"Εμφύλιος. Ο χειρότερος πόλεμος! Οι πληγές ακόμα ανοιχτές και οι νεκροί εκατέρωθεν άταφοι... Σκέφτηκα να πω "απελθέτω απ' εμού το ποτήριον τούτο"! Αλλά είχα δικαίωμα;"...

Η "Σύγχρονη Εποχή" είχε τον τελευταίο καιρό σειρά εκδοτικών επιτυχιών: "Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ, 7ος τόμος", "Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ Α τόμος", "Θέματα Ελληνικής Ιστορίας" του ΚΜΕ, "Κομμουνιστικές αξίες και σοσιαλισμός" κ.ά. Πολύτιμη προσφορά, ενόψει και του 15ου Συνεδρίου του Κόμματος, στο πολιτικό και ιδεολογικό οπλοστάσιο της Πρωτοπορίας και του Λαϊκού Κινήματος.

Στις επιτυχίες συγκαταλέγεται και το βιβλίο του αγαπητού συμπατριώτη και συναγωνιστή εν όπλοις Βασίλη Αποστολόπουλου. "Το χρονικό μιας εποποιίας - Ο ΔΣΕ στη Ρούμελη". (Θα το έλεγα και "χρονικό μιας τραγωδίας"). Ενα σπάνιο ιστορικό ντοκουμέντο. Μην κοιτάτε που το αγνοούν τα ΜΜΕ και ο αστικός Τύπος. (Και κάτι εκπομπές σαν το "Αξιον εστί". Λέτε να το κρίνουν "ανάξιο"; Αλλο τους ενοχλεί...

Επιτρέψτε μου, κατ' αρχήν, να προσεγγίσω το θέμα από κάπως μακριά... Εννοώ την ουσία. Εναν αιώνα πριν, ο Εμίλ Ζολά, (στις 13.1.1898) στο περίφημο"Κατηγορώ" του (για την "Υπόθεση Ντρέιφους") υπερασπιζόμενος τις ιδέες της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας, της Δικαιοσύνης, έγραφε: "Κανείς δεν μπορεί να σταματήσει την πορεία της αλήθειας".Ενα μήνα αργότερα η Γαλλική Αστική Τάξη τον έστελνε εξορία. Ηταν η ίδια Τάξη που, τρεις δεκαετίες πριν, έπνιγε στο αίμα την "Παρισινή Κομμούνα".

Αναφέρω τον Ζολά γιατί η ρήση του είναι καταπέλτης εναντίον των διαστρεβλωτών της αλήθειας. (Μην ξεχνάτε ότι και μέχρι το '89 ο Εμφύλιος χαρακτηριζόταν επίσημα "Συμμοριτοπόλεμος"). Αλλά και επαληθεύει το ερώτημα που θέτει και τις απαντήσεις που δίνει, προλογίζοντας το "Χρονικό" ένας από τους πρωταγωνιστές του. Ο σεβαστός μας επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης. "Ποιος είναι ο ηθικά νικητής και ποιος ο νικημένος; Οι άλλοι πάλεψαν και νίκησαν "όχι για να σωθεί ο τόπος, μα να παραδοθεί στην ξένη υποτέλεια". Οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού πάλεψαν και "νικήθηκαν" για να δει ο τόπος μας άσπρες μέρες, πάλεψαν για μια δίκαιη κοινωνία".

Οδυνηρές οι εξελίξεις, στην πολύπαθη χώρα μας, μετά την απελευθέρωση. Κύρια, καθοριστική, αιτία, η ιμπεριαλιστική ένοπλη επέμβαση.Δεν είναι βέβαια και η δική μας ηγεσία άμοιρη ευθυνών. Ο συγγραφέας για όλα αυτά δίνει έγκυρα στοιχεία για το πώς φτάσαμε στον εμφύλιο.

Τι ειρωνεία! Ξεχάστηκαν και τα "λόγια τα μεγάλα": "Προς αιωνίαν των τιμήν οι κομμουνισταί άρχισαν πρώτοι τον αγώνα"! (Εκπομπή του BBC).

Οι ταγματασφαλίτες μετονομάζονται σε "Εθνικό Στρατό"! Στη Θεσσαλία, η συμμορία του Σούρλα δολοφονεί το δημοσιογράφο του "Ριζοσπάστη" Κώστα Βιδάλη... Και τι κάνει η πολιτική και πνευματική ηγεσία; Οπως πριν, μπροστά στον αιμοσταγή Εγγλέζο Σκόμπι, υποκλίνεται τώρα στον Αμερικανό μακελάρη Βαν Φλιτ. Και ανερυθρίαστα του αναφέρει: "Στρατηγέ ιδού ο στρατός σας!" (Π. Κανελλόπουλος). Η ανατροπή των αξιών - που παρατηρείται και σήμερα - έλκει την "δόξα" της από εκείνη την εποχή.

Αν ήρθαν "τα πράματα ζαβά" είναι και γιατί πέσαμε σε κακή συγκυρία.

Πριν 50 χρόνια (στις 5.3.46) ο Τσόρτσιλ ξιφούλκησε από το Φούλτον και κήρυξε τον "Ψυχρό Πόλεμο"! Η προπαγάνδα των αντιδραστικών κύκλων εφεύρε το "Σιδηρούν Παραπέτασμα"! (Το θυμήθηκε προ ημερών κι ο "εκσυγχρονιστής" πρωθυπουργός μας, Κ. Σημίτης, και το "τίμησε" δεόντως). Ενα χρόνο μετά ήρθε το "Δόγμα Τρούμαν"! Μας πήραν υπό την προστασία τους οι ΗΠΑ και... μας πρόκοψαν! Γιατί μας έδωσαν την "βοήθεια"; Το αποκαλύπτει η "Νιου Γιορκ Χέραλντ Τρίμπιουν" (27.3.47)."Επιλέξαμε την Τουρκία και την Ελλάδα, όχι γιατί είναι υποδείγματα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά επειδή αποτελούν τις στρατηγικές πύλες προς τη Μαύρη Θάλασσα και την καρδιά της Σοβιετικής Ενωσης"!

Ποιος τους κράταγε τότε τους Γιάνκηδες! Την ειρήνη θα σκεφτούν; Η - καλιώρα, όπως τώρα, με τη "Νέα Τάξη" - την "Παξ-αμερικάνα"; Είχαν και το μονοπώλιο της ατομικής βόμβας. Και έκαναν στάχτη τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

Καθένας καταλαβαίνει σε τι συνθήκες θα διεξαχθεί ο ένοπλος αγώνας μας. Με τι θεριά τα 'χει βάλει ο ΔΣΕ και τι τιτάνια πάλη έχει να κάνει. Κι όμως έδωσε με πείσμα τη μάχη σε χίλια μέτωπα. Κράτησε τρία ολόκληρα χρόνια ψηλά τη σημαία! Με ακλόνητη πίστη στο λαό και στα μεγάλα ιδανικά του Κόμματος. Με τα νέα τραγούδια του: "Βροντάει ο Ολυμπος και πάλι", "Εμπρός ολόρθη ατράνταχτη" κ.ά. Με τα συνθήματα για Συμφιλίωση, Δημοκρατία, Ειρήνευση. (Οταν οι άλλοι έκοβαν κεφάλια)...

Ασχετα από την τελική έκβαση, της ένοπλης πάλης, υπήρξαν στιγμές που ο ΔΣΕ έφερε τον αντίπαλο στα όρια της συνθηκολόγησης. Ο στρατηγός Τσακαλώτος (που με 70.000 στρατό διέλυσε το '49 τη Μεραρχία της Ρούμελης) γράφει στα "Απομνημονεύματά" του.

"Το Βίτσι (Σεπτ. - Οκτ. 1948) παρ' ολίγον ν' αποτελέσει τον τάφον του Εθνικού Στρατού. Ολόκληροι ταξιαρχίαι διαλύονται... Η Καστοριά σώζεται εκ θαύματος. Ο υπουργός Ρέντης που προσέτρεξε, με τον γηραιόν Σοφούλην, ρωτούσε: "Μήπως θα έχομε πάλι μικρασιατική καταστροφή". Το πιο καταπληκτικό όμως είναι ότι τότε ο Βαν Φλιτ απείλησε να τους παρατήσει. Είπε σε σύσκεψη: "Εξοδεύσατε την προβλεπομένην βοήθειαν, χωρίς να δυνηθείτε να καταβάλετε τους συμμορίτας... Δε μας μένει πλέον τίποτε άλλο παρά να αποχωρήσωμεν"!.. Ας πήγαιναν στα τσακίδια! Αλλά δεν το έπραξαν. Εδωσαν στο σάπιο ξενόδουλο καθεστώς κι άλλη βοήθεια για να πετύχουν το στρατηγικό τους σκοπό.

Τέλος... Το κλείσιμο πρέπει να είναι επιγραμματικό και να περιέχει το μήνυμα. Το παίρνω από τον πρόλογο. Ανήκει και πάλι στον σ. Χαρίλαο, τιμής ένεκεν: "Ο Αποστολόπουλος με τα ενθυμήματά του ξαναφέρνει στις μνήμες των παλιότερων ζωντανά τα επικά εκείνα χρόνια. Και διδάσκει "πώς δένεται το ατσάλι" του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία, και το σοσιαλισμό.Το ατσάλι που πρέπει να παραμείνει αλύγιστο, μακριά από κάθε σκουριά!

Κατανυκτική η ατμόσφαιρα, την Τρίτη (19 Μάρτη) στο βιβλιοπωλείο της "Σύγχρονης Εποχής", για την παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Αποστολόπουλου "Το χρονικό μιας εποποιϊας - ο ΔΣΕ στη Ρούμελη".Κατάμεστοι όλοι οι χώροι από φίλους του βιβλίου, αντιστασιακούς, λογοτέχνες. Μια απ' τις πιο ωραίες και πετυχημένες "βραδιές" του Εκδοτικού. Επί δύο ώρες, περίσκεψη, περισυλλογή, άχνα δεν άκουγες, εξόν από τις ομιλίες και τα χειροκροτήματα σε καίρια σημεία. Μια εκδήλωση τιμής στο ΔΣΕ με την ευκαιρία των 50 χρόνων από τη συγκρότησή του.

Καλωσόρισε τους καλεσμένους ο διευθυντής της "ΣΕ", Δημήτρης Παπαλεωνίδας, αναφέροντας την κυκλοφορία - ρεκόρ του βιβλίου και αναγγέλλοντας τη 2η έκδοση. Εξήγησε πώς έφτασε στα χέρια του και τι εντύπωση του έκανε. "Οταν το πρωτοδιάβασα - είπε - πραγματικά ταράχτηκα... Αντικειμενικά έδινε τα γεγονότα. Με πολύ καλή γλώσσα. Μπορεί εκείνοι οι αγώνες να γίνουν το ηθικό δίδαγμα για τους νεότερους". Ευχαρίστησε με θερμά λόγια όλους όσοι συνέβαλαν στην έκδοση. Εντυπωσίασε ιδιαίτερα η αναφορά του στους χάρτες, που επιμελήθηκε ο Θανάσης Παφίλης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Και σ' εκείνον που χρησιμοποιούσε ο ΔΣΕ στη Ρούμελη και τον παραχώρησε η ΚΕ του Κόμματος. Χάρτης που υπήρχε στο Αρχείο και σώθηκε από την πλημμύρα.

Την κύρια ομιλία έκανε ο Γιώργης Μωραϊτης από το "Ριζοσπάστη", που ήταν και μια πολιτική παρέμβαση από το χθες στο σήμερα για το αύριο. Χαρακτηριστικά σημεία δημοσιεύονται σε διπλανή στήλη.

Ο συγγραφέας του βιβλίου Β. Αποστολόπουλος, κατασυγκινημένος, εκφράζοντας τις θερμές ευχαριστίες του ιδιαίτερα στον σ. Χ. Φλωράκη, για την έκδοση ανέφερε στη σύντομη ομιλία του: "Το βιβλίο, αγαπητοί μου φίλοι έχει την προσωπική του ιστορία. Είχα προσωποποιήσει την ιδέα του. Ζούσα μία ταύτιση μ' αυτό. Αφού βρισκόμουν μέσα στις σελίδες του αλλά κι έξω απ' αυτές... Ηταν η σοδειά του ΔΣΕ σαν ένας σύντροφος που έκανε "λούφα" στη μνήμη μου. Αυτό κράτησε 10 χρόνια. Για να παρουσιαστεί το χρονικό χωρίς ν' αλλάξει η παρθενική του στολή... Με βάραινε το ανεξόφλητο χρέος. Οτι κρατούσα σε λήθαργο ένα σημαντικό μέρος από το νεότερο έπος του λαού μας".

Η συγκίνηση έφτασε στο κορύφωμα όταν η Αριστούλα Ελληνούδη διάβασε δυο συγκλονιστικά κείμενα του χρονικού. "Τα έμπεδα 300 κοριτσιών" - νεαρών ανταρτισσών, της περιοχής Καρπενησιού. Και "Ανάσταση στο Μόρνο" το Πάσχα του 1948. (Η τραγική ιστορία ενός τσοπανόπουλου, που πνίγηκε στο ποτάμι. Και το νεκρανάστησαν οι αντάρτες).

Α. Ρ.

Κατάμεστη η αίθουσα του βιβλιοπωλείου της "Σύγχρονης Εποχής" στην παρουσίαση του βιβλίου "Το χρονικό μιας εποποιίας"