«Προχωράτε φωνάζει η δεκαπεντάχρονη Χρυσούλα Κεραμύδου, 24 ημερών αντάρτισσα και ρίχνεται πρώτη στην επίθεση στο ύψωμα 1121. Αυτή η μικρούλα με τη μεγάλη λαϊκή καρδιά αιχμαλωτίζει άντρες χωρίς ψυχή, μισθοφόρους, 2 αξιωματικούς και 3 στρατιώτες του εχθρού και παίρνει το μετάλλιο ανδρείας. Προχωράτε! Εμπρός όλες στην καινούρια εξόρμηση, για τις καινούριες νίκες».

Η ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΗ ΨΥΧΗ και το θάρρος της γυναίκας μαχήτριας για τη Δημοκρατία, την Ανεξαρτησία και την πραγματική Λευτεριά, αποτυπωμένη σε λίγες αράδες, από το 3ο φύλλο της εφημερίδας «Μαχήτρια», Οργανο των μαχητριών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στις 25 Σεπτέμβρη του 1948. Ενα από τα εκατοντάδες ντοκουμέντα από το Αρχείο του ΚΚΕ, που εκτίθενται αυτές τις μέρες στο φουαγιέ της αίθουσας Συνεδρίων, στην έδρα της ΚΕ, στον Περισσό, προς τιμήν του 17ου Συνεδρίου του Κόμματος.

Η ΕΚΔΟΤΙΚΗ δραστηριότητα του ΚΚΕ ξεκίνησε από τα πρώτα κι όλας χρόνια της ίδρυσής του, χωρίς ποτέ να διακοπεί, έστω και προσωρινά. Ακόμα και τις πιο μαύρες μέρες της παρανομίας και του ανελέητου κυνηγητού, ούτε οι μοναρχοφασίστες του Μεταξά, ούτε οι Γερμανοί κατακτητές και οι ντόπιοι συνεργάτες τους, ούτε οι δυνάμεις της μετεμφυλιακής αντίδρασης και η αμερικανοκίνητη χούντα του '67 κατάφεραν να «παγώσουν» το μελάνι στα παράνομα και νόμιμα τυπογραφία του ΚΚΕ. Κι όταν ακόμα κι αυτό το μελάνι ήταν αδύνατο να βρεθεί, οι αγωνιστές πότιζαν με το αίμα τους το χαρτί, χάραζαν πάνω του τον πόθο να πάει η Ιστορία μπροστά, ενημέρωναν και διαφώτιζαν το λαό, κρατούσαν ζωντανή την επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη του Κόμματος, τους αντάρτες, τους εξόριστους, τους λαϊκούς αγωνιστές.

ΣΤΙΣ ΠΡΟΘΗΚΕΣ της έκθεσης, συνολικής έκτασης 26 τ.μ., φιλοξενούνται στιγμιότυπα από την 87χρονη ιστορία του Κόμματος και μαζί όλης της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, που σημαδεύτηκε από τους λαϊκούς αγώνες για τη λευτεριά, την ανεξαρτησία, την απαλλαγή από την τυραννία, τη μάχη για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές.

ΧΩΡΙΣΜΕΝΗ σε 13 ιστορικές και θεματικές ενότητες, η έκθεση περιλαμβάνει μπροσούρες, εκδόσεις, εφημερίδες κομματικών οργανώσεων, του ΕΑΜ, του ΔΣΕ, της ΕΠΟΝ, της ΟΚΝΕ και της ΚΝΕ, πρωτότυπα φύλλα από τις παράνομες χειρόγραφες εφημερίδες από την εξορία και τις φυλακές, θεατρικά έργα, προπαγανδιστικό υλικό και σπάνια ντοκουμέντα και σημειώματα από την εσωκομματική ζωή και δράση όλων των περιόδων.

ΤΟ «ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ», σε έκδοση του 1921, με πρόλογο γραμμένο από τον Γ. Κορδάτο, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά εκθέματα στην προθήκη της περιόδου 1918 - 1940. Λίγα μόλις χρόνια μετά την ίδρυση του Κόμματος, τις κομματικές εκδόσεις δεν τις απασχολούν μόνο τα έργα τον κλασικών, στο έδαφος των οποίων οικοδομήθηκαν από την πρώτη στιγμή τα θεμέλια του ΚΚΕ. Ο προβληματισμός του πιο πρωτοπόρου τμήματος της εργατικής τάξης γύρω από ζητήματα όπως η εκπαίδευση και η νεολαία αποτυπώνεται στα έργα «Το Ενιαίο σχολείο εργασίας στη Ρωσία» (1928) και στο ανατυπωμένο «Προς τους νέους» (1920) του Π. Κροπότκιν. Εκεί βρίσκεται και το «Κόκκινο Ημερολόγιο» του «Ριζοσπάστη» για το έτος 1935, όπως και το «δράμα εργατικό και τρίπρακτο» με τον τίτλο «Η κόκκινη Πρωτομαγιά», γραμμένο από τον Γ. Σημηριώτη το 1921.

ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1940 - 1949 κυριαρχεί η πρωτότυπη έκδοση του Αναγνωστικού της Ε' και ΣΤ' Τάξης «Ελεύθερη Ελλάδα», γραμμένο το 1944 από τον Η. Παπαμαύρο και άλλους κομμουνιστές και προοδευτικούς παιδαγωγούς, που συνέβαλλαν από το δικό τους μετερίζι στην οργάνωση της Κυβέρνησης της ΠΕΕΑ. Μαζί και η απόφαση της 1ηςΠανελλαδικής Συνδιάσκεψης του Εργατικού ΕΑΜ και τα ντοκουμέντα της 5ης Συνδιάσκεψης της ΚΟΑ του ΚΚΕ το Μάη του 1944.

ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ του εμφυλίου, μεγάλο μέρος της εκδοτικής δραστηριότητας μεταφέρεται από τους πολιτικούς πρόσφυγες στις σοσιαλιστικές χώρες. Η προθήκη της περιόδου 1950 - 1974 φιλοξενεί ανάμεσα στα άλλα και πολλά εκπαιδευτικά βιβλία προσφύγων, με τα οποία δίδασκαν στην επόμενη γενιά την ελληνική ιστορία. Ξεχωριστή θέση κατέχει η γαλλική έκδοση του έργου του Μαρξ «Αντιντίρινγκ»: το εξώφυλλο του βιβλίου είναι «δεμένο» με περιτύλιγμα ζαχαροπλαστείου και μ' αυτό τον τρόπο πέρασε από τη λογοκρισία στις φυλακές της Αίγινας. Οι κρατούμενοι απέκτησαν το εργαλείο που χρειάζονταν για τη διαφώτισή τους, κάτω από τη μύτη της ασφάλειας των φυλακών. Το 1972 εκδίδεται και το πρώτο βιβλίο της «Σύγχρονης Εποχής» (απ' όπου πήρε και την ονομασία της), με τον τίτλο «Ο Λενινισμός και η Σύγχρονη Εποχή» (Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών ΕΣΣΔ), το οποίο συμπεριλαμβάνεται στα εκθέματα της περιόδου.

ΜΕΓΑΛΟ ΜΕΡΟΣ της έκθεσης είναι αφιερωμένο στις εκδόσεις, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Φύλλα του «Απελευθερωτή», οργάνου της ΚΕ του ΕΑΜ, και του «Λαϊκού Στρατού», όργανο του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ. Αλλά και η εφημερίδα «Προς τη νίκη», καθημερινό όργανο του ΔΣΕ, το ιστορικό ψήφισμα του Εθνικού Συμβουλίου στους Κορυσχάδες και άλλα πρωτότυπα ντοκουμέντα της περιόδου, μπροσούρες με οδηγίες προς τους μαχητές, στρατιωτικά βιβλιάρια και περιοδικές εκδόσεις του ΔΣΕ.

ΟΙ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ του ΚΚΕ αποτελούν ξεχωριστή θεματική στην έκθεση και καλύπτουν κυρίως τις περιόδους της αντίστασης και του εμφυλίου. Η δυσκολία διακίνησης του κεντρικού οργάνου του ΚΚΕ σε όλη τη χώρα οδηγούσε τις Οργανώσεις Περιοχών να εκδίδουν δικές τους τοπικές εφημερίδες, φύλλα των οποίων υπάρχουν στην έκθεση.

ΣΤΗΝ ΠΡΟΘΗΚΗ του «Ριζοσπάστη» δεσπόζουν δυο φύλλα: το ένα (26/1/1924) αναγγέλλει το θάνατο του Λένιν (21/1), ενώ στο πρωτοσέλιδο του δεύτερου (2/8/1936) χτυπάει το καμπανάκι για την επερχόμενη δικτατορία που τελικά θα επιβληθεί δυο μέρες μετά από τον Μεταξά. Δίπλα στα ντοκουμέντα της ΟΚΝΕ, της ΕΠΟΝ, της Νεολαίας Λαμπράκη και της ΚΝΕ. Τρικάκια και άλλα προπαγανδιστικά υλικά (καμουφλαρισμένα με εξώφυλλα διαφημίσεων) του αγώνα ενάντια στη χούντα του '67, αρχειακό υλικό από την αντιδικτατορική πάλη, εκτίθενται επίσης στο αίθριο του Περισσού. Την έκθεση κλείνουν τα κομματικά ντοκουμέντα όλων των Συνεδρίων του ΚΚΕ, εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής» και πρωτότυπα τεύχη από τις παράνομες και χειρόγραφες εφημερίδες της περιόδου 1937 - 1957.

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ της χαρακτήρα, η έκθεση προς τιμή του 17ου Συνεδρίου, έχει και μια δεύτερη, εξίσου σημαντική, αξία: στην πλειοψηφία τους, τα ντοκουμέντα σώθηκαν από την καταστροφή χάρη στην εθελοντική δουλιά και στην αυταπάρνηση χιλιάδων κομμουνιστών, μετά τις πλημμύρες του 1994. Το Κόμμα που ενέπνευσε τη συγγραφή τους, ήταν το ίδιο που φρόντισε να τα διασώσει, σαν κομμάτι όχι μόνο της δικής του, αλλά ολόκληρης της νεότερης ελληνικής Ιστορίας.