Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται ότι έχει εξασφαλίσει διαβεβαιώσεις από την Ουάσιγκτον ότι οποιαδήποτε νέα πρόταση από το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν για λύση του Κυπριακού θα περιέχει τις βασικές θέσεις της Αγκυρας.

Οπως μετέδωσε η τηλεόραση του ΡΙΚ, οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι ο Ταγίπ Ερντογάν, έχοντας εξασφαλισμένη την αμερικανική υποστήριξη, θα προβεί σύντομα σε κίνηση εντυπωσιασμού στο Κυπριακό.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κύπρος Χρυσοστομίδης, χωρίς να σχολιάζει την ουσία των πληροφοριών αυτών, είπε ότι «η Τουρκία μάς έχει συνηθίσει σε τέτοιες κινήσεις», για να προσθέσει ότι αυτό που έχει σημασία είναι η ειλικρίνεια των προθέσεών της.

Υπό το φως των αναμενόμενων εξελίξεων Αθήνα και Λευκωσία θα καθορίσουν τα επόμενα βήματα και τις κινήσεις τους στη συνάντηση του Προέδρου, Τάσσου Παπαδόπουλου, με τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή στις 25 Ιανουαρίου στην ελληνική πρωτεύουσα. Οπως δήλωσε ο εκπρόσωπος, στόχος της επικείμενης επίσκεψης του Τ. Παπαδόπουλου στην Αθήνα είναι να ανασκοπήσει με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας την παρούσα κατάσταση του Κυπριακού και τις διαγραφόμενες εξελίξεις. Ο κ. Χρυσοστομίδης δήλωσε ότι η Αθήνα και η Λευκωσία είναι έτοιμες για αντιμετώπιση οποιουδήποτε ενδεχομένου, αλλά τόνισε ότι η πολιτική των δύο κυβερνήσεων δεν καθορίζεται από την πολιτική και τη στρατηγική της Αγκυρας.

Ο κ. Χρυσοστομίδης χαρακτήρισε, χωρίς πρακτικό αντίκρισμα, τις αναφορές του πρωθυπουργού της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν σε επανέναρξη της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού. Η πλευρά μας, είπε, με πολύ πρακτικό τρόπο έδειξε τη διάθεσή της για λύση του Κυπριακού μην ασκώντας «βέτο» στις 17 Δεκεμβρίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες.

Σε άλλες δηλώσεις του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι η εμμονή της τουρκικής κυβέρνησης σε κόκκινες γραμμές δεν υποδηλοί καμιά αλλαγή στάσης ή πολιτικής εκ μέρους της Τουρκίας στο Κυπριακό.

Ο κ. Χρυσοστομίδης σχολίασε δηλώσεις του υπουργού Δικαιοσύνης της Τουρκίας Τζεμίλ Τσιτσέκ, ο οποίος είπε ότι υπάρχουν κόκκινες γραμμές, τις οποίες η Αγκυρα πρέπει να προστατεύσει.

Ο Τούρκος Υπουργός, σε δηλώσεις του στη Σαμπάχ, μίλησε για δύο χωριστά κράτη και δύο χωριστά έθνη στην Κύπρο και υποστήριξε ότι η παρουσία στο νησί τουρκικών στρατευμάτων πηγάζει από τις συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου. Ο κ. Τσιτσέκ είπε επίσης ότι δεν τίθεται θέμα υποχώρησης της Τουρκίας, λέγοντας ότι υπάρχουν κάποια στοιχεία, τα οποία έγιναν αποδεκτά από την Αγκυρα βάσει του σχεδίου Ανάν.

«Υπάρχουν ορισμένα βασικά θέματα για συνέχιση της στρατιωτικής παρουσίας στην Κύπρο και στο πλαίσιο αυτό μπορούν να συζητηθούν πολλά, υπό τον όρο ότι θα διατηρηθούν οι κόκκινες γραμμές της Τουρκίας στο νησί», είπε ο Τούρκος υπουργός.

Είπε ότι το 2005 «θα είναι έτος για την Κύπρο» και πρόσθεσε ότι οι διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό μπορούν να αρχίσουν και να συνεχιστούν υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.

Είπε ακόμη ότι από τώρα και στο εξής, η Νότια Κύπρος, όπως χαρακτήρισε τις ελεύθερες περιοχές, είναι μια από τις 25 χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό από την Τουρκία και να καταβάλει προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού, έτσι ώστε να μην παρεμποδίζεται η δική της ένταξη.

Ο «πρωθυπουργός» στα Κατεχόμενα Μεχμέτ Αλί Ταλάτ δήλωσε ότι η Τουρκία θα επεκτείνει μέχρι τις 3 Οκτωβρίου τη συμφωνία της Αγκυρας για την τελωνειακή ένωση, ώστε να συμπεριλάβει και την Κύπρο.

Ο κ. Ταλάτ μιλούσε για το περιεχόμενο των συνομιλιών που είχε προχτές στην Κωνσταντινούπολη με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ωστόσο, δεν έδωσε άλλες λεπτομέρειες για τον τρόπο επέκτασης της συμφωνίας της Αγκυρας σε σχέση με την Κύπρο.

Εξάλλου, ο κ. Ταλάτ διέψευσε τις πληροφορίες ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός θα ζητήσει νέα πρωτοβουλία από το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Νταβός, λέγοντας ότι ο Κόφι Ανάν δε θα είναι καν στο Νταβός για το καθιερωμένο οικονομικό φόρουμ.

Η χτεσινή απρόσκλητη και με σαφέστατη σκοπιμότητα τουρκική παρέμβαση στη διαδικασία «έρευνας και διάσωσης» των ναυαγών του κορεατικού πλοίου βόρεια των Ψαρών, υπενθύμισε στην Αθήνα ότι η Αγκυρα εξακολουθεί να προβάλλει με συστηματικό τρόπο τη θέση της, σύμφωνα με την οποία, το Αιγαίο είναι μια περιοχή για την οποία απαιτούνται διευκρινίσεις.

Αυτή η επιλογή της Αγκυρας αποτυπώνεται ευδιάκριτα το τελευταίο διάστημα με την ποιοτική αναβάθμιση της παρουσίας τουρκικών πολεμικών πλοίων στις βραχονησίδες των Ιμίων. Οι τουρκικές ακτοφυλακίδες επιχειρούν να κατοχυρώσουν το δικαίωμα ελέγχου της περιοχής, απομακρύνοντας, από μια περιοχή που η Αγκυρα θεωρεί ότι το καθεστώς της δεν είναι σαφές από τις Συνθήκες, αλιευτικά σκάφη. Με τον τρόπο αυτό, η τουρκική ηγεσία θεωρεί ότι παγιώνεται η αντίληψη ότι στο Αιγαίο υπάρχουν «γκρίζες ζώνες».

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις Ελλήνων διπλωματών, η χτεσινή προσπάθεια της Αγκυρας να αναλάβει το συντονισμό της έρευνας και διάσωσης των ναυαγών του κορεατικού πλοίου βορείως των Ψαρών, εντάσσεται στο σχεδιασμό της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής για την προβολή και κατοχύρωση των διεκδικήσεων που θέτει η Τουρκία στο Αιγαίο.

Κατά την ενημέρωση από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, ο Θ. Ρουσόπουλος κλήθηκε να σχολιάσει τις τουρκικές κινήσεις. O υπουργός Επικρατείας θέλησε να δώσει μόνο «μια γενική εικόνα» και παρέπεμψε, για κάθε άλλη πληροφορία, στα αρμόδια υπουργεία.

«Επικοινώνησα με τα τρία συναρμόδια υπουργεία, δηλαδή, Εξωτερικών, Αμυνας και Ναυτιλίας. Το ναυτικό ατύχημα στη θαλάσσια περιοχή του Αιγαίου, που έλαβε χώρα εντός της ελληνικής περιοχής έρευνας και διάσωσης, που συμπίπτει με το FIR Αθηνών, όπως εμφανίζεται κατόπιν ελληνικής δηλώσεως και στο σχετικό εγχειρίδιο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας, οδήγησε σε κάποιες ενέργειες.

»Η Ελλάδα έκανε αμέσως τις απαραίτητες ενέργειες. Η γεωγραφία της περιοχής, τα μέσα που διαθέτει η χώρα μας και η αναμφισβήτητη εμπειρία της στο συγκεκριμένο πεδίο, δημιουργούν τις συνθήκες παροχής υπηρεσιών πλήρους ναυτικής έρευνας και διάσωσης, όπως αποδεικνύει άλλωστε η ακολουθούμενη αποτελεσματική πρακτική. Αυτό επιβεβαιώθηκε και από τη σημερινή επέμβαση των ελληνικών διασωστικών μονάδων», δήλωσε ο Θ. Ρουσόπουλος.

Από την πλευρά του, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών στην ιστοσελίδα του, έχει κατατάξει τις θέσεις της Αγκυρας για την έρευνα και διάσωση στο Αιγαίο στο κεφάλαιο «μονομερείς διεκδικήσεις».

Σύμφωνα με τις θέσεις που έχει επεξεργαστεί η ελληνική διπλωματία «σε ό,τι αφορά τα ναυτικά ατυχήματα, το θέμα ρυθμίζεται από τη διεθνή Σύμβαση του Αμβούργου του 1979 για τη θαλάσσια έρευνα και διάσωση. Η Ελλάδα έχει κυρώσει τη σύμβαση αυτή και με την ευκαιρία της κύρωσης έχει δηλώσει ότι θα ασκεί θαλάσσια έρευνα και διάσωση σ' όλο το χώρο του FIR Αθηνών, σύμφωνα και με τη σχετική ανακοίνωση, στην οποία είχε προβεί και προς τον ΙΜΟ και την πρακτική που ακολουθεί αδιαλείπτως ήδη από το 1975. Τούτο αντικατοπτρίζει τη γεωγραφική και πολιτική πραγματικότητα στην περιοχή και επιτρέπει την πλέον αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών για τη σωτηρία της ανθρώπινης ζωής».

Σύμφωνα με τις ελληνικές θέσεις, όπως αυτές περιγράφονται στην ιστοσελίδα του ελληνικού ΥΠΕΞ, «η Τουρκία από την πλευρά της, εν είδει αντιπερισπασμού, δημοσίευσε στις 7-1-1989 στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως "Κανονισμό Τουρκικής Ερεύνης και Διασώσεως", με τον οποίο οριοθέτησε αυθαιρέτως ως ζώνη ευθύνης της για παροχή έρευνας και διάσωσης σε περίπτωση αεροπορικών, αλλά και ναυτικών ατυχημάτων, ένα τμήμα της Μαύρης Θάλασσας, το ήμισυ του Αιγαίου και μέρος της Ανατολικής Μεσογείου που περιλαμβάνει και την κατεχόμενη Κύπρο, σκοπίμως συγχέοντας αεροπορική και θαλάσσια έρευνα και διάσωση, κατά παράβαση των σχετικών προβλέψεων του ICAO».