ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Παρασκευή 19 Απρίλη 1996
Σελ. /28
ΚΕΝΗ
080496r.183

Τι σοσιαλισμό θέλουμε

Σύντροφοι, δε θα ασχοληθώ εδώ με τα τόσα πολλά που λέει το Σχέδιο Προγράμματος του Κόμματός μας, αλλά θα ασχοληθώ μόνο με αυτό που δε λέει.

Μας λέει τόσα πολλά για το σοσιαλισμό, αλλά δε μας λέει για ποιο σοσιαλισμό πάμε. Δε δίνει πειστική απάντηση στο ερώτημα πολλών (φίλων και εχθρών) που λένε, εσείς για ποιο σοσιαλισμό μιλάτε, αφού όπου έγινε κατέρρευσε;

Από αυτό το επιχείρημα απορρέουν τα περισσότερα εμπόδια που παρεμβάλλονται στο Κομμουνιστικό Κόμμα, κτυπώντας την ιδεολογική του βάση.

Δεν είναι λογικό να ζητάμε από τον κόσμο να μας ακολουθήσει, χωρίς να τον βεβαιώνουμε ότι δε θα τον πάμε εκεί που απέτυχαν.

Είναι γεγονός ότι τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού κατέρρευσαν, οι δε ηγέτες των κομμουνιστικών κομμάτων και οι θεωρητικοί δεν μπόρεσαν να προβλέψουν την κατάρρευση, ούτε να την αποτρέψουν. Δε μιλάω γι' αυτούς που με τη θέλησή τους βοήθησαν την κατάρρευση, όπως οι Γκορμπατσόφ, Γιέλτσιν κ.ά., προδίδοντας τις ιδέες του σοσιαλισμού και κομμουνισμού.

Σύντροφοι, πρέπει να πούμε στον κόσμο πειστικά το τι δεν εφαρμόστηκε καλά από τη θεωρία ή το τι εφαρμόστηκε επιπλέον ή τι λιγότερο, ώστε να φτάσουν αυτά τα καθεστώτα σε τέτοιο σημείο εξασθένησης, που ο πρώτος Γκορμπατσόφ ή Γιέλτσιν με ένα μικρό σπρωξιματάκι να τα γκρεμίσει και να τα γκρεμίσει σε τόσα κράτη συγχρόνως, πράγμα που δείχνει ότι ήταν παντού ετοιμόρροπα.

Πρέπει το γρηγορότερο να καθορίσουμε την πορεία για το ποιο σοσιαλισμό θέλουμε, αλλιώς δεν μπορεί να έχουμε απαίτηση να ακολουθήσει ο κόσμος, γιατί ο καθένας υπολογίζει ότι βαδίζουμε για το σοσιαλισμό που ξέραμε πρότινος και που κατέρρευσε.

Εγώ έγραψα στο "Ριζοσπάστη" της 21.11.91, τους κυριότερους, κατά τη γνώμη μου, λόγους που επέδρασαν και κατέρρευσαν τα σοσιαλιστικά καθεστώτα. Τα ίδια, πιο αναλυτικά (για να γίνουν καταληπτά) τα ξανάστειλα για δημοσίευση στο 14ο Συνέδριο την πρώτη μέρα που δημοσιεύτηκε ότι αρχίζει ο διάλογος, όμως το κείμενο δε δημοσιεύτηκε επειδή ήταν περισσότερο, όπως είπαν. Δε διαβάστηκε ούτε στη ΝΕ Κορινθίας για το λόγο ότι ήταν πολλά 24 λεπτά.

Για μένα η κομμουνιστική θεωρία είναι σωστή και εφαρμόσιμη και θα επικρατήσει γιατί εξυπηρετεί ανθρώπινες ανάγκες. Σε μας μένει αν το επισπεύσουμε ή το επιβραδύνουμε. Εχω τη βεβαιότητα ότι το σημείο που λένε ότι στο σοσιαλισμό ο καθένας θα απολαμβάνει ανάλογα με την προσφορά του δεν εφαρμόστηκε στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και αυτό ήταν η αποφασιστική αιτία της κατάρρευσης.

Αλλά το σημείο αυτό δεν εφαρμόζεται σωστά ούτε σήμερα στις ιδεολογικές μας θέσεις.

Πιστεύω ότι, άμα το δούμε σωστά, θα πρέπει να κάνουμε επανάσταση στο πώς διαμορφώνουμε τις ιδεολογικές μας θέσεις ως προς το σημείο αυτό. Θα πρέπει να δούμε διαφορετικά από ό,τι μέχρι σήμερα τον τρόπο εργασίας και αμοιβής, τη σχέση εργασίας και μονιμότητας, τη σχέση ανεργίας και παραγωγικότητας και την απολαβή των κοινωνικών παροχών.

Είναι γεγονός ότι στα πρώην σοσιαλιστικά κράτη έπεσε η παραγωγικότητα και η παραγωγή, με αποτέλεσμα να λιγοστέψουν τα αναλώσιμα αγαθά και ότι αυτή η πτώση της παραγωγικότητας και της παραγωγής είχε σχέση με την εργατικότητα των εργαζομένων σε αυτά τα κράτη.

Εκεί, αντί να καλλιεργηθεί μεταξύ των εργαζομένων η άμιλλα για περισσότερη παραγωγικότητα, καλλιεργήθηκε η άμιλλα του ποιος θα δουλέψει λιγότερο.

Σύντροφοι, στα πρώην σοσιαλιστικά κράτη, νομίζοντας ότι βοηθάνε τους εργαζόμενους, προσπάθησαν να τους δώσουν να απολαύσουν τα αγαθά που τους ανήκαν χωρίς να υπολογίσουν το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν ήταν ώριμοι ώστε να μπορέσουν να τα απολαύσουν. Τα γεγονότα έδειξαν ότι για να μπορούν να τα απολαύσουν πρέπει να αποκτήσουν συνείδηση και ο κάθε άνθρωπος να φτάσει στο σημείο να βλέπει το συνάνθρωπό του όπως βλέπει η μάνα το παιδί.

Η θεωρία λέει ότι για να εφαρμοστεί κομμουνισμός, πρέπει πρώτα οι λαοί να περάσουν από το σοσιαλισμό, που είναι το σκαλί του κομμουνισμού. Στην ουσία άθελά τους εκεί τους έσκαβαν το λάκκο, υποβοηθώντας την επιστροφή του καπιταλισμού, αλλά και δυσφημίζοντας παγκοσμίως τη θεωρία του κομμουνισμού.Δεν είναι πάντα προς το συμφέρον των εργαζομένων να απολαμβάνουν μεγαλύτερη ποσότητα αγαθών από αυτήν που εναρμονίζεται με την προσφορά του καθενός στη διαδικασία της παραγωγής, γιατί έτσι δημιουργούνται τέτοιες καταστάσεις, που στο μάκρος του χρόνου δίνουν τη δυνατότητα να χάσουν οι εργαζόμενοι πολύ περισσότερα, όπως έγινε στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Επειδή η καθοδήγηση του Κόμματός μας φέρει σοβαρή ευθύνη που δεν προείδε την κατάρρευση, γιατί "το διοικείν εστί προλαμβάνειν" έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, πρέπει να προσέχουμε το πώς λειτουργεί το Κόμμα μας και το πώς γίνεται η ανάδειξη στελεχών.

Τα στελέχη μας πρέπει να είναι άμεμπτα σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα στον ιδεολογικό, αλλά και στην τήρηση του Καταστατικού του Κόμματος, για να μην ξανασυμβούν αυτά που συνέβησαν στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, που φτάσαμε να βλέπουμε ένα σωρό ανώτατα στελέχη του ΚΚΣΕ να ρίχνονται, όπως τα όρνια στο ψοφίμι, πάνω στο πτώμα της κρατικής περιουσίας. Αναρωτιόμαστε, ήταν αυτοί ποτέ κομμουνιστές;

Δεν έχουμε δικαίωμα να παραβλέπουμε τις ιδεολογικές παρεκκλίσεις από όπου και αν προέρχονται. Να μη δεχόμαστε ανοχή σε διαστρεβλώσεις της πολιτικής του Κόμματος, ιδιαίτερα από στελέχη. Να μη δεχόμαστε να παραβιάζεται η αρχή της ισότητας του κομμουνιστή. Μόλις δούμε αυγό φιδιού και δεν το καταστρέψουμε αμέσως, ασφαλώς από αυτό θα βγει φίδι που θα είναι δύσκολο να το καταβάλλουμε.

Το πώς λειτουργεί το Κόμμα πρέπει να μπαίνει σε ελεύθερη δημοκρατική κρίση ανά πάσα στιγμή, όρος απαραίτητος για να επιζήσει.

Οι διαφορές και οι αντιθέσεις μεταξύ των μελών είναι φυσιολογικές. Οταν όμως δε συζητιούνται ή συζητιούνται και δε λύνονται συντροφικά ή όταν γίνονται προτάσεις ή υποδείξεις και δεν παίρνουν έγκαιρα αιτιολογημένες απαντήσεις, εκτρέφουν την εσωκομματική πάλη.

Πρέπει να μάθουμε ότι δεν είναι προς το συμφέρον του Κόμματος να λέμε "ναι" σε κάποια εισήγηση, μόνο για το λόγο ότι έρχεται από πάνω.

Το συμφέρον του Κόμματος είναι να λέμε τη γνώμη μας και να επιμένουμε, αν είναι αντίθετη, μέχρις ότου ή τους πείσουμε ή μας πείσουν. Οταν όμως παρθεί απόφαση με τις καταστατικές διαδικασίες, να βοηθάμε στην υλοποίησή της έστω και αν είναι αντίθετη με την άποψή μας.

Αυτή η διαδικασία που ακολουθούμε, δηλαδή η καθοδήγηση να έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί πολύ περισσότερο χρόνο για το ίδιο θέμα από τα μέλη, δίνει τη δυνατότητα να αναπτύσσονται οι απόψεις των απάνω και κατά κανόνα να μην έχουν τη δυνατότητα τεκμηρίωσης οι απόψεις των μελών. Το ίδιο συμβαίνει και με τα γραπτά που στέλνουμε στην εφημερίδα.

Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να ακούγονται και οι γνώμες των μελών, όταν μάλιστα είναι διαφορετικές από της καθοδήγησης. Για να μπορέσουν όμως να αναπτυχθούν διαφορετικές γνώμες πρέπει τα μέλη που θέλουν να τις αναπτύξουν να έχουν το χρόνο να τις παρουσιάσουν αναλυτικά και ο χρόνος αυτός να είναι τουλάχιστον ίσος με το χρόνο που θα χρησιμοποιήσει η καθοδήγηση για το ίδιο θέμα. Να έχουν το δικαίωμα δευτερολογίας στα επιχειρήματα που θα αναπτυχθούν από τους άλλους και στο κλείσιμο, αν βρίσκουν ότι δεν αποδίδουν για το Κόμμα.

Σύντροφοι, έγραψα με λίγα λόγια τα πιστεύω μου για τους λόγους της κατάρρευσης με την προσπάθεια να μην υπερβώ τις λέξεις που γίνεται δεκτό το κείμενο.

Οποιος θέλει περισσότερες λεπτομέρειες, σχετικά με την άποψή μου, για τους λόγους της κατάρρευσης, υπάρχει κείμενό μου αναλυτικό στη ΝΕ Κορινθίας, αλλά και στην Επιτροπή Διαλόγου του 14ου Συνεδρίου που δεν δημοσιεύτηκε.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΠΕΛΕΝΤΖΗΣ

Κόρινθος

1004204. txt

Ο καθένας θα αναλάβει τις ευθύνες του

Συντρόφισσες, Σύντροφοι

Θα περιοριστώ σε βασικές γραμμές των αρχών και όρων του Καταστατικού μας, που ακριβώς εκεί βρίσκεται το κλειδί.

Το Κόμμα μας είναι επαναστατικό. Στηρίζεται στη θεωρία των Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν. Οσοι θέλησαν να βάλουν νερό στο κρασί τους, ιδού τα αποτελέσματα...

Το Κόμμα μας δε σταματάει εδώ, από δω αρχίζει, γιατί μέσα του κρύβει την ομορφιά, το ανθρώπινο πρόσωπο, χωρίς υποκρισίες, με πρωτοστέφανο τη Δημοκρατία, το Ρεαλισμό, την Αλήθεια.

Την Αλήθεια που γράφει και ο Σολωμός: "Την αλήθεια αγαπώ, την αλήθεια θέλω/ την αλήθεια αγαπώ, την αλήθεια αναζητώ". "Το Εθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθινό".

Στο σημείο αυτό βάζω το χέρι στην καρδιά, με γνώμονα πάντα την αλήθεια, και θα πω αυτό που βλέπω, με πείρα 54 χρόνια.

Σίγουρα όλοι μας το βλέπουμε και πολύ περισσότερο εμείς οι ηλικιωμένοι. Μεταξύ μας το συζητάμε ανοιχτά; Οχι...

Διάβασα επανειλημμένως: "Σχέδιο Προγράμματος", "Εκθεση Δράσης", "Σχέδιο Καταστατικού".

Σε βασικές γραμμές με βρίσκει σύμφωνο, εκτός από κάποιες λεπτομέρειες, που δεν τις αξιολογώ παίζοντας με τις λέξεις.

Η ΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ: Το Κόμμα μας ορθώς μένει στις αρχές μας.

Δικτατορία του προλεταριάτου, προλεταριακός διεθνισμός, διεθνής - την οποία εγκαταλείψαμε το Μάη του 1943, για λόγους που γνωρίζουμε όλοι μας.

Μετά; Είμαστε αδικαιολόγητοι...

Γιατί μας έλειπε το θάρρος και την αλήθεια την κρύβαμε.

Εσωκομματική Δημοκρατία: το άστρο και το καμάρι του Κόμματός μας. Και όμως είχε μείνει κενό γράμμα. Το αναφέρει ο Χόνεκερ στο βιβλίο του, πολύ αργά όμως.

Δημοκρατικός συγκεντρωτισμός: είναι αρχή, που αν λείψει από το Καταστατικό μας είναι σαν να μην έχουμε τίποτα.

Βασικά συστατικά του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού είναι η εσωκομματική δημοκρατία και ο συγκεντρωτισμός. Οροι απαράβατοι, αρχές που συγκινούν την κάθε ανθρώπινη ψυχή, ελέγχει και ανεβάζει την οικονομία.

Και κάτω από όλο αυτό το μεγαλείο συναντάμε τη φράση που λέει: "Υποχρεωτική εφαρμογή των αποφάσεων των ανωτέρων καθοδηγητικών οργάνων από τα κατώτερα όργανα, τις κομματικές οργανώσεις και τα μέλη του Κόμματος".

Το στοιχείο αυτό το εισήγαγαν για "κείνες" τις εποχές, τις παλιότερες. ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑΤΙ;

Και ρωτώ τον κάθε καλόπιστο κομμουνιστή: τι ρόλο παίζει η φράση αυτή; Πού είναι άσχετη με το σύνολο του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού; Προσβάλλει τη δημοκρατία, τις αρχές της συλλογικότητας, το σύνολο. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά η φράση αυτή προσφέρει τον αυταρχισμό, την υπεροψία, εκμηδενίζει τις αξίες, που έτσι εισέρχεται ευκολότατα ο κάθε καλοπληρωμένος και ανήμπορος στις ανώτατες βαθμίδες του Κόμματός μας. Η φράση αυτή δημιουργεί την ελίτ. Παραδείγματα έχουμε πάρα πολλά και εσωτερικά και εξωτερικά. Ο Γκορμπατσόφ, ο Γιέλτσιν και η παρέα τους δεν έπεσαν ουρανοκατέβατοι.

Στις 9-10-84, αδιάντροπα, τα υψηλά ιστάμενα πρόσωπα της Μόσχας έγραφαν: "Το μόνο κληρονομικό στοιχείο - ας το πούμε έτσι μεταφορικά - που μπορεί να υπάρξει, είναι να παραμείνουν... το πολύ - πολύ τα παιδιά των στελεχών της διανόησης, εξ αιτίας της ανώτερης μορφωτικής ατμόσφαιρας που ανατρέφονται".

Και ρωτώ: Ποιο σύστημα εξυπηρετούσαν; Και τι, τέλος πάντων, ήταν αυτό που βοηθούσε να μαζευτεί όλη αυτή η σφηγκοφωλιά; Και τι ήταν αυτό που έκανε αδύναμο το Κόμμα να τους απωθήσει; Στο παρά πέντε δεν το προφθάσαμε και εμείς;

Σύντροφοι, ο βραχνάς είναι αυτός, που αναφέρω στο όλο μου θέμα.

Ο κομμουνιστής σαν όπλο επιχειρήματος και άξιο λόγου έχει την κομμουνιστική του συνείδηση, τη δημοκρατία που πηγάζει από τα σπλάχνα του Κόμματος, το ρεαλισμό και την αλήθεια.

Με τα όπλα αυτά είναι σε θέση να αντιπαλέψει τον κάθε μεγιστάνα και πάνοπλο ιμπεριαλιστή, πράκτορα και προδότη.

Αρκεί να μην του αφαιρέσεις την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια.

Ζητά με λαχτάρα το σεβασμό, γιατί τον αποδέχεται με εγκαρδιότητα.

ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ: η φράση αυτή - περί εφαρμογής των αποφάσεων των ανωτέρων οργάνων από τα κατώτερα - να μελετηθεί.

ΚΟΥΤΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Ιστιαία Εύβοιας

10496ρ.208

Προσοχή σε αντιμαρξιστικές αρχές οικοδόμησης του σοσιαλισμού

Σε ένα σωστό μαρξιστικό - λενινιστικό σχέδιο τόσο στο σύνολό του, όσο και στο πιο κρίσιμο κεφάλαιό του "Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού" ξεπετάγεται στη θέση 39 μια παράγραφος που κάνει το σοσιαλισμό να αλληθωρίζει πολύ επικίνδυνα προς τον καπιταλισμό.

Λέει συγκεκριμένα: "Η σοσιαλιστική οικονομία αξιοποιεί τις εμπορευματοχρηματικές σχέσεις, το νόμο της αξίας, στα πλαίσια της σχεδιασμένης παραγωγής. Ανάλογα με τις συνθήκες και τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει, επιτρέπει κάτω από όρους, τη δράση ενός μέρους κεφαλαίου, του μη μονοπωλιακού".

Οταν η σοσιαλιστική επανάσταση είχε ήδη εγκαθιδρύσει με την ηγεσία του Λένιν, κράτος εργατικό, ο Λένιν (σημ. 1) τρία χρόνια μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, δε δίσταζε να το χαρακτηρίζει ως κράτος εργατικό με γραφειοκρατική διαστρέβλωση. Ενα χρόνο μετά στις συνθήκες της Νέας Οικονομικής Πολιτικής ο Λένιν δε διστάζει (σημ. 2) να μιλήσει για ανάπτυξη καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής μέσα στο εργατικό κράτος. Λέει: "... επιτρέπονται τώρα και αναπτύσσονται ελεύθερο εμπόριο και ο καπιταλισμός, που υπόκεινται σε κρατική ρύθμιση, ενώ από το άλλο μέρος, στις κρατικές επιχειρήσεις εφαρμόζεται η αρχή της λεγόμενης οικονομικής αυτάρκειας, δηλ. στην ουσία σε μεγάλο μέρος οι εμπορικές και καπιταλιστικές αρχές" και παρακάτω "... και αναπτύσσεται η ελευθερία του εμπορίου, οι κρατικές επιχειρήσεις περνούν - σε σημαντικό βαθμό σε εμπορική, καπιταλιστική βάση".

Ο Λένιν δεν κρύβει από το λαό ότι η ΝΕΠ είναι τακτική υποχώρηση και ότι η ΝΕΠ δεν είναι "σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής". Αντίθετα βροντοφωνάζει ότι πρόκειται ξεκάθαρα για καπιταλισμό ταυτίζοντας, όπως κάθε μαρξιστής, τις έννοιες εμπόριο, οικονομία της αγοράς, νόμος της αξίας, εμπορευματοχρηματικές σχέσεις, κεφάλαιο. Καπιταλισμό όμως, που κυριαρχείται πολιτικά από τη λαϊκή εργατοαγροτική συμμαχία και η οποία με τη σωστή πολιτική ιδεολογική καθοδήγηση του ΚΚ. θα πρέπει να εγκαθιδρύσει τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής όπως τις ανέπτυξαν οι Μαρξ, Ενγκελς (Κριτική του Προγράμματος της Γκότα, ο Εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία, Αντι - Ντίριγκ κλπ.) και Λένιν (Κράτος και Επανάσταση).

Βασική προϋπόθεση των σοσιαλιστικών σχέσεων είναι η συλλογική ιδιοκτησία - η κοινωνία να έχει πάρει στην κατοχή της τα μέσα παραγωγής και να τα χρησιμοποιεί για μιαν άμεσα κοινωνικοποιημένη παραγωγή (σημ. 3). Πάνω σ' αυτό το έδαφος η κοινωνία θα πρέπει να καταρτίσει το σχέδιο παραγωγής, σύμφωνα με τα μέσα παραγωγής, που μέρος τους αποτελούν, ειδικότερα, οι δυνάμεις εργασίας. Σε τελευταία ανάλυση, το σχέδιο θα προσδιοριστεί από τα χρήσιμα αποτελέσματα των διαφόρων αντικειμένων χρήσης, σταθμισμένα μεταξύ τους και σε σχέση με τις αναγκαίες για την παραγωγή τους ποσότητες εργασίας. Οι άνθρωποι θα τα ρυθμίσουν όλα, πολύ απλά, χωρίς την παρέμβαση της περίφημης αξίας (σημ. 4).

Μετά από όλα αυτά η αντιμαρξιστική, αντισοσιαλιστική και τουλάχιστον ηττοπαθής παράγραφος της θέσης 39 πιστεύουμε ότι δεν έχει κανένα λόγο ύπαρξης.

Τέλος, αν η θεωρία των κλασικών δεν έπεισε ότι οι έννοιες αφ' ενός σοσιαλιστική οικονομία και αφ' ετέρου νόμος της αξίας, εμπορευματοχρηματικές σχέσεις και κεφάλαιο (έστω και μη μονοπωλιακό) είναι εντελώς ασυμβίβαστες, ας διδαχθούμε από την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος.

Ολες οι παρατηρήσεις και αναλύσεις που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Γεριόμιν (σημ. 5) είναι πολύτιμες. Ιδιαίτερα στις σελ. 90 και 91 και τη σημείωση 28 στη σελ. 113 αποκαλύπτει το ασύμβατο εμπορευματικής παραγωγής και σοσιαλισμού. "Κατά την περίοδο 1988 - 91 ακόμη και οι οικονομολόγοι που υποστήριζαν την άποψη ότι ο σοσιαλισμός είναι συμβατός με την εμπορευματική παραγωγή κατέληξαν τελικά στο συμπέρασμα ότι για την αναβίωση των σχέσεων της αγοράς επιβάλλεται να καταλυθεί ο σοσιαλισμός, δηλαδή η κυριαρχία της παλλαϊκής ιδιοκτησίας και η σχεδιασμένη παραγωγή".

Εξίσου σημαντική είναι η ανάλυση του Ρ. Κοσολάποφ (σημ. 6), τέως μέλος του ΚΚΡΟ, για την εθνικορεφορμίζουσα ιδεολογία του ΚΚΡΟ και την αντιμαρξιστική αντικομμουνιστική ιδεολογία και πρακτική του Γκορμπατσόφ, του οποίου κόμματος ο πρόεδρος Γκ. Ζιουγκάνοφ διαβεβαιώνει στο Νταβός (σημ. 7) τους ιμπεριαλιστικούς κύκλους ότι "δε θα υπάρξει επιστροφή στο μονοπώλιο του κράτους στην οικονομία... και ...ότι μία κυβέρνηση υπό την ηγεσία του θα δημιουργήσει ευνοϊκότερο κλίμα για τις επενδύσεις στη Ρωσία ...ότι θα ενθαρρύνει μεικτές κρατικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις". Ενα κόμμα που παρουσιάζοντας μόνο του τις θέσεις του (σημ. 8) μιλάει για "αποτελεσματική πολυ-ιδιοκτησιακή οικονομία... είναι υπέρ ενός σταθερού χρηματικού συστήματος με ανεπτυγμένη αγορά χρεογράφων... που θεωρεί ότι το σοσιαλιστικό μοντέλο δεν εξασφάλιζε, συγκριτικά με τον καπιταλισμό, επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων... και διεκδικεί για την ανάπτυξη της χώρας σοσιαλισμό (;;;) με το σύστημα σχέδιο - αγορά όπως αυτό εφαρμόζεται με επιτυχία στην Ιαπωνία και στη Νότια Κορέα".

Ενα κόμμα, που δυστυχώς οι φιλοκαπιταλιστικές ιδεολογικές παρεκκλίσεις (;) του δεν αντιμετωπίζονται από το ΚΚΕ, ένα κόμμα που αρνείται τον Προλεταριακό Διεθνισμό.

Θα πρέπει όχι μόνο να απορρίψουμε την παράγραφο της θέσης 39, αλλά κυρίως να δώσουμε στους λαούς του κόσμου την απάντηση, αν οι όποιες εμπορευματικές σχέσεις και οι όποιες επιβιώσεις καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων στους κοινωνικούς σχηματισμούς, όπου η λαϊκή κυριαρχία (δικτατορία του προλεταριάτου) έχει θέσει στόχο το σοσιαλισμό, είναι δυνατό να μετασχηματιστούν ριζικά, προκειμένου να υπάρξει η οικονομική χειραφέτηση της εργασίας και οι άνθρωποι να τα ρυθμίζουν όλα πολύ απλά, χωρίς την παρέμβαση της περίφημης αξίας (σημ. 4).

Ναι, είναι δυνατόν να μετασχηματιστούν ριζικά οι σχέσεις αυτές με αγώνα οικονομικό, ιδεολογικό, πολιτικό καθώς επίσης και ψυχολογικό.

Το πεδίο, όπου κυρίως πρέπει να γίνει ο αγώνας των λαϊκών δυνάμεων για το μετασχηματισμό αυτό και την τελική νίκη του σοσιαλισμού είναι η κρατικοποιημένη, εθνικοποιημένη επιχείρηση και ειδικά ενάντια στο χωρισμό των εργαζομένων από τα μέσα παραγωγής τους και ενάντια στο χωρισμό των επιχειρήσεων της μιας από την άλλη. Η εξάλειψη των εμπορευματικών σχέσεων, στις σχέσεις μεταξύ παραγωγικών μονάδων, απαιτεί την κυριαρχία του σχεδίου πάνω στις παραγωγικές μονάδες, και αυτή η κυριαρχία του σχεδίου πρέπει να είναι η μορφή κοινωνικής κυριαρχίας των εργαζομένων πάνω στα μέσα παραγωγής.

Η εξάλειψη του χωρισμού των εργαζομένων από τα μέσα παραγωγής τους απαιτεί:

α) την ιδεολογική επαναστατικοποίηση των εργαζομένων ενάντια στην εξουσία της διεύθυνσης, στην εσωτερική ιεραρχική οργάνωση της επιχείρησης, στον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας που συνδέει διευθυντική και πνευματική εργασία από τη μία και εκτελεστική και χειρωνακτική εργασία απ' την άλλη, επίσης ενάντια σε εκείνους τους ιδεολογικούς θεσμούς που προετοιμάζουν τους εργαζομένους για τη ζωή μέσα στις επιχειρήσεις (διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα).

β) την κατάρριψη πολιτικών σχέσεων μέσα στα πλαίσια της επιχείρησης, όπως η νομική εξουσία της διεύθυνσης της επιχείρησης που μπορεί να χρησιμοποιεί καταπιεστικά μέσα, έλεγχο από τα πάνω προς τα κάτω και κυρώσεις που επιβάλλονται με τον ίδιο τρόπο.

Στη Σοβιετική Ενωση όσο καιρό το εργατικό κράτος κυριαρχούσε πάνω σ' αυτό το σύστημα κρατικών επιχειρήσεων, όπου λειτουργούσαν εμπορευματικές σχέσεις, δεν αμφισβητήθηκε η κρατική ιδιοκτησία. Ομως μόλις διαταράχτηκε η ιδεολογική και πολιτική κυριαρχία των λαϊκών δυνάμεων, αυτή η ενυπάρχουσα αστάθεια οδήγησε αμέσως στην αποσύνθεση της κρατικής ιδιοκτησίας και την παλινόρθωση του καπιταλισμού.

Β. Π. Α.

Χολαργός

(σημ. 1): σελ. 220 Τα συνδικάτα, η τρέχουσα στιγμή και τα λάθη του Τρότσκι 30.12.1920, Για τα συνδικάτα, Εκδόσεις "Σύγχρονη Εποχή".

(σημ. 2): σελ. 311, 312 Σχέδιο Θέσεων για το ρόλο για τα καθήκοντα των συνδικάτων στις συνθήκες της ΝΕΠ (όμοια με σημ. 1).

(σημ. 3): σελ. 459 - 460 Αντι - Ντίριγκ, Ενγκελς, Εκδόσεις "Αναγνωστίδη".

(σημ. 4): (ομοίως).

(σημ. 5): Η διαδικασία παλινόρθωσης του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ, Εκδόσεις "Σύγχρονη Εποχή".

(σημ. 6): Τα δεσμά του Κομμουνιστικού Κινήματος, 4 άρθρα στο "Ρ" (16.4.95, 18.4.95, 19.4.95, 20.4.95), Ανοιξαν το διάλογο για τους παράγοντες ανατροπής του Σοσιαλιστικού Συστήματος.

(σημ. 7): "Ριζοσπάστης", 3.2.96.

(σημ. 8): Το ΚΚΡΟ αναλύει και παρουσιάζει τις θέσεις, "Ριζοσπάστης", 28.1.96 και 11.2.96, ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος.

Σκέψεις και προβληματισμοί στην πορεία για το 15ο Συνέδριο

Οι προλεταριακές επαναστάσεις του περασμένου αιώνα δεν έχουν κλείσει ακόμα την εποχή που άνοιξαν και έτσι ζούμε την ιδιαίτερη φάση αυτής της εποχής. Μια μακροχρόνια οικονομικά αξεπέραστη κρίση του καπιταλισμού, που σταδιακά γενικεύεται και καταλαμβάνει όλο τον ιστό της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ζωής μ' έναν ενιαίο τρόπο σε ολόκληρο τον κόσμο και συμβιώνει με την πολιτική και ιδεολογική οπισθοχώρηση του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, που θα μπορούσε σε άλλους καιρούς να είναι φραγμός σε άλλες (ποιοτικές) εφόδους των σύγχρονων ιδεολογιών. Ετσι, λοιπόν, στο σύγχρονο κόσμο συμβιώνουν και συνυπάρχουν παραγωγικές και παρασιτικές καταστάσεις που προσδίδουν τέτοια έντονα χαρακτηριστικά ευθραυστότητας σε όλο το πολιτικό και οικονομικό σύστημα.

Αυτή λοιπόν η ασταθής ισορροπία αναγκάζει και τον παγκόσμιο καπιταλισμό σε αναδίπλωση, με αντίθετες κινήσεις και επεκτάσεις. Μια αναδίπλωση που εκφράζεται με την όλο και πιο έντονη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, που αδυνατεί να βρει διέξοδο σε παραγωγικές επενδύσεις - της φιλοσοφίας τους βεβαίως - που υποαπασχολεί, αχρηστεύει κάθε γνήσια παραγωγική και τεχνική δυναμική της εργατικής τάξης.

Μέσω παρασιτικών διαδικασιών, το κεφάλαιο και με το χρηματιστήριο, τις αξίες κλπ. κυριαρχεί σε οποιαδήποτε πλέον εμπορική βιομηχανική συναλλαγή, παίζοντας ρώσικη ρουλέτα με οικονομικά κραχ. Οπως το 1987, το 1991 κλπ.

Αποτέλεσμα λοιπόν της κοινωνίας των 2/3 είναι οι ατελείωτες στρατιές των ανέργων, των νεόπτωχων, των μεταναστών να έχουν πλέον παγκόσμιο χαραχτήρα. Αυτούς λοιπόν τους συναντούμε, όχι μόνο στις φτωχογειτονιές του πλανήτη, αλλά στις μεγαλουπόλεις, στις μητροπόλεις του καπιταλισμού. Φυσικά, χωρίς να αποφεύγονται κάθε είδους φυλετικές, εθνικές, θρησκευτικές και κοινωνικές διακρίσεις.

Ετσι, τα χιτλερικά στρατόπεδα συγκέντρωσης Εβραίων και μπολσεβίκων, έδωσαν τη θέση τους στα γκέτο, στα σόχο, στα στρατόπεδα προσφύγων, στις ασφυχτικά κλειστές κοινωνίες της εργατικής τάξης, που το κεφάλαιο δημιουργεί με οικονομικούς αποκλεισμούς (ΚΟΥΒΑ - ΛΔ ΚΟΡΕΑΣ - ΒΙΕΤΝΑΜ). Η με τοπικούς πολέμους αλλαγής συνόρων και αναδιανομής της πλουτοπαραγωγικής πίτας (πόλεμος του Κόλπου - εμφύλιος σε Γιουγκοσλαβία - Ρωσία - πιθανή βαλκανική κρίση).

Η νέα εποχή, όπως την πρωτοπαρουσίασε ο Γκορμπατσόφ και την πραγματοποίησε ο Μπους με την παρέα των Ευρωπαίων Ντελόρ - Κολ - Μιτεράν, δείχνει ότι η συνταγή εκμετάλλευσης μεγάλων οικονομικών πληθυσμών εργατικής τάξης και καταναλωτικής κοινωνίας, περνάει στα χέρια μιας παρανοϊκής μειοψηφίας επώνυμων και ανώνυμων μεγαλοαστών.

Την ίδια στιγμή η εργατική τάξη αντιμετωπίζει όσο ποτέ άλλοτε προβλήματα οργάνωσης, ταυτότητας και ποιότητας της αντίστασής της. Ας έρθουμε όμως λίγο στα λόγια του ΛΕΝΙΝ, λόγια του τέλους του περασμένου αιώνα που κρύβουν μια εκπληκτική διαχρονικότητα. "Ολοι μας συμφωνούμε πως καθήκον μας είναι η οργάνωση της ταξικής πάλης του προλεταριάτου. Αλλά τι είναι ταξική πάλη; Οταν οι εργάτες ενός ορισμένου εργοστασίου, ενός ορισμένου επαγγέλματος αρχίζουν να παλεύουν ενάντια στο αφεντικό τους ή ενάντια στα αφεντικά τους, είναι άραγε αυτό ταξική πάλη; ΟΧΙ, αυτό δεν είναι, παρά εμβρυακές εκδηλώσεις. Η πάλη των εργατών, τότε μόνο γίνεται ταξική πάλη, όταν όλοι οι πρωτοπόροι εκπρόσωποι όλης της εργατικής τάξης, όλης της χώρας, συναισθανθούν ότι αποτελούν μια ενιαία εργατική τάξη και αρχίζουν να παλεύουν, όχι ενάντια στα χωριστά αφεντικά, αλλά ενάντια σε ολόκληρη την τάξη των κεφαλαιοκρατών και ενάντια στην κυβέρνηση που υποστηρίζει την τάξη αυτή... και αυτό ακριβώς είναι το καθήκον του επαναστατικού σοσιαλιστικού κόμματος με την οργάνωση των εργατών, με την προπαγάνδα και τη ζύμωση ανάμεσά τους, να μετατρέψει την αυθόρμητη πάλη ενάντια στους καταπιεστές σε πάλη ολόκληρης της τάξης, σε πάλη ενός καθορισμένου πολιτικού κόμματος για καθορισμένα πολιτικά και σοσιαλιστικά ιδανικά".

Οσοι λοιπόν από εμάς κατανοούν την επικαιρότητα των λόγων του ΛΕΝΙΝ, καταλαβαίνουν ότι 100 περίπου χρόνια ταξικής πάλης, η παγκόσμια εργατική τάξη είναι αδύνατη να μετατρέψει τις εμβρυακές της εκδηλώσεις σε συγκροτημένο χτύπημα κατά της άρχουσας τάξης. Γιατί, τι φταίει;. Απαντούν σ' αυτό οι θέσεις για το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ.

Εμείς οι Ελληνες κομμουνιστές, με την πείρα της ταξικής πάλης στη χώρα μας, αντλώντας διδάγματα από την επαναστατική διαδικασία του ΟΧΤΩΒΡΗ, αλλά και από το χτίσιμο ενός σοσιαλιστικού οικοδομήματος, που σε ολόκληρη τη διάστασή του αλλού ανατράπηκε και αλλού κατέρρευσε, τι λέμε για όλα αυτά;

Εμένα η άποψή μου είναι ότι το ΚΚΕ πρέπει να απεγκλωβιστεί από το ζήτημα που αφορά την ειρηνική ανατροπή της πολιτικής διαδικασίας στις διαστάσεις της αστικής δημοκρατίας. Να προωθήσει εκτεταμένες ρήξεις σε όλο το σύστημα, σε υγεία, παιδεία, πολιτισμό, δικαιοσύνη, βιομηχανία - ενέργεια, οικονομία - εμπόριο, υπογραμμίζοντας κάθε φορά ότι δε θα σταματήσει σε εμβρυακές εκδηλώσεις, αλλά έχει ξεκάθαρους σκοπούς ανατροπής η εργατική τάξη, μαζί με άλλα στρώματα, χτίζοντας ένα μεγάλο πατριωτικό, αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο. Εξαθλιωμένες μάζες της ελληνικής κοινωνίας απλώνονται πλέον σε όλη τη χώρα. ΛΑΥΡΙΟ - ΚΟΖΑΝΗ - ΠΑΤΡΑ - ΕΥΒΟΙΑ - ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΕΛΕΥΣΙΝΑ.Οικονομικοί μετανάστες Αλβανοί - Βορειοηπειρώτες - Πολωνοί - Σέρβοι - Κούρδοι κλπ.Να δει το Κόμμα το ζήτημα ότι οι ρήξεις αυτές θα μεγαλώσουν και θα είναι αποτελεσματικές, όταν θα έχουν ημιπαράνομο χαρακτήρα στα πλαίσια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, μπορεί να κριθεί από αυτούς, φυσικά, ακόμα και η ίδια η νομιμότητα του Κόμματος. Στα βασικά αυτά ζητήματα, το Σχέδιο Προγράμματος είναι διστακτικό.

Δεν υπογραμμίζονται οι ευθύνες των τελευταίων ηγετών του ΚΚΣΕ, αλλά και των άλλων κομμάτων της Ανατολικής Ευρώπης. Σε τι όρια είναι η συνεργασία ή η συμμαχία με αδελφά σοσιαλιστικά κόμματα; Σε τι πορεία είναι αυτή, όταν μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στις χώρες τους ανέλαβαν, με άλλο όνομα από τις ίδιες θέσεις διοίκησης, την εργολαβία παλινόρθωσης του καπιταλισμού στις χώρες τους; Να δώσει το ΚΚΕ τις ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ στις χιλιάδες, που κατά καιρούς πήγαν σπίτι τους, να επιστρέψουν και να χτίσουμε όλοι μαζί ένα παλλαϊκό μέτωπο πάλης με κορμό το ΚΚΕ και τις οργανώσεις του σε όλη τη χώρα.

Η ανατροπή και η ρήξη δεν είναι όνειρο, είναι ελπίδα και πραγματικότητα. ΝΙΚΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗΣ

Χαραυγή - Ευγένεια

Για την πολιτική των συμμαχιών

Σύμφωνα με μια παλιά φιλοσοφική ρήση, στη ζωή δεν αξίζει να γελάμε ούτε να κλαίμε. Αξίζει να καταλαβαίνουμε. Αυτή η ρήση μού έρχεται αυθόρμητα στο νου, σκεπτόμενος το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ και τα καυτά θέματα που υποχρεώνεται να αντιμετωπίσει είτε με έμμεσο είτε με άμεσο τρόπο. Ο χαρακτήρας της ουσίας δεν αλλάζει. Ο κάθε τρόπος διαφέρει μόνο στη μορφή της αποκαλυπτικότητάς του.

Είμαι από τα στελέχη του Κινήματος Ειρήνης που πρωτοστάτησαν στη σύγκλιση των κινήσεων Ειρήνης (ΑΚΕ - ΕΕΔΥ - ΚΕΑΔΕΑ), κατά την πενταετία 1985-1989 με περισσή, κατά γενική ομολογία, επιτυχία. Ορισμένοι μάλιστα μου απέδωσαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Στο πλαίσιο αυτής της γενικότερης σύγκλισης επροωθείτο η ειδικότερη σύγκλιση των δυνάμεων της Αριστεράς.

Είναι γνωστό ότι ο ανοιχτός δημόσιος διάλογος μεταξύ ΑΚΕ και ΕΕΔΥ αποτέλεσε τον προπομπό, αρχικά για την "Αριστερή Συμπαράταξη" και μετέπειτα για τον ενιαίο Συνασπισμό. Εδώ, οφείλω να επισημάνω ότι ενώ πρωταγωνίστησα στη σύγκλιση, στα πλαίσια του Κινήματος Ειρήνης, αρνήθηκα μετά, λόγω γνώσεως να ενταχθώ στο Συνασπισμό, προς γενική κατάπληξη των μη εννοούντων. Στο σημείο αυτό, δηλαδή στη μετουσίωση της σύγκλισης από το επίπεδο των ειρηνιστικών οργανώσεων στο επίπεδο των αριστερών κομμάτων, βρίσκεται η ουσία όχι μόνο του τότε εγχειρήματος της σύμπραξης αριστερών δυνάμεων, αλλά και κάθε πιθανού ανάλογου εγχειρήματος στο μέλλον.

Η ανάγκη των πολιτικών συμμαχιών υπάρχει από καταβολής πολιτικού κόσμου και εκφράζει την ανάγκη κοινωνικών συμμαχιών ομάδων, τάξεων και στρωμάτων. Εκείνο που έχει σημασία είναι να προσδιοριστεί το περιεχόμενο της πολιτικής των συμμαχιών και, προπάντων, η πρακτική της εφαρμογής. Αυτή η πρακτική εφαρμογή θα πρέπει να έχει κρυστάλλινη διαύγεια και αποτελεσματικότητα. Σε αυτήν ακριβώς κρίνεται η ειλικρίνεια και η αξιοπιστία των μετασχόντων είτε ως πρόσωπα, είτε ως φορείς, είτε ως κόμματα. Η πρακτική εμπειρία του εγχειρήματος του ενιαίου Συνασπισμού έχει να διδάξει πολλά σε αυτό. Ο ενιαιός Συνασπισμός ήταν αρχικά ένας γενικός τρόπος υλοποίησης της πολιτικής των συμμαχιών. Πολλοί στέκονται, κυρίως, στις αρνητικές εξελίξεις μετά τη δημιουργία του. Αυτό είναι σωστό, μόνο κατά το μισό και μάλιστα το πιο αδύναμο. Ο Συνασπισμός υπήρξε θνησιγενής, κυρίως κατά το στάδιο της προετοιμασίας της δημιουργίας του. Κι εξηγούμαι: Υπενθυμίζω ότι το Κίνημα Ειρήνης υπήρξε ο προπομπός του Συνασπισμού. Ομως η πολιτική σύγκλιση και σύμπραξη των δυνάμεων του ειρηνιστικού κινήματος έγινε μέσα από μια βασανιστική πορεία εντάσεων και συγκρούσεων, χωρίς την αλλοτρίωση των οργανώσεων. Υπέρτατη αρχή πάνω στην οποία στηρίχτηκαν και διαμορφώνονται οι συμπράξεις, ήταν ο "ανοιχτός δημόσιος διάλογος". Ο κάθε ομιλητής μπορούσε να λέει ελεύθερα τη γνώμη του με μια προϋπόθεση: Μπροστά στους πολίτες, μπροστά στο λαό. Ηταν μια μορφή αναβίωσης της Εκκλησίας του Δήμου. Ο,τι λεγόταν έμπαινε άμεσα στο κριτήριο της δημόσιας λογικής, για να γίνει αποδεκτό ή να απορριφθεί. Στο βάσανο αυτής της ανοιχτής δημόσιας λειτουργίας πετιόταν ό,τι το άχρηστο και περιττό κι αναδυόταν η σύνθεση μιας νέας ποιότητας. Αυτή η νέα ποιότητα φαινόταν στη συνεχή ανάπτυξη κοινών εμφανίσεων, παρεμβάσεων και πολιτικών των Κινήσεων Ειρήνης. Συμπερασματικά, η ανεπτυγμένη πολιτική σύμπραξη κι ενότητα του ειρηνιστικού κινήματος σφυρηλατήθηκε ανοιχτά και δημόσια με διάλογο, στις γειτονιές της Ελλάδας.

Αντίθετα, και σε πείσμα αυτής της πλούσιας εμπειρίας, ο Συνασπισμός ανακηρύχτηκε ως καρπός ενός ατέρμονου πάρε - δώσε στα κομματικά γραφεία. Η ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς του ήταν εκείνο το ανούσιο "κοινό πόρισμα", που συνέταξαν και κατέληξαν νέα, ημιμαθή κι εκκολαπτόμενα ηγετικά κομματικά στελέχη. Ετσι, ο Συνασπισμός, αντί να γίνει ένα πολιτικό γεγονός μεγάλης κοινωνικής εμβέλειας, μετατράπηκε σε κλειστό γεγονός, δύο κυρίως κομμάτων, του ΚΚΕ και της ΕΑΡ. Κι όμως! θα μπορούσε να ήταν εντελώς διαφορετικά. Πρότεινα ευθύς εξ αρχής να αρχίσει ένας ανοιχτός δημόσιος διάλογος μεταξύ των κομμάτων και φορέων, όλων των προοδευτικών κι αριστερών δυνάμεων στα πρότυπα της εμπειρίας του ειρηνιστικού κινήματος. Τους διαλόγους να διευθύνουν στελέχη του ειρηνιστικού κινήματος, που είχαν πλούσια εμπειρία, προς αποφυγή πιθανών παρεξηγήσεων και αδιεξόδων. Θα άρχιζε, δηλαδή, μια νέα βασανιστική πορεία ανοιχτού δημοσίου διαλόγου, μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, μπροστά στην κοινωνία. Οι πολιτικές τους συμπράξεις να ήταν καρπός της αλήθειας των ιδεών τους. Αυτές οι ιδέες κι αυτές οι αλήθειες να έμπαιναν στη δοκιμασία της δημόσιας αποδοχής ή απόρριψης. Ο Συνασπισμός να αποτελούσε το μεγάλο λαϊκό γέννημα ενός διαλόγου στις γειτονιές της Ελλάδας. Αυτό δεν έγινε. Ο Συνασπισμός κατάντησε από τον τρόπο της δημιουργίας του, ένα στρεβλό, ανάπηρο παιδί μιας τεχνητής γέννας. Εμεινε δέσμιος μιας ανεκπλήρωτης ανάγκης που θα δημιουργούσε την αρτιότητα του οργανισμού του: Ο ανοιχτός δημόσιος διάλογος. Ο ενιαίος Συνασπισμός ήταν καταδικασμένος από τα γεννοφάσκια του. Τέλος, αυτή την εμπειρία μου την καταγράφω ως σημείο ουσίας για την πολιτική των συμμαχιών στο 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ.

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ

ΓΓ της ΑΚΕ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ