Το μότο του Ευάγ. Βενιζέλου περί του "φιλελεύθερου πολιτισμού", που προωθεί το ΥΠΠΟ, "ταιριάζει γάντι" με τον προϋπολογισμό του 1997 για τον πολιτισμό. Ταιριάζει, γιατί αφήνει τον πολιτισμό όλο και πιο πολύ εξαρτημένο από τον "φιλελευθερισμό" της εμπορευματικής "ιδιωτικής πρωτοβουλίας", η οποία ενισχύεται επιπλέον και με τις προβλεπόμενες επιχορηγήσεις από τον τακτικό προϋπολογισμό του ΥΠΠΟ. Προϋπολογισμός, που, ενώ εμφανίζεται αυξημένος κατά 4,4 δισ. σε απόλυτους αριθμούς, στην πραγματικότητα είναι σχεδόν "παγωμένος" στα επίπεδα του 1996, λόγω του προβλεπόμενου κατά 6,5% πληθωρισμού. Τα προβλεπόμενα για το ΥΠΠΟ το 1996 31,5 δισ., ανήλθαν στα 32, 173 δισ.,ενώ για το 1997 προβλέπονται 36 δισ., δηλαδή το 0,3% των δαπανών από το σύνολο του τακτικού προϋπολογισμού. Με ποσοστό 0,3%, (με 30, 2 δισ., έναντι των 25,7 δισ. του 1996) επιχορηγείται ο πολιτισμός και από τον προϋπολογισμό των Δημοσίων Επενδύσεων.

Εξετάζοντας κανείς τους κωδικούς του τακτικού προϋπολογισμού του ΥΠΠΟ παρατηρεί ότι η μικρή αύξηση των 4,4 δισ. ελάχιστα αφορά στους επιχορηγούμενους φορείς που είναι ΝΠΔΔ, αλλά και ορισμένους που είναι ΝΠΙΔ, αλλά δεν είναι του τύπου Μεγάρου Μουσικής ή των ιδιωτικοποιημένων κρατικών σκηνών,που επιχορηγούνται και από τα κονδύλια των Δημοσίων Επενδύσεων και του ΛΟΤΤΟ. Τα προβλεπόμενα κονδύλια του τακτικού προϋπολογισμού για τις επιχορηγήσεις το 1996 από 5,824 έφτασαν τα 5,838 δισ.,ενώ για το 1997 προβλέπονται 6 δισ. Η αύξηση κατά 1,6 δισ. το 1997, πάλι ορισμένους μόνο φορείς ιδιωτικού δικαίου θα ευνοήσει, ιδιαίτερα.

Ας δώσουμε μερικά χαρακτηριστικά δείγματα των κονδυλίων από τον τακτικό προϋπολογισμό: Οι επιχορηγήσεις ΝΠΔΔ από το 1,090 δισ. το 1996, ανέρχονται σε 1,190 δισ. το 1997. Το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών παίρνει 180 εκατομ. (165 εκατομ. το 1996). Η Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης 165 εκατομ. (154 εκατομ. το '96). Στα ΔΗΠΕΘΕ 270 εκατομ. (245 εκατομ. το 1996). Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών 160 εκατομ. (142 εκατομ. το '96). Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης 160 εκατομ. (147 εκατομ. το '96).

Τα ΝΠΙΔ το 1997 θα επιχορηγηθούν με 4,717 δισ., έναντι των προβλεπόμενων 4,642 δισ. για το 1996, ποσό που μέχρι τις 31/10/1996 ανήλθε στα 4,656 δισ. Ας αναφέρουμε μερικά ονομαστικά κονδύλια: Αρχαιολογική Εταιρεία 20 εκατομ. (18 εκατομ. το '96). Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδας 170 εκατομ. (155 εκατομ. το '96). Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Αθηνών 800 εκατομ. (800 εκατομ. το '96 από τον τακτικό προϋπολογισμό και με 1,7 δισ. ακόμη από τις Δημόσιες Επενδύσεις και το ΛΟΤΤΟ, σύνολο 2,5 δισ. ποσό που όλα δείχνουν ότι θα του δοθεί και το 1997). Μουσείο Μπενάκη 100 εκατομ. (83 εκατομ. το '96). Ωδείο Αθηνών 290 εκατομ. (208 εκατομ. προβλέφτηκαν το '96, αλλά μέχρι 31/10/96 είχε ανάγκη για 308 εκατομ.). Ωδείο Θεσσαλονίκης 140 εκατομ. (120 εκατομ. το '96). Εθνικό Θέατρο 1 δισ. από τον τακτικό προϋπολογισμό (962 εκατομ. προβλέπονταν για το 1996 από τα οποία απορροφήθηκαν 915 εκατομ., και 1,05 δισ. από τις Δημόσιες Επενδύσεις και το ΛΟΤΤΟ). ΚΘΒΕ 900 εκατομ. (919 εκατομ. το 1996 από τα οποία απορρόφησε μέχρι 31/10/96 851 εκατομ., συν 1 δισ. από τις Δημόσιες Επενδύσεις και το ΛΟΤΤΟ). Εθνική Λυρική Σκηνή 1,2 δισ. (1,185 το 1996, από τα οποία απορρόφησε 1,177 δισ).

Οι μουσικοί, εικαστικοί και κινηματογραφικοί φορείς το 1997 δεν παίρνουν δραχμή.Το 1996 πήραν 1 εκατομ., ενώ το 1995 6 εκατομ. Κατά τ' άλλα σε "λοιπούς φορείς" δίνονται 26 εκατομ. (23 εκατομ. το '96). Σε "λοιπά φυσικά ή ΝΠΙΔ και οργανισμούς" δίνονται 43 εκατομ. (141 εκατομ. το '96, αλλά μέχρι 31/10/96 απορρόφησαν λόγω 177 εκατομ.).

Οι δαπάνες για συντήρηση κινηματογραφικών ταινιών και για τις δανειστικές βιβλιοθήκες (έχουν τον ίδιο κωδικό) παραμένουν καθηλωμένες στο 1 εκατομ. Η απόδοση του ειδικού φόρου σε φορείς για τον Κινηματογράφο το 1997 φτάνει το 1,3 δισ. (το 1996 ήταν 1,1 δισ.).

Οι επιχορηγήσεις σε ιδρύματα και φορείς του εξωτερικού παραμένουν, επίσης, καθηλωμένες στα 91 εκατομ. (για το 1996 προβλέφτηκαν 90 εκατομ. αλλά ανήλθαν στα 91 εκατομ.). Η καθήλωση του ποσού αυτού διαψεύδει τον υπουργό Πολιτισμού, Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος πριν λίγες ημέρες εξήγγειλε "ελληνική πολιτιστική επίθεση" στο εξωτερικό.

Ξενάγηση στη "βιτρίνα" της "Θεσσαλονίκης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας", έκανε ο υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος,το Σαββατοκύριακο, σε 60 πρέσβεις, διπλωμάτες και μορφωτικούς ακόλουθους, με συνοδεία 30 δημοσιογράφων από ελληνικά και ξένα μέσα ενημέρωσης. Ο,τι είδαν οι ξένοι προσκεκλημένοι ήταν μία σύνοψη του τι μέλει γενέσθαι το 1997 στη Θεσσαλονίκη. Μια μικρή γεύση που δε συνάδει καθόλου με τις μεγαλόστομες ανακοινώσεις που εκπέμπονται από τους υπευθύνους της "Πολιτιστικής Πρωτεύουσας".

Του χαιρετισμού που απηύθυναν το Σάββατο το πρωί - σε αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου - ο υπουργός, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της "ΠΠ" Π. Θεοδωρίδης, προηγήθηκε ένα φιλμ για τη Θεσσαλονίκη, που με προχειρότητα, μάλλον, κονιορτοποιούσε τα στοιχεία της πόλης παρά τα αναδείκνυε. Το ίδιο συνέβη και το βράδυ του Σαββάτου, στο Κυβερνείο, όπου την απαγγελία ποιημάτων της Σαπφούς στα γερμανικά, από την ηθοποιό Εντίτ Κλεβέρ, διαδέχτηκε χορογραφία του Ντανιέλ Ρομέλ, η οποία παρέπαιε ανάμεσα στο ανατολίτικο "οριεντάλ", την κλασική Δύση και τη σύγχρονη Ελλάδα του μπουζουκιού. Δηλαδή πλήρης σύγχυση...

Το πρωί του Σαββάτου μοιράστηκαν, εξάλλου, δύο πολυσέλιδα φυλλάδια με τις εκδηλώσεις του πρώτου τετραμήνου και 311 κατασκευαστικά έργα, κυρίως έργα... επί χάρτου. Μπορεί η έκθεση κειμηλίων του Αγίου Ορους να αποτελεί "κράχτη" των εκδηλώσεων, η αλήθεια όμως είναι πως ακόμα δεν υπάρχει καμία δέσμευση από τη Διπλή Ιερά Σύναξη του Αγίου Ορους, ούτε έχει υπογραφεί το σχετικό συμβόλαιο με τον "Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας".Να σημειωθεί ότι τα 2 δισ.,από τα 10 δισ. που θα κοστίσει συνολικά το καλλιτεχνικό πρόγραμμα, αφορούν στην έκθεση. Πάντως ο Οργανισμός είχε υποβάλει προϋπολογισμό 17 δισ. δραχμών.

Για τα έργα υποδομής, ο Οργανισμός είναι τόσο εκτεθειμένος,που ο υπουργός Πολιτισμού κάθε φορά που καλείται να απαντήσει σε αυτό το θέμα σπεύδει να "θεωρητικοποιήσει" τις τραγικές καθυστερήσεις λέγοντας "η Πολιτιστική Πρωτεύουσα δε σημαίνει κατασκευαστικά έργα. Το 1997 είναι μόνο η αφορμή για έργα υποδομής".Υπενθυμίζει επίσης ότι "τα έργα όχι μόνο είναι θέμα του ΥΠΕΧΩΔΕ", αλλά και "έχουν προβλήματα νομικά". Παρ' όλα αυτά ο καλλιτεχνικός διευθυντής ήταν αποκαλυπτικός: "οι υπάρχοντες χώροι εμένα μου φτάνουν και μου περισσεύουν. Είναι βέβαια κουρασμένοι. Θα τους ήθελα πιο φρέσκους, αλλά, δε βαριέσαι, κάνουμε τη δουλιά μας" (!). (Τα τεχνικά έργα έχουν προϋπολογιστεί στα 52 δισ. ).

Οι πρέσβεις και διπλωμάτες ξεναγήθηκαν, επίσης, στον Αγιο Δημήτριο, όπου ο πρωτοσύγκελος Τασσιάς πρόλαβε να εξαφανίσει τους πάγκους με τα πωλητέα, δεν μπορούσε όμως να κρύψει και τις ανατριχιαστικές επεμβάσεις που έχουν γίνει μέσα στο ναό.Την Κυριακή το πρωί πραγματοποιήθηκε ξενάγηση στους τάφους της Βεργίνας, όπου ετοιμάζεται η έκθεση των εκεί ευρημάτων, στο χώρο του στεγάστρου, στα πλαίσια της οποίας θα αναπαρασταθούν και οι νεκρικές κλίνες. Στη συνέχεια οι πρέσβεις οδηγήθηκαν στα άρτια οργανωμένα εργαστήρια συντήρησης, όπου ανάμεσα στα ευρήματα που συντηρούνται "πρυτανεύει" ο σπόγγος του Φιλίππου.

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ

Η Επιτροπή του Μουσείου Αλεξίου διοργανώνει ημερίδα, στις 7 Δεκεμβρίου(10.45 π.μ.), στην αίθουσα τελετών του σχολικού συγκροτήματος "Ελλη Αλεξίου",στην Καλλιθέα (Σαπφούς 50 και Αγ. Πάντων). Θα μιλήσει η Ευγενία Ζήκου,με θέμα: "Η Ελλη Αλεξίου και το Μουσείο των Συγγραφέων της οικογένειας Στ. Μιχ. Αλεξίου".Ακολουθεί ομιλία του διευθυντή του σχολείου Πέτρου Σπανού με θέμα: "Η παρουσία της Ελλης Αλεξίου στο σχολικό μας συγκρότημα εμπνέει και στηρίζει τις προσπάθειες μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων για καλύτερο σχολείο".Στη συνέχεια θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια εντειχισμένης πλάκας, με την ονομασία του σχολικού συγκροτήματος από το δήμαρχο Καλλιθέας. Στο δεύτερο μέρος του προγράμματος, θα γίνουν ομιλίες για τους συγγραφείς της οικογένειας. Ο Πέτρος Σπεντζόπουλος για την Ελλη Αλεξίου,η Ιφιγένεια Χρυσοχόου για τον Λευτέρη Αλεξίου και ο Κώστας Στεργιόπουλος για τον Βάσο Δασκαλάκη, τον μεταφραστή και πεζογράφο.Ακολουθούν οι ομιλίες του Νεοκλή Σαρρή: "Μάρκος Αυγέρης" και του Μιχάλη Μερακλή: "Γαλάτεια Καζαντζάκη".

Μπορεί οι Ιταλοί αρχιτέκτονες Λ. Πασαρέλι και Μ. Νικολέτι να ήρθαν, από την Παρασκευή στην Αθήνα, για να υπογράψουν με το "Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη" το συμβόλαιο για την ανέγερση του νέου Μουσείου Ακρόπολης,αλλά επί τέσσερις ημέρες κωλυσιεργούν, προβάλλοντας απ' ό,τι φαίνεται αντιρρήσεις στους όρους που έχει θέσει η Διεύθυνση Εκτέλεσης Μουσείων του ΥΠΠΟ.

Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ όριζε ως τελευταία προθεσμία το χτεσινό βράδυ, ενώ δεν υπάρχει περίπτωση να ακολουθήσει κι άλλη διαπραγμάτευση εάν οι Ιταλοί φύγουν χωρίς να υπογράψουν.Σ' αυτή την περίπτωση φαίνεται πως θα επιλεγεί άλλη αρχιτεκτονική λύση, όχι όμως κι άλλη θέση. Οσο για το νέο μουσείο ο υπουργός Πολιτισμού δήλωσε την Κυριακή στους δημοσιογράφους ότι επί υπουργίας του "θα προκηρυχτεί και θα γίνει η ανάθεση του Μουσείου Ακρόπολης".