Της Διαμάντως ΜΑΝΩΛΑΚΟΥ*

Οι εκτιμήσεις του ΚΚΕ και οι διαπιστώσεις σχετικά με την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), την ΓΚΑΤΤ και τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, για τις αρνητικές επιπτώσεις τους στην αγροτική οικονομία, επιβεβαιώθηκαν στα 4 χρόνια, μετά την αναθεώρηση της ΚΑΠ. Οι αναθεωρήσεις της ΚΑΠ στόχο έχουν την ενίσχυση της φιλελευθεροποίησης της αγοράς και τη μείωση της στήριξης της αγροτικής παραγωγής - κάτι που αποτελεί και δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα πλαίσια της Συμφωνίας της ΓΚΑΤΤ. Με το μηχανισμό μείωσης των τιμών και των αγροτικών επιδοτήσεων, μειώθηκε δραστικά και το εισόδημα των μικρομεσαίων αγροτών. Ταυτόχρονα, αυξήθηκαν τα κέρδη των μεγαλοβιομηχάνων, που αγοράζουν πιο φτηνά τα αγροτικά προϊόντα σαν πρώτη ύλη. Ομως, τα βασικά λαϊκά καταναλωτικά προϊόντα δεν έγιναν πιο φθηνά, αντίθετα, ακρίβυναν, αν και τα ίδια προϊόντα οι αγρότες τα πουλάνε φθηνότερα...

Από την άλλη, η Συμφωνία της ΓΚΑΤΤ επιφέρει νέα πλήγματα στην ελληνική γεωργία, ειδικά στα μεσογειακά προϊόντα. Είναι μια συμφωνία που ενισχύει τη θέση των αγροτικών προϊόντων των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά. Γιατί επιβάλλει, για τα αγροτικά προϊόντα της ΕΕ, μείωση εξαγωγικών επιδοτήσεων και των δασμών στα εισαγόμενα, μείωση στις επιδοτούμενες εξαγωγές και μείωση στα μέτρα εσωτερικής στήριξης της αγροτικής παραγωγής. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει, σχετικά, ανακατανομή της παγκόσμιας αγοράς αγροτικών προϊόντων σε όφελος των ΗΠΑ και σε βάρος της ΕΕ. Π.χ., στην αγορά σταριού το μερίδιο των ΗΠΑ, μέχρι το 2000, θα αυξηθεί από το 37% στο 44%, ενώ της ΕΕ θα μειωθεί από 24% σε 16%... Το ίδιο το Διευθυντήριο της ΕΕ εκτιμά ότι αυτή η συμφωνία θα έχει σαν συνέπεια το ξεκλήρισμα του 35% των αγροτικών νοικοκυριών της Κοινότητας και εγκατάλειψη 120.000.000 στρεμμάτων καλλιεργειών. Παράλληλα, εκτιμάται, θα οξυνθούν περισσότερο τα οξυμένα διαρθρωτικά προβλήματα.

Σοβαρές επιπτώσεις από την αναθεώρηση της ΚΑΠ το '92 είχαμε:

- Στον καπνό, επιβλήθηκαν χαμηλές ποσοστώσεις στην παραγωγή, καταργήθηκαν οι εξαγωγικές επιδοτήσεις, ο θεσμός και η τιμή παρέμβασης. Μειώθηκε κατά 23% η παραγωγή του προϊόντος στο διάστημα 1992 - '95 και εκατοντάδες καπνοπαραγωγοί εγκαταλείπουν την καλλιέργεια, αφού, λόγω χαμηλής ατομικής ποσόστωσης, δεν μπορούν να επιβιώσουν.

- Στα σιτηρά, οι τιμές παρέμβασης μειώθηκαν κατά 35% στο μαλακό και 52% στο σκληρό στάρι και οι στρεμματικές ενισχύσεις μέρος μόνον της απώλειας εισοδήματος αναπλήρωσαν...

- Στην κτηνοτροφία,περιορίστηκε ο αριθμός των επιδοτούμενων αιγοπροβάτων και μπήκε ποσόστωση στο αγελαδινό γάλα, στο μισό, σχεδόν, των αναγκών της χώρας. Οι μειωμένες τιμές παραγωγού στο γάλα και το κρέας έχουν δημιουργήσει εκρηκτικά προβλήματα. Ενώ ο ρυθμός μονοπώλησης της αγοράς γάλακτος από τις γαλακτοβιομηχανίες ΔΕΛΤΑ, ΦΑΓΕ, ΜΕΒΓΑΛ, ΗΠΕΙΡΟΣ, επιταχύνεται. Εμπορεύονται πάνω από το 80% του παστεριωμένου γάλακτος. Ωστόσο, ενώ πληρώνουν τιμές παραγωγού μειωμένες κατά 35% από το 1995, από την άλλη, αυξάνουν τις τιμές του γάλακτος κλπ.

Η Συμφωνία της ΓΚΑΤΤ, στη χώρα μας, θα οδηγήσει - πέραν της απώλειας νέων αγορών και τη μείωση των εξαγωγών - σε αύξηση και των εισαγωγών προϊόντων και επιδείνωση του προβλήματος διάθεσης της ντόπιας παραγωγής. Τώρα, στα πλαίσια της Συμφωνίας της ΓΚΑΤΤ, αναθεωρείται προς το χειρότερο - όπως έγινε με το βαμβάκι, όπου καταργήθηκαν τα μέτρα προστασίας για τους μικροπαραγωγούς και μπήκε πλαφόν στο μισό της πραγματικής παραγωγής - το καθεστώς για φρούτα, κρασί, ελαιόλαδο κλπ. Π.χ., στο κρασί ευνοείται ο αμπελώνας του βορά, της Γερμανίας, μπορεί να χρησιμοποιεί ζάχαρη... Αντίθετα, η Ελλάδα θα μειώσει παραπέρα την παραγωγή της... Στα οπωροκηπευτικά, μεθοδεύεται η κατάργηση της απόσυρσης και Ομάδες Παραγωγών, με αυτοχρηματοδότηση, αναλαμβάνουν την όποια στήριξη της αγοράς των προϊόντων, ενώ - μαζί με τους παραγωγούς - πλήττονται οι συνεταιρισμοί...

Η υλοποίηση αυτών των πολιτικών θα έχει σαν αποτέλεσμα: Μείωση αγροτικών επενδύσεων. Χάσιμο αγορών και διεύρυνση των ελλειμμάτων στο ήδη αρνητικό αγροτικό ισοζύγιο, που, το 1994, έφθανε τα 1.245 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Ενταση της εξάρτησης της χώρας στο διατροφικό τομέα, ενώ θα οξυνθούν οι κοινωνικές αντιθέσεις - οι μικρομεσαίοι αγρότες θα φτωχαίνουν περισσότερο και στους μεγαλοαγρότες θα συγκεντρώνεται η παραγωγή και ο πλούτος... Τεράστιες είναι οι ευθύνες των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, που υπέγραψαν αυτές τις συμφωνίες και τις υλοποιούν, ενώ τα κόμματα της Πολιτικής Ανοιξης και του "ΣΥΝ" ευθύνονται, γιατί στηρίζουν και προσπαθούν να εξωραϊσουν αυτές τις καταστροφικές επιλογές.

Η παραπάνω πολιτική, όχι μόνο δεν είναι μονόδρομος, όπως ισχυρίζονται, αλλά, αντίθετα, αποδεικνύεται μονόδρομος καταστροφής για τη γεωργία. Καταστροφή που δεν ανακόπτεται με ημίμετρα, στα πλαίσια των επιλογών της ΕΕ, αλλά με ρήξη με τις στρατηγικές επιδιώξεις των μονοπωλίων. Ο απαιτούμενος εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη της γεωργίας, που επιβάλλεται να στηρίζεται στην οικογενειακή αγροτική εκμετάλλευση και στους συνεταιρισμούς, δεν μπορεί να προωθηθεί στα πλαίσια της πολιτικής της ΕΕ, της νέας ΚΑΠ και της Συμφωνίας της ΓΚΑΤΤ. Το αντίθετο συμβαίνει, αφού έχουμε αποεπένδυση, καταστροφή της παραγωγικής βάσης της αγροτικής οικονομίας κλπ.

Ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, αντίθετα, δημιουργούνται με την αποδέσμευση της χώρας, με το σπάσιμο της εξάρτησης. Η δημιουργία του αντιιμπεριαλιστικού - αντιμονοπωλιακού μετώπου, που θα στηρίζεται στο μαζικό κίνημα, θα πιέζει στο να παίρνονται και άμεσα μέτρα για την προστασία της εθνικής παραγωγής και του εισοδήματος των παραγωγών. Ενώ, στα πλαίσια εθνικού σχεδιασμού, προγραμματίζεται η αγροτική παραγωγή, παίρνοντας υπόψη τη διεθνή αγορά και τις ανάγκες της εσωτερικής αγοράς, τις εδαφοκλιματολογικές και οικονομικές συνθήκες της χώρας. Αναζητούνται νέες αγορές για τη διάθεση της παραγωγής. Ταυτόχρονα, θα πραγματοποιούνται προοδευτικές αλλαγές στην αναδιάρθρωση της αγροτικής παραγωγής, ενώ καταργούνται οι αποσύρσεις και, αντί αυτών, προωθούνται οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, η μεταποίησή τους και η παραγωγή νέων προϊόντων. Βασικοί μοχλοί ανάπτυξης, βεβαίως, είναι η οικογενειακή εκμετάλλευση και οι συνεταιρισμοί. Αυτήν την άλλη πολιτική μόνον το μαζικό κίνημα μπορεί να επιβάλει με τους αγώνες του, σήμερα και αύριο...

* Η Διαμάντω Μανωλάκου είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του ΔΣ του ΚΜΕ.

Το κείμενο είναι αποσπάσματα από διάλεξή της στο ΚΜΕ

Οι κινητοποιήσεις των αγροτοκτηνοτρόφων της χώρας συνεχίζονται έντονες, ενώ η κυβέρνηση, προσπαθώντας να διασπάσει τον αγώνα τους, έσπευσε κυριακάτικα... για να προλάβει το συλλαλητήριο των αγροτοκτηνοτρόφων την Τρίτη στη Θεσσαλονίκη, με σχετική ανακοίνωσή της να προβάλει επιμέρους μέτρα της ΕΕ που ισχύουν στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας και κάποιες... διακηρύξεις σχετικά με ελέγχους κτλ. για τις νοθείες που γίνονται στην αγορά των γαλακτοκομικών σαν μέτρα για την αντιμετώπιση των οξυμένων προβλημάτων της κτηνοτροφίας. Εξάγγειλε, επίσης, την ασφάλιση της παραγωγής κτηνοτροφικών προϊόντων από τον ΕΛΓΑ, τη μείωση του κόστους αδειών κατασκευής κτηνοτροφικών κτισμάτων και την απόφαση για την επέκταση της τραπεζικής ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων κτηνοτροφικών χρεών μέχρι τις 31.12.94 (αντί 31.12.93).

Ανεξάρτητα από το ότι δεν αντιμετωπίζουν, ουσιαστικά, τα οξυμένα προβλήματα της κτηνοτροφίας, τα μέτρα αυτά έρχονται ως αποτέλεσμα της πίεσης του αγώνα των αγροτοκτηνοτρόφων. Επιμέρους κατακτήσεις του αγώνα των αγροτοκτηνοτρόφων είναι και οι περσινές εξαγγελίες της κυβέρνησης για μείωση τιμών στα αγροτικά καύσιμα - έστω και με τον τρόπο που γίνεται... - για αύξηση - κατά 3.500 δραχμές - της βασικής σύνταξης του ΟΓΑ και την επαναχορήγησης της αντιστασιακής σύνταξης στους αγρότες.

Αλλά οι μικρομεσαίοι αγρότες με τους δυναμικούς αγώνες τους διεκδικούν ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης του εισοδήματος και για τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής και της κτηνοτροφίας. Μέτρα που αφορούν, πρώτα απ' όλα, στην αύξηση της αγροτικής παραγωγής και τη στήριξη των τιμών παραγωγού, π. χ. σε βαμβάκι, βιομηχανική ντομάτα, καλαμπόκι κτλ. Την αύξηση των ποσοστώσεων και κατάργηση των προστίμων στην παραγωγή των αγροτικών και των κτηνοτροφικών προϊόντων, μέτρα που βάζουν φραγμό στις ανεξέλεγκτες εισαγωγές κτηνοτροφικών προϊόντων κτλ. Ταυτόχρονα, ουσιαστικά μέτρα για τη μείωση του κόστους παραγωγής. Κάτι που μπορεί να γίνει με μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια, έλεγχο στις τιμές των γεωργικών φαρμάκων, μείωση της τιμής στις ζωοτροφές και τα λιπάσματα κτλ. Ιδιαίτερα, διεκδικούν αύξηση των αγροτικών επενδύσεων και έργα στον αγροτικό τομέα.

Η κυβέρνηση, ωστόσο, όπως φάνηκε και με την τοποθέτηση του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη στη συνέλευση της ΠΑΣΕΓΕΣ ("δεν είμαι μάγος για να φέρω δώρα"), αρνείται να πάρει τέτοια μέτρα που απαιτούνται για πραγματική στήριξη της αγροτικής παραγωγής και της κτηνοτροφίας. Και, βεβαίως, δε φαίνεται διατεθειμένη να απορρίψει και αποκρούσει τις καταστροφικές επιλογές της ΕΕ (της νέας ΚΑΠ και της Συμφωνίας της ΓΚΑΤΤ), τις οποίες, αντίθετα, υλοποιεί σαν υποτακτικός εταίρος. Γι' αυτό και επιχειρεί να αποπροσανατολίσει τους αγρότες και να διασπάσει τον αγώνα τους, αξιοποιώντας σ' αυτήν την προσπάθεια και τις συμβιβασμένες ηγεσίες (των ΠΑΣΟΚοΣΥΝεταίρων και της ΝΔ) σε ΠΑΣΕΓΕΣ - ΓΕΣΑΣΕ - ΣΥΔΑΣΕ.

Μπροστά, λοιπόν, σ' αυτήν τη διασπαστική τακτική η συνέχιση και ένταση των ενωτικών - δυναμικών αγώνων των αγροτών είναι μονόδρομος, προκειμένου η κυβέρνηση να υποχρεωθεί, επιτέλους, να πάρει ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων της αγροτικής παραγωγής και της κτηνοτροφίας και των μικρομεσαίων αγροτών και κτηνοτρόφων.

Γ. Ζ.

Μονόδρομος είναι οι αγώνες αγροτών και εργαζομένων κατά της ΕΕ (ΚΑΠ, ΓΚΑΤΤ και Μάαστριχτ). Η φωτογραφία, από την τελευταία μεγαλειώδη πανελλαδική συγκέντρωση αγροτών στην Αθήνα