Για πολλές μέρες ακόμη θα καθυστερήσει, όπως φαίνεται, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος για το «σχέδιο συντάγματος». Το διακύβευμα του όλου εγχειρήματος της κατοχικής δύναμης και των συνεργατών της είναι εξαιρετικά σημαντικό, ούτως ώστε να δικαιολογείται η εναγώνια προσπάθεια που καταβάλλεται να «μην προκύψουν ζητήματα αξιοπιστίας». Το γεγονός αυτό, όμως, από μόνο του υποσκάπτει περαιτέρω την ήδη έωλη «νομιμότητά» του.

Επισήμως, το πρόβλημα που προέκυψε, σύμφωνα με την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, ήταν ορισμένες «στατιστικές ανωμαλίες». Δηλαδή, οι κάλπες από ορισμένες περιοχές «έβγαλαν» ποσοστά ασυνήθιστα μεγάλα υπέρ ή κατά του «συντάγματος», σε σύγκριση με τα διεθνή δεδομένα. Ανεπισήμως, όμως, φαίνεται ότι όντως τίθεται ζήτημα νοθείας και μάλιστα σε ορισμένες εξαιρετικά ευαίσθητες περιοχές, όπως είναι οι 4 σουνιτικές επαρχίες Σαλαχουντίν, Ανμπάρ, Ντιγιάλα και Νινεβέχ.

Οπως προδιαγραφόταν, η πλειοψηφία των σιιτών και των Κούρδων υπερψήφισαν το «σχέδιο συντάγματος», ενώ το αντίθετο έπραξε η πλειοψηφία των σουνιτών. Μάλιστα, σε αντίθεση με τις «εκλογές» της 30ής Γενάρη, οπότε οι σουνίτες είχαν μποϊκοτάρει τη διαδικασία, στις 15 Οκτώβρη στήθηκαν υπομονετικά στις ουρές των εκλογικών τμημάτων για να ψηφίσουν «όχι», στις περισσότερες περιπτώσεις. Αυτό φυσικά έγινε όπου ήταν δυνατόν, καθώς στην επαρχία Ανμπάρ από το καλοκαίρι βρίσκονται σε σχεδόν διαρκή εξέλιξη κατοχικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα να μην καταστεί δυνατό να λειτουργήσουν αρκετά εκλογικά τμήματα.

Το ζήτημα που προκύπτει, σύμφωνα με διαρροές, δεν αφορά όμως στις επαρχίες Ανμπάρ και Σαλαχουντίν, που κατοικούνται σχεδόν αποκλειστικά από σουνίτες. Προκύπτει στις 2 κρίσιμες επαρχίες Νινεβέχ και Ντιγιάλα, όπου κατοικούν σουνίτες, σιίτες και Κούρδοι μαζί. Τα αποτελέσματα σε αυτές τις δύο επαρχίες έχουν μεγάλη σημασία, καθώς αν σε μία από αυτές τα 2/3 των ψηφισάντων απορρίψουν το «σύνταγμα», όπως φαίνεται να γίνεται με μεγάλη πλειοψηφία στις επαρχίες Ανμπάρ και Σαλαχουντίν, τότε ολόκληρη η διαδικασία «εκδημοκρατισμού» ναυαγεί.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Μοσούλης, στην επαρχία Νινεβέχ. Το 80% του ενός εκατομμυρίου των κατοίκων της είναι σουνίτες. Με βάση τα αποτελέσματα από τα 260 τμήματα επί συνόλου 300, φαίνεται ότι 80.000 ψήφισαν κατά του «συντάγματος» και 300.000 υπέρ, εξέλιξη μη αναμενόμενη. Αν σε αυτό προσθέσει κανείς τις δεκάδες καταγγελίες για «απαγωγή» καλπών από τις κουρδικές παραστρατιωτικές ομάδες και άλλα συναφή, γίνεται κατανοητό ότι ένα αποτέλεσμα σαν της Μοσούλης αρκεί για να «τινάξει στον αέρα» όλο το σκηνικό «εκδημοκρατισμού». Γι' αυτό κρίθηκε αναγκαία η επανακαταμέτρηση σχεδόν του συνόλου των ψήφων, σε αυτές τις περιοχές, προφανώς με στόχο να «απαλειφθούν» με όποιο τρόπο είναι δυνατόν οι προφανείς παρατυπίες.

Η κατοχική δύναμη και οι συνεργάτες της έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι το «σύνταγμα» θα εγκριθεί τελικά με λίγα «νομικά» παρατράγουδα. Γι' αυτό φρόντισε με μαραθώνιες διαβουλεύσεις και διαρκή παρέμβαση ο Αμερικανός «υπερπρέσβης» Ζαλμάι Κχαλιζάντ, που δεν έπαψε ούτε στιγμή να πιέζει σιίτες και Κούρδους να υποχωρήσουν σε ορισμένα σημεία, προκειμένου να επιτευχθεί μια ελάχιστη συναίνεση με τους σουνίτες. Οι κόποι του απέδωσαν ως ένα βαθμό.

Εξασφαλίζοντας μιαν «αβλαβή» δέσμευση εκατέρωθεν ότι «ορισμένα σημεία του συντάγματος θα επανεξεταστούν από την επόμενη βουλή και εφόσον η πλειοψηφία της συμφωνήσει θα αλλάξουν», ο Κχαλιζάντ πέτυχε ένα πρώτο ρήγμα στο «μέτωπο» των σουνιτών, που ήδη παρέπαιε διχαζόμενο ανάμεσα στο μποϊκοτάζ και στην αρνητική ψήφο. Το σουνιτικό Ιρακινό Ισλαμικό Κόμμα υπαναχώρησε και κάλεσε οπαδούς και μέλη να εγκρίνουν το «σύνταγμα», προκαλώντας τριχοτόμηση της σουνιτικής κοινότητας. Αν λάβει κανείς υπόψη του όλα αυτά, δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο, τελικά, το «σύνταγμα» να εγκριθεί και χωρίς εκτεταμένες παρατυπίες.

Οι κατακτητές επιθυμούν διακαώς μετά την παρωδία των εκλογών να παρουσιάσουν άλλο ένα «βήμα εκδημοκρατισμού», και μάλιστα με «διεθνή νομιμοποίηση». Ομως, όλοι γνωρίζουν καλά ότι το «σύνταγμα» δε θα λύσει, αλλά θα δημιουργήσει επιπλέον προβλήματα. Ο επικεφαλής των κατοχικών δυνάμεων στο Ιράκ, Αμερικανός στρατηγός Τζορτζ Κέισι, δήλωνε χαρακτηριστικά: «Και να εγκριθεί το σύνταγμα, επί του πρακτέου τα πράγματα δε θα αλλάξουν και μπορεί να επιδεινωθούν. Θα ήθελα πολύ να είμαι σε θέση να μειώσω την παρουσία των στρατευμάτων μας, γιατί λειτουργεί και αυτή ενισχυτικά στην όξυνση της εξέγερσης, αλλά δε νομίζω ότι κάτι τέτοιο θα καταστεί δυνατό για πολύ καιρό ακόμη».

Το γεγονός και μόνο ότι το «σχέδιο συντάγματος» εκπονήθηκε υπό αμερικανική επίβλεψη και ότι η όλη διαδικασία διεξάγεται υπό κατοχή, με μάχες και βομβαρδισμούς σε εξέλιξη, με απαγόρευση της κυκλοφορίας και με κλείσιμο συνόρων, ενώ δυόμισι χρόνια τώρα δεν έχει βελτιωθεί τίποτε σε επίπεδο υποδομής (ρεύμα, νερό κ.ά.), υποσκάπτει το όποιο κύρος του, πολύ πριν κριθεί στις κάλπες. Ταυτόχρονα, το περιεχόμενό του εντείνει την αντιπαράθεση ανάμεσα στις 3 βασικές θρησκευτικές και εθνοτικές κοινότητες. Αντιπαράθεση, που οξύνουν περαιτέρω οι αλλεπάλληλες «περίεργες» επιθέσεις κατά αμάχων εκατέρωθεν, που καταδικάστηκαν κατηγορηματικά από τις περισσότερες αντιστασιακές οργανώσεις πλην της «αλ Κάιντα», την οποία, παρεμπιπτόντως, αρκετές αντιστασιακές οργανώσεις δεν αναγνωρίζουν ως «μέρος της αντίστασης», κρίνοντας ότι η δράση της εξυπηρετεί τα κατοχικά συμφέροντα...

Το «σχέδιο συντάγματος» αναγνωρίζει καθεστώς διευρυμένης αυτονομίας, τόσο στον κουρδικό βορρά, όσο και στο σιιτικό νότο. Αυτό συνεπάγεται, εκτός από τα τοπικά κοινοβούλια, τη σύσταση «τοπικών σωμάτων ασφαλείας» εκτός της αρμοδιότητας του κεντρικού στρατού, καθώς και «διαχείριση όσων νέων κοιτασμάτων πετρελαίου ή αερίου βρεθούν σε αυτές τις περιοχές», αφήνοντας στο μερικό έλεγχο της αποδυναμωμένης κεντρικής κυβέρνησης μόνον όσα κοιτάσματα αξιοποιούνται σήμερα. Με απλά λόγια, σημαίνει ότι τα 5 εκατομμύρια σουνιτών, που ζουν στο κεντροδυτικό Ιράκ σε ιδιαίτερα φτωχές επαρχίες, βρίσκονται οικονομικά και στρατιωτικά στο έλεος των άλλων δύο κοινοτήτων.

Από μόνη της, η συγκεκριμένη πρόβλεψη αρκεί για να πυροδοτήσει το φιτίλι ενός εμφυλίου. Πόσο μάλλον, που το «σύνταγμα» αναγνωρίζει ως επίσημη θρησκεία και ως πηγή κάθε νομοθεσίας το Ισλάμ (ασχέτως της πρόβλεψης σεβασμού της ανεξιθρησκίας), ενώ αναγνωρίζει τα ατομικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών «μόνον εφόσον δεν αντιβαίνουν τις αρχές του Ισλάμ». Το σημείο αυτό βρίσκει αντίθετους, εκτός από τους σουνίτες, τους Κούρδους και όλες τις άλλες θρησκευτικές ομάδες, που φοβούνται ότι σταδιακά η χώρα θα ολισθήσει προς ένα ισλαμικό κράτος.

Αυτές θεωρούνται οι «παραχωρήσεις» της Ουάσιγκτον προς τους συμμάχους της. Φυσικά, υπάρχουν και ανταλλάγματα. Σε δύο διαφορετικά άρθρα αναφέρεται ρητά ότι τροποποιείται το καθεστώς ιδιοκτησίας όσον αφορά στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας και στην αξιοποίησή τους (που μέχρι σήμερα υπάγονταν σε κρατικό έλεγχο) και ανοίγει ο δρόμος για «την υιοθέτηση της οικονομίας της αγοράς και μέτρων διευκόλυνσης των ιδιωτικών επενδύσεων».

Επιπλέον, απαλείφτηκε άρθρο από προηγούμενο προσχέδιο που απαγόρευε να γίνουν ξένες στρατιωτικές βάσεις στο ιρακινό έδαφος ή να χρησιμοποιηθεί αυτό ως «πέρασμα» για ξένα στρατεύματα. Είναι, πλέον, ξεκάθαρο ότι όταν η Ουάσιγκτον μιλά για «απόσυρση στρατευμάτων», εννοεί διατήρηση δεκάδων βάσεων, που ήδη έχουν κατασκευαστεί.

Σε ένα πρώτο επίπεδο, η Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί το ξέσπασμα μιας «εμφύλιας σύρραξης», αφού δεν έχει ακόμη καταφέρει καν να ελέγξει τη χώρα στρατιωτικά. Μπροστά, όμως, στο αδιέξοδο που έχει να αντιμετωπίσει, μην μπορώντας να καταστείλει οριστικά την αντίσταση, φαίνεται ότι προτίμησε να «παίξει με τη φωτιά». Παραχώρησε στις ηγεσίες Κούρδων και σιιτών προνόμια, που ήταν αναμενόμενο ότι θα πυροδοτήσουν εμφύλια ένταση, προσβλέποντας στην επικράτηση ηρεμίας στις δύο αυτές περιοχές, στη σταδιακή ανάληψη του ελέγχου τους από τις «τοπικές δυνάμεις ασφαλείας», έτσι ώστε τα κατοχικά στρατεύματα να επικεντρώσουν στις σουνιτικές επαρχίες και να ισοπεδώσουν ό,τι έχει απομείνει όρθιο.

Σε αυτό το σενάριο δε λαμβάνεται υπόψη, βέβαια, το γεγονός ότι η λαϊκή δυσαρέσκεια απέναντι στην κατοχή είναι διάχυτη σε όλο το Ιράκ και ότι, όπως δείχνουν ορισμένα περιστατικά σε βορρά και νότο, η αντίσταση έχει αρχίσει να αποκτά «δίκτυο» και σε μη σουνιτικές κοινότητες. Κατά πολλούς, σε αυτό το σημείο κομβικός, αν και αρνητικός, υπήρξε ο ρόλος του σιίτη ηγέτη Μουκτάντα Σαντρ, ο οποίος, αν και ηγήθηκε 2 εξεγέρσεων σε σιιτικές πόλεις και υπερθεματίζει μέχρι σήμερα κατά της κατοχής, ακολουθεί τον τελευταίο καιρό τακτική «προσέγγισης» με τις κατοχικές δυνάμεις, μην καλώντας καν σε καταψήφιση του «συντάγματος» που επέκρινε. Οι πολυάριθμοι μαχητικότατοι οπαδοί του Σαντρ, που προέρχονται κυρίως από τις τάξεις των ανέργων ή των φτωχότερων στρωμάτων, μοιάζουν σταδιακά να «απογαλακτίζονται» από την ηγεσία τους και να αναζητούν αναφορές στο, κυρίως, σουνιτικό αντιστασιακό δίκτυο.

Ο πολλαπλασιασμός των αναίτιων επιθέσεων κατά αμάχων σιιτών, αλλά και οι αλλεπάλληλες σφαγές από «αγνώστους» σουνιτών επιβεβαιώνουν, απλώς, την εκτίμηση του πρώην πρωθυπουργού και «καλού παιδιού» της CIA, Ιγιάντ Αλάουι, ότι «ο εμφύλιος έχει ήδη αρχίσει στο Ιράκ. Τάγματα θανάτου δρουν εκατέρωθεν. Αν δε σταματήσουμε άμεσα αυτήν την πορεία, η χώρα βαδίζει στην άβυσσο». Και ο Αλάουι, αυτή τη φορά, έχει καλή επαφή με την πραγματικότητα.

Οπως εκτιμούν αξιωματούχοι του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών για τη Μέση Ανατολή, ο Λευκός Οίκος είναι, πλέον, ξεκάθαρο ότι δεν έχει «μακροπρόθεσμη στρατηγική εξόδου από την κρίση που προκάλεσε», ούτε πολλές εναλλακτικές λύσεις. Οπότε αναμένει το αποτέλεσμα του «δημοψηφίσματος», ελπίζοντας ότι η εμφύλια ένταση θα παραμείνει ελεγχόμενη από τις δυνάμεις και τους συμμάχους του και δε θα παρασύρει στη δίνη της όχι μόνο τον ιρακινό λαό αλλά και τους κατακτητές, βυθίζοντας το Ιράκ, αλλά κατ' επέκταση και τον αραβικό κόσμο σε χάος.

«Ποιοι είστε; Τι ακριβώς επιδιώκει αυτό το δικαστήριο;.. Δεν αναγνωρίζω την οντότητα που σας έδωσε αυτή τη δικαιοδοσία, ούτε τις κατηγορίες εναντίον μου, γιατί είναι όλα ψέματα». Με αυτά τα λόγια, ο Σαντάμ Χουσεΐν, επικεφαλής του πρώην ιρακινού καθεστώτος, έκανε την πρώτη του εμφάνιση στην αίθουσα δικαστηρίου που έχει στηθεί στην πρώην έδρα του κόμματός του Μπάαθ.

Ο Χουσεΐν αρνήθηκε τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν και τόνισε ότι διατηρεί τα συνταγματικά του δικαιώματα με βάση τα οποία παραμένει Πρόεδρος της χώρας. Μετά από 3 ώρες, το πρώτο αυτό επεισόδιο της παρωδίας ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση των κατηγορουμένων και την ανάγνωση του κατηγορητηρίου. Ενός κατηγορητηρίου που αφορά, όπως έχει γίνει γνωστό, τη σφαγή 142 σιιτών στο Ντουτζάιλ το 1982. Αλλά, όπως παραδέχτηκε και ο «Πρόεδρος» του δικαστηρίου, Κούρδος Ριτζγκάρ Μουχάμαντ Αμίν, δεν μπορεί να στηριχτεί από επιτόπου καταθέσεις, προς το παρόν, γιατί «οι μάρτυρες φοβούνται να προσέλθουν στο δικαστήριο».

Οσο για τις υπόλοιπες κατηγορίες σε βάρος του Σαντάμ Χουσεΐν, «δεν έχουν ακόμη συγκεντρωθεί στοιχεία». Αυτές αφορούν στη χρήση χημικών όπλων κατά των Κούρδων το 1988, τις σφαγές Κούρδων και σιιτών το 1991, την κατάληψη του Κουβέιτ το 1990 και την κήρυξη πολέμου κατά του Ιράν το 1980, όπως φαίνεται μόνο η τελευταία υποστηρίζεται από σειρά στοιχείων που συγκεντρώθηκαν από την Τεχεράνη. Φυσικά σε αυτά δε συμπεριλαμβάνεται η αμέριστη στήριξη των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών προς τον Σαντάμ κατά τη διάρκεια του 8ετούς ιρακινο-ιρανικού πολέμου.

Αυτών που σήμερα τον δικάζουν. Γιατί οι αμερικανικές κατοχικές δυνάμεις βρίσκονται πίσω από το «ειδικό δικαστήριο». Ενα όργανο που συστάθηκε με διορισμό από το, επίσης, διορισμένο προσωρινό Κυβερνητικό Συμβούλιο, που εκτελούσε τις εντολές του κατοχικού διοικητή Πολ Μπρέμερ μέχρι το καλοκαίρι του 2004, πριν περάσουμε στη «μεταβατική» κυβέρνηση Αλάουι, στις «εκλογές» του Γενάρη και στο δημοψήφισμα για το «Σύνταγμα» πριν από λίγες ημέρες.

Το ζήτημα δεν είναι να αμφισβητήσει κανείς το ποιος ήταν και για τι ευθύνεται ο Σαντάμ Χουσεΐν. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι μπορεί με οποιονδήποτε τρόπο να λάβει αποχρώσεις νομιμοποίησης μια «παράσταση» που εμπνεύστηκαν, οργάνωσαν και υλοποιούν οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές και οι σύμμαχοί τους, αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι που υποστήριξαν τον Σαντάμ ως Πρόεδρο και σήμερα αιματοκυλούν τον ιρακινό λαό γιατί απλώς έκριναν ότι τα συμφέροντά τους εξυπηρετούνται καλύτερα με άλλον τρόπο.