Μιλάω για το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Και - ετσιθελικά - αφήνω τις "ευγένειες" και υπεισέρχομαι στα "εσωτερικά των άλλων κομμάτων". Γιατί, "τα άλλα κόμματα", υπεισέρχονται στη ζωή μας και καθορίζουν την ποιότητά της. Γιατί, "τα άλλα κόμματα", με χίλιους μηχανισμούς και με άλλες τόσες αλχημείες, κάνουν το μαύρο άσπρο και το ασήμαντο σημαντικό. Μας φέρνουν σαν κυρίαρχο, το απλό ερώτημα: Κώστας ή Ακης, για να κρύψουν, κάτω από μια ανύπαρκτη μονομαχία - "δύο γιγάντων" - το πρόβλημα. Την έλλειψη - ουσιαστικής - πολιτικής διαφοράς. Ο Κώστας και ο Ακης είναι, βέβαια, δύο διαφορετικά άτομα, δεν είναι, όμως, δύο διαφορετικές πολιτικές. Είναι δύο διαφορετικά πρόσωπα, με μια - και μοναδική - πολιτική, που ακούει στο όνομα Κωστ-άκης.Τελικά, τι είπαν όλες αυτές οι βραχνιασμένες φωνές των οπαδών του Κώστα και του Ακη; Αυτά τα στεγνά λαρύγγια στις εξέδρες; Αυτά τα καταπράσινα - απ' την οργή - πρόσωπα, που αλληλοσπρώχνονταν βρίζοντας μανιασμένα; Ολα αυτά τα γνωστά - και τα άγνωστα - στελέχη, που δάγκωναν θυμωμένα τα μικρόφωνα και φώναζαν προς όλες τις κατευθύνσεις; Είπαν για την ανεργία, για την ακρίβεια, για την εξωτερική πολιτική, για την εξάρτηση της χώρας μας; Είπαν για την υγεία, για την παιδεία, για την τέχνη, για τον πολιτισμό; Είπαν για τους συνταξιούχους; Ούτε μια φορά δεν ακούστηκε εκείνο το ανεπανάληπτο: τιμημένα νιάτα, περήφανα γηρατειά! Κανένα "πολιτικό" σύνθημα! Δε μίλησαν ούτε, καν, για τα - επίκαιρα - σκουπίδια. Για τις χωματερές, που αναζητούνται να χώσουνε τα όνειρά μας.

Να λοιπόν - για τον καθένα - η καθαρή πολιτική εικόνα, Πέρασε, πια οριστικά - για όλους - η εποχή της "αθωότητας". Αυτή η ακαθόριστη σημειολογική εκδοχή - που μπέρδευε - για το αν ο ήλιος ανατέλλει ή δύει, απαντήθηκε. Το ΠΑΣΟΚ "είναι εδώ, ενωμένο, δυνατό". Υπέρ του ΝΑΤΟ, υπέρ της Ευρωπαϊκής Ενωσης, υπέρ του κεφαλαίου. Χωρίς "σοσιαλιστικά" άλλοθι, χωρίς "προχωρημένα" - και κλεμμένα - συνθήματα. Χωρίς εκείνες τις λεκτικές αιμορραγίες του πρώτου καιρού. Τα πράγματα πήραν τον - κανονικό - δρόμο τους. Σιγά σιγά χτίστηκε - με όλα τα απαραίτητα "οικοδομικά" υλικά - ένα, ακόμα, κόμμα της συντήρησης. Μια, ακόμα, εναλλακτική λύση. Μια, ακόμα, πολιτική δύναμη για τη στήριξη του συστήματος.

Τώρα, πια, για τη δυστυχία τους, υπάρχει ο πρόεδρος του Συνδέσμου των Βιομηχάνων, που - ανοιχτά - του ζητιέται, και αυτός - ανοιχτά, επίσης - δίνει την ευχή του. Τώρα η "τεχνοκρατία" έφαγε - οριστικά - τη "λαοκρατία". Τώρα - ακόμα και για τους δύσπιστους - το σκοτεινό πέπλο ξεσκίστηκε και αποκαλύφθηκε ολόκληρο το ψέμα! Ο Κλίντον στέλνει χαιρετίσματα. Το Χρηματιστήριο ευχετήριες κάρτες. Το ΠΑΣΟΚ ομολογεί - καθαρά - με την πολιτική του, πως είναι και αυτό μέρος της εναλλαγής και της συνδιαλλαγής. Κανένας, πια, δεν μπορεί να είναι αθώος. Η επιμονή - και η παραμονή - τώρα, πια, μόνον, από την ψυχανάλυση μπορεί να εξηγηθεί! Η πολιτική δεν έχει άλλες εξηγήσεις για το φαινόμενο!

Τριάντα πέντε χρόνια υπηρετεί τη χαρακτική. Τόλμη και γνώση, αγάπη και αφοσίωση ήταν τα "συστατικά στοιχεία" της πολύχρονης διαδρομής της. Η Αρια Κομιανού συνεχίζει και σήμερα με συνέπεια το μακρόχρονο εικαστικό της ταξίδι, σε πείσμα των καιρών και της εύκολης "χαρακτικής" δημιουργίας που προσφέρει η βιομηχανοποίηση της εποχής μας. Ενα οδοιπορικό στην τριανταπεντάχρονη διαδρομή της αποτελεί το βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα και αφιερώνεται στη δημιουργία της χαράκτριας. Τίτλος του "Αρια Κομιανού - ξυλογραφίες".Περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικές της ξυλογραφίες, κείμενα και άρθρα τεχνοκριτικών, τα οποία αναφέρονται στην εκθεσιακή της δραστηριότητα. Στο βιβλίο παρουσιάζονται έργα (ξυλογραφίες), που φιλοτεχνήθηκαν από την Α. Κομιανού κατά τη διάρκεια της φοίτησής της στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας (από το 1962 περίπου), δημιουργίες της δεκαετίας του '70, αλλά και τα νέα θέματα που κυριαρχούν στο έργο της από το 1985 μέχρι σήμερα.

- Εχετε ασχοληθεί μέχρι σήμερα, με πολλές τεχνικές - λιθογραφίες, χαλκογραφίες κλπ. Οι ξυλογραφίες, όμως, είναι το σημαντικότερο και πλουσιότερο κομμάτι της δουλιάς σας. Πώς ξεκινήσατε να δουλεύετε στο ξύλο; Από τον καιρό που ήμουν στη Σχολή, οι συνθήκες ήταν τέτοιες που δεν μπορούσα να έχω πιεστήρια. Ετσι, ξεκίνησα και ασχολήθηκα και στη συνέχεια με την ξυλογραφία. Δουλεύω σε πλάγιο ξύλο, κυρίως πλάκες φλαμουριάς. Το όρθιο ξύλο είναι για πολύ αυστηρή δουλιά.Επίσης δεν προσφέρεται για μεγάλες επιφάνειες. Δεν μπορείς με το όρθιο ξύλο να δουλέψεις έργο διαστάσεων δύο μέτρων, που εγώ συχνά χρησιμοποιώ το τελευταίο διάστημα.

Εχω ένα πάθος και μια λατρεία στην ξυλογραφία.Πιστεύω ότι με την ξυλογραφία κάνω ό,τι θέλω, χωρίς να κινούμαι τυχαία. Το οξύ, για παράδειγμα, όταν δουλεύεις χαλκογραφία, καμιά φορά σε οδηγεί και αλλού. Μπορεί να μην βγάζεις αυτό που έχεις στο μυαλό σου, όταν ξεκινάς. Ενώ στην ξυλογραφία, μπορείς να κινηθείς και να κάνεις αυτά που εσύ θες. Σπάνια χαλάει.

Ξεκίνησα, ακολουθώντας την τυπική διαδικασία χάραξης στο ξύλο: Εκανα σχέδιο, το απλοποιούσα, το μετέφερα κλπ. Ομως με την πάροδο του χρόνου, σκιτσάρω κατευθείαν στην επιφάνεια του ξύλου, χωρίς να κάνω σχέδιο. Δουλεύω με το μαχαίρι απευθείας στο ξύλο, χωρίς να περιμένω να βγάλω πιστά το σχέδιο που έχω.Με το μαχαίρι δουλεύω όπως θα δούλευαν οι άλλοι με ένα πινέλο για να κάνουν τη ζωγραφική. Σε πολλές περιπτώσεις τα έργα βγήκαν κατευθείαν.

- Σ' αυτή την τριανταπεντάχρονη πορεία σας στο χώρο της χαρακτικής και συγκεκριμένα στην ξυλογραφία, εντοπίζετε κάποιους σταθμούς;

Βέβαια. Ενώ έχει κανείς την αίσθηση ότι όλα τα έργα είναι από το ίδιο χέρι, θα 'λεγα ότι σε κάθε έκθεση βρίσκω νέους τρόπους να αποδίδω τα γκρίζα μου, νέους τρόπους κίνησης της φόρμας.Με βοηθάει πολύ πριν αρχίσω να χαράσσω μια νέα δουλιά, να ζωγραφίζω έγχρωμα, για να βγάλω μαυρόασπρα. Βρίσκω λύσεις χάραξης μέσα από τη ζωγραφική με το χρώμα. Με βοηθάει η ελευθερία που δουλεύω με ένα κραγιόνι. Αυτή την κίνηση, την κάνω μετά, στη χάραξη. Και βγαίνουν ανάλογα πράγματα. Ετσι, άλλοτε είναι γκρίζα, που κινούνται πάρα πολύ ωραία μέσα στο χώρο, άλλοτε είναι γκρίζα στατικά κλπ. Κάθε φορά είναι διαφορετικά, ενώ, στην πρώτη ματιά, μοιάζουν όλα".

- Ποια είναι τα θέματά σας;

Λένε ότι στα έργα μου υπάρχει αρκετός συμβολισμός. Και είναι πραγματικότητα. Χωρίς περιγραφικότητα, δίνω ένα μήνυμα, προσπαθώ να αποτυπώνω πράγματα που με χαροποιούν ή που με ενοχλούν. Πάρα πολλές φορές χρησιμοποιώ τα πουλιά. Δεν είναι συγκεκριμένα πουλιά. Δεν είναι ούτε σπουργίτες, ούτε περιστέρια. Είναι τα πουλιά που έχουμε στο νου μας. Είναι η ελευθερία μας, η σκέψη μας, η χαρά, η λύπη μας και κάθε φορά κάτι διαφορετικό συμβολίζουν.Και τα πουλιά δεν είναι ίδια. Εχουν ίδιο κεφάλι, θα έλεγα, αλλά ποτέ στα υπόλοιπα δε μοιάζουν.

Αγαπημένο θέμα της Α. Κομιανού είναι, επίσης, η ανθρώπινη μορφή. Στην παλιότερη δημιουργία της υπήρχε μία αναφορά μόνο σ' αυτήν. Καπέλα, μαντίλια, στοιχεία της γυναικείας προσωπικότητας, δήλωναν την ανθρώπινη παρουσία. Στα πρόσφατα έργα της η αναφορά γίνεται πιο άμεσα. Με έντονα τα στοιχεία της μητρότητας, η χαράκτρια, δουλεύει τη γυναικεία μορφή, τη γυναίκα - μάνα.

"Χαρακτική συνεχών αναζητήσεων και προσωπικών κατακτήσεων, η χαρακτική της Κομιανού διακρίνεται για το θεματικό περιορισμό και τον ασκητισμό της εκφραστικής της γλώσσας", σημειώνει προλογίζοντας στο βιβλίο ο ακαδημαϊκός Χρ. Χρήστου.

"Αλλά ακριβώς με αυτά η προικισμένη αυτή καλλιτέχνης μπορεί να προχωρήσει μακρύτερα και να εκφράσει πιο ολοκληρωμένα τις συναντήσεις της. Χωρίς καμιά προσπάθεια εντυπωσιασμού και χρησιμοποίησης φιλολογικών τύπων, αλλά μόνο με την κατοχή των τεχνικών της χαρακτικής και την ευαισθησία της, κατορθώνει να μεταφέρει σε εικόνες τις ανησυχίες της. Με αφετηρία την οπτική πραγματικότητα και την έμφαση άλλοτε στα γραμμικά στοιχεία και άλλοτε τις χρωματικές αξίες, την αντίθεση του άσπρου και του μαύρου και τη φωνή των άλλων χρωμάτων, μας δίνει σύνολα που δεν περιορίζονται στο εξωτερικό.Κατορθώνουν πάντα να δώσουν τον εσωτερικό χαρακτήρα των θεμάτων της και συχνά διαστάσεις που δεν είχαμε υποπτευθεί. Σε έργα που διακρίνονται για την εσωτερικότητα των μορφών και την πληρότητα των συνδυασμών τους, το χαρακτήρα και την ποιότητα της εκφραστικής τους γλώσσας".

- Τα έργα σας διακρίνονται για την εκφραστικότητά τους, τη χρωματική τους λιτότητα και κινούνται, συνήθως, στο άσπρο - μαύρο. Ποια είναι η σχέση σας με το χρώμα;

Η σχέση μου με το χρώμα είναι άριστη και το αγαπώ πολύ. Πριν ξεκινήσω τις σπουδές μου στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, είχα την τύχη να γνωρίσω τον Δ. Δαρζέντα.Αυτός μου έμαθε πολύ καλά το χρώμα. Μετά το διδάχτηκα και στη σχολή, κοντά στον Κ. Γραμματόπουλο,αλλά δεν το πέρασα, ακόμη, στην ξυλογραφία. Εγώ βέβαια πιστεύω ότι κάνω χρώμα με το μαυρόασπρο. Αυτά που δημιουργώ, θεωρώ πως είναι χρώμα. Δεν αγνοώ το χρώμα. Εχω μοιρασμένα τα γκρίζα, τα μαύρα, τα λευκά μου κατά τέτοιο τρόπο, που το αποτέλεσμα να είναι έγχρωμο.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ