Εκ μέρους του Γραφείου της ΚΟΑ του ΚΚΕ άνοιξε τις εργασίες της ημερίδας ο Νίκος Καλούτσης, ο οποίος τόνισε την ανάγκη για συστράτευση όλων των λαϊκών δυνάμεων προκειμένου να συγκροτηθεί παλλαϊκό κοινωνικό μέτωπο για ενιαία δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλο το λαό.

«Το πρόβλημα της εκπαίδευσης και της παιδείας του ελληνικού λαού υπήρξε από τα πρώτα μελήματα του ΚΚΕ, από την πρώτη μέρα της ίδρυσής του», τόνισε ο Γιώργος Μωραΐτης, εκπαιδευτικός, μέλος του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του ΚΚΕ, στην εισήγησή του, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή των θέσεων και των προτάσεων του Κόμματος για την παιδεία από τα χρόνια της ΕΠΟΝ. «Από το 1926 η διακήρυξη του Εκπαιδευτικού Ομίλου (ΕΟ), με την καθοδήγηση του Δημήτρη Γληνού, θέτει το θέμα της 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης και καθορίζει τις αρχές και τα αιτήματα της δημοκρατικής εκπαίδευσης. Τις θέσεις του ΕΟ τις υλοποίησε στη διάρκεια της Κατοχής το πρόγραμμα "για μια λαϊκή παιδεία" των ΠΕΕΑ - ΕΠΟΝ. Στις δεκαετίες '60-'70 το εννιάχρονο σχολείο έγινε αποδεκτό από το λαϊκό κίνημα και τους εκπαιδευτικούς ως το ενδιάμεσο στάδιο για την καθιέρωση του 12χρονου. Γι' αυτό το θέμα εκτός από τα κείμενα της Ρόζας Ιμβριώτη, που είναι μαρτυρία αδιαμφισβήτητη, μπορώ να προσθέσω και την προσωπική μου μαρτυρία από κείνη την ταραγμένη εποχή. Φυσικά όλα αυτά ακυρώθηκαν από την κατάσταση που ακολούθησε». Κλείνοντας επισήμανε πως και η προώθησή της συμπορεύεται με τη δημιουργία μιας κοινωνίας και μιας εξουσίας που εξασφαλίζει τον άνθρωπο και την ιδιότητα της ζωής του.

Στη συνέχεια την πρόταση του ΚΚΕ για το ενιαίο 12χρονο βασικό υποχρεωτικό σχολείο παρουσίασε ο Νίκος Ζώτος, εκπαιδευτικός και μέλος του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του ΚΚΕ. Μιλώντας για τον ταξικό χαρακτήρα του σχολείου επισήμανε: «Εκείνο που προβάλλεται πια ως υπέρτατο αγαθό, ως εθνική αναγκαιότητα από τους εγχώριους κυβερνώντες, αλλά και από την πολιτική ηγεσία της ΕΕ, είναι η ανταγωνιστικότητα, η διαφύλαξη ως κόρης οφθαλμού της "κοινωνικής συνοχής", αλλά και η αντιμετώπιση των "κοινωνικών εκρήξεων". Από τη μια χρειάζεται εργατικό δυναμικό διασπασμένο, φτηνό, ευάλωτο και συμβιβασμένο. Από την άλλη επιτάσσεται η πιο αυστηρή διαπαιδαγώγηση και επιλογή της ελίτ των λίγων, που χωρίς κανέναν ηθικό ενδοιασμό θα είναι ικανοί να συσσωρεύσουν κέρδη και να διαχειρίζονται το σύστημα για λογαριασμό του κεφαλαίου. Και εδώ εκδηλώνεται το πρώτο πρόβλημα: Η προτεραιότητα για στενή και φτηνή κατάρτιση σε βάρος της γενικής εκπαίδευσης». Απαντώντας σ' αυτό το πρώτο ερώτημα είπε: «Η πρότασή μας οφείλει να διευκρινίσει γιατί και πώς η διεύρυνση της βασικής γενικής εκπαίδευσης πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα ως προϋπόθεση της επαγγελματικής ειδίκευσης. Τι είδους βασική εκπαίδευση, ποιοτικά και ποσοτικά, πρέπει να δίνει το σχολείο για να προετοιμάζει το νέο άνθρωπο για μια καλύτερη ζωή».

«Ενα δεύτερο πρόβλημα, επισήμανε, για την εκπαίδευσή μας είναι ο διαχωρισμός σε επικαθήμενα τμήματα (δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο), που συνδέεται με το ενιαίο της εκπαιδευτικής διαδικασίας και τη διαφοροποίησή της με βάση τα στάδια της ανάπτυξης του παιδιού. Θα μιλάμε στα λόγια για ενιαία βασική εκπαίδευση και επέκταση της υποχρεωτικής διατηρώντας το διαχωρισμό των βαθμίδων και εντείνοντας τους ταξικούς φραγμούς στη ροή των μαθητών;», αναρωτήθηκε.

Ενα τρίτο πρόβλημα που παρέθεσε ήταν η διαφοροποίηση της λεγόμενης μετα-υποχρεωτικής εκπαίδευσης, για να τονίσει: «Θα οργανώσουμε την επαγγελματική σε παράλληλο, ξεχωριστό κύκλωμα από τη γενική εκπαίδευση ή θα προσπαθήσουμε να την οικοδομήσουμε πάνω στη γενική, όχι απλά επεκτείνοντας την υποχρεωτική εκπαίδευση, αλλά και εμπλουτίζοντας το περιεχόμενό της εξασφαλίζοντας σε όλους από τη μια την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και από την άλλη εκείνους τους μορφωτικούς όρους ώστε η επαγγελματική εκπαίδευση που θα ακολουθήσει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της κοινωνικής προόδου;».

Κλείνοντας ο ομιλητής αναφέρθηκε στους κατευθυντήριους άξονες, στις αρχές, στους στόχους, στη φιλοσοφία και τις προϋποθέσεις για το άλλο σχολείο, που προτείνει το ΚΚΕ, το Ενιαίο 12χρονο Βασικό Υποχρεωτικό Σχολείο. Συνοπτικά τους αναφέρουμε: Διεύρυνση της γενικής παιδείας και της ολόπλευρης διάπλασης της προσωπικότητας ως προϋπόθεση πριν από οποιαδήποτε επαγγελματική ειδίκευση, ενιαίος χαρακτήρας της αγωγής για όλους, ανεξάρτητα από κοινωνικές διακρίσεις, σε ενιαίο σχολείο, σύνδεση θεωρίας και πράξης, της επιστήμης με την εφαρμογή της στη ζωή, αναδιάρθρωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ώστε να αποκτήσουν ενότητα και να προσανατολιστούν στη γενικότερη θεώρηση της φύσης και της κοινωνίας και ανάπτυξη της βούλησης των μαθητών όχι στο μικρόκοσμο του σχολείου αλλά και στην κοινωνία, στη δημιουργική δράση που πλουτίζει την ανθρώπινη φύση.