Η επιχείρηση "Αυγή" έχει ήδη ξεκινήσει. Χιλιάδες στρατιώτες, θα φτάσουν τις έξι, που απαρτίζουν την πολυεθνική δύναμη, η οποία συγκροτήθηκε με πρόσχημα την προστασία και ασφαλή διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας, έχουν αποβιβαστεί διά θαλάσσης και αέρος στο αλβανικό έδαφος. Μια ανθρωπιστική βοήθεια που παραμένει φάντασμα και, στο βαθμό που τελικά θα φτάσει, θα είναι μόνο για να τηρούνται τα προσχήματα, αφού άλλες είναι οι επιδιώξεις των χωρών που συμμετέχουν στην επιχείρηση.

Τεθωρακισμένα οχήματα, ακόμα και τανκς, κυρίως ιταλικά, περιφέρονται στους δρόμους των Τιράνων και τις γύρω περιοχές χωρίς να έχουν εμφανή αποστολή. Γιατί αποστολή υπάρχει και είναι ο έλεγχος των εξελίξεων στην Αλβανία, η επιβολή της "νέας τάξης", η καταστολή της εξέγερσης. Ασχετα από τις όποιες τακτικές κινήσεις τους, αυτό που είναι γεγονός, και δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, είναι ότι στις εσωτερικές εξελίξεις μιας χώρας εμπλέκονται με τη συμμετοχή στρατιωτικών τους δυνάμεων άλλες χώρες.

Η ξένη στρατιωτική παρουσία στην Αλβανία έχει ως στόχο τον αφοπλισμό των ενόπλων εξεγερμένων, την επιβολή της "τάξης", ώστε να διαμορφωθούν οι συνθήκες ασφάλειας, όπως λένε, για τη διεξαγωγή των εκλογών και τελικά τον έλεγχο των εξελίξεων. Τις πραγματικές τους επιδιώξεις δεν τις κρύβουν οι μετέχοντας. Πρώτο μέλημά τους είναι να γίνεται φανερή η παρουσία τους για να εδραιώσουν τις θέσεις τους. Χαρακτηριστική είναι η συμπεριφορά των ιταλικών στρατευμάτων, που έχουν και τη διοίκηση της πολυεθνικής δύναμης.

Οι χωροφύλακες της "νέας τάξης" δεν παύουν να έχουν και τις μεταξύ τους αντιθέσεις. Το αλβανικό έδαφος εδώ και καιρό αποτελούσε πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των συμφερόντων διαφόρων χωρών. Οι ανταγωνισμοί αυτοί εκδηλώνονται και σε επίπεδο πολυεθνικής δύναμης. Πριν ακόμα αφιχθούν στην Αλβανία τα στρατεύματά τους, Ελλάδα και Ιταλία βρέθηκαν αντιμέτωπες για τον τρόπο διάταξης των δυνάμεων. Είναι καθαρό πως τα στρατεύματα αποτελούν τους προπομπούς της οικονομικής διείσδυσης, η οποία βέβαια έχει εδώ και καιρό αρχίσει, αλλά η στρατιωτική παρουσία έχει χαρακτήρα επιχείρησης εκκαθάρισης ναρκοπεδίων ώστε η επιχειρηματική δραστηριότητα να προχωρήσει απρόσκοπτα. Ανοιχτό είναι ωστόσο αν οι ζώνες επιρροής που θα δημιουργηθούν θα έχουν γεωγραφικά όρια ή θα εκφράζονται με ποσοστά - είναι και το πιθανότερο - οικονομικής διείσδυσης σε ολόκληρη την Αλβανία.

Στην Αλβανία βρίσκεται σε εξέλιξη και μια άλλη επιχείρηση, που αφορά την αλλοίωση του χαρακτήρα του ελληνικού στρατού. Η συγκρότηση μισθοφορικών τμημάτων, προηγήθηκε η αποστολή στη Βοσνία, οδηγεί σε ένα στρατό δύο ταχυτήτων. Ενα τμήμα του, το μισθοφορικό, θα είναι στη διάθεση του ΝΑΤΟ για την εφαρμογή των σχεδίων του. Το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ και η νέα δομή του απαιτούν τη συγκρότηση τέτοιων σωμάτων, ώστε η Συμμαχία να παίξει τον παρεμβατικό της ρόλο με την αποστολή των δυνάμεων ταχείας επέμβασης.Αυτό που χρειάζεται, δηλαδή, είναι στρατιωτικά τμήματα που θα εκτελούν αποστολές σε ρόλο παγκόσμιου χωροφύλακα.

Το άλλο τμήμα του στρατού, που θα είναι για τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε χώρας - μέλους, θα βρίσκεται σε μία φθίνουσα πορεία. Δεν είναι τυχαίο ότι χώρες που δεν έχουν πρόβλημα προάσπισης των συνόρων τους, όπως η Γαλλία, κατάργησαν ήδη και την υποχρεωτική στράτευση, διατηρώντας και ενισχύοντας το μισθοφορικό στρατό. Στα πλαίσια αυτά θα δημιουργηθεί μια αριστοκρατία μέσα στις τάξεις του στρατού,που θα είναι οι ακριβοπληρωμένοι μισθοφόροι, οι οποίοι θα παίρνουν μέρος σε εκτός συνόρων αστυνομικού χαρακτήρα αποστολές. Δηλαδή δημιουργείται ένα πραιτοριανό σώμα με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ηδη εντός των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, σε Στρατό Ξηράς, Πολεμικό Ναυτικό και Πολεμική Αεροπορία υπηρετούν περί τους 15.000 οπλίτες πενταετούς υποχρέωσης με προοπτική διαρκούς αύξησής τους.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο μέσος όρος των αποδοχών των Ελλήνων μισθοφόρων που πήγαν στην Αλβανία είναι 100 δολάρια τη μέρα, δηλαδή πάνω από 800 χιλιάδες δραχμές το μήνα, πέραν του τακτικού μισθού τους. Την ίδια ώρα οι αποδοχές των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων μένουν σε επίπεδα μισθών πείνας και μετά την αύξηση του 5% κατά μέσο όρο που δόθηκε με το πολυσυζητημένο νέο μισθολόγιο. Πράγμα που δείχνει καθαρά ποιες είναι οι προτεραιότητες στη διάρθρωση του ελληνικού στρατού.

Κ. Ζ.

Η αποστολή και ο ρόλος του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος που στέλνεται στην Αλβανία σκιαγραφείται με σαφή τρόπο στο Εγχειρίδιο Ελληνικής Δύναμης Αλβανίας,το εγκόλπιο που μοιράστηκε σε όλους τους άνδρες της δύναμης, αλλά απαγορεύτηκε η διανομή του στους δημοσιογράφους.

Μέσα από τις σελίδες του Εγχειριδίου αυτού προβάλλει ο πραγματικός ρόλος της πολυεθνικής δύναμης που άρχισε να εγκαθίσταται στην Αλβανία, στο όνομα δήθεν της προστασίας της ανθρωπιστικής βοήθειας. Ενας ρόλος που δίνει στη δύναμη χαρακτηριστικά στρατού κατοχής,αφού θα μπορεί να ασκεί απόλυτη εξουσία επί του αλβανικού εδάφους. Στα πλαίσια αυτά και με βάση τους κανόνες εμπλοκής που έχουν καθοριστεί, η ελληνική δύναμη θα έχει δικαίωμα να σταματά και να ερευνά όποιον θεωρεί ύποπτο, να προβαίνει σε κρατήσεις ατόμων, να ασκεί βία για τον αφοπλισμό ατόμων που "αποτελούν απειλή", να ασκεί βία για αυτοάμυνα,να αποκλείει περιοχές και να απαγορεύει την κυκλοφορία.

Στο εγκόλπιο αυτό του Ελληνα μισθοφόρου στην Αλβανία, δεν παραλείπεται να γίνει υπενθύμιση των σκοπών του ΝΑΤΟ που δεν είναι άλλοι από... τη "διασφάλιση της ειρήνης, της ασφάλειας, της ανάπτυξης, της σταθερότητας και της ευημερίας στην περιοχή του βορείου Ατλαντικού".Ενώ είναι σαφής η προτροπή προς τους Ελληνες μισθοφόρους, στα πλαίσια των μέτρων προστασίας, να προβάλλουν την ιδιότητα τους ως αποστολή του ΝΑΤΟ. "Να φέρετε τις ταυτότητές σας ανά πάσα στιγμή, για λόγους επακριβούς εξακρίβωσης ατόμων ως μελών της αποστολής του ΝΑΤΟ".

Αποκαλυπτικό και αυτό του χαρακτήρα της αποστολής. Ενδεικτικό επίσης της αντίληψης, είναι και ο τρόπος με τον οποίο προβλέπεται να αντιμετωπίζονται οι Αλβανοί επιτελείς: "Εφαρμόστε μεγίστη προσοχή, όταν συζητάτε για ενδεχόμενες καταστάσεις και ιδιαιτέρως όταν χειρίζεστε έγγραφα με παρουσία εντοπίων επιτελών, καθώς και προσωπικού που δεν ανήκει στο προσωπικό της Δύναμης Προστασίας".Δηλαδή, οι Αλβανοί αντιμετωπίζονται ως ύποπτοι στην ίδια τους τη χώρα από ξένα στρατεύματα!

Επίσης, γίνεται αναφορά στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα αυτή τα τελευταία χρόνια. "Το εκλογικό αποτέλεσμα, γράφει, της 22/3/92 έμελλε να αποτελέσει το ορόσημο για τη νεότερη ιστορία της χώρας, καθώς η νίκη του Δημοκρατικού Κόμματος του Σ. Μπερίσα σήμανε για πολλούς το τέλος της 50χρονης μονοκρατορίας του υπαρκτού σοσιαλισμού". Ειδικότερα, για την πρόσφατη αλβανική κρίση, σημειώνεται ότι "αποτελεί παράγωγο της κατάργησης του κομμουνιστικού μοντέλου και της μη εφαρμογής δημοκρατικών διαδικασιών στη διακυβέρνηση της χώρας, που είχαν σαν αποτέλεσμά τους τελευταίους 2 μήνες και μετά την κατάρρευση του παράνομου συστήματος επενδύσεων των πυραμίδων, την εκδήλωση εξέγερσης στη χώρα αυτή και τον εξοπλισμό του πληθυσμού".

Δεν παραλείπεται ακόμα να γίνει αναφορά και στον πληθυσμό της Αλβανίας, που είναι 3.181.000, εκ των οποίων όπως σημειώνει το 10% Ελληνες.

Οσον αφορά την αποστολή της δύναμης, αναφέρεται ότι αυτή νομιμοποιείται από τις αποφάσεις του ΟΗΕ, με βάση τις οποίες ανατίθεται ρόλος στον ΟΑΣΕ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η ΕΛΔΑΛ είναι "ενταγμένη στην πολυεθνική δύναμη προστασίας" και καλείται να συμβάλει: "Στη διευκόλυνση της ασφαλούς και έγκαιρης παράδοσης της ανθρωπιστικής βοήθειας στα πλαίσια της εφαρμογής σχεδίου του ΟΗΕ. Στη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για την εκτέλεση της αποστολής των άλλων διεθνών Οργανισμών. Και να προάγει το επίπεδο επιχειρησιακής εκπαίδευσης και συνεργασίας των ΕΔ των λοιπών χωρών που συμμετέχουν σ' αυτήν".

Ειδικότερα, σχετικά με τους κανόνες εμπλοκής, μέσα από το εγχειρίδιο της ΕΛΔΑΛ δίνεται η εντύπωση ότι η δύναμη θα ασκεί απόλυτη εξουσία, καθώς θα μπορεί ακόμα και να προβαίνει σε κρατήσεις. Συγκεκριμένα, αναφέρεται:

"Οι κανόνες εμπλοκής για τις δυνάμεις που συμμετέχουν στη διεθνή δύναμη προστασίας βασίζονται στις παρακάτω αρχές:

α. Το δικαίωμα της αυτοάμυνας.

β. Την άσκηση ελάχιστης απαραίτητης βίας.

γ. Το διεθνές και το εθνικό δίκαιο και το δίκαιο που διέπει τις ένοπλες συγκρούσεις.

Οι κανόνες αυτοί επιτρέπουν:

α. Το δικαίωμα στάσης και έρευνας ατόμων και οχημάτων.

β. Το δικαίωμα της κράτησης ατόμων.

γ. Το δικαίωμα του περιορισμού πρόσβασης σε περιοχές ασφαλείας".

Οπως αναφέρεται, το δικαίωμα άσκησης βίας προβλέπεται για τις παρακάτω περιπτώσεις, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο αφοπλισμός ατόμων που θα εκτιμηθεί ότι "αποτελούν απειλή":

"1. Υπεράσπιση των μελών της δύναμης προστασίας, ατόμων υπό καθεστώς προστασίας και προστατευόμενης περιουσίας.

2. Αφοπλισμό ατόμων που αποτελούν απειλή για την ασφάλεια της δύναμης ανθρωπιστικής βοήθειας.

3. Προστασία των φαλάγγων μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας ή μελών διεθνών Οργανισμών σε διατεταγμένη αποστολή".

Ωστόσο στις οδηγίες προς το διοικητή, για άσκηση βίας σημειώνεται ότι "η δύναμη προστασίας δεν αντιμετωπίζει κατάσταση πολεμικών επιχειρήσεων, αποστολή σας είναι να βοηθήσετε στην ασφαλή και έγκαιρη παράδοση της ανθρωπιστικής βοήθειας".

Σε σχέση με την αυτοάμυνα οι κανόνες εμπλοκής προβλέπουν:

"α. Εχετε το δικαίωμα να ασκήσετε βία για αυτοάμυνα.

β. Ασκείτε μόνο την ελάχιστα απαραίτητη βία για να υπερασπίσετε τον εαυτό σας".

Οι γενικοί κανόνες όμως αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά: Και η βία επιτρέπεται αρκεί να είναι η "ελάχιστα απαραίτητη", αλλά και οι ένοπλοι θα "βλάπτονται", δηλαδή θα πυροβολούνται, εκτός από αυτούς που παραδίδουν τα όπλα τους. Συγκεκριμένα, αναφέρεται:

"α. Ασκήσατε την ελάχιστα απαραίτητη βία για να φέρετε σε πέρας την αποστολή σας.

β. Δε θα βλάπτονται ένοπλοι που επιθυμούν να παραδώσουν τον οπλισμό. Αφοπλίστε τους και αναφέρετε στους ανωτέρους σας.

γ. Μεταχειριστείτε κάθε άτομο ανθρώπινα, συμπεριλαμβανομένων και των ενόπλων πολιτών και των κρατουμένων.

δ. Περισυλλέξτε και περιθάλψτε τραυματίες, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι.

ε. Σεβαστείτε την ιδιωτική περιουσία.

στ. Μην κλέψετε, μη παίρνετε ενθύμια αποστολής".

Σαφέστερη είναι η εικόνα που δίνεται και από τους κανόνες έναρξης πυρός, που δίνουν τη δυνατότητα ακόμα και για προληπτικό χτύπημα όσων κρίνονται επικίνδυνοι:

"1. Μπορείτε να αρχίσετε πυρ κατά ατόμου που βάλλει ή σκοπεύει με το όπλο του εναντίον σας, εναντίον φιλίων δυνάμεων ή ατόμων ή περιουσίας υπό την προστασία σας.

2. Μπορείτε να αρχίσετε πυρ κατά ατόμου που τοποθετεί, ρίχνει ή ετοιμάζει να ρίξει εκρηκτική ή εμπρηστική συσκευή εναντίον σας.

3. Μπορείτε να αρχίσετε πυρ κατά ατόμου το οποίο οδηγεί όχημα σκόπιμα κατά πάνω σας ή κατά φιλίων δυνάμεων.

4. Μπορείτε να αρχίσετε πυρ κατά ατόμου που προσπαθεί να πάρει υπό την κατοχή του οπλικά συστήματα".

Ο χαρακτήρας της αποστολής και η έκταση της εξουσίας που θα ασκείται, φαίνεται και από τις ενέργειες που προβλέπονται στα σημεία ελέγχου,οι οποίες είναι:

"α. Επίδειξη παρουσίας του ΟΗΕ.

β. Επιτήρηση όλων των δραστηριοτήτων επί του εδάφους κατά μήκος δρόμων και κατοικημένων περιοχών.

γ. Ελεγχος και καταγραφή κυκλοφορίας προσωπικού οχημάτων - εντός, εκτός ζώνης ελέγχου ΟΗΕ.

δ. Αποτροπή λαθρεμπορίας όπλων, πυρομαχικών, εκρηκτικών με ραδιενέργεια. ε. Καταμέτρηση στρατιωτικών οχημάτων, στοιχείων πυροβολικού.

στ. Ενέργεια και ως επιχειρησιακής θέσης.

ζ. Ενέργεια στο πλαίσιο του δικτύου επιτήρησης από κοινού και με άλλες μονάδες.

η. Μετά από ειδικές διαταγές είναι δυνατόν να κλείσουν τα σημεία ελέγχου και να εμποδιστεί η κυκλοφορία".

Αυτό που προκύπτει σαφώς είναι ότι στην αποστολή της δύναμης είναι και ο αφοπλισμός των εξεγερμένων, αφού ουσιαστικά θα κηρυχτούν παράνομοι και θα απαγορευτεί η κυκλοφορία τους. "Μπροστά από το σημείο ελέγχου, αναφέρεται, πρέπει να υπάρχει η επιγραφή: Εισέρχεστε ή εγκαταλείπετε τη ζώνη ελέγχου ΟΗΕ. Μειώστε την ταχύτητά σας. Ετοιμάστε τις ταυτότητές σας εντός της ζώνης ελέγχου του ΟΗΕ. Δεν επιτρέπονται όπλα, εγχειρίδια ή εκρηκτικά". Δε λείπουν βέβαια και οι οδηγίες συμπεριφοράς σε σημεία ελέγχου, όπως "χαμογέλασε όταν πλησιάζει ένα όχημα".

Κυριάκος ΖΗΛΑΚΟΣ

ΤΙΡΑΝΑ.-

Οι περισσότεροι από τους 6.000 άνδρες της πολυεθνικής έχουν ήδη αφιχθεί και εγκατασταθεί σε αλβανικό έδαφος - βρίσκονται σε "επιχειρησιακή ετοιμότητα", κατά τη στρατιωτική ορολογία. Η όλη δύναμη αναμένεται να ξεκινήσει τις επιχειρήσεις της στα μέσα της ερχόμενης εβδομάδας. Ομως ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί επαρκώς αν ο στόχος της θα περιοριστεί στην "προστασία" των φορτίων τροφίμων και φαρμάκων που αποστέλλονται στη χώρα ως"ανθρωπιστική βοήθεια", ή όπως έλεγαν στελέχη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη πριν μερικές μέρες - πριν το "ξεχάσουν", λίγο αργότερα - η αρωγή στην αλβανική κυβέρνηση όσον αφορά την αποκατάσταση της τάξης, έως τις εκλογές του Ιούνη.

Πολύ περισσότερο μάλιστα αφού τις τελευταίες μέρες καταγράφηκαν "απειλές" και "επεισόδια" τα οποία χαρακτηρίστηκαν ολίγον περίεργα, αν όχι υποκινούμενα από δυνάμεις που θα επιθυμούσαν τη μετατροπή της "αστυνομικής" πολυεθνικής δύναμης σε πολυεθνική αστυνομία. Η μαφιόζικου τύπου επίθεση κατά ενός ηγέτη των εξεγερμένων και ξένων δημοσιογράφων σε ξενοδοχείο της Αυλώνας την Τετάρτη και οι απειλές περί "ναρκοθέτησης" λιμανιών και γεφυρών και "κινδύνου επίθεσης" από αντάρτες, που έφθασαν στις ιταλικές μυστικές υπηρεσίες, ίσως δε θα πρέπει να θεωρηθούν τυχαίες...

Οι κινήσεις της κυβέρνησης "εθνικής συμφιλίωσης" του Μπασκίμ Φίνο, του Προέδρου Μπερίσα, των Σοσιαλιστών του Φάτος Νάνο κ.ά. έχουν ομοειδείς στόχους: καθένας από τους φορείς εξουσίας στην Αλβανία στην παρούσα συγκυρία επιχειρεί να "διασωθεί" πολιτικά. Η κυβέρνηση με τη βοήθεια της Ιταλίας, ο Μπερίσα επιχειρώντας να πετύχει διάλυση των επιτροπών των εξεγερμένων πολιτών (ζήτησε από το μεσολαβητή του ΟΑΣΕ, Βρανίτσκι, να συναινέσει σε αυτό), οι Σοσιαλιστές με "υποστηρικτικές" δηλώσεις προς την κυβέρνηση και την αποστολή της πολυεθνικής.

Κοινή επιδίωξη όλων, να παραμείνουν στο προσκήνιο τουλάχιστον ως τις εκλογές του Ιούνη, ώστε εκεί να "λύσουν τις πολιτικές τους διαφορές". Οπως επίσης και να επέλθει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο "σταθερότητα" στη χώρα. Ακόμη και αν αυτό σημαίνει παραμερισμό, όχι απλώς των επιτροπών των εξεγερμένων, αλλά και των αιτημάτων της εξέγερσης...

Παράλληλη επιδίωξη των κεντρικών φορέων εξουσίας των Τιράνων είναι, φυσικά, και το να προσεταιριστούν τις δυτικοευρωπαϊκές κυβερνήσεις...

Μ. Γ.