτυσμένος τρόπος υπαγωγής της λαϊκής αγανάκτησης και αντίστασης - ή μέρους της - και των τρόπων έκφρασής της (διαδηλώσεις, κινητοποιήσεις, απεργίες, καταλήψεις, κ.ά.) στα σχέδια των τοπικών και υπερεθνικών κυρίαρχων τάξεων και εκπροσώπων τους, που αποτελεί κρίσιμο συστατικό της «επιτυχούς υλοποίησής» τους. Αν μη τι άλλο, η αδιάκοπη προσπάθεια βελτίωσης των τεχνικών χειραγώγησης έχει διανύσει πολύ δρόμο...