Αναμφισβήτητα το πρόβλημα της απασχόλησης επηρεάζει σημαντικά όλες τις πλευρές της κοινωνικής προστασίας. Είναι θα λέγαμε αναπόσπαστο κομμάτι της. Η έκθεση αφιερώνει μεγάλο κομμάτι γι' αυτό το πρόβλημα και διατυπώνει κατευθύνσεις για τα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Μια βασική διαπίστωση είναι ότι το πρόβλημα της ανεργίας συνεχώς οξύνεται χωρίς να διαφαίνονται προοπτικές συγκράτησης ή μείωσης στο ορατό μέλλον. Αντίθετα περιπλέκεται και επιδεινώνεται, από τη στιγμή μάλιστα που αυξάνει ο αριθμός των μακροχρόνια ανέργων, ο οποίος πλησιάζει σήμερα το 48% των ανέργων της ΕΕ.

Η βασική πρόταση της ΕΕ είναι η εξής: "Μετάβαση από τα παθητικά στα ενεργητικά μέτρα". Τι εννοούν μ' αυτό; Ας δώσουμε το λόγο στην έκθεση της ΚΟΜΙΣΙΟΝ.

"Μέτρα που δεν είναι απαραίτητο να συνεπάγονται κόστος, ειδικά αν συνοδεύονται με τη συνεργασία του ιδιωτικού τομέα, με την πειθώ ή με ανάλογες νομοθετικές ρυθμίσεις. Για παράδειγμα, καθιστώντας ευχερέστερη την απόλυση προσωπικού από τις εταιρίες, εξαλείφοντας τους περιορισμούς για τη λειτουργία ιδιωτικών γραφείων ευρέσεως εργασίας ή καταργώντας τα κατώτατα όρια αμοιβών, ώστε να καθίσταται επικερδής για τις εταιρίες η απασχόληση εργατικού προσωπικού...".

Είναι, πράγματι, πολύ σαφείς οι εντολές και δε χρειάζονται σχολιασμό. Θα δημιουργήσουν, όμως, έστω και αυτά τα μέτρα νέες θέσεις εργασίας, θα μειώσουν την ανεργία;

Κι εδώ είναι σαφής η έκθεση, μέχρι κυνισμού, θα έλεγα: "τα μέτρα αυτά θα επηρεάσουν βασικά την κατανομή της ανεργίας και θα ενισχύσουν την εκ περιτροπής εναλλαγή στις θέσεις εργασίας.Με άλλα λόγια η τυχόν υποβοήθηση ατόμων στην εξεύρεση εργασίας μέσα από ενεργητικά μέτρα, θα γίνεται αναπόφευκτα σε βάρος άλλων, που ήδη εργάζονται"!

Με άλλα λόγια, θα λέγαμε εμείς, η συνταγή είναι απλή: Κατάργηση κάθε κοινωνικής βοήθειας στους σημερινούς ανέργους, κατάργηση κάθε νομοθετικής προστασίας όσων ακόμα εργάζονται, θεσμοθέτηση της εργοδοτικής ασυδοσίας και γενίκευση της μερικής απασχόλησης.

Η έκθεση κάνει συγκεκριμένες προτάσεις και αναφέρει "λύσεις" από χώρες της ΕΕ που έχουν εμπειρία στα "ενεργητικά μέτρα":

- Δημιουργία ιδιωτικών γραφείων ευρέσεως εργασίας προσωρινών θέσεων εργασίας για ανέργους, τα οποία ήδη λειτουργούν σε Σουηδία, Γερμανία, Αυστρία, Ισπανία και Βέλγιο.

- Επιδότηση των εργαζομένων και επιστροφή των εργοδοτικών εισφορών σε όσες επιχειρήσεις προσλαμβάνουν, για μερική απασχόληση, άνεργους πάνω από δύο χρόνια.

- Υλοποίηση προγραμμάτων "αναγκαστικής εργασίας", στα οποία άνεργοι θα αναλαμβάνουν εργασίες με οποιαδήποτε αμοιβή, γεγονός που στην έκθεση αναφέρεται και σαν "προσφορά στην οικονομία", μια που σε αντίθετη περίπτωση δε θα δούλευαν καθόλου.

- Ανάθεση σε ανέργους δραστηριοτήτων με χρηματοδότηση του Δημοσίου σε τομείς της οικονομίας, όπου κανένας δεν αναλαμβάνει οικονομικό ρίσκο "λόγω ατελειών της αγοράς", γεγονός που θα μειώνει και τις δαπάνες του δημοσίου τομέα λόγω των χαμηλών αμοιβών που θα παίρνουν οι άνεργοι.

Τέλος, προτείνεται η εφαρμογή "καινοτόμων ενεργητικών μέτρων", όπως αυτό που εφαρμόστηκε στη Δανία από το Γενάρη του 1994. Θεσπίστηκε με νόμο η καθιέρωση τριών αδειών, εβδομαδιαίας διάρκειας, εκπαιδευτικής, γονικής και κατάρτισης. Οταν κάποιος εργαζόμενος πάρει αυτές τις άδειες, προσλαμβάνεται στη θέση του ένας άνεργος, ενώ ο εργαζόμενος στη διάρκεια αυτών των αδειών πληρώνεται με το 72% του κανονικού μισθού. Ας σημειωθεί ότι το πρόγραμμα αυτό, χρηματοδοτείται από το "Ταμείο Αγοράς Εργασίας", το οποίο συντηρείται από εισφορές εργαζομένων και οι οποίες ανέρχονται στο 5% των τακτικών τους αποδοχών.

Τον Ιούνη αναμένεται να έρθουν στην Ελλάδα οι ξένοι εμπειρογνώμονες που θα συντάξουν το πόρισμα για τις μεγάλες - τις κατεδαφιστικές παρεμβάσεις δηλαδή, στην Κοινωνική Ασφάλιση.

Η μεθοδολογία είναι γνωστή. Τα ίδια είχαν γίνει και μια πενταετία πριν την ψήφιση του νόμου 2084/92, το καλοκαίρι του 1992: Η τότε κυβέρνηση της ΝΔ είχε καλέσει στην Ελλάδα τους εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Στις 17.7.1992 οι ξένοι εμπειρογνώμονες παρέδωσαν το πόρισμά τους, στο οποίο εκθείαζαν ως τη ριζοσπαστικότερη λύση το σύστημα της Χιλής και, μεταξύ των άλλων, σημείωναν: "Στην προσπάθεια αναμόρφωσης του συστήματος συντάξεων η Ελλάδα πρέπει να στοχεύει στην επίτευξη των διεθνών προτύπων. Το σύστημα των τριών βαθμίδων είναι κατά κάποια "έννοια" το βέλτιστο, αν και ενδέχεται για πολλά χρόνια να είναι ανέφικτο. Ομως, κινήσεις μπορούν να γίνουν προς τη θεμελίωση ενός τέτοιου συστήματος".

Οταν παραδόθηκε το πόρισμα, ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Στ. Μάνος, πάνω στη φόρα έλεγε ότι με τις νέες επεμβάσεις θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα των Ταμείων για τριάντα και σαράντα χρόνια.

Την 1.6.1992 είχε δημοσιοποιηθεί το σχέδιο του ΠΑΣΟΚ για την Κοινωνική Πολιτική, το περίφημο σχέδιο Τζουμάκα, το οποίο, μεταξύ των άλλων, προβλέπει την κατάργηση των κατώτερων ορίων συνταξιοδότησης, τον υπολογισμό της σύνταξης με βάση όλο το χρόνο του ασφαλιστικού βίου, την αύξηση των ορίων ηλικίας για σύνταξη και σύνδεση των ορίων με το μέσο όρο ζωής, μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών...

Οταν η ΝΔ συνέταξε, με βάση το πόρισμα των ξένων εμπειρογνωμόνων, το σχέδιο νόμου - που έγινε ο νόμος 2084/92 - ο "Οικονομικός Ταχυδρόμος" (ΟΤ) πρότεινε να αποσυρθεί το σχέδιο της ΝΔ και να συνταχτεί νέο με βάση το σχέδιο Τζουμάκα. Μετά την ψήφιση του νόμου 2084/92 ο ΟΤ έγραψε στις 10.9.1992: "Κι όμως βοήθησε και το ΠΑΣΟΚ. Απ' τις 45 κυριότερες ρυθμίσεις του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, οι 31 είχαν προταθεί απ' το ΠΑΣΟΚ, οι 26 από τη ΓΣΕΕ και μόνο οι 23 απ' την επιτροπή Φακιολά". Μάλιστα, όταν το Σεπτέμβρη 1995 ο Στ. Τζουμάκας ανέλαβε υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ο ΟΤ έγραφε στις 29.9.1996: "Ο κ. Τζουμάκας είναι πείσμων πολιτικός. Κι αφού μπόρεσε να "περάσει" θαρραλέες διαπιστώσεις για τη χρεοκοπία του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος και σκληρές προτάσεις για την εξυγίανσή του στο Προσχέδιο Εξειδικευμένων Θέσεων, κατά την οποία ο χώρος της κοινωνικής ασφάλισης ήταν μια φλεγόμενη βάτος, εξαιτίας του νομοσχεδίου, που είχε καταρτίσει ο τότε υπουργός κ. Δ. Σιούφας, γιατί να μην μπορέσει να υλοποιήσει τώρα τις προτάσεις αυτές, οι οποίες του έχουν γίνει "έμμονη ιδέα";".

Ας πάμε όμως ξανά στο 1992: Μετά την ψήφιση του νόμου 2084/92 και ο Κ. Σημίτης έγραψε στα "Νέα" της 19.91.1992 τον επίλογο του ασφαλιστικού. Και σ' αυτό προτείνει το "σύστημα των τριών επιπέδων":

Α. Μια ενιαία, "εθνική" σύνταξη, χρηματοδοτούμενη απ' το κράτος. Β. Μια σύνταξη αναλογική του εισοδήματος, χρηματοδοτούμενη από εισφορές. Γ. Μια "κλαδική σύνταξη", που θα χορηγείται από φορείς, που θα προσομοιάζουν με τα σημερινά επικουρικά ή κλαδικά ταμεία, αλλά τα οποία θα μπορούν να διαμορφώσουν σχήματα που κρίνονται από τα ίδια αναγκαία, ίσως και με τη συνεργασία της ιδιωτικής ασφάλισης.

Το Φλεβάρη του 1996 το ΙΟΒΕ προτείνει την "ανάπτυξη ενός τριαξονικού συστήματος" συντάξεων:

Πρώτος άξονας: Μια κατώτατη σύνταξη, εγγυημένη απ' την πολιτεία που θα καταβάλλεται στους ασφαλισμένους (ή και τους ανασφάλιστους) ανεξάρτητα απ' τις οικονομικές δυνατότητες του κάθε Ταμείου. Η σύνταξη αυτή θα αναπροσαρμόζεται περιοδικά σύμφωνα με το δείκτη τιμών καταναλωτή (σ.σ. ήδη αυτή την αναπροσαρμογή τη θεσμοθέτησε το ΠΑΣΟΚ με το νόμο του περασμένου Αυγούστου).

Δεύτερος άξονας: Πρόσθετη σύνταξη ανάλογα με το κεφάλαιο που έχει συσσωρεύσει ο καθένας στον προσωπικό του λογαριασμό από ασφαλιστικές εισφορές και τις αποδόσεις που έχει επιτύχει το Ταμείο.

Τρίτος άξονας: Προαιρετική ιδιωτική ασφάλιση, ώστε όσοι εργαζόμενοι επιθυμούν να εξασφαλίζουν έναν υψηλότερο βαθμό εισοδηματικής αναπλήρωσης μετά τη συνταξιοδότησή τους.

Και να τι σημαίνει αυτό το τριφασικό σύστημα της εκδοχής του Σημίτη ή του ΣΕΒ στην πράξη:

• Το πρώτο επίπεδο ή άξονας θα είναι μια "εθνική σύνταξη", η οποία θα δίνεται με προνοιακά κριτήρια, θα χρηματοδοτείται απ' τον κρατικό προϋπολογισμό και θα καλύπτει το 10-20% του εισοδήματος των συνταξιούχων.
• Το δεύτερο επίπεδο θα αποτελεί το 30-40% του εισοδήματος των συνταξιούχων και θα χρηματοδοτείται με το σύστημα των υποχρεωτικών εισφορών, όπως σήμερα.
• Το τρίτο επίπεδο θα στηρίζεται στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα - δηλαδή την ιδιωτική ασφάλιση - και θα αποδίδει ποσά κυμαινόμενα ανάλογα με τις μακροχρόνιες αποδόσεις της κεφαλαιαγοράς.

Και για να έχουν απόδοση - λένε όλοι οι Ευρωπαίοι - αυτά τα κεφάλαια θα τα επενδύσουν στην Απω Ανατολή, όπου δεν υπάρχει μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα με τον πληθυσμό.

"Αεροπλανάκι" δηλαδή οι συντάξεις και τύφλα να 'χει ο Μπερίσα μπροστά σε αυτά που υπόσχεται για τους Ελληνες συνταξιούχους ο Κ. Σημίτης. Κατά τα άλλα ο Κ. Σημίτης απειλεί τους εργαζόμενους με την αλβανοποίηση του παρελθόντος...

Κατά την προεκλογική περίοδο και απ' τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης (8.9.1996) ο πρωθυπουργός επιτέθηκε κατά του ΚΚΕ , υποστηρίζοντας ότι η πολιτική παροχών είναι αντι-αριστερή, ενώ αριστερή πολιτική - κατά τον Κ. Σημίτη - είναι το "κοινωνικό κράτος".

Για το "κοινωνικό κράτος" ο Κ. Σημίτης μίλησε πρώτη φορά, ως πρωθυπουργός, στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του στις 29.1.1997.Τότε είπε ότι στην "επόμενη εξαετία η κοινωνία μας οφείλει να σχεδιάσει, να συμφωνήσει και τελικά να οικοδομήσει έναν δίκαιο και αποτελεσματικό Κοινωνικό Ιστό Ασφάλειας".

Κατά την προεκλογική περίοδο - παρά τις, τότε, συνεχείς δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Οικονομίας, Γ. Παπαντωνίου, ότι δε χρειάζεται αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος, στις προγραμματικές δηλώσεις που παρουσίασε ο Κ. Σημίτης στο Ζάππειο (4.9.1996) μίλησε για την "ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ασφαλιστικού συστήματος".

"Το 1997 θα είναι έτος κοινωνικού διαλόγου και αποφάσεων" είπε ο Κ. Σημίτης και πρόσθεσε ότι η αντιμετώπιση θα υπακούει στα εξής τρία κριτήρια:

• Βιωσιμότητα των ταμείων και έγκαιρη πρόληψη της επαπειλούμενης αδυναμίας καταβολής συντάξεων, λόγω υποχρέωσης και έλλειψης επαρκών νέων πόρων σε ορισμένα ταμεία.
• Αντιμετώπιση των ανισοτήτων στη βάση της ανταποδοτικότητας, του χρόνου και της κοινωνικής αλληλεγγύης.
• Σεβασμός των ώριμων ασφαλιστικών δικαιωμάτων και αποφυγή αιφνιδιασμών με εξάντληση των δυνατοτήτων συναινετικών λύσεων.

Ιδού λοιπόν ο "κοινωνικός διάλογος" ενόψει. Και όσον αφορά το ασφαλιστικό σύστημα ο Κ. Σημίτης έχει το θλιβερό προνόμιο να προαναγγέλλει τις πιο συντηρητικές επιλογές που οδήγησαν στην αφαίρεση των κοινωνικών δικαιωμάτων εργαζομένων και στην περιθωριοποίηση των συνταξιούχων - άσχετα αν για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος επικαλείται την "αποτροπή της οικονομικής περιθωριοποίησης και τη διασφάλιση ανεκτών ορίων διαβίωσης για όλους".

Ο πρόλογος λοιπόν αυτού του "κοινωνικού διαλόγου" - με προειλημμένες αποφάσεις, όπως φαίνεται - έχει γραφτεί διά χειρός Κ. Σημίτη δέκα χρόνια πριν.

Δεν είναι πράγματα άγνωστα. Αλλά η υπόμνηση, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, αποκαλύπτει και εκείνες τις μη αξιολογήσιμες πλευρές μια δεκαετία πριν.

Επειτα, ο Κ. Σημίτης επιχειρεί να εμφανίσει τα αποτελέσματα του δικού του "κοινωνικού και συναινετικού διαλόγου" ως απάντηση στο νεοφιλελευθερισμό και στη λογική της αγοράς. Ειδικότερα στο ασφαλιστικό, ο Κ. Σημίτης έχει την "πρωτοπορία" εκείνος να προτείνει και η ΝΔ να θεσμοθετεί τις προτάσεις του. Και δεν είναι βέβαια οξύμωρο σχήμα, αφού - καθ' ομολογία και των δύο - όλα γίνονται υπό την ομπρέλα των "συναινετικών λύσεων".

Ιδού τα γεγονότα:

Το 1987 το υπουργείο Υγείας - Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων επεξεργαζόταν ένα σχέδιο νόμου για την ασφαλιστική κάλυψη των ανασφάλιστων ομάδων, τη βελτίωση της κοινωνικο-ασφαλιστικής προστασίας και τη ρύθμιση άλλων ασφαλιστικών θεμάτων.

Στις 23 Μάρτη 1987 ο Κ. Σημίτης, ως υπουργός, τότε, Εθνικής Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ, έστειλε στον - τότε - υπουργό Υγείας, Γ. Μαγκάκη, μια επιστολή με παρατηρήσεις και προτάσεις για το σχέδιο νόμου.

Μεταξύ των άλλων γράφει στην επιστολή: "Είναι σαφές ότι το σύνολο σχεδόν των διατάξεων προβλέπουν "παροχές" που θα αυξήσουν τα ήδη υψηλά ελλείμματα των ασφαλιστικών Ταμείων και Οργανισμών".

Στη συνέχεια - τότε - της επιστολής του ο Κ. Σημίτης έλεγε και τα εξής: "Υπενθυμίζω ότι είναι επιτακτική η ανάγκη περιορισμού των ελλειμμάτων αυτών. Το μέγεθός τους, καθώς και η ταχύτητα με την οποία αυξάνονται αποτελούν σημαντικότατο ανασταλτικό παράγοντα στην προσπάθεια σταθεροποίησης και ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας".

Απ' το Μάη του 1986 ο υπουργός Υγείας είχε ετοιμάσει ένα σχέδιο με προτάσεις για τη δήθεν εξυγίανση του ασφαλιστικού συστήματος στα πλαίσια του σταθεροποιητικού προγράμματος που είχε εξαγγείλει η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ απ' τον Οχτώβρη του 1995. Μάλιστα ο Κ. Σημίτης με την επιστολή του ψέγει το υπουργείο Υγείας - Πρόνοιας γιατί δεν προώθησε εκείνες τις προτάσεις. "Στο ΚΥΣΥΜ της 21.11.1986 - γράφει - για την εξυγίανση των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών εγκρίθηκαν κατ' αρχήν οι προτάσεις και δεσμεύτηκε το υπουργείο Υγείας να συντάξει το ταχύτερο δυνατό το σχετικό σχέδιο Νόμου.Ομως στο προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου δεν περιλαμβάνονται αυτές οι προτάσεις (σ.σ. η υπογράμμιση δική μας). Σωστότερο θα ήταν, όποιες διατάξεις "παροχών" κριθούν απόλυτα δικαιολογημένες να προωθηθούν παράλληλα με τη λήψη των γενικότερων εξυγιαντικών μέτρων".

Στη συνέχεια ο Κ. Σημίτης επέστρεψε κωδικοποιημένες τις προτάσεις στο υπουργείο Υγείας, οι οποίες, σε γενικές γραμμές, ήταν οι εξής:

Στον ιδιωτικό τομέα:

1. Με 15 χρόνια ασφάλισης (4.500 ένσημα) σύνταξη στα 65. Η αύξηση του κατώτατου ορίου για τη θεμελίωση του δικαιώματος συνταξιοδότησης από 4.050 ένσημα σε 4.500 να γίνει σταδιακά σε μια πενταετία (50 ένσημα τον πρώτο χρόνο και ανά 100 τα επόμενα τρία χρόνια).

2. Με 35 χρόνια ασφάλισης, σύνταξη στα 58.

3. Βαριά και ανθυγιεινά, σύνταξη στα 60.

4. Υπέρ βαρέα επαγγέλματα, σύνταξη στα 58, με εξαίρεση τους μεταλλωρύχους των υπόγειων στοών.

5. Μειωμένη σύνταξη στα 60.

6. Σταδιακή κατάργηση του μειωμένου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης των μητέρων με ανήλικα παιδιά (στα 55 πλήρη και στα 50 μειωμένη).

7. Σταδιακή αύξηση του υφισταμένου μειωμένου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών κατά ένα χρόνο ανά διετία με πλήρη εξίσωση σε μια δεκαετία.

Στο δημόσιο τομέα:

1. Αύξηση του υποχρεωτικού ορίου ηλικίας εξόδου κατά δύο χρόνια (στα 58 αντί στα 56).

2. Καθορισμός κατώτατου ορίου συνταξιοδότησης στα 37 χρόνια, με σταδιακή αύξηση στα 50 κατά ένα χρόνο ανά διετία.

Στο όνομα της αρχής της ισότητας των δύο φύλλων πρότεινε, επί λέξει, τα εξής:

Α. Ιδιο όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση ανδρών και γυναικών, για όλους τους ασφαλισμένους, μετά την ισχύ του νόμου.

Β. Για τις ήδη ασφαλισμένες γυναίκες σταδιακή αύξηση του μικρότερου ορίου ηλικίας, όπου προβλέπεται, κατά ένα έτος ανά διετία, μέχρις ότου επιτευχθεί εξίσωση των ορίων ηλικίας.

Για τις αναπηρικές συντάξεις πρότεινε τα εξής:

1. Κατάργηση του επιδόματος αναπροσαρμογής εφόσον το ποσοστό αναπηρίας δεν υπερβαίνει το 50%. (Το επίδομα αναπροσαρμογής ήταν ένα μέρος της σύνταξης που έπαιρναν όσοι είχαν αναπηρία 35 - 50%. Αυτό το κατάργησε το ΠΑΣΟΚ. Η ΝΔ έθεσε ως όριο για πλήρη σύνταξη αναπηρίας το 80% και πάνω, και όχι 67%, όπως ίσχυε πριν. Επίσης έθεσε σε επανάκριση τις αναπηρικές συντάξεις όπου μαζί με τα ξερά κάηκαν και πολλά χλωρά...).

2. Ανακαθορισμός της έννοιας της αναπηρίας και του συστήματος διαπίστωσης της αναπηρίας.

Πριν απ' το 1990 ίσχυαν σε γενικές γραμμές οι εξής προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:

Για πλήρη σύνταξη: Ενσημα 4.050 και ηλικία 65 για τους άντρες και 60 για τις γυναίκες. Ενσημα 10.000 και 62 για τους άντρες και 57 για τις γυναίκες. Ενσημα 10.500 (35ετία) στα 58 και για τους δύο.

Βαριά και ανθυγιεινά: Ενσημα 4.050 και 60 για άντρες και 55 για γυναίκες. Για τη μειωμένη σύνταξη χρειαζόταν 4.050 ένσημα και 60 για τους άντρες και 55 για τις γυναίκες. Για τη μητέρα με ανήλικο παιδί 5.500 ένσημα στα 55 και μειωμένη στα 50.

Για τον υπολογισμό της σύνταξης παίρνονταν υπόψη οι αποδοχές της τελευταίας διετίας.

Προεκλογικά το 1990, η ΝΔ έλεγε σε ένα φυλλάδιό της για την τρίτη ηλικία: "Η ΝΔ εγγυάται αρχικά τη σημερινή αξία των συντάξεων και στη συνέχεια την αύξησή τους με την εξυγίανση των ασφαλιστικών Ταμείων, το νοικοκύρεμα του κράτους και την οικονομική ανάπτυξη που θα επιτύχει".

Αντ' αυτού όμως ψήφισε τους τρεις αντιασφαλιστικούς νόμους 1902/90, 1976/1971 και 2084/82.

Με το νόμο 1902/90 έγιναν οι εξής αλλαγές, όπως τις αξιολογεί το Ινστιτούτο των Βιομηχάνων (ΙΟΒΕ) στην έκθεσή του το Φλεβάρη του 1996.

• Αναπροσαρμογή των κατώτερων ορίων των συντάξεων του ΙΚΑ από 1.1.1991, σύμφωνα με τις αυξήσεις των δημοσίων υπαλλήλων και όχι με βάση την εξέλιξη του ημερομίσθιου του ανειδίκευτου εργάτη.
• Αυξήθηκαν σταδιακά τα 4.050 ένσημα σε 4.500 για συνταξιοδότηση στο ΙΚΑ.
• Σταδιακή αύξηση του ελάχιστου ορίου υπηρεσίας των γυναικών δημοσίων υπαλλήλων από 15-25 χρόνια (εφόσον προσελήφθησαν μετά το 1983), όπως επίσης και της ηλικίας από την οποία αρχίζει η καταβολή της σύνταξης στους δικαιούχους: Για τους άντρες στα 60 και για τις γυναίκες στα 58 χρόνια. Πριν το 1902/90, σε πολλές περιπτώσεις η καταβολή της σύνταξης άρχιζε στα 33 και 43 χρόνια αντίστοιχα.
• Αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών προς το ΙΚΑ κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες και θεσμοθέτηση για πρώτη φορά εισφοράς για τους δημοσίους υπαλλήλους που προσλαμβάνονται μετά το 1990, ύψους 5,75%.

Με τους νόμους 1976 και 2084/92 η ίδια αντιασφαλιστική πολιτική - "η πολιτική συγκράτησης των δαπανών και επιβολής αυστηρότερων προϋποθέσεων συνταξιοδότησης", όπως αναφέρει το ΙΟΒΕ.

• Με το νόμο 2084/92 οι ασφαλιστικές εισφορές έφτασαν στο 33,65% των αποδοχών (12,22% ασφαλισμένοι και 21,43% οι εργοδότες) από 30% που είχε διαμορφωθεί με το νόμο 1902/90 (11% οι ασφαλισμένοι και 19% οι εργοδότες).
• Θεσπίστηκε η κατηγορία των λεγόμενων "νεοασφαλισμένων", δηλαδή όσων άρχισαν να εργάζονται από 1.1.1993 (Και Κύριος οίδε αν αυτοί θα πάρουν σύνταξη και πόση, κάποτε). Σ' αυτούς επιβλήθηκε εισφορά υπέρ του Ταμείου Προνοίας, που βαρύνει μόνο τον ασφαλισμένο, ύψους 4% (όπως και κρατική συμμετοχή 10% στην κύρια ασφάλιση και 3,8% στον κλάδο ασθενείας).
• Στα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα επιβλήθηκε εισφορά για την επικουρική ασφάλιση ύψους 1,25% για τους ασφαλισμένους και 0,75% για τους εργοδότες.
• Καθιερώθηκαν ασφαλιστικές εισφορές για το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων και επιβλήθηκαν σημαντικές αυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές των αυτοαπασχολούμενων και όσων υπάγονται στα λεγόμενα "ειδικά Ταμεία".

- Οσοι δημόσιοι υπάλληλοι δεν κατέβαλαν εισφορές μέχρι την ψήφιση του 2084/92, υποχρεώθηκαν να καλύψουν σταδιακά μέχρι το 1995 το συνολικό ποσοστό εισφοράς που ορίζεται από το νόμο για κάθε κλάδο ασφάλισης. Ετσι από 1.1.1993 επιβλήθηκε στον ασφαλισμένο εισφορά 3% για την κύρια σύνταξη και 1,8% για την ασθένεια. Την 1.1.1994 τα ποσοστά αυξήθηκαν σε 5% και 2,5% αντίστοιχα, ενώ από την 1.1.1995 ισχύουν τα ίδια ποσοστά για το ΙΚΑ.- Διαφορετικές μεταβατικές διατάξεις εφαρμόστηκαν για όσους διορίστηκαν μετά την 1.10.1990.

Με το νόμο 1976/91 ο υπολογισμός της σύνταξης γίνεται με βάση τις αποδοχές της τελευταίας πενταετίας - κι όχι της διετίας - καθιερώθηκαν τα νέα ποσοστά αναπηρίας και επανακρίθηκαν οι ανάπηροι συνταξιούχοι. Η επανάκριση οδήγησε σε σκάνδαλα στο ΙΚΑ που καταγγέλθηκαν και απασχόλησαν εκτενώς τον Τύπο.

Για την αποτίμηση αυτής της μεταρρύθμισης θα αναφέρουμε τι διαπίστωνε πριν τις εκλογές του 1996 η ΝΔ σε ένα εσωκομματικό της σημείωμα, που αναγνωρίζει ότι με τους νόμους της οι συνταξιούχοι είχαν "μια άνευ προηγουμένου πτώση της αγοραστικής αξίας των συντάξεων, που σωρευτικά έφτασε στο 20% σε σχέση με το 1990".

Στο ίδιο σημείωμα αναφέρει: "Η ΝΔ είχε προσποιητά εγγυηθεί τη βιωσιμότητα του συστήματος ως το 2010. Ποτέ όμως δεν έδειξε με ποιο ύψος σύνταξης έχουν γίνει οι υπολογισμοί. Μια βιωσιμότητα, που βασίζεται σε μια παρατεινόμενη εξαθλίωση των συνταξιούχων, με την αξία της σύνταξης να φθίνει, δεν αξίζει ούτε σαν προεκλογικό πυροτέχνημα".

Τα ζητήματα της κοινωνικής πολιτικής έρχονται στην επικαιρότητα αυτή την περίοδο, μ' έναν δραματικό, δυστυχώς, τρόπο για χιλιάδες εργαζόμενους και συνταξιούχους, για την πλειοψηφία του ελληνικού λαού.

Πρόσφατα η κυβέρνηση, διά στόματοςκ. Σημίτη,προανήγγειλε τη συνολική κατεδάφιση των κοινωνικών κατακτήσεων του λαού μας από τις αρχές του αιώνα, στο όνομα του "εκσυγχρονισμού" και της "προσαρμογής" στα σημερινά δεδομένα.

Προσπαθούν, για μια ακόμα φορά, συνειδητά και σχεδιασμένα, να εξαπατήσουν τον ελληνικό λαό, βαφτίζοντας την υποταγή τους στις εντολές των πολυεθνικών και της ΕΕ, "ρεαλιστική αντιμετώπιση της πραγματικότητας".

Για να μην κατηγορηθούμε πάλι ως "δογματικοί αντι - ευρωπαϊστές", θα υποστηρίξουμε την εκτίμησή μας πως πρόκειται για μια συνειδητή επιχείρηση εξαπάτησης του λαού για το τι πρόκειται να συμβεί τα επόμενα χρόνια στον τομέα της κοινωνικής προστασίας, με επιχειρήματα και εκτιμήσεις της ίδιας της ΕΕ, γνωστά και αποδεκτά από την κυβέρνηση.

Η γνωστή μας ΚΟΜΙΣΙΟΝ κυκλοφόρησε τον προηγούμενο χρόνο, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Απασχόλησης, Εργασιακών Σχέσεων και Κοινωνικών Υποθέσεων,μια πολυσέλιδη Εκθεση - σύσταση προς τα κράτη - μέλη της ΕΕ με το γενικό τίτλο: "Η κοινωνική προστασία στην Ευρώπη".Από τον πρόλογο ακόμα, ο αρμόδιος επίτροπος κ. Φλυν ξεκαθαρίζει πως δεν πρόκειται για ένα φιλολογικού περιεχομένου κείμενο, αλλά για μια έκθεση, με την οποία "παρέχεται η αναγκαία πληροφόρηση και ορίζονται οι κοινοί κατευθυντήριοι στόχοι για τις εθνικές πολιτικές σ' αυτόν τον τομέα",με στόχο οι εθνικές κυβερνήσεις και οι κοινοτικοί φορείς "να εξετάσουν και να πάρουν από κοινού μέτρα, ώστε τα συστήματα κοινωνικής προστασίας να διευκολύνουν αποτελεσματικότερα την ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων και να προωθούν καλύτερα τη διαδικασία της οικονομικής ολοκλήρωσης της ΕΕ".

Πιθανόν κάποιοι να αντιτάξουν ότι μπορεί αυτά να τα λένε οι Βρυξέλλες, όμως μια... σοσιαλιστική κυβέρνηση, όπως το ΠΑΣΟΚ και μάλιστα εκσυγχρονισμένη και με έντονο κοινωνικό προφίλ, τα αγνοεί. Η ΚΟΜΙΣΙΟΝ σπεύδει από την αρχή να διαλύσει τέτοιες αυταπάτες, μην αφήνοντας περιθώριο ούτε για απάτες. "Δεδομένου ότι η Ενωση είναι υπεύθυνη για την ελευθερία κίνησης των ατόμων, την ελευθερία παροχής υπηρεσιών και την ελευθερία άσκησης ανταγωνισμού, ενδιαφέρεται η ίδια για τα ζητήματα κοινωνικής προστασίας που εμφανίζονται σ' αυτούς τους τομείς".

Ας σταθούμε κατ' αρχάς σε δύο βασικές διαπιστώσεις της Εκθεσης.

α) "Η κοινωνική προστασία θεωρείται σήμερα ιδιαίτερα δαπανηρή για τις οικονομίες, επιβαρύνοντας ιδιαίτερα το κόστος εργασίας".

β) "Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολό τους είναι προσκολλημένοι στις συνθήκες του κρατούντος συστήματος, το οποίο επιθυμούν να διατηρήσουν και να βελτιώσουν".

Από την αρχή, λοιπόν, διαπιστώνεται πρόβλημα. Υπάρχει λύση;

"Οι κοινές διαβουλεύσεις θα πρέπει να αποτελούν συλλογική προσπάθεια, στην οποία η Επιτροπή και τα κράτη - μέλη θα παίζουν ο καθένας το ρόλο του και στις οποίες θα κληθούν να συμβάλουν οι κοινωνικοί εταίροι και να συμμετάσχουν ενεργά και οι ευρωπαϊκοί φορείς κοινωνικού διαλόγου".

Οποιαδήποτε ομοιότητα με δηλώσεις περί "κοινωνικού διαλόγου" των κ. κ. Σημίτη και Πρωτόπαππα δεν είναι τυχαία. Είναι συνειδητή και σχεδιασμένη.

Στην έκθεση διαπιστώνεται μια πολυμορφία κοινωνικών συστημάτων στις χώρες της ΕΕ, με την Ελλάδα να κατέχει, δυστυχώς, την τελευταία θέση από κάθε άποψη. Διαπιστώνεται, όμως, και ένα κοινό σημείο συμφωνίας εθνικών κυβερνήσεων και οργάνων της Ενωσης.

Το γεγονός ότι είναι ανάγκη να αναθεωρηθούν τα κριτήρια, οι προϋποθέσεις και η διάρκεια όλων των κοινωνικών παροχών, "σε μια προσπάθεια κοινή, να εξευρεθούν τρόποι μείωσης των δαπανών κοινωνικής προστασίας, αλλά και αποθάρρυνσης της εξάρτησης από το σημερινό σύστημα".Ας μου επιτραπεί εδώ ένα σχόλιο.

Η αγωνία του άνεργου, ακόμα και για ένα πενιχρό επίδομα, η λαχτάρα του συνταξιούχου να ζήσει λίγο ανθρώπινα, η προσδοκία του μισθωτού να βάλει ένα "κεραμίδι" στο κεφάλι του, η αγωνία του απόμαχου να εξασφαλίσει τα φάρμακά του φθηνά, οι πολύχρονοι αγώνες των λαών για να ζήσουν λίγο καλύτερα, όλα αυτά ονομάζονται "εξάρτηση από το σημερινό κοινωνικό σύστημα"! Δύσκολα θα βρεις σε σύγχρονο κείμενο έτσι κυνικά διατυπωμένη, πιο απάνθρωπη και φασιστική αντίληψη.

Η Εκθεση δεν εξαντλείται σε γενικόλογες οδηγίες περί μείωσης των κοινωνικών δαπανών. Δίνει συγκεκριμένες εντολές - οδηγίες και μάλιστα με την απαραίτητη τεκμηρίωση και επιχειρηματολογία. Ας αναφερθούμε σ' ορισμένες:

- Επειδή προβλέπεται αύξηση του πληθυσμού ηλικίας άνω των 65 ετών από το 23% στο 26% στην ΕΕ μέχρι το 2005 (μέχρι τότε θ' αντέξουν τα Ταμεία μας λένε στην Ελλάδα), γεγονός που σημαίνει αύξηση δαπάνης γήρατος κατά 5,5% του κοινοτικού ΑΕΠ, η Εκθεση προτείνει. "Αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, ή μείωση του μέσου όρου συντάξεων".

- Με "δεδομένη τη μείωση του αριθμού των απασχολούμενων" (βλέπετε πόσο πιστεύουν στη μείωση της ανεργίας), η Εκθεση θεωρεί επιβεβλημένη "τη στροφή από τις εισφορές, ως πηγών χρηματοδότησης της κοινωνικής προστασίας, στους φόρους".Προσθέτει, μάλιστα, παρακάτω ότι "στην Ελλάδα και στην Ισπανία εξετάζεται όλο και σοβαρότερα μια ανάλογης μορφής αναδιάρθρωση".Ηδη, αναφέρεται, από το 1990 ως σήμερα, το μερίδιο των φόρων στα έσοδα της κοινωνικής προστασίας αυξήθηκε από 27,5% στο 29,5% και το βάρος των εισφορών μετατέθηκε από τους εργοδότες στους εργαζόμενους.

- Με στόχο τη "διατήρηση των εργοδοτικών εισφορών σε χαμηλά επίπεδα", προτείνει την "αναπροσαρμογή" των πόρων της κοινωνικής προστασίας με μετακύληση του βάρους στο κοινωνικό σύνολο, καθώς και την "ανατροπή της σχέσης εισφορών - παροχών", με μείωση των τελευταίων.Αναφέρει μάλιστα λύσεις και "ιδέες" που ήδη εφαρμόζονται σε χώρες της ΕΕ.

Για παράδειγμα:

• Από το 1991 επιβλήθηκε στη Γαλλία "φορολογία αλληλεγγύης" στα ατομικά εισοδήματα, που ονομάστηκε "Γενικευμένη Εισφορά Κοινωνικής Ασφάλισης", τα έσοδα της οποίας χρηματοδοτούν τις βασικές συντάξεις των εργαζομένων.
• Από το 1994 επιβλήθηκε στο Βέλγιο "Ατομική Κοινωνική Εισφορά", στο Λουξεμβούργο ειδικό "κοινωνικό τέλος" στα καύσιμα, στην Αγγλία ειδικός ΦΠΑ στα καύσιμα (με αντίστοιχη μείωση των εργοδοτικών εισφορών), τα έσοδα των οποίων χρηματοδοτούν κοινωνικές παροχές, όπως π. χ. μέτρα προώθησης της απασχόλησης, επιδόματα ανέργων κλπ.
• Στη Δανία οι εργαζόμενοι από το 1994 υποχρεώθηκαν στην καταβολή εισφοράς 5% επί των ακαθάριστων αποδοχών τους (που θα γίνει 8% από το 1998) στα "Ταμεία της Αγοράς Εργασίας", για τη χρηματοδότηση των επιδομάτων ανεργίας και της πρόωρης συνταξιοδότησης.
• Στη Γερμανία από το 1994 αυξήθηκαν οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων για την ενίσχυση ενός νέου ασφαλιστικού προγράμματος. Μικρή αύξηση είχαν και οι εργοδοτικές εισφορές. Στους εργοδότες, όμως, δόθηκε σαν αντιστάθμισμα της "προσφοράς τους" η κατάργηση μιας μέρας αργίας...

Η Εκθεση προτείνει, επίσης, "ευρύτερες ιδιωτικοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της ανάθεσης κοινωνικών υπηρεσιών σε ιδιώτες ", με παράλληλες προσπάθειες να επιτευχθεί ένας βασικός στόχος, που είναι "η μετάθεση της ευθύνης παροχής κοινωνικής προστασίας στους ίδιους τους εργαζόμενους".Οπως ακριβώς, δηλαδή, το διατύπωσε ο κ. πρωθυπουργός στην ομιλία τους προς τους συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ.

Η Εκθεση της ΕΕ συστήνει αυστηρότερες ρυθμίσεις σχετικά με τα κριτήρια που απαιτούνται για ασφαλιστικές παροχές γενικά και ιδιαίτερα για τα επιδόματα ανεργίας και τις συντάξεις αναπηρίας. Αλήθεια, είναι τυχαίος ο θόρυβος που σηκώνεται εδώ για επανεξέταση αναπηρικών συντάξεων; Η Εκθεση, λοιπόν, προτείνει να γίνεται έλεγχος των ατομικών και οικογενειακών εισοδημάτων, όσων ήδη παίρνουν ή θα πάρουν κοινωνικές παροχές (ιδιαίτερα επιδόματα ανεργίας), δηλαδή "η θέσπιση εισοδηματικών ορίων για την καταβολή κοινωνικών παροχών"!

Για τις παροχές υγειονομικής περίθαλψης η Εκθεση της ΚΟΜΙΣΙΟΝ διαπιστώνει ότι υπάρχουν σήμερα δύο τάσεις που πρέπει να ενισχυθούν και νασυνεχιστούν.

α) Διεύρυνση του ιδιωτικού τομέα περίθαλψης.

β) Αύξηση της συμμετοχής των εργαζομένων στις δαπάνες περίθαλψης.

Καταλήγει δε σε μια σαφή εντολή προς όλες τις κυβερνήσεις:

"Να περιοριστεί η παροχή δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης στις βασικές ανάγκες και στους εντελώς άπορους και τις υπόλοιπες ανάγκες να τις αντιμετωπίσει ο ιδιωτικός τομέας".

Τέλος - και όχι βέβαια τελευταίο - δίνονται αρκετές λύσεις και προτάσεις για τις συντάξεις γήρατος.Η Εκθεση λοιπόν επιτάσσει:

• Σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας για συνταξιοδότηση, έτσι ώστε από το 2001 μέχρι 2012, αυτό να είναι το 65ο έτος της ηλικίας και για τα δύο φύλλα.
• Αλλαγή πολιτικής, με στόχο την αποθάρρυνση της πρόωρης συνταξιοδότησης καθ' όσον αυτή θα αυξάνεται λόγω αύξησης του αριθμού των απολύσεων και μετάθεση γενικά του βάρους της συνταξιοδοτικής στήριξης από το κράτος, στο άτομο.
• Μείωση της κλίμακας των καταβαλλόμενων συντάξεων με την αλλαγή της βάσης, επί της οποίας σήμερα υπολογίζονται.Για παράδειγμα, ο υπολογισμός να γίνεται στα 10 ή 15 τελευταία έτη ή στα 5 καλύτερα χρόνια όλου του εργασιακού βίου κλπ. Επίσης, ο υπολογισμός της σύνταξης να μη γίνεται βάσει των αποδοχών, αλλά βάσει των εισφορών στη διάρκεια του εργασιακού βίου.
• Υποβιβασμός της κύριας σύνταξης στο 60% των αποδοχών και παροχή επικουρικών επιδομάτων στη λογική της ανταποδοτικότητας,με ταυτόχρονη ενθάρρυνση ανάπτυξης της επικουρικής σύνταξης.

- Ενδιαφέρον έχει το "μοντέλο λύσης" που προβάλλει η Εκθεση για τα επιδόματα ασθενείας.Προβάλλεται η λύση της Αγγλίας και των Κάτω Χωρών, όπου τα επιδόματα ασθενείας πληρώνονται στις χώρες αυτές εξ ολοκλήρου από τους εργοδότες, με αντίστοιχη όμως μείωση των εργοδοτικών τους εισφορών και η Εκθεση καταλήγει. "Αυτό είναι αφ' ενός κίνητρο για τους εργοδότες, εφ' ετέρου έχουν οι ίδιοι (οι εργοδότες) την ευθύνη μείωση των ασθενειών. Τέλος, απαλλάσσεται το κράτος από το κόστος των ασθενειών των εργαζομένων"!!!

Η Εκθεση παραδέχεται ότι γίνεται μεγάλη συζήτηση στην ΕΕ για τα επιδόματα ανεργίας, παρ' όλο που σήμερα η δαπάνη αυτή είναι κάτω του 2% του κοινοτικού ΑΕΠ και μόλις το 6,9% των συνολικών δαπανών της ΕΕ για την κοινωνική προστασία. Παρ' όλα αυτά "τα επιδόματα ανεργίας έχουν καταστεί μείζον πολιτικό θέμα στην ΕΕ".

Για ποιο λόγο;

"Οχι μόνο γιατί αυξάνει αλματωδώς η ανεργία, αλλά και για να μη συνηθίσουν (!)οι άνεργοι σ' αυτά και για να μη διαμαρτύρονται οι έχοντες εργασία ότι πληρώνουν χωρίς να υπάρχει ανάγκη".

Αυτές είναι - πολύ συνοπτικά - οι βασικές επιλογές και κατευθύνσεις του μεγάλου κεφαλαίου στην κοινωνική πολιτική για τις χώρες της ΕΕ στα επόμενα χρόνια, όπως παρουσιάζεται μέσα από την έκθεση της ΚΟΜΙΣΙΟΝ.

Ο στόχος και η επιδίωξη πολύ καθαρά. Οποιαδήποτε κοινωνική λαϊκή κατάκτηση αποτελεί "κόστος, δυσκαμψία, αναχρονισμό", εμπόδιο δηλαδή για την ασυδοσία του κεφαλαίου και πρέπει να καταργηθεί! Ομως, με το μικρότερο δυνατό κόστος συνολικά για το σύστημα, χωρίς "κοινωνικές εκρήξεις" και πολιτικές μετατοπίσεις προς τα αριστερά.

Να προσαρμοστούμε στα νέα εργασιακά δεδομένα, να αντιστοιχηθούμε με την αναπτυγμένη Ευρώπη, να εκσυγχρονιστούμε σαν κοινωνία.., αυτά και άλλα παρόμοια είπαν ο κ. πρωθυπουργός και οι υπουργοί του, εξαγγέλλοντας πρόσφατα την κατεδάφιση του κοινωνικού συστήματος της χώρας που ετοιμάζουν.Ας εκσυγχρονιστούμε... λοιπόν.

Ο μέσος όρος των δαπανών για κοινωνική προστασία στις χώρες της ΕΕ είναι στο 28,5% του κοινοτικού ΑΕΠ, ή 4.500 ECU ανά άτομο. Η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση, διαθέτοντας το 16,3% του ΑΕΠ.

Η Ελλάδα διαθέτει μόλις το 3,2% αυτών των ισχνών κοινωνικών δαπανών για επιδόματα ανεργίας, ενώ ο μέσος όρος σε επίπεδο χωρών της ΕΕ είναι 7%. Διαθέτει το 0,5% των κοινωνικών της δαπανών για επιδόματα στεγαστικά, οικογενειακά και μητρότητας και 0% για δαπάνες εξεύρεσης εργασίας ανέργων και νεοεισερχόμενων στην παραγωγή.

Η Ελλάδα είναι τελευταία στην ΕΕ στις δαπάνες για την υγεία, ξοδεύοντας λιγότερο από το 1/2 από αυτό που δαπανούν για την υγεία οι άλλες χώρες της Ενωσης.

Η Ελλάδα είναι η πρώτη στην ΕΕ στο ποσοστό των ανέργων γυναικών (το 57% των συνολικά ανέργων) και από τις πρώτες χώρες σε ποσοστό ανέργων ηλικίας 25 - 34 (το 60% του συνόλου των ανέργων) και σε άνεργους με ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση (περίπου το 52% στο σύνολο των ανέργων).

Ιδού, λοιπόν, κύριοι της κυβέρνησης πεδίον δόξης λαμπρόν για αναπροσαρμογές και πραγματικούς εκσυγχρονισμούς. Να, τρόπος να αποδείξετε ότι δεν επιλέγουμε ως χώρα το περιθώριο και την απομόνωση. Ομως, αυτοί οι εκσυγχρονισμοί, απαιτούν κόντρα με τα μεγάλα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα και ο "κοινωνικός διάλογος" εδώ ξεγυμνώνεται.

Αυτή η έκθεση - και όχι μόνο αυτή - με πολύ καθαρό τρόπο περιγράφει τον εφιαλτικό μεσαίωνα που ετοιμάζουν για τους λαούς, το μεγάλο κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις του. Θέτει όμως με τον τρόπο της και ένα ερώτημα.

Θα δεχτούν οι εργαζόμενοι τον εξανδραποδισμό τους σαν ένα αναπόφευκτο γεγονός ή θα αντισταθούν και θα διεκδικήσουν συνειδητά και οργανωμένα; Το κείμενο δεν αφήνει και πολλά περιθώρια άλλων επιλογών.

Η έκθεση αυτή έχει και μια άλλη "προσφορά". Δεν αφήνει σε κανέναν περιθώρια για αυταπάτες, ψευδαισθήσεις ούτε "άλλοθι άγνοιας".

Το πρόβλημα, λοιπόν, και το ζητούμενο, είναι ποιο δρόμο θα επιλέξουν οι εργαζόμενοι, η πλειοψηφία του λαού.

Θα συναινέσουμε σ' αυτήν την "κλωνοποίηση" σκλάβων που μας ετοιμάζουν, ή θα εξεγερθούμε σαν ελεύθεροι άνθρωποι;

Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα και σίγουρα η απάντησή του, δεν απευθύνεται ούτε αφορά μόνο τους κομμουνιστές.

Τα κείμενα έγραψε ο Σωκράτης ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗΣ

Μέλος της Διοίκησης της ΓΣΕΕ

Κείμενα:

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ

Παναγιώτης ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Οι συνταξιούχοι επιμένουν στο αίτημά τους για κατώτερη σύνταξη ίση με τα 20 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη

Κινητοποιήσεις το 1992, πριν την ψήφιση του νόμου 2084/92

"Επίλογος" των αντιασφαλιστικών νόμων της ΝΔ από τον Κ. Σημίτη ("Νέα" 19.9.1992) και πρόλογος του σημερινού "κοινωνικού διαλόγου"

Η επιστολή του Κ. Σημίτη προς τον Γ. Α. Μαγκάκη στις 23.3.1987