Ο αόρατος δεν είναι πάντα απών. Ο Αντώνης Αμπατιέλος ήταν προχτές εκεί, μαζί μας, στην κατάμεστη αίθουσα του "Χάι Λάιφ". Μας χαμογελούσε, μας μιλούσε και μας προσκαλούσε να διαβάσουμε προσεκτικά το βιβλίο του, ένα βιβλίο απολογισμού στο Κόμμα και την εργατική τάξη. Και μας παρακαλούσε, απλώς, να αξιοποιήσουμε τις εμπειρίες του. Οχι, ο αγωνιστής ναυτεργάτης δεν έδινε "συμβουλές προς ναυτιλλομένους... ". Απολογισμό μιας ζωής έκανε, τίποτε περισσότερο. Ο Αντώνης Αμπατιέλος ήταν εκεί. Ολοι νιώθαμε τη ζεστή, την αγωνιστική, τη μαχητική, τη γεμάτη ανθρωπιά παρουσία του. Ηταν εκεί που έπρεπε - πού αλλού; - στο μεγάλο λιμάνι του Πειραιά. Ηταν ανάμεσά μας, ξεπηδούσε μέσα από τις σελίδες βιβλίου του "Μια ζωή στον Αγώνα - Με μετερίζι το ελληνικό καράβι",που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της "Σύγχρονης Εποχής".Εβγαινε ολοζώντανος, ανέπαφος από το θάνατο που τον πήρε πέρσι το καλοκαίρι, ειλικρινής, ευθύς, απαιτητικός από τον εαυτό του και από τους συντρόφους του, αγωνιστικός, αυθόρμητος, μαχητικός, ανθρώπινος.

Μέχρι που να αρχίσουν οι ομιλίες, μερικοί από μας, ίσως οι περισσότεροι, ηλικιωμένοι ή και νεότεροι επιχειρούσαμε να σκεφτούμε τι ήταν εκείνο που μας άφησε φεύγοντας για το μεγάλο ταξίδι ο κομμουνιστής, ο αγωνιστής, ο πρωτοπόρος μαχητής για το δίκαιο της εργατικής τάξης, ο Αντώνης Αμπατιέλος. Ποια είναι η εικόνα που κλείσαμε βαθιά μέσα στην καρδιά μας. Κάποιος είπε: "Εχω κλείσει μέσα έναν άνθρωπο που διέθετε ένα αλάθητο ταξικό ένστικτο". Ενας άλλος τόνισε: "Θα με ακολουθεί πάντα η αμεσότητα, η καλοσύνη, η αποφασιστικότητα, αλλά και η σεμνότητα του Αντώνη... ". Και ένας τρίτος χαμογελώντας, είπε: "Ο Αμπατιέλος ήταν και συνεχίζει να είναι για μένα ένα υπόδειγμα ανθρώπου, ήταν ένας πραγματικός κομμουνιστής. Μαχητικός, αλλά ταυτόχρονα απίστευτα σεμνός. Διάβασα το βιβλίο του και θα το ξαναδιαβάσω. Δε θα τον ξεχάσω ποτέ. Και να το ήθελα πώς θα μπορούσα".

Η ώρα περνά, η ζέστη χαλαρώνει, ο παρατατικός ...αποχωρεί. Δε χωρεί. Ο Αμπατιέλος είναι εκεί. Είναι ανάμεσά μας, ανάμεσα σε κείνους που δεν ξέχασαν, ανάμεσα σε κείνους που θέλουν να μάθουν. Είναι εκεί, δίπλα στη συντρόφισσα της ζωής του Μπέτυ, τη γυναίκα που τόσο αγάπησε, την αγωνίστρια που τόσο θαυμάσαμε εμείς οι νεότεροι. Και αγαπήσαμε. Είναι θυμωμένος με την πρόκληση που γίνεται εις βάρος όλων των ναυτεργατών με τα πειρατικά περάσματα του "Μάρκο Πόλο". Δεν εφησυχάζουμε, ούτε τον καθησυχάζουμε, υπόσχεση, μονάχα, δίνουμε ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα ενάντια στο σύγχρονο "όραμα" των εφοπλιστών, στη γενίκευση της μαύρης εργασίας και στο δουλεμπόριο, ενάντια στην πολιτική της "σημαίας ευκαιρίας".

Η ώρα περνά, κανείς δεν καταλαβαίνει το πέρασμά της. Οσα κι αν είπαν ο Νίκος Καλούδης, ο Γιώργος Μαρίνος, ο Νίκος Πηγαδάς ήταν λίγα μπροστά στο μπόι της ιστορίας που σημαίνει το όνομα Αμπατιέλος. Κι όταν ο βετεράνος συνδικαλιστής Μήτσος Κολιαράκης πήρε το λόγο, όχι για να βγάλει λόγο, αλλά για να καταθέσει προσωπική εμπειρία και στιγμές από τη γνωριμία του με τον Αντώνη Αμπατιέλο, από τότε από το πρώτο μπάρκο του το 1935, ήταν πολλοί στην αίθουσα που είχαν κάτι ακόμα να θυμηθούν, να καταθέσουν.

Τ. Δ.

Η σημερινή εκδήλωση που οργανώνει η ΚΟ Ναυτεργατών και ο Εκδοτικός Οίκος"Σύγχρονη Εποχή", με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τότε που αποχαιρετήσαμε το σύντροφό μας Αντώνη Αμπατιέλο, σημείωσε ο γραμματέας της ΚΟΝ Γ. Μαρίνος,έχει και το χαρακτήρα του πολιτικού μνημοσύνου, για να τιμήσουμε τη μνήμη του.

Μιλήσαμε πολλές φορές, συνέχισε, για την προσφορά του στο επαναστατικό κίνημα. Σήμερα θα αφήσουμε τον ίδιο να μιλήσει περιγράφοντας τη ζωή του. Τη ζωή ενός κομμουνιστή, που σε πολύ δύσκολες συνθήκες έδωσε τα πάντα στον αγώνα του εργατικού και ναυτεργατικού κινήματος.

Γεννήθηκε το 1914 στα Σουλινά της Ρουμανίας. Στο Δέλτα του Δούναβη. Μεταφέρθηκαν οικογενειακώς στη συνέχεια στην Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκαν κατόπιν στην Κεφαλονιά το 1923. Γονείς του ήταν η Ασημίνα, "μια αξιοθαύμαστη μάνα" και ο Γεράσιμος, ένας παραδοσιακός ναυτεργάτης. Στάθηκαν δίπλα στα παιδιά τους. Στους αγώνες τους.

Η μητέρα του μετά το 1950 ανέλαβε πρόεδρος της οργάνωσης συγγενών πολιτικών εξορίστων και φυλακισμένων. Την συνέλαβαν το '51, πέρασε στρατοδικείο, μετά από τρεισήμισι μήνες προφυλάκιση στις φυλακές Αβέρωφ και αθωώθηκε χάρη στην ισχυρή πίεση της δημοκρατικής κοινής γνώμης.

Ο πατέρας του τορπιλίστηκε ταξιδεύοντας στη διάρκεια του Α' και του Β' Παγκόσμιου πολέμου και χάθηκε, αφού το καράβι του χτυπήθηκε από γερμανικό υποβρύχιο.

Τ' αδέλφια του Σπύρος και Νίκος συμπορευτήκανε μαζί του στους ναυτεργατικούς και λαϊκούς αγώνες. Ο Αντώνης πρωτομπαρκάρισε το 1930, σε ηλικία 16 χρόνων.

Τελειώνοντας ο Γ. Μαρίνος σημειώνει: "Η αφήγηση των αγωνιστικών εμπειριών του Αντώνη Αμπατιέλου γίνεται στο βιβλίο του στη γλώσσα που μιλάει ο λαός μας, που κυλάει το ποτάμι της ταξικής πάλης και που καταγράφονται γεγονότα σταθμοί της ιστορίας του εργατικού και ναυτεργατικού κινήματος.

Μέσα από τις σελίδες προβάλλουν ανθρώπινοι χαρακτήρες. Οι αρετές και τα ελαττώματα ανθρώπων της θάλασσας. Περιδιαβαίνουν αγωνιστές που έδωσαν τα πάντα για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και την προώθηση της ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Είναι ο Μπελογιάννης και ο Τατάκης. Ολα τα στελέχη και μέλη του Κόμματος και της ΚΟ Ναυτεργατών, που λείπουν σήμερα αλλά τους τιμάμε όλους, με μεγάλο σεβασμό, μαζί με τον σύντροφο Αντώνη Αμπατιέλο".

Ο Νίκος Καλούδης, στέλεχος του ΚΚΕ, σύντροφος σε πολλούς αγώνες του Αμπατιέλου, για πολλά χρόνια και οι δύο μέλη του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ, φίλος στενός του συγγραφέα του βιβλίου "Μια ζωή στον αγώνα",καταθέτει τη δική του γνώμη. Γνώμη, που δεν εκφράζει μόνο μια άποψη για το περιεχόμενο του βιβλίου, αλλά και για την προσωπικότητα του συντρόφου του. Λέει: "Ο τίτλος του βιβλίου εκφράζει με ακρίβεια τη ζωή του Αντώνη. Μια ζωή αφιερωμένη, σχεδόν ολοκληρωτικά στον αγώνα της εργατικής τάξης για μια καλύτερη ζωή, για το σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό. Σωστό είναι πως το μετερίζι του Αντώνη ήταν το ελληνικό καράβι, όπως γράφεται και στο εξώφυλλο του βιβλίου του. Δεν ήταν όμως μόνο το καράβι. Μετερίζι του ήταν και η συνδικαλιστική δουλιά του Κόμματος στην εργατική τάξη, στην αγροτιά, στους επαγγελματίες και τους βιοτέχνες, που ως μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ παρακολουθούσε για πολλά χρόνια. Ο Αντώνης, ως μέλος του ΠΓ ήταν υπεύθυνος για πολλά χρόνια του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ. Στο βιβλίο του δίνει ένα μέρος της μεγάλης πείρας που είχε συγκεντρώσει. Και τη δίνει με το δικό του τρόπο. Οχι σαν οδηγία προς "ναυτιλλομένους", αλλά μέσα από αναφορές, τη δική του στάση και συμπεριφορά σε κάθε περίπτωση".

Και ο Νίκος Καλούδης συνεχίζει: "Στο κομμάτι με τίτλο "Νηοπομπή για τη Σοβιετική Ενωση" γράφονται οι δυσκολίες που έπρεπε να ξεπεραστούν για να φτάσει το φορτίο με εύφλεκτες ύλες στον προορισμό του. Ο Αντώνης, μαζί με τον Κώστα Βίο και τον Διαμαντή Λίλη, ήταν κομματική ομάδα. Διαβάζοντας αυτό το κομμάτι θυμάμαι πόσο αυτό μας βοήθησε στην προσπάθεια για να συγκροτηθούν και άλλα πληρώματα. Οι ναυτεργάτες που κρατιόνταν στα κρατητήρια του νησιού για τους ξένους ή εκείνοι που δίσταζαν να ταξιδέψουν και προσπαθούσαν να βρουν μια άλλη δουλιά στη στεριά, έδιναν μεγαλύτερη προσοχή σε αυτά που τους λέγαμε. Επαιρναν κουράγιο, πείθονταν, μας πίστευαν.

Ο δεύτερος στόχος μας ήταν η βελτίωση των όρων πληρωμής, δουλιάς και ζωής στο καράβι. Δεν ήταν εύκολη δουλιά. Ο ταξικός μας αντίπαλος, οι εφοπλιστές, η εξόριστη κυβέρνηση και οι μηχανισμοί της ξέρανε πως το καράβι τους θα ταξιδέψει οπωσδήποτε. Οχι λίγες φορές μας το λέγανε ανοιχτά και χοντροκομμμένα. Είστε κομμουνιστές. Ξέρουμε πως το καράβι δε θα το αφήσετε φορτωμένο. Δεν είμαι κορόιδο να δώσω περισσότερα απ' όσα προβλέπει η συλλογική σύμβαση. Κι αναφέρονταν βέβαια στη σύμβαση που είχανε υπογράψει οι γνωστοί εργατοπατέρες. Σ' αυτές τις συνθήκες, χρησιμοποιώντας άλλες μορφές αγώνα πετύχαμε να υπογραφούν συλλογικές συμβάσεις ανάμεσα στους εφοπλιστές και την ΟΕΝΟ, που ικανοποιούσαν σε μεγάλο βαθμό τις διεκδικήσεις των ναυτεργατών".

Ο εκλεκτός δημοσιογράφος Νίκος Πηγαδάς καταθέτει με την ψυχή και τον νου του άποψη για το βιβλίο του Αντ. Αμπατιέλου: "Πρόκειται για μια τεράστια ιστορική τοιχογραφία. Ενα πανόραμα συνδικαλιστικών, κομματικών και πατριωτικών αγώνων. Στις σελίδες του καταγράφονται και ζωντανεύουν γνωστά και άγνωστα γεγονότα, συχνά διεθνούς εμβέλειας. Σε πολλά απ' αυτά πρωταγωνιστής ήταν ο ίδιος ο συγγραφέας. Ναυτεργάτης από τα 18 χρόνια του, όργωσε τους ωκεανούς. Και με τους προσωπικούς αγώνες του, σε κάθε πλοίο που υπηρετούσε, πετύχαινε να βελτιώνει τη θέση των συναδέλφων του.

Στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου πήρε μέρος σε νηοπομπές του θανάτου. Οι αγέλες των γερμανικών υποβρυχίων έστελναν στο βυθό εκατοντάδες πλοία. Τις περισσότερες φορές μαζί με τα πληρώματα. Σε 2.500 υπολογίζει ο Αντ. Αμπατιέλος τους Ελληνες ναυτεργάτες που έχασαν τη ζωή τους στο έπος του Ατλαντικού. Ενας απ' αυτούς ήταν και ο πατέρας του. Η σεμνότητα που τον διέκρινε σ' όλη του τη ζωή, αναδύεται ανάγλυφα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου.

Οπως π. χ. όταν μιλάει για την πολύπλευρη και θρυλική δράση της Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ), που είχε έδρα το Κάρντια της Ουαλίας. Ο Αντώνης Αμπατιέλος και ο Βασίλης Μπεκάκος ήταν οι εκλεγμένοι ηγέτες της ως "δυαδικοί γραμματείς". Κι ήταν αυτοί που σε μια δύσκολη για τους συμμάχους καμπή του πολέμου, σάλπισαν προς τους Ελληνες ναυτεργάτες το ιστορικό σύνθημα: "Κρατάτε τα πλοία εν κινήσει". Η τεράστια αυτή πατριωτική προσφορά τους αναγνωρίστηκε τότε από τους συμμάχους και την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση. Ωστόσο, στα χρόνια του εμφυλίου οι δύο ηγέτες της ΟΕΝΟ καταδικάστηκαν σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Το μοναδικό ...έγκλημά τους ήταν ότι δεν αποκήρυξαν την κομμουνιστική τους ιδεολογία.

Ο Αντώνης Αμπατιέλος περιγράφει τη δίκη - παρωδία. Και τις δυναμικές παρεμβάσεις του διεθνούς συνδικαλιστικού κινήματος, που οδήγησαν στη μη εκτέλεσή τους. Ο ίδιος όμως έζησε 16,5 χρόνια στις φυλακές και τις εξορίες. Μετά την απελευθέρωσή του συνέχισε αδιάλειπτα την κομματική και συνδικαλιστική του δράση".

Μετά το τέλος της εκδήλωσης η Αλ. Παπαρήγα με δήλωσή της στον "902 Αριστερά στα FM" σημείωσε:

Το βιβλίο είναι ένα μικρό δείγμα της μεγάλης και αναντικατάστατης προσφοράς του στο Κόμμα, στο συνδικαλιστικό κίνημα, στο ναυτεργατικό κίνημα. Η αρρώστια εμπόδισε τον Αντώνη Αμπατιέλο να γράψει ακόμα περισσότερα. Εδωσε πάρα πολλά στο Κόμμα και στο κίνημα και θεωρώ πραγματικά σημαντική την προσφορά του. Ξέρω πως έγραψε αυτό το βιβλίο, κυριολεκτικά ετοιμοθάνατος, με πολύ μεγάλο κόπο. Μας άφησε όμως κάτι πολύτιμο. Την πείρα του Κόμματος, την πείρα του κομμουνιστή, την πείρα του συνδικαλιστή, την πείρα του ανθρώπου κομμουνιστή που είναι ολοκληρωμένος. Εχει συναίσθημα, έχει αγάπη για τη γυναίκα, την οικογένεια. Πάνω απ' όλα, βέβαια, βάζει το Κόμμα, αλλά είναι ένας σκληρός αγωνιστής και πάρα πολύ ευαίσθητος άνθρωπος. Και τα δυο ήταν ο Αντώνης.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους: Πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ, με επικεφαλής την Γενική Γραμματέα του Κόμματος Αλέκα Παπαρήγα,που συνοδευόταν από τα μέλη του ΠΓ Δημήτρη Γόντικα και Σπύρο Χαλβατζή,τον γραμματέα της ΚΟΠ και μέλος της Γραμματείας της ΚΕ Σήφη Κωτσαντή και τα μέλη της ΚΕ Ελένη Κατροδαύλη, Ηλία Λέγγερη, Βαγγέλη Ξένο.Από το ΚΣ της ΚΝΕ η Νανά Τσαρουχά.Από τα συνδικάτα της θάλασσας πολυμελείς ήταν οι αντιπροσωπείες των Ενώσεων Μηχανικών και Θερμαστολαδάδων, με "πρώτο τη τάξει" τον Θ. Σταματόπουλο,από τη διοίκηση του ΕΚΑ ήταν ο Γ. Σκιαδιώτης και από το ΕΚΠ ο Γιάννης Μανουσογιαννάκης,από την Ομοσπονδία Οικοδόμων ο πρόεδρός της Ανδρέας Ζαζόπουλος.Διακρίναμε επίσης εκεί εκπροσώπους της γενιάς της Εθνικής Αντίστασης, τον πρόεδρο του Συνδέσμου Αντιστασιακών Δημοσιογράφων Ν. Καραντηνό,τον παλαίμαχο κομμουνιστή ναυτεργάτη Στρατή Τσαμπή,αντιπροσωπείες από τα παραρτήματα της ΠΕΑΕΑ Πειραιά, Κοκκινιάς και Δραπετσώνας, από την Αυτοδιοίκηση, τους νομαρχιακούς συμβούλους της ΝΑΣ Πειραιά Ε. Παντελάκη και Γ. Λαγωνίκα,τους δημοτικούς συμβούλους Πειραιά Δ. Σαλπέα,Κοκκινιάς Β. Νικολαϊδου,Κερατσινίου Ε. Παπαδοπούλου,τον Γ. Γεωργάτο από το Δικηγορικό Σύλλογο Πειραιά και την λογοτέχνη Δ. Πέτρουλα,δεκάδες ακόμα εκπροσώπους του μαζικού λαϊκού κινήματος.

Ν. Πηγαδάς

Γ. Μαρίνος

Ν. Καλούδης

Ο Αντώνης ήταν κομμουνιστής, ήταν συνδικαλιστής, ήταν ναυτεργάτης. Ηταν και πολλά άλλα ακόμα. Αυτές οι τρεις ιδιότητές του όμως τιμήθηκαν ιδιαίτερα προχτές το βράδυ. Τιμήθηκαν και με το βάρος του λόγου όσων μίλησαν, αλλά και συμβολικά με τη φυσική παρουσία στο προεδρείο της εκδήλωσης τριών εκπροσώπων της γενιάς του που ο καθένας τους, χωρίς να του λείπει καμιά από τις τρεις αυτές ιδιότητες, σηματοδοτούσε και κάτι ξεχωριστό. Ηταν ο Νίκος Καλούδης, ο Μήτσος Κολιαράκης και ο Παντελής Κυριακίδης.