Το λατινοαμερικανικό γαϊτανάκι συνεχίζεται με τον Εβο Μοράλες Αϊμα. Γέννημα θρέμμα της εκμετάλλευσης αλλά και των λαϊκών αγώνων της τελευταίας δεκαετίας είναι ο νέος Πρόεδρος της Βολιβίας. Των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, που τον ψήφισαν μαζικά και τώρα πανηγυρίζουν, παντού, σε κάθε πλατεία, σε κάθε δρόμο, σε κάθε χωριό... Ηταν ένα λαϊκό ξέσπασμα για τους ξεχασμένους για πολλά χρόνια εργαζόμενους που στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι ιθαγενείς ινδιάνοι, Κέτσουα, Αυμάρα και Γουαρανί.

Η νίκη του ηγέτη του Κινήματος για το Σοσιαλισμό (MAS), Εβο Μοράλες, ήταν πολύ μεγαλύτερη και ευκολότερη από όσο πρόβλεπαν και οι πιο αισιόδοξοι. Ξεπέρασε όλες τις προσδοκίες, ανέτρεψε τις σφυγμομετρήσεις ακόμη και τα Exit poll, που του έδιναν μέχρι 42% και εκλέγεται για πρώτη φορά Πρόεδρος από τον πρώτο γύρο, κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στην ιστορία της Βολιβίας, όπως και να εκλεγεί ιθαγενής ινδιάνος Πρόεδρος της χώρας.

«Σήμερα αρχίζει μια νέα ιστορία για τη χώρα», δήλωσε συγκινημένος ο Μοράλες από την Κοτσαμπάμπα, όπου και τα κεντρικά γραφεία του MAS, και πρόσθεσε: «Νικήσαμε και τώρα θα προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τη χώρα... Επιτέλους ο λαός βρίσκεται στην εξουσία»... «Είναι η χιλιετία των λαών, όχι της αυτοκρατορίας». Δύο ημέρες αργότερα, θα αποστείλει μήνυμα στις ΗΠΑ: Θα πρέπει να σεβαστούν την επιλογή του λαού της Βολιβίας, την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της χώρας, καθώς «οι ημέρες της επέμβασης και της υποταγής έχουν περάσει».

Εξάλλου σε συνέντευξη που παραχώρησε στο αραβικό δίκτυο «Αλ Τζαζίρα», χαρακτήρισε τον Μπους τρομοκράτη: «Ο μόνος τρομοκράτης στον κόσμο που γνωρίζω είναι ο Μπους. Οι στρατιωτικές επεμβάσεις του, όπως αυτή στο Ιράκ, είναι κρατική τρομοκρατία. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους λαούς που αγωνίζονται για ένα λόγο και σ' αυτό που διαπράττουν οι τρομοκράτες. Σήμερα στη Βολιβία και τη Λατινική Αμερική δεν υπάρχουν πλέον λαοί που παίρνουν τα όπλα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, αλλά ο ιμπεριαλισμός που στρέφει τα όπλα του εναντίον λαών μέσω στρατιωτικών επεμβάσεων και στρατιωτικών βάσεων», κατέληξε.

Το ρολόι έχει αρχίσει να μετρά πια. Τα μάτια όλα στραμμένα στα πρώτα του βήματα και εάν τελικά θα προχωρήσει στην εθνικοποίηση των ενεργειακών πόρων της χώρας, στην εθνικοποίηση των εταιριών πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως δεσμεύτηκε προεκλογικά και αποτελεί και πάγιο αίτημα του κινήματος που προκάλεσε τις «σεισμικές» δονήσεις που τον έφεραν στην προεδρία.

Ηδη η άνοδος στην εξουσία του Εβο Μοράλες ανησυχεί τις ξένες πετρελαϊκές εταιρίες, που εκμεταλλεύονται τα πλούσια αποθέματα φυσικού αερίου, καθώς ο Μοράλες και το MAS δηλώνουν ότι θα γίνουν σεβαστές οι συμφωνίες που έχουν εγκριθεί και από το Κοινοβούλιο και για τις υπόλοιπες θα υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση. Συνολικά 26 ξένες πετρελαϊκές εταιρίες δραστηριοποιούνται στη Βολιβία, μεταξύ των οποίων η βραζιλιάνικη «Petrobras», η γαλλική «Total», η βρετανική «Gaz», η αμερικανική «ExxonMobil», η ισπανική «Repsol» και η «Plus Petrol» της Αργεντινής. Αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο αναθεώρησης των συμβάσεων, οι περισσότερες ξένες εταιρίες έχουν ζητήσει διεθνή διαιτησία, επικαλούμενες τις συνθήκες προστασίας των επενδύσεων, με εξαίρεση τη βραζιλιάνικη «Petrobras».

Ομως, όλα τα μάτια στραμμένα και στην άλλη δέσμευσή του: στη σύσταση Συνταγματικής Συνέλευσης ώστε να αλλάξουν οι βασικές δομές της χώρας για την προώθηση της ισονομίας και της πραγματικής ισότητας των ιθαγενών πληθυσμών, αλλά και νομιμοποίηση της καλλιέργειας της κόκας, καθώς και ο ίδιος προέρχεται από το κίνημα των κοκαλέρος.

Η θέση αυτή, όχι τυχαία, προβάλλεται κατά κόρον από τα διεθνή ΜΜΕ, που μάλιστα κάνουν λόγο για νομιμοποίηση της κοκαΐνης... Εντούτοις, πρόκειται για το φυτό κόκα, το οποίο αποτελεί πρώτη ύλη για δεκάδες χρηστικά και αναγκαία προϊόντα και αναπόσπαστο στοιχείο της ιθαγενικής παράδοσης των Ανδεων. Εξάλλου, για να παραχθεί η κοκαΐνη χρειάζονται χημικοί παράγοντες οι οποίοι βρίσκονται κυρίως στις ΗΠΑ και στο δυτικό κόσμο.

Οι ΗΠΑ μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές έχουν αντιδράσει μουδιασμένα, αλλά είναι δεδομένο ότι παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στη Βολιβία. Εξάλλου το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μέχρι πρόσφατα χαρακτήριζε τον Μοράλες αλλά και συλλήβδην το λαϊκό κίνημα ως «ναρκοτρομοκράτες» και με κάθε ευκαιρία εκφράζουν την... ανησυχία τους για τον «αγώνα κατά των ναρκωτικών». Φυσικά, αυτό που πραγματικά τους ανησυχεί είναι οι στενές σχέσεις του Εβο Μοράλες με τους Ούγκο Τσάβες, Φιντέλ Κάστρο, τη Βενεζουέλα της Μπολιβαριανής διαδικασίας και τη σοσιαλιστική Κούβα.

«Αυτή η ημέρα δεν αφορά τον Εβο. Αφορά το λαό που τον ψήφισε και κυρίως αφορά τους λόγους για τον οποίο τον ψήφισαν» θα δηλώσει ένας ψηφοφόρος στο «Bolpress». Πράγματι, ο Εβο Μοράλες αυτή τη στιγμή αντιπροσωπεύει τη μοναδική εναλλακτική λαϊκή επιλογή σε ένα σύστημα που για δεκαετίες εάν όχι αιώνες επιβαλλόταν από τις ξένες δυνάμεις. «Εβο» ουσιαστικά σημαίνει ελπίδα για αλλαγή, αυτοδιάθεση και λαϊκή κυριαρχία και ανεξαρτησία της χώρας.

Αποτελεί γεγονός ότι ο βολιβιάνικος λαός έκανε την επιλογή του και ότι η πλειοψηφία των Βολιβιανών αποστέλλει αυτό ακριβώς μήνυμα. Πιθανώς οι πολιτικές που έχει εξαγγείλει ο Μοράλες και το MAS να μη γίνουν πραγματικότητα ή τελικά να μη δικαιωθούν ποτέ. Ισως να αντιμετωπίσει πολύ σοβαρά προβλήματα στην αναθεώρηση του νόμου των υδρογονανθράκων ή στο να υψώσει το ανάστημά του απέναντι στις ΗΠΑ που καραδοκούν και ετοιμάζονται. Μπορεί ο ίδιος να θέλει αλλά εξαρτάται και από το επιτελείο που τον περιστοιχίζει και τις δυνάμεις που θα επικρατήσουν. Ετσι και αλλιώς καθοριστικό στοιχείο είναι ο ίδιος ο λαός και το πόσο αποφασιστικά θα διεκδικήσει τα δικαιώματά του.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Βολιβίας, μέχρι στιγμής δε έχει βγάλει ανακοίνωση για το αποτέλεσμα των εκλογών, αλλά με βάση τις προεκλογικές δηλώσεις στελεχών του στήριξε κριτικά τον Εβο Μοράλες για την εφαρμογή άμεσων μέτρων για την εθνικοποίηση των φυσικών πόρων και τη σύσταση Συνταγματικής Συνέλευσης. Ωστόσο, επισημαίνει κάποιες αντιφάσεις στην πολιτική του MAS, και σημειώνει ότι απαιτείται να ενταθεί η πάλη για την καλύτερη οργάνωση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος.

Εκμετάλλευση από τις ΗΠΑ και, φυσικά, τις ευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και περισσότερα από 190 πραξικοπήματα διανθίζουν τη σύγχρονη ιστορία της Βολιβίας, χώρας που κατακτήθηκε από την Ισπανία το 1538 και απελευθερώθηκε πρώτη από τον αποικιακό ζυγό το 1824, από τον Σιμόν Μπολίβαρ, για να γίνει την επόμενη χρονιά το πρώτο ανεξάρτητο κράτος με τον Μπολίβαρ Πρόεδρο.

Ουκ ολίγες οι εξεγέρσεις, όπως αυτή του 1920 των ιθαγενών, αλλά και του 1923 των ανθρακωρύχων. Χώρα αγροτική κατά κύριο λόγο, παρότι μόνο το 3% του εδάφους της είναι αρόσιμο. Τα συνεχή πραξικοπήματα, η υποτέλεια, αλλά και η επιβολή των νόμων της αγοράς άφησε πίσω της μία χώρα με 50% αγροτικό πληθυσμό και, για την ακρίβεια, καλλιεργητές κόκας, φτώχεια, εξαθλίωση, έλλειψη Παιδείας και ουδεμία πρόσβαση στα τεχνολογικά επιτεύγματα. «Ζει», ουσιαστικά, από τα δάνεια, με το χρέος να διογκώνεται συνεχώς, παρότι είναι εξαιρετικά πλούσια σε ορυκτά, πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Το 1950 ιδρύεται το ΚΚ Βολιβίας.

Από το 1952, που αγρότες και ανθρακωρύχοι εξεγείρονται και ανατρέπουν το στρατιωτικό καθεστώτος, επιβάλλοντας ουσιαστικά την επιστροφή από την εξορία του Βίκτορ Πας Εστενσόρο, που προωθεί κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, περιλαμβανομένων του οικουμενικού δικαιώματος ψήφου, της εθνικοποίησης των ορυχείων, της αναδιανομής της γης και βελτίωσης της Παιδείας και του συστήματος Υγείας και Παιδείας, καθώς και του καθεστώτος για τους ιθαγενείς πληθυσμούς, περισσότερα είναι τα πραξικοπήματα από τις εκλογικές αναμετρήσεις. (Το 1964, ο αντιπρόεδρος Ρενέ Μπαριέντος ηγείται στρατιωτικού πραξικοπήματος και τρία χρόνια αργότερα, με την αρωγή και καθοδήγηση των ΗΠΑ, καταπνίγεται εξέγερση των αγροτών και εξοντώνεται το ανταρτικό κίνημα, με κορύφωση τη δολοφονία του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, τον Οκτώβρη του 1968).

Ολα αυτά περίπου μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '90, όπου κάτι δείχνει να αλλάζει, καθώς ξεκινούν μία σειρά «πόλεμοι», όπως ονομάστηκαν οι εξεγέρσεις του βολιβιάνικου λαού.

Ξεκινούν, ουσιαστικά, με την επανεκλογή του πρώην δικτάτορα Ούγο Μπανσέρ στην προεδρία, που δεσμεύεται, κατόπιν εντολών των ΗΠΑ, ότι θα «απελευθερώσει τη Βολιβία από τη μάστιγα των ναρκωτικών» πριν το τέλος της θητείας του, το 2002.

2000 - Ο Μπανσέρ ανακοινώνει το ολικό ξερίζωμα των φυτειών κόκας στην περιοχή Τσαπαρέ, στη ζούγκλα. Αρχίζει, ουσιαστικά, ο «πόλεμος της κόκας».

2000, Απρίλης και Σεπτέμβρης - Ο «πόλεμος του νερού».

Το νομοσχέδιο για την ιδιωτικοποίηση του νερού και την εκμετάλλευση από την εταιρία «Αγουας δε Τουναρί», θυγατρική της αμερικανικής «Μπέχτελ», προκαλεί εξέγερση, ειδικά αμέσως μετά την αύξηση 200% που επέβαλε στην τιμή πώλησής του. Για βδομάδες, η πόλη της Κοτσαμπάμπα τον Απρίλη και τον Σεπτέμβρη το Ελ Αλτο και η πρωτεύουσα Λα Πας βρίσκονται επί ποδός πολέμου, εξ αφορμής των σχεδίων πλήρους ιδιωτικοποίησης, κορύφωση των ιδιωτικοποιήσεων της τελευταίας 15ετίας - αερομεταφορές, ηλεκτροδότηση, υδρογονάνθρακες, ορυχεία, τηλεπικοινωνίες κ.ά. Τελικά, τα συμβόλαια ακυρώνονται, παρότι η καταστολή άφησε πίσω της ένα 17χρονο νεκρό και εκατοντάδες τραυματίες. Ομως, η «Μπέχτελ» φεύγει άρον άρον, παρότι μηνύει την κυβέρνηση της Βολιβίας, ζητώντας αποζημιώσεις...

2001, 8 Αυγούστου - Ο αντιπρόεδρος Χόρχε Κιρόγκα ορκίζεται Πρόεδρος, αντικαθιστώντας τον Ούγο Μπανσέρ που νοσεί από καρκίνο. Θα πεθάνει το Μάη του 2002.

2001 Δεκέμβρης - Οι αγρότες απορρίπτουν την κυβερνητική πρόταση για καταβολή 900 δολαρίων ετησίως ως αποζημίωση για την αποψίλωση των φυτειών κόκας.

2002 Αύγουστος - Ο Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα εκλέγεται για δεύτερη φορά Πρόεδρος, στο δεύτερο γύρο κατά την ψηφοφορία στο Εθνικό Κογκρέσο, με αντίπαλο τον ηγέτη του Κινήματος για το Σοσιαλισμό - MAS, Εβο Μοράλες. Ο Εβο Μοράλες είναι ηγέτης της αντιπολίτευσης.

2003 Φλεβάρης 2003 - Περισσότεροι από 30 διαδηλωτές χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των πολύ μαζικών και μαχητικών κινητοποιήσεων, ενάντια στα προτεινόμενα μέτρα επιβολής επιπρόσθετου φόρου εισοδήματος, που προωθούσε η κυβέρνηση Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα, η οποία εξαναγκάζεται να αποσύρει βεβιασμένα το επίμαχο νομοσχέδιο.

2003, Σεπτέμβρης - Οκτώβρης. «Ο πόλεμος του φυσικού αερίου».

Περισσότεροι από 80 έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της εξέγερσης για την ιδιωτικοποίηση και την εξαγωγή του φυσικού αερίου στην Καλιφόρνια διά μέσου της Χιλής. Πρωτοεμφανίζεται το αίτημα της «εθνικοποίησης» όλων των φυσικών πόρων και ειδικά των εναπομεινάντων φυσικών ενεργειακών πόρων, όπως του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ο στρατός είναι στους δρόμους, ώστε να «απελευθερώσει τη χώρα» από τους διαδηλωτές. Οι διαδηλωτές ζητούν την παραίτηση του Προέδρου. Ο αντιπρόεδρος Κάρλος Μέσα, σε κίνηση τακτικής, παραιτείται και τάσσεται υπέρ των διαδηλωτών. Τελικά, την τελευταία στιγμή, ο Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα διαφεύγει διά μέσω της Σάντα Κρους ...στο Μαϊάμι. Ο Μέσα ορκίζεται Πρόεδρος και δεσμεύεται για δημοψήφισμα, αναφορικά με τους υδρογονάνθρακες.

2004 Απρίλης - Ο Πρόεδρος Μέσα, σε μία κίνηση και πάλι τακτικής και στρώνοντας το έδαφος για το δημοψήφισμα, υπογράφει συμφωνία εξαγωγής του φυσικού αερίου διά μέσου της Αργεντινής. Διαδηλώσεις ξεκινούν, απαιτώντας την παραίτηση Μέσα.

2004 Ιούλης - Διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, το οποίο χαρακτηρίζεται από την πολυπλοκότητά του, κάτι που συγχύζει τους ψηφοφόρους. Εντούτοις η πλειοψηφία τάσσεται υπέρ της άμεσης και ευρύτερης ανάμειξης του κράτους στην παραγωγή και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και εγκρίνουν την εξαγωγή υπό όρους.

2005 Γενάρης - Η προτεινόμενη αύξηση της τιμής του πετρελαίου προκαλεί νέο γύρο οργισμένων κινητοποιήσεων. Αποκλεισμοί δρόμων στη Σάντα Κρους, στη Λα Πας και το Ελ Αλτο. Η ολιγαρχία, σε μία προσπάθεια διάσπασης, προωθεί διά μέσου της ισχυρής οικονομικής τάξης της οικονομικής πρωτεύουσας την αυτονομία της διοικητικής περιφέρειας της Σάντα Κρους.

2005 Μάρτης - Ως ειδικός των ελιγμών, ο Μέσα ανακοινώνει την παραίτησή του, πρόταση που φυσικά δε γίνεται αποδεκτή από το Κογκρέσο.

2005 Μάης - Δεύτερος πόλεμος του νερού και δεύτερος πόλεμος του φυσικού αερίου. Οι κάτοικοι του Ελ Αλτο ξεσηκώνονται ενάντια στα συμβόλαια με την «Αγουας δε Ιλιμάνι», θυγατρική της γαλλικής «Σουέζ». Τα συμβόλαια ακυρώνονται.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση του Κάρλος Μέσα, ερμηνεύοντας κατά το δοκούν το δημοψήφισμα του Ιούλη του 2004, προσπάθησε να περάσει νόμο για τη διάθεση των υδρογονανθράκων, που προκαλεί τη γενική κατακραυγή. Το νομοσχέδιο, που επιβάλλει επιπρόσθετο φόρο ύψους 32% επί των ήδη 18% των μεριδίων κατόχων των πετρελαιοπηγών, αντί του 50% μεριδίων κατόχων που προέβλεπε το δημοψήφισμα, ψηφίστηκε από την αντιδραστική πλειοψηφία της Γερουσίας. Επιπροσθέτως, το νομοσχέδιο επιβάλλει μεταφορά όλων των υφιστάμενων συμφωνιών σε νέες συμφωνίες υπό όρους... Είναι ακριβώς αυτά τα συμβόλαια με τις πολυεθνικές, όπως οι «Enron», «British Petroleum», «Shell», τα οποία είχαν υπογραφεί υπό την προεδρία των Χόρχε Κιρόγκα και Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα, τα οποία κρίθηκαν παράνομα από το Συνταγματικό Δικαστήριο!

2005 6 Ιούνη - Ο Κάρλος Μέσα εξαναγκάζεται σε παραίτηση, μετά από διαβουλεύσεις υπό τον αποκλεισμό των εξεγερμένων, το Κογκρέσο, τελικά, «υποκύπτει», κηρύσσει εκλογές και δέχεται την πρόταση για μεταβατικό πρόεδρο: Τον Πρόεδρο του Ανώτατου Δικαστηρίου, Εδουάρντο Ροντρίγκες.

2005 8 Δεκέμβρη - Ετσι φτάνουμε στις τελευταίες εκλογές, όπου τα λαϊκά στρώματα αναδεικνύουν Πρόεδρο τον Εβο Μοράλες.