Αναδιαρθρώσεις, οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν σε απώλειες χιλιάδων θέσεων εργασίας και στην εντονότερη παρουσία του ιδιωτικού κεφαλαίου προωθεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στο χώρο των υπό δημόσιο έλεγχο τραπεζών.

Αν και η κυβέρνηση επίσημα ισχυρίζεται ότι οι προωθούμενες αλλαγές δεν πρόκειται να θίξουν το σημερινό ιδιοκτησιακό καθεστώς των μεγάλων πιστωτικών ιδρυμάτων, τραπεζικοί κύκλοι εκτιμούν ότι το θέμα ιδιωτικοποίησης της Εθνικής Τράπεζας έχει ήδη τεθεί επί τάπητος. Το τι μέλλει γενέσθαι με τη μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της χώρας, αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 1996 καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας έχουν αποφασίσει να δρομολογήσουν τις εξελίξεις μέχρι το τέλος του χρόνου.

Σαφές δείγμα των προθέσεων της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, για την προώθηση συντηρητικών αλλαγών στον τραπεζικό χώρο, έδωσε την Τρίτη το βράδυ με την ομιλία του στη Βουλή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου,με αφορμή την παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης Σημίτη.

Ο Γ. Παπαντωνίου ανέφερε ότι θα προωθηθούν λύσεις στην κατεύθυνση τηςαναγκαιότητας "ενίσχυσης του ανταγωνισμού" του τραπεζικού συστήματος. Σύμφωνα με την κυβερνητική λογική η ενίσχυση του ανταγωνισμού θα προέλθει από την είσοδο ιδιωτικών κεφαλαίων στη μετοχική σύνθεση των υπό δημόσιο έλεγχο τραπεζών, τη μείωση των λειτουργικών τους δαπανών και την αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου των μεγάλων εμπορικών τραπεζών. Στους όρους αναδιάρθρωσης του χαρτοφυλακίου, περιλαμβάνονται και η πώληση θυγατρικών τους εταιριών.

Ανέφερε, επίσης, ότι πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν, μέσω της αύξησης του μετοχικού τους κεφαλαίου οι Τράπεζες Αττικής και Κεντρικής Ελλάδος, κάτι το οποίο πρόκειται να συμβεί και με την Τράπεζα Κρήτης. Αλλαγές επίσης εξάγγειλε και για τα Ειδικά Πιστωτικά Ιδρύματα (Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Αγροτική Τράπεζα), καθώς και για τις στεγαστικές τράπεζες Κτηματική και Στεγαστική.

Το μεγάλο αγκάθι για την κυβέρνηση παραμένει σήμερα η Εθνική Τράπεζα. Η τελευταία παρουσιάζει σήμερα στο χαρτοφυλάκιό της αυξημένες επισφάλειες, δανείων, τα οποία είχαν χορηγηθεί κυρίως στο παρελθόν, με μικρές πιθανότητες είσπραξής τους. Μέσα στο 1996 η διοίκηση της Τράπεζας έχει προγραμματίσει να προχωρήσει σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά 60 - 70 δισ. δραχμές με στόχο την προώθηση του προγράμματος εκσυγχρονισμού του μηχανογραφικού συστήματος, μιας και το υπάρχον θεωρείται ξεπερασμένο.

Μέσα στο 1996 αναμένεται επίσης να δοθεί λύση και στο περίφημο μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο ύψους 112 δισ. δραχμές που είχε συνάψει η διοίκηση Βρανόπουλου με το ελληνικό δημόσιο. Το τελευταίο φέρεται να κρατά σήμερα το κλειδί του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Εθνικής, δεδομένου ότι στους όρους του δανείου προβλέπεται η μετατροπή των ομολόγων σε μετοχές με αναλογία μία προς μία. Αν η μετατροπή γίνει το 1998 η αναλογία αλλάζει σε ένα ομόλογο προς δύο μετοχές. Αν και στα οικονομικά υπουργεία κρατάνε κλειστά τα χαρτιά τους, θεωρείται σίγουρο ότι το θέμα ιδιωτικοποίησης της Εθνικής Τράπεζας έχει τεθεί επί τάπητος.

Τον επιχειρούμενο όμως συντηρητικό εκσυγχρονισμό του τραπεζικού συστήματος, αναμένεται να τον πληρώσουν κατά βάση οι εργαζόμενοι στις τράπεζες. Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι η παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων που συντελούνται σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια χιλιάδων σημερινών θέσεων εργασίας. Ηδη στην Εθνική, η οποία απασχολεί σήμερα 16.000 υπαλλήλους, συζητούνται σχέδια απόλυσης 2.000 - 2.500 εργαζομένων μέσω της "εθελουσίας εξόδου". Η προοπτική γίνεται δυσοίωνη και για τις μικρές τράπεζες, τόσο τις υπό δημόσιο έλεγχο όσο και τις ιδιωτικές, για τις οποίες υπάρχει η εκτίμηση ότι αν διατηρήσουν τη σημερινή τους δομή, δε θα είναι σε θέση να αντέξουν στον εντεινόμενο ανταγωνισμό. Σύμφωνα με τους ίδιους τραπεζικούς κύκλους, οι μικρές σήμερα τράπεζες, είτε θα προχωρήσουν σε συγχωνεύσεις, ώστε να αυξήσουν τον όγκο τους και τα μερίδια τους στην αγορά, είτε μοιραία θα οδηγηθούν σε χρεοκοπία.

"Υγιείς" μπορούν να χαρακτηριστούν οι μεγάλες κυρίως επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη νέα μεγάλη έρευνα που διεξήγαγε η εταιρία ICAP, σε δείγμα 13.160 εγχώριων και ξένων επιχειρήσεων με σύνολο μέσου όρου προσωπικού πάνω από 25 εργαζόμενους. Στο δείγμα της ICAP, οι επιχειρήσεις αξιολογήθηκαν με βάση την πιστοληπτική τους ικανότητα, δηλαδή, με το πόσο φερέγγυες είναι στις συναλλαγές τους με τρίτους. Σύμφωνα με τα συλλεχθέντα στοιχεία, μέρος των οποίων δημοσιεύουμε στους πίνακες, το μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους, αλλά και τα περισσότερα κέρδη αναλογικά, πετυχαίνουν οι επιχειρήσεις που παρουσιάζουν υγιείς χρηματοοικονομικές καταστάσεις και κατατάσσονται σε υψηλή περιοχή φερεγγυότητας, ενώ απ' την άλλη μεριά, είναι σχετικά δύσκολο μια επιχείρηση στο βραχυχρόνιο διάστημα να μεταπηδήσει σε υψηλότερη κατηγορία φερεγγυότητας, δηλαδή, να βελτιώσει τη χρηματοοικονομική της θέση.

Ετσι, παρατηρούμε ότι το περιθώριο καθαρού κέρδους είναι μεγαλύτερο στις 2 πρώτες περιοχές Πιστοληπτικής Ικανότητας (άριστη και ικανοποιητική) σε σύγκριση με το 1993, ενώ οι επιχειρήσεις που ανήκουν στην αξιολογημένη ως "Χαμηλή Περιοχή" (ευαίσθητη έως ανύπαρκτη πιστοληπτική ικανότητα), χειροτέρευσαν περαιτέρω το 1994 το ήδη αρνητικό απ' το 1993 ποσοστό τους.

Να προσθέσουμε, επίσης, ότι οι επιχειρήσεις της έρευνας κατατάχθηκαν ανάλογα με τη δραστηριότητά τους σε 3 μεγάλες κατηγορίες: Βιομηχανικές, εμπορικές και παροχής υπηρεσιών (εκτός τραπεζών, ασφαλειών και δημόσιου τομέα). Από τους τρεις αυτούς τομείς το μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους (πάνω από 20%), αλλά, όπως είναι φυσιολογικό, και τις λιγότερες χρηματοοικονομικές δαπάνες έχουν με βάση την πιστοληπτική τους ικανότητα οι εταιρίες υπηρεσιών, ακολουθούμενες από τις εμπορικές επιχειρήσεις, τομέας στον οποίο η μεγαλύτερη επιβάρυνση υπάρχει στις βιομηχανικές επιχειρήσεις.

H έρευνα της εταιρίας, ωστόσο, δε διευκρινίζει με ποια κριτήρια επέλεξε τις επιχειρήσεις του δείγματος, συνεπώς, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αντιπροσωπευτική των επιμέρους μεγεθών επιχειρήσεων.Δε φαίνεται δηλαδή αν οι επιχειρήσεις του δείγματος είναι μεγάλες ή μικρές, ελληνικές ή πολυεθνικές κτλ. και ποιο είναι το ποσοστό συμμετοχής της κάθε κατηγορίας. Για το λόγο αυτό δεν επιτρέπεται η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για την πορεία του εμπορίου στη χώρα μας.

Στο όνομα του ανταγωνισμού, η κυβέρνηση προωθεί την παραπέρα ενίσχυση του ιδιωτικού κεφαλαίου στον τραπεζικό τομέα, με μέτρα σε βάρος των εργαζομένων

Σε 2,1% ανέρχεται το διορθωτικό ποσό που θα χορηγηθεί στους δημόσιους υπαλλήλους για τις αμοιβές του 1995. Ηδη, τη σχετική απόφαση, η οποία θα ισχύει από 1/1/96, έχει υπογράψει ο υπουργός Οικονομικών.

Σύμφωνα με την κυβερνητική λογική, το διορθωτικό ποσό προκύπτει ως διαφορά μεταξύ του πληθωρισμού 8,1%, όπως διαμορφώθηκε στο τέλος του 1995, και των εισοδηματικών αυξήσεων 3+3% που χορηγήθηκαν πέρσι στους δημόσιους υπάλληλους. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η χορήγηση των αμοιβών του 3+3% ισοδυναμεί με 6% και όχι με 4,5%, όπως είναι και στην πραγματικότητα.

Το διορθωτικό ποσό 2,1% θα χορηγηθεί στις μηνιαίες αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων, δικαστικών, στρατιωτικών, λιμενικών, των υπαλλήλων ΟΤΑ και άλλων ΝΠΔΔ, του ιερού κλήρου, καθώς και των δικηγόρων που αμείβονται με πάγια αντιμισθία.