Το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα στους ξενοδοχοϋπάλληλους βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων για την προάσπιση των δικαιωμάτων των εργαζόμενων

«Δηλαδή, μπορεί να πηγαίνεις κάθε πρωί στη δουλιά σου και να υπογράφεις τη σύμβασή σου...», εξηγεί στο «Ρ» η Αντιγόνη Μαλλάτου, νεαρή εργαζόμενη και μέλος της διοίκησης του Συνδέσμου Ξενοδοχοϋπαλλήλων Αθήνας. Οι συμβασιούχοι, ασφαλώς, δε δικαιούνται πχ άδειες και επιδόματα μητρότητας, λοχείας, δε δικαιούνται τις μισθολογικές αυξήσεις...

Η πολυαπασχόληση κυριαρχεί. «Δουλεύει ένας νέος σε δυο - τρία πόστα, ειδικά στις μικρότερες επιχειρήσεις: ένας που κάνει ρεσεψιόν, μπορεί να μπει και στο μπαρ, να κάνει και το σερβιτόρο, μια καμαριέρα μπορεί, για παράδειγμα, να μεταφέρει και τα ρούχα». Τα οφέλη για την εργοδοσία είναι πολλαπλά. Αυξάνεται η εντατικοποίηση, μειώνονται οι θέσεις εργασίας. Συνηθισμένη είναι η «αξιοποίηση» σπουδαστών από τα συναφή τμήματα των ΤΕΙ, που εξασκούνται σε μικρές ή μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, αλλά τελικά «μόνο πρακτική δεν κάνουν, αφού δουλεύουν κανονικά. Δηλαδή, ενώ θα πρέπει να περάσουν από όλα τα πόστα, τους βάζουν εκεί που έχουν ανάγκη».

Ο εργαζόμενος απολύεται ή προσλαμβάνεται όταν και όπως συμφέρει την εργοδοσία. «Κάνει πχ ένας ξενοδόχος ανακαίνιση και σου λέει "έγινα από τριών αστέρων, πέντε αστέρων, κάποιοι από το προσωπικό πρέπει να φύγουν, δε μου κάνουν, δεν κάνουν ποιοτική δουλιά"...». Και μπορεί να αναφέρεται στο «φυσικό κάλλος» του εργαζόμενου, στο αν μπορεί να ομορφύνει την καλογυαλισμένη βιτρίνα του μαγαζιού του. «Τι σημαίνει "ποιότητα"; Να 'χεις μια καμαριέρα να σου κάνει 15 δωμάτια, ακόμα και 20;»... Απαίτηση που δεν ανταποκρίνεται στις δυνατότητες ενός εργαζόμενου. «Εκτός αν τώρα, με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, έχεις την καμαριέρα να δουλεύει και 12 ώρες...», επισημαίνει η Αντ. Μαλλάτου.

Η ανασφάλεια κάνει τους εργαζόμενους ακόμα πιο ευάλωτους στην εργοδοτική τρομοκρατία, ειδικά τους νέους, λόγω μικρής συνδικαλιστικής εμπειρίας: «Σε μερικά ξενοδοχεία οι εργαζόμενοι αξιολογούνται. Πηγαίνουμε για εξορμήσεις και σου λέει "μη μου μιλάς, θα με βάλουν στη μαύρη λίστα, κι αν φύγω από δω δε θα βρω ποτέ δουλιά"...».

Εμπόδια στην εργοδοτική αυθαιρεσία αλλά και στο κλίμα τρομοκρατίας που καλλιεργείται στους τόπους δουλιάς, μπορούν να βάλουν τα ταξικά συνδικάτα. Δεν πρόκειται βέβαια για υπόθεση απλή: «Το κύρος έρχεται μέσα από τη δράση», σημειώνει η Αντιγόνη Μαλλάτου. «Μπαίνουμε στους χώρους δουλιάς με κάθε τρόπο, κρυφά, να βρούμε μία μία την κάθε καθαρίστρια, έναν έναν τον κάθε εργαζόμενο στα μαγειρεία κι αλλού... Πρέπει να μιλήσεις με τους εργαζόμενους, με κάθε τρόπο... Ετσι όμως ο εργαζόμενος σε βλέπει, ότι πχ την τάδε μέρα θα πας σ' ένα συγκεκριμένο ξενοδοχείο, σε ξέρει πια με το μικρό σου όνομα, ξέρει σε ποιον θα απευθυνθεί όταν θα έχει κάποιο πρόβλημα. Πλέον ο κόσμος έρχεται στο σωματείο, απευθύνεται, και όχι απλά περνά, αλλά κάθεται, συζητάει για τα προβλήματά του».

Κι η νεαρή συνδικαλίστρια καταλήγει: «Ξέρει ότι απευθύνεται στις ταξικές δυνάμεις. Σε πρόσφατη Γενική Συνέλευση σηκώθηκε μια εργαζόμενη και είπε ότι αρχές Σεπτέμβρη με απέλυσαν, και τέλη του μήνα πήγα για δουλιά με παρέμβαση του σωματείου κι άλλων ταξικών σωματείων...». Ενα ταξικά προσανατολισμένο σωματείο. που καταφέρνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των εργαζομένων, μπορεί να επιδράσει καθοριστικά και στη δραστηριοποίηση της εργαζόμενης νεολαίας: «Υπάρχουν νέοι που ήρθαν στο σωματείο, να μιλήσουν, να πουν ότι τους κλέβουν καθημερινά...». Πριν καιρό, σ' ένα ξενοδοχείο όπου έγινε επί ενάμιση μήνας επίσχεση εργασίας, αναδείχτηκαν εργαζόμενοι που έγιναν μπροστάρηδες στους αγώνες. «Αγωνιζόμαστε να φέρουμε τους νέους κοντά στο σωματείο, να καταλάβει ο εργαζόμενος ποια είναι η τάξη του...».

Οι νέες τεχνολογίες αποτελούν ένα ακόμα κερδοφόρο πεδίο δραστηριοποίησης για τους επιχειρηματίες και βαθιάς εκμετάλλευσης για τους εργαζόμενους, κυρίως τους νέους

Για την κατάσταση που διαμορφώνεται στο χώρο, μιλά στο «Ρ» μια νεαρή εργαζόμενη απ' την «ΙΝΤΡΑΚΟΜ»: «Μέχρι πριν 5-6 χρόνια, οι εργασιακές σχέσεις ήταν καλές, υπήρχαν καλά επιδόματα... Τώρα που λένε ότι "πιέζει η ανταγωνιστικότητα" και υπάρχει κρίση στις τηλεπικοινωνίες, πάρα πολλοί δουλεύουν με 6μηνες συμβάσεις». Την ίδια περίοδο βέβαια, η κερδοφορία της επιχείρησης, όχι μόνο δεν έχει πέσει, αλλά διαρκώς αυξάνεται. Σήμερα, σε σύνολο 2.400 εργαζομένων στην Αθήνα, υπολογίζεται ότι γύρω στους 500 είναι συμβασιούχοι. Ηδη, η «ΙΝΤΡΑΚΟΜ» έχει μεταφέρει το εμπορικό κομμάτι της στη Ρουμανία: «Εκεί τρεις εργαζόμενοι "στοιχίζουν" όσο ένας Ελληνας».

«Πλέον, υπάρχει αβεβαιότητα, ανασφάλεια, καταλαβαίνει ο κόσμος ότι έχει ζορίσει η κατάσταση...». Οι παλιότεροι, «ακριβοί» και με δικαιώματα. εργαζόμενοι ωθούνται σε «αποχώρηση». Μόνο την περασμένη χρονιά, καταγράφτηκαν γύρω στις 400 «εθελούσιες εξόδους» από την εταιρία, ενώ, συνολικά, το προσωπικό μέσα στα τελευταία δυόμισι χρόνια μειώθηκε κατά 1.000 άτομα.

Η ίδια η εργαζόμενη που μιλά στο «Ρ» έχει προσληφθεί με 6μηνη σύμβαση. Πολλοί απολύονται κάθε 6 μήνες, και μετά από ένα μήνα προσλαμβάνονται πάλι. Η υψηλή ανεργία πιέζει τη νεολαία. «Παίρνει συνήθως νέο κόσμο, ένας 40άρης δύσκολα να δεχτεί να δουλέψει έτσι...». Στο τμήμα της συγκεκριμένης κοπέλας, περίπου το 1/4 του δυναμικού έχουν υπογράψει συμβάσεις αορίστου χρόνου, ενώ, όπως τους έχει πει ο ίδιος ο διευθυντής, είναι από τις λίγες περιπτώσεις εργαζομένων, που πληρώνονται τις υπερωρίες. Αλλοι που απασχολούνται σε ερευνητικό έργο, υπογράφουν συμβάσεις έργου, τότε «δεν υπάρχει ωράριο...».

Η εργαζόμενη μεταφέρει τις εμπειρίες συναδέλφων της και από άλλους χώρους: «Στη VODAFON, κάνουν υπερωρίες χωρίς να πληρώνονται, ένα ..."συνηθισμένο" ωράριο είναι ας πούμε από τις 8 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα. Υπάρχουν κάμερες στους διαδρόμους, μεγάλη τρομοκρατία, δεν αφήνουν, π.χ., να μπουν συνδικαλιστές». Στην «ΙΝΤΡΑΛΟΤ», έχουν κάθε μέρα άλλο ωράριο. Δουλεύουν πέντε μέρες τη βδομάδα, χωρίς να ξέρουν ποιες θα είναι (έγκαιρα). Γενικά, «ο χώρος είναι ασυνδικάλιστος, υπάρχει μεγάλη εντατικοποίηση, πάρα πολλοί νέοι που δεν ξέρουν τα δικαιώματά τους κτλ.».

Η νέα βάρδια της εργατικής τάξης πυκνώνει σταθερά τις γραμμές του ΠΑΜΕ

Ο 26χρονος Κώστας Αλεξόπουλος μιλά για τη δράση της Επιτροπής Νέων, που έχει συγκροτηθεί στο Παράρτημα του Συνδικάτου Οικοδόμων στο Μενίδι, η οποία μετρά ένα 6μηνο λειτουργίας. Σε μια προσπάθεια να οικοδομηθούν δεσμοί με την εργαζόμενη νεολαία της περιοχής, οργανώνονται συχνά εξορμήσεις σε νυχτερινά σχολεία. «Την τελευταία φορά, βγήκαν 150 άτομα και μας άκουγαν... Τα παιδιά έλεγαν για τα ωράριά τους, πολλά δουλεύουν, π.χ., από τις 7.30-8 το πρωί έως τις 5 το απόγευμα. Αλλοι έλεγαν ότι δεν έχουν ένσημα», εξηγεί ο Κώστας, αναφερόμενος στο σχεδιασμό που είχε γίνει για την προετοιμασία του Πανελλαδικού Συλλαλητηρίου του ΠΑΜΕ, στις 12/11. Αρκετοί νέοι επιδιώκουν να αποκτήσουν πιο σταθερή επαφή με την Επιτροπή.

«Με την Επιτροπή, πολλοί συνειδητοποίησαν τι πάει να πει συνδικάτο», τονίζει ο Κώστας για νέους που ήταν ή δεν ήταν μέλη του Συνδικάτου. Εχουν γίνει βήματα ως προς την κατανόηση τού «τι είναι απεργία», με αποτέλεσμα «να γράφονται κι άλλοι στο Συνδικάτο». Η δράση που επιδιώκουν τα παιδιά είναι πολύμορφη, όπως, π.χ., η διοργάνωση ενός τουρνουά ποδοσφαίρου με «αντιπάλους» από άλλα συνδικάτα. Αλλωστε, το ίδιο το συνδικάτο μπορεί και πρέπει να προσανατολίζεται στη μορφωτική δραστηριότητα των μελών του, στην επαφή τους με τον πολιτισμό και τον αθλητισμό κτλ., καθώς όλα αυτά συνδέονται με την ολοκληρωμένη ανάπτυξη κάθε εργαζόμενου.

«Προσπαθούμε να φτιάξουμε ομάδα ποδοσφαίρου, ν' αναπτύξουμε κι άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες, σκεφτόμασταν, για παράδειγμα, την προβολή ταινιών...». Στη συζήτηση παρεμβαίνει η Μαρίνα Τουφεξή, από την Επιτροπή Νέων του Συλλόγου Ιδιωτικών Υπαλλήλων Αθήνας και προσθέτει: «Αλλωστε, ο κινηματογράφος είναι μια πολυτέλεια πλέον». Η Μαρίνα εστιάζει ιδιαίτερα στην εικόνα που φτάνει στα συνδικάτα μέσα από την επαφή που μπορεί να καλλιεργήσει πιο εύκολα με την εργαζόμενη νεολαία μια Επιτροπή Νέων. Στο συγκεκριμένο κλάδο, πάνω από το 50% των εργαζομένων είναι κάτω από 35 χρονών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το αν θα καταφέρουν τελικά να συνταξιοδοτηθούν αποτελεί βασική αγωνία για τους νέους, συχνά αντιδρούν με μοιρολατρία, με αντιλήψεις του τύπου «κι ας μη μου κολλήσουν ένσημα, αφού δεν πρόκειται να βγω σε σύνταξη...».

Ο Κώστας συμπληρώνει: «Υπάρχουν παιδιά που κάνουν δυο και τρεις δουλιές για να τα βγάλουν πέρα. Το πρωί πηγαίνουν στη δουλιά, το απόγευμα στο σχολείο και το βράδυ κάνουν διανομές. Βλέπεις παιδιά 17 και 18 χρονών να πηγαίνουν απ' το πρωί στην οικοδομή για να βοηθήσουν την οικογένειά τους, γιατί δε βγαίνουν..».

«Πολλές φορές, αν δε βρεις ένα νέο εκτός δουλιάς, δε μιλάει, δεν ανοίγεται. Φοβάται μήπως τον δει ο εργοδότης ότι μιλά με το συνδικάτο...», τονίζει η Μαρίνα. «Στην ALTEC, καταφέραμε μετά από πολλά χρόνια να μπούμε στο χώρο για εξόρμηση, και πετύχαμε στις 12/11 να έχουμε συμμετοχή απ' το χώρο». Οταν - ειδικά - οι νέοι εργαζόμενοι «διδάσκονται» την ηττοπάθεια, το μηδενισμό των συνδικαλιστικών οργανώσεων, την απαξίωση του συλλογικού αγώνα, είναι πολύ δύσκολο να πειστούν για την ανάγκη και την αξία της δικής τους συμμετοχής στην πάλη: «Χρειάζεται επιμονή για να κατακτήσεις έναν εργαζόμενο. Ετσι όμως σε μαθαίνει, σε βλέπει, ότι επιμένεις για να τον κερδίσεις...».