Μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι εταιρίες που κάνουν "κουμάντο" και προσδιορίζουν τη... μόδα και το στιλ των παιδικών παιχνιδιών
Τα Χριστούγεννα με την Πρωτοχρονιά, η ονομαστική γιορτή και τα γενέθλια είναι οι τρεις μέρες του χρόνου που οι μικροί μπόμπιρες περιμένουν με ανυπομονησία. Είναι οι μέρες που ξέρουν πως υπάρχουν για να τους ικανοποιούνται οι επιθυμίες τους. Μέρες που μπορεί ν' αποδειχτούν πραγματικός πονοκέφαλος για τους μεγάλους, όταν θα βρεθούν μπροστά σε μια μεγάλη γκάμα παιχνιδιών και στις επιθυμίες των παιδιών, αλλά και στο δίλημμα ποιο είναι το κατάλληλο δώρο, εάν θα πρέπει και εάν το σηκώνει η τσέπη τους να πραγματοποιήσουν αυτές τις επιθυμίες.
Ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και κύρια της τηλεόρασης είναι καταλυτικός στη διαμόρφωση της επιλογής του παιδιού. Και βέβαια, τον πρώτο λόγο έχουν οι λίγες εταιρίες που κάνουν "κουμάντο" στο χώρο, αυτές που έχουν την οικονομική δυνατότητα να προβάλλουν τα προϊόντα τους μέσω της ευρείας διαφήμισης. Αυτές είναι που διαμορφώνουν κυριολεκτικά συνειδήσεις και πρότυπα στα παιδιά. Αποφασίζουν ποια παιχνίδια είναι "της μόδας" κάθε φορά και βέβαια με τις ανάλογες... τιμές. Ασφαλώς, τα κέρδη των εταιριών δε συμβαδίζουν απαραίτητα με τους στόχους που εξυπηρετεί το παιχνίδι. Εάν, δηλαδή, είναι δημιουργικό ή όχι, εάν διαμορφώνει συνειδήσεις φιλειρηνικές ή πολεμοχαρείς, αν προάγει τη συλλογικότητα ή ταμπουρώνει το παιδί στον ατομικισμό κ.ο.κ. Εδώ ο ρόλος του γονιού είναι καταλυτικός.
Τα παιχνίδια μπορεί να είναι ένας ολόκληρος κόσμος, πολλές φορές, δε, είναι και η μικρογραφία του κόσμου μας. Οπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει το Ινστιτούτο Καταναλωτών (ΙΝΚΑ) μερικά παιχνίδια μπορεί να είναι επικίνδυνα όχι μόνο γιατί μπορούν να προκαλέσουν σωματικές βλάβες στο παιδί, αλλά κύρια γιατί βλάπτουν τον ψυχισμό του. Και αυτά τα τελευταία δεν είναι λιγότερο επικίνδυνα. Πολύς λόγος γίνεται για τα παιχνίδια "πολέμου". Φαίνεται, πάντως, ότι οι ψυχολόγοι συγκλίνουν στην άποψη ότι ένα παιχνίδι πιστόλι δεν αποτελεί επικίνδυνο προηγούμενο στα χέρια ενός παιδιού, όταν του προσφέρονται ταυτόχρονα μια ποικιλία από άλλα δημιουργικά παιχνίδια. Ωστόσο, η διαπαιδαγώγηση από το σπίτι, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στις προτιμήσεις των παιδιών.
Χαρακτηριστικά, για τις επιδράσεις που δέχονται τα παιδιά από τις διαφημίσεις, είναι τα στατιστικά στοιχεία του Ινστιτούτου Καταναλωτών. Σύμφωνα με αυτά, πρώτα στις προτιμήσεις τους έρχονται τα παιχνίδια σε ποσοστό 23%, ακολουθούν τα ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά με 21,5%, τα ποδήλατα - κατασκευαστικά σε ποσοστό 18,7%, τα βιβλία με 14,2%, τα ρούχα 6,5%, τα γραφικά 4,3%, έπιπλα και συναφή 4,2%, μουσικά όργανα 3,8%, τα ταξίδια 1,2% και διάφορα άλλα 1,7%.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία οι αγορές παιχνιδιών απορροφούν το 0,3% - 0,5% του μηνιαίου οικογενειακού προϋπολογισμού, ενώ από αυτό, ποσοστό μεγαλύτερο από το 53% διατίθεται μέσα στο Δεκέμβρη λόγω των γιορτών. Πάντως, οι γονείς ενόψει των γιορτών θα πρέπει να γνωρίζουν ότι στην αγορά παρατηρούνται διαφορές τιμών στα είδη που απευθύνονται σε παιδιά μέχρι και 76% ελέω "ελεύθερης" αγοράς, που σημαίνει... υπομονή για ψάξιμο.
Τα παιχνίδια, βέβαια, δεν είναι πάντα αθώα, αφού, σύμφωνα με τις στατιστικές στο 70% των ατυχημάτων, τα οποία προκαλούνται από διάφορα προϊόντα τα παιχνίδια έχουν μεγάλη συμμετοχή. Γι' αυτό, οι γονείς θα πρέπει κατά την αγορά των παιχνιδιών να προσέχουν πρώτον ότι είναι κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού τους και δεύτερον εάν συνοδεύονται από το σήμα EC, που θεωρητικά υποτίθεται πως διασφαλίζει την τήρηση κάποιων προδιαγραφών. Ωστόσο, ας σημειώσουμε ότι το σύστημα καθιέρωσης εθνικών όρων ελέγχου που γίνεται μέσω δειγματοληψίας παιχνιδιών που διατίθενται στην αγορά δεν είναι επαρκές.
Ιδιαίτερα χρήσιμες είναι οι παρατηρήσεις και οι συμβουλές του Διεθνούς Συμβουλίου για το παιδικό παιχνίδι. Σύμφωνα με αυτό:
Θα πρέπει, τέλος, να σημειωθεί ότι σήμερα έχει αρχίσει να αμφισβητείται και να αναθεωρείται η άποψη για το "κοριτσίστικο και αγορίστικο" παιχνίδι. Αμφισβητείται το κατά πόσο πρέπει να "εκπαιδευτεί" το αγόρι να είναι ο "σκληρός, δυναμικός, περήφανος κυνηγός" και κατά πόσο το κορίτσι η "γλυκιά και υπάκουη νοικοκυρά". Οι ψυχολόγοι τα τελευταία χρόνια συγκλίνουν στην άποψη ότι το παιχνίδι πρέπει να μπορεί να ψυχαγωγήσει και να διαπαιδαγωγήσει σωστά το παιδί και όχι να του επιβάλει κοινωνικά πρότυπα.
Καλές γιορτές και καλό κουράγιο!
Μελίνα ΖΙΑΓΓΟΥ