Σε μια από τις απεργίες του κλάδου, ο ιδιοκτήτης της «Σεξ Φορμ» στέκεται στο πλατύσκαλο της εισόδου και φανερά οργισμένος φωνάζει στις απεργούς εργάτριες: «Μπείτε μέσα, εγώ σας δίνω να φάτε»! Η απειλή του σε τίποτα δε διαφέρει από την άποψη που διατυπώνει όπου σταθεί και όπου βρεθεί ο υφυπουργός Εργασίας Γερ. Γιακουμάτος, συμπυκνώνοντας την πολιτική της κυβέρνησης - της νυν και της πρώην - σε μια και μόνο φράση: «Εργοστάσια χωρίς επιχειρηματίες δε γίνονται...». Οσο ωφέλιμο είναι για το κεφάλαιο αυτό το κάλπικο και κατασκευασμένο επιχείρημα, άλλο τόσο επικίνδυνο είναι για τους εργαζόμενους.

Το παράδειγμα της Κλωστοϋφαντουργίας και του Ιματισμού στη χώρα μας προσφέρει πλούσιο υλικό για συμπεράσματα. Οχι μόνο επειδή βρίσκεται σταθερά στην επικαιρότητα απ' αφορμή τα «λουκέτα» και τις χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία. Αλλά, κυρίως, για το λόγο ότι αποκαλύπτει σε μεγάλο βαθμό ποιος ωφελείται και ποιος χάνει όσο τα μέσα παραγωγής παραμένουν στην ιδιοκτησία μιας χούφτας καπιταλιστών και λειτουργούν με αποκλειστικό κριτήριο το κέρδος του κεφαλαιοκράτη.

Μια μικρή παρένθεση. Οι εργάτες της Νάουσας διηγούνται ότι, όταν οι πρώτοι «επιχειρηματίες» κλωστοϋφαντουργοί έφτασαν στην περιοχή και έχτισαν τα εργοστάσια, άντλησαν - όπως ήταν αναμενόμενο - το πρώτο εργατικό δυναμικό από τη μεγάλη δεξαμενή των αγροτών. Οι πρώιμοι βιομηχανικοί εργάτες, πηγαίνοντας πριν ακόμα ξημερώσει στο εργοστάσιο, περίμεναν να δουν τον καιρό το χάραμα. Αν ήταν πρόσφορος για γεωργικές εργασίες, έφευγαν από το εργοστάσιο και πήγαιναν στα χωράφια. Αν όχι, παρέμεναν και δούλευαν τις μηχανές. Είδαν κι έπαθαν οι πρώτοι «Λαναράδες» να τους κάνουν εργάτες! Είχαν τα μηχανήματα, αλλά τους ήταν άχρηστα, όσο έλειπε η εργατική δύναμη που θα τα έβαζε σε κίνηση. Αφού λοιπόν «εργοστάσια χωρίς επιχειρηματίες δε γίνονται» γιατί δεν τα δούλευαν μόνοι τους;

Η ανάγκη της ένδυσης είναι μια πραγματική και ζωτικής σημασίας ανάγκη. Ποτέ δε θα εκλείψει η ζήτηση ειδών ιματισμού, αφού, πέρα από τις στρεβλές «ανάγκες» που δημιουργεί η καπιταλιστική βιομηχανία της μόδας, τα ρούχα είναι αυτά που προστατεύουν τον άνθρωπο από τα φαινόμενα της φύσης, το κρύο, τη ζέστη, τη βροχή, κ.ο.κ. Είναι, σε τελική ανάλυση, απαραίτητος όρος για την επιβίωση του ανθρώπου, τη συντήρηση και αναπαραγωγή της εργατικής του δύναμης. Κατά συνέπεια, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι μια σειρά επιχειρήσεων ιματισμού κλείνουν επειδή εξέλιπε η ανάγκη του προϊόντος που παράγουν, όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση του πεταλωτή, που χάθηκε μαζί με το ξεπέρασμα του αλόγου ως βασικού μέσου μεταφοράς των προηγούμενων αιώνων.

Ακόμα παραπέρα. Το τελικό προϊόν του ιματισμού είναι προϊόν μεταποίησης. Στην αλυσίδα της καθετοποιημένης παραγωγής προηγούνται το ύφασμα, η κλωστή και ακόμα πιο πίσω η παραγωγή βαμβακιού, ως πρώτη ύλη. Μια ολόκληρη παραγωγική διαδικασία προηγείται του τελικού προϊόντος, ξεκινώντας από την πρωτογενή παραγωγή μέχρι τα διάφορα στάδια της βιομηχανικής μεταποίησης. Και για λόγους ευνοϊκού κλίματος -απαραίτητος όρος για την πρωτογενή παραγωγή - αλλά κυρίως για το λόγο ότι η Ελλάδα διαθέτει και εξειδικευμένους στο αντικείμενο εργάτες και επαρκές επιστημονικό δυναμικό, θα μπορούσε κάλλιστα να παρουσιάζει επάρκεια - ποσοτική και ποιοτική - ως προς την ικανοποίηση της πραγματικής ανάγκης σε ρουχισμό για τον πληθυσμό της, αλλά να αναπτύξει και εξαγωγική δραστηριότητα.

Συμβαίνει όμως το αντίθετο. Αντί η παραγωγή βαμβακιού να αυξάνεται, βαμβακοκαλλιεργητές εγκαταλείπουν τα χωράφια, κατ' εντολή της ευρωενωσιακής ΚΑΠ. Τα εργοστάσια της κλωστοϋφαντουργίας κλείνουν το ένα μετά το άλλο ή μεταναστεύουν, μαζί και οι επιχειρήσεις ιματισμού. Χιλιάδες θέσεις εργασίας χάνονται. Το μόνο μέτρο που όχι μόνο παραμένει σταθερό αλλά και αδιάκοπα αυξάνεται, είναι το κέρδος του κεφαλαιοκράτη, αυτού δηλαδή που κατέχει τα μέσα παραγωγής.

Το επιχείρημα ότι η «ανταγωνιστικότητα κλείνει τα εργοστάσια» είναι σωστό. Τι είναι όμως η ανταγωνιστικότητα και πόση σχέση έχει με τις πραγματικές ανάγκες του εργαζόμενου; Ανταγωνιστικότητα για τον κεφαλαιοκράτη σημαίνει χαμηλό «κόστος» παραγωγής και άρα φτηνότερη εργατική δύναμη, μεγιστοποίηση της αντλούμενης υπεραξίας. Αυτό είναι το κριτήριο λειτουργίας ή όχι μιας επιχείρησης στον καπιταλισμό. Το κέρδος του ιδιοκτήτη της και όχι η παραγωγή προϊόντων που θα καλύπτουν πραγματικές κοινωνικές ανάγκες. Κατά συνέπεια, όταν ο κεφαλαιοκράτης πάψει να κερδίζει τα προσδοκώμενα από την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, κλείνει την επιχείρηση ή αναζητά χώρες με φτηνότερη εργατική δύναμη, χωρίς όμως ο ίδιος ποτέ να γίνεται φτωχότερος.

Στο επίπεδο της πολιτικής εξουσίας, οι εκάστοτε κυβερνήσεις και οι διεθνείς και περιφερειακοί καπιταλιστικοί σχηματισμοί τους (βλέπε, π.χ., ΕΕ) κάνουν τα πάντα ώστε να μειωθεί η τιμή της εργατικής δύναμης, να δώσουν ώθηση στην κερδοφορία του κεφαλαίου, να τονώσουν την «ανταγωνιστικότητά» του. Δεν είναι δύσκολο να το διαπιστώσει κανείς. Αρκεί να ανατρέξει στα νομοθετήματα των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ και στην ευρωενωσιακή μήτρα τους. Νόμοι για την ένταση της εκμετάλλευσης, καθήλωση των μισθών, συρρίκνωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, εμπορευματοποίηση κάθε κοινωνικού αγαθού, φτηνότερες για το κεφάλαιο μορφές εργασίας, καταστρατήγηση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας, θεσμική προστασία της εργοδοτικής ασυδοσίας, είναι μερικά μόνο από τα φιλομονοπωλιακά τους κατορθώματα.

Σε ευρωενωσιακό επίπεδο, η Συνθήκη του Μάαστριχτ είναι αυτή που έδωσε αέρα στα πανιά του κεφαλαίου. ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ έδωσαν από κοινού με την ψήφο τους στην ελληνική Βουλή το δικαίωμα στον κεφαλαιοκράτη να μεταφέρει απρόσκοπτα τα κεφάλαιά του όπου και όποτε εξυπηρετούνται καλύτερα τα κερδοσκοπικά του συμφέροντα. Ψήφισαν επιπλέον την ελευθερία κίνησης εμπορευμάτων, προσώπων και υπηρεσιών, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην καπιταλιστική κερδοφορία. Οι αντιλαϊκοί νόμοι και οι συμφωνίες που ακολούθησαν, το σύνολο των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που βρίσκονται σε κλιμακούμενη εξέλιξη, βασίζονται σ' αυτήν ακριβώς τη συμφωνία. Οσο κι αν σήμερα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τα συμπτώματα οι πρωταίτιοι, δεν μπορούν να συγκαλύψουν τις τεράστιες ευθύνες τους.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η μετανάστευση των επιχειρήσεων και μάλιστα με επιδοτήσεις από τα χρήματα του ελληνικού λαού. Οταν τα περιθώρια της κερδοφορίας στενεύουν, ο επιχειρηματίας έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να αναζητήσει τη χώρα με τα φτηνότερα εργατικά χέρια. Αν πάλι κρίνει ότι ο κλάδος στον οποίο δραστηριοποιείται δεν είναι αποδοτικός για τα κέρδη του, απολαμβάνει κάθε διευκόλυνσης προκειμένου να μεταφέρει τα κεφάλαιά του σε έναν άλλο κλάδο, πιο κερδοφόρο και αποδοτικό. `Η να συγχωνεύσει την επιχείρησή του, στα πλαίσια της νομοτελειακής στον καπιταλισμό τάσης συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα τη μείωση του προσωπικού, το παραπέρα ξερίζωμα των εργασιακών δικαιωμάτων. Χαμένος πάντα βγαίνει ο εργάτης.

Αλλά πού τα βρήκε τα λεφτά ο κεφαλαιοκράτης για να συνεχίσει απρόσκοπτα τις επενδύσεις του, μετά το κλείσιμο ενός εργοστασίου; Μα φυσικά από τους εργάτες! Από την εκμετάλλευσή τους, την πληρωμή ενός μόνο μέρους από την εργασία τους και την κλοπή του μεγαλύτερου τμήματός της, του απλήρωτου χρόνου, που κατά τη διάρκεια της μέρας ο εργαζόμενος παράγει υπεραξία και μόνο. Από το μπλουζάκι που παράγει σε λίγα λεπτά με τα χέρια και το μυαλό της η εργάτρια μιας επιχείρησης ιματισμού, στην ίδια επιστρέφει με τη μορφή του μισθού ένα απειροελάχιστο μέρος της τιμής πώλησής του. Το άλλο πηγαίνει κατευθείαν στην τσέπη του ιδιοκτήτη της επιχείρησης, ο οποίος ούτε στο ελάχιστο δεν εμπλέκεται στη διαδικασία της παραγωγής. Είναι στην κυριολεξία παράσιτο.

Αν ο εργάτης δε δώσει τη δύναμή του, παραγωγή δεν υπάρχει, πλούτος δεν παράγεται. Κατά τον ίδιο τρόπο που οι πρώτοι κλωστοϋφαντουργοί επιχειρηματίες στη Βόρεια Ελλάδα θα έβλεπαν ακόμα τα μηχανήματά τους να αραχνιάζουν, αν οι πρώην αγρότες δεν τα έβαζαν σε κίνηση!

Μόλις την περασμένη Πέμπτη, η κυβέρνηση, απαντώντας σε Επίκαιρη Ερώτηση βουλευτή του ΚΚΕ για τις εξελίξεις στον όμιλο του Λαναρά, διά του υφυπουργού Εργασίας ξεκαθάρισε: «Πάντα οι επιχειρήσεις έκλειναν και θα συνεχίσουν να κλείνουν». Οσο κυνικό και αν ακούγεται, στον καπιταλισμό πράγματι οι επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να ανοιγοκλείνουν, αφού κριτήριο της λειτουργίας τους είναι το κέρδος του ιδιοκτήτη.

Το μέτωπο του κεφαλαίου και των κομμάτων που το στηρίζουν έχει ξεκάθαρο στο «μυαλό» του τη στρατηγική πολιτική κατεύθυνση: οι κυβερνήσεις χρηματοδοτούν την «ανταγωνιστικότητα», πριμοδοτούν με προνόμια και αντεργατικούς νόμους τους κεφαλαιοκράτες και όταν η κάνουλα των κερδών στερέψει, λόγω του ανταγωνισμού, φιλοδωρούν τους εργαζόμενους με ένα επίδομα πείνας και προγράμματα κατάρτισης, για να εκτονώσουν την αντίδραση και να καθυστερήσουν την ολοτελή εξαθλίωση.

Ακόμα και η ανεργία είναι όπλο στα χέρια τους. Την παράγει και την αναπαράγει το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα και την αξιοποιεί σαν μπαμπούλα στους εργαζόμενους, για να αποδεχτούν την παραπέρα συρρίκνωση των δικαιωμάτων τους, τη μεγαλύτερη μείωση της τιμής της εργατικής τους δύναμης. «Θες δουλιά; Δούλεψε με τους όρους μου», λέει ο κεφαλαιοκράτης στον εργαζόμενο, δείχνοντάς του την ουρά των ανέργων που περιμένουν για ένα μεροκάματο. Βούτυρο στο ψωμί τους είναι η ανεργία. Ενα βούτυρο όμως που το παράγουν οι ίδιοι.

Αφού, όμως, το κεφάλαιο και τα κόμματά του έχουν ενιαία στρατηγική, οι εργαζόμενοι δεν έχουν άλλη διέξοδο πέρα από το να αντιτάξουν τη δική τους. Και στρατηγικός στόχος για την εργατική τάξη δεν μπορεί να είναι άλλος παρά η ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, η κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Εκεί βρίσκεται η αιτία των προβλημάτων των εργαζομένων, είτε οι συνέπειες μεταφράζονται σε απλήρωτα δεδουλευμένα, είτε σε εντατικοποίηση της δουλιάς, είτε σε πετσόκομμα των δικαιωμάτων, είτε σε λουκέτα και μαζικές απολύσεις. Ολα έχουν σαν βάση τους το καπιταλιστικό κέρδος, στην οριστική κατάργησή του πρέπει να στοχεύει η εργατική τάξη και τα σύμμαχα στρώματα.

Με την πολιτική του πρόταση για τη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου πάλης, το ΚΚΕ δίνει στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα ένα στρατηγικής σημασίας εργαλείο για την προοπτική της πάλης τους. Το Μέτωπο αποτελεί μια πλατιά κοινωνικοπολιτική συμμαχία ανάμεσα στους εργάτες, στα φτωχά στρώματα του χωριού και της πόλης, στη νεολαία, στις γυναίκες και τα κινήματά τους, που θέτει σαν στόχο την ανατροπή της εξουσία των εκμεταλλευτών και την εγκαθίδρυση της Λαϊκής εξουσίας και οικονομίας.

Στα πλαίσια μιας τέτοιας εξουσίας και οικονομίας θα βρουν οριστική λύση τα λαϊκά προβλήματα, αφού στόχος της θα είναι η ικανοποίηση των πραγματικών λαϊκών αναγκών και όχι η βελτίωση της καπιταλιστικής ανταγωνιστικότητας και κερδοφορίας. Ο συμβιβασμός με τα λουκέτα και τις απολύσεις, η εργασιακή περιπλάνηση, δεν είναι μονόδρομος για τους εργαζόμενους της κλωστοϋφαντουργίας και κάθε άλλου κλάδου. Στα πλαίσια της λαϊκής εξουσίας, βασικοί τομείς της παραγωγής θα βρίσκονται υπό κρατικό - κοινωνικό έλεγχο και η σχεδιασμένη παραγωγή θα στοχεύει στο να ικανοποιούνται ολόπλευρα οι ανάγκες της λαϊκής οικογένειας. Ο σχεδιασμός στη λαϊκή οικονομία θα ξεκινάει από την πρωτογενή παραγωγή και θα φτάνει μέχρι το λιανικό εμπόριο, τη διάχυση του τελικού προϊόντος στην αγορά, χωρίς τη διαμεσολάβηση οποιουδήποτε κερδοσκόπου ιδιώτη. Κάτοχοι του παραγόμενου πλούτου θα είναι αυτοί που τον παράγουν και όχι το καλοθρεμμένο παρασιτικό κεφάλαιο που σήμερα διευθύνει την καπιταλιστική παραγωγή.

Η πρόταση του ΚΚΕ δεν αναφέρεται στο αύριο. Είναι μια πρόταση που απαντά στις ανάγκες του σήμερα, ρεαλιστική και εφικτή, καθώς οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για την υλοποίησή της έχουν ήδη ωριμάσει από καιρό.

Σε συνθήκες έντασης της επιθετικότητας του κεφαλαίου, το ΚΚΕ και το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα εφοδιάζουν τους εργαζόμενους με αιτήματα και στόχους πάλης που, όσο γίνονται υπόθεση ευρύτερων λαϊκών δυνάμεων, μπορούν να ανακόψουν την ιμπεριαλιστική επέλαση, να δώσουν τη δυνατότητα στο κίνημα να αποσπάσει κατακτήσεις, να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ριζοσπαστικές αλλαγές. Ο καθημερινός όμως αγώνας για το δικαίωμα στη δουλιά, στο μεροκάματο, την ουσιαστική προστασία των ανέργων, τότε μόνο μπορεί να είναι αποτελεσματικός, όταν δένεται με την πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου. Οταν γίνεται πεδίο συσπείρωσης και συγκέντρωσης δυνάμεων ενάντια στον πραγματικό αντίπαλο, το κεφάλαιο και τα κόμματα που το στηρίζουν με την πολιτική τους.

Υπάρχει, λοιπόν, διέξοδος για τους εργάτες του Λαναρά και του κάθε Λαναρά, για τις εργάτριες της «Σεξ Φορμ». Η ένταση των αγώνων τους και η ενίσχυση των ταξικών χαρακτηριστικών τους, στο πλευρό των δυνάμεων του ΠΑΜΕ. Το «παίδεμα» με τις πραγματικές αιτίες που γεννούν το σημερινό τους πρόβλημα και η συγκέντρωση των αγωνιστικών πυρών ενάντια στην εργοδοσία, την κυβέρνηση και τα κόμματα του κεφαλαίου. Η συνολική αντιπαράθεση με τα συνδικαλιστικά τους δεκανίκια, η ενίσχυση των ταξικών δυνάμεων. Δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν, δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Οσο πιο γρήγορα γυρίσουν την πλάτη στα κόμματα του ευρωμονόδρομου, τόσο πιο κοντά θα φέρουν την προοπτική να συγκεντρώνονται στις πύλες των εργοστασίων όχι για να διεκδικήσουν τα χαμένα μεροκάματα, αλλά στα πλαίσια μιας άλλης εξουσίας να γιορτάσουν τον πλούτο που με τα χέρια και το μυαλό τους παράγουν.